Święty Sakram ent Bierzmowania

(Sacramentum Confirmationis.)

|H 6 . Znaczenie Sakr. Bierzmowania i szafarstwo jego.

Kościół przyjąwszy przez Chrzest św. nowego Chrze- ścianina na łono swoje, porucza go do dalszego wychowania rodzicom, których już poprzednio po chrześciańsku wycho­

wał i uzdolnił do wychowania drugich. Pod strażą tedy i opieką troskliwych rodziców spędza młodzieniec pierwsze a najszczęśliwsze młodości swój lata; a gdyby mógł pozostać na zawsze w domu swych pobożnych rodziców, niezawodnie upłynęłoby mu życie w niewinności i bogobojności, w zado­

woleniu i spokoju ducha. Lecz niezadługo świat go wzywa ku sobie, świat, zbyt często nieprzyjazny Bogu, a służący występkom, a tćm niebezpieczniejszy dla jego wiary i cnoty, iż w sercu młodziana tli zarzewie pożądliwości i grzćchu.

W krotce też staje na rozdrożu między cnotą a występkiem i ma się stanowczo oświadczyć: czyli chce służyć Bogu lub światu — i od tego oświadczenia zawisło przyszłe jego życie i cała wieczność.

W tej ważnej chwili życia kościoł św. przybywa mu w pomoc z Sakramentem Bierzm owania, w którym przez włożenie rąk biskupa i namaszczenie Krzyżmem św. a słowo Boże, Duch św. umacnia go we trierze, aby ją statecznie wy­

znawał i według niej żył.

Już od czasów Apostolskich udzielano Sakrament Bierz­

mowania (Utwierdzenia) przez wkładanie rąk i modlitwę.

Tak czytamy: „że św. Apostołowie Piotr i Jan udzielali Sa­

marytanom, ochrzczonym przez Filipa Dyakona, dary Ducha św. przez wkładanie rąk i modlitwę.“ (Dz. Ap. 8, 14.) Także Paweł Apostoł przyszedłszy do Efezu, zastał tam dwunastu mężów, którzy niegdyś przyjęli byli chrzest Pokuty z rąk Jana; tych tedy ochrzczono w imię Pana Jezusowe; a gdy, Paweł włożył na nich ręce, przyszedł na nich Duch św.

i poczęli mówić językami i prorokować. (Dz. Ap. 19, 5. seq. *)

*) Z najdawniejszych wieków kościoła mamy wiarogodne świadectwa tradycyi o św. Sakramencie Bierzmowania. Tak pisze ś. Cypryan: Potrzeba

.7

05

Jako -według świadectwa Dziejów Apostolskich, tylko Apostołowie udzielali Sakrament Bierzmowania, tak tćż po dziś dzień, sami tylko B isku p i, jako ich następcy, są zwy­

czajnymi sprawcami tego Sakramentu, który jest Udoskona­

leniem wiary naszśj.

W prawdzie w pierwotnych kościoła czasach udzielano tak dorosłym jako i dzieciom zaraz po Chrzcie Sakrament Bierzmowania, jak to dotychczas dzieje się u Greków. Biskupi atoli zachodniego Kościoła uznali za rzecz stosowną, by ten Sakrament udzielać dorosłej tylko i już we wierze oświeco­

nej młodzieży, któraby wysokie jego znaczenie mogła ocenić i z tern większem upragnieniem niebiańskie owo wzmocnie­

nie odbierała. Bo też istotnie sam Zbawiciel Boski pierwej swych uczniów trzy lata nauczał, nim zesłał na nich Ducha św. który im przypomniał odebrane nauki, takowe wyjaśnił, ich zaś samych bohaterską obdarzył siłą przy wyznaniu wiary. A jako Apostołowie otrzymali Ducha św. w dzień Pięćdziesiątnicy, tak i teraz Sakrament Bierzmowania udziela się około Zielonych Świątek, czyli Zesłania Ducha św.

/ §-jł?- Ceremonie przy św. Bierzmowaniu i znaczenie takowych.

Obrzędy przy udzielaniu Sakramentu Bierzmowania są następujące:

1. Biskup ubiera się przed ołtarzem w białą rokietę, tudzież stułę i kapę białą, umywa ręce, dła przypomnienia:

że do tak wielkiego Sakramentu nie inaczćj, jak tylko w

nie-aby ochrzczony człowiek był oraz pomazanym, by przez przyjęcie Chryzma (umocnienia) stał się Pomazańcem Pańskim i łaskę Chrystusową przyjął w siebie.“ ("Ep. 70. ad Januar.) Z tego wynika, że przy Bierzmowaniu prócz włożenia rąk także i namaszczenie było w użyciu. Siv. Hieronim: .,Nie wiesz-li, iż jest zwyczaj kościelny wkładać ręce na ochrzczonych, by otrzy­

mywali Ducha św.? Pytasz, gdzie to stoi w Piśmie św.? Odpowiadam:

Czytaj dzieje Apostolskie. A chociażbyśmy na poparcie tego zdania nie mogli przytoczyć powagi Pisma św., jużby zgoda całego chrześciańskiego świata była w tej mierze dostatecznym dla nas dowodem. (Contr. Lucif, Cap. 6.)

winności serca przystępować można. Najprzód zc złożonemi rękoma wzywa Ducha św. na pomoc śpiewając hymn: „Veni Creator Spiritus!“ Potem obróciwszy się do ludu, mówi te słowa: „Niechaj Duch św. zstąpi na w a s, a moc Najwyż­

szego niech was zachowa ocl wszelkiego grzechu. Amen.“ Na­

stępnie wyciągając ręce nad tymi, co mają być bierzmowani odmawia te modlitwę: „Módlmy się! Wszechmogący wieczny B o że! któryś raczył te sługi Twoje odrodzić z Wody i z Ducha św. i któryś im dał odpuszczenie wszystkich grzechów; ześlij na nich z niebios Ducha Twego Świętego, Pocieszyciela z siedmią darami. Odp. Amen. Ducha mądrości i rozumu.

Odp. Amen. Ducha rady (roztropności) i męztwa. Odp. Amen.

Ducha umiejętności i pobożności. Odp. Amen. Napełnij ich Duchem bojażni Twojej i naznacz ich znakiem krzyża f Chry­

stusowego będąc im miłościw ku żywotowi wiecznemu!“ Pod­

czas tćj modlitwy klęczą wszyscy wyobrażając sobie ową chwilę, kiedy Duch św. na Apostołów zstąp ił!

2. Teraz wkładają Biskupowi infułę czyli mitrę na głowę, a pastorał podają do ręki, na znak, że biskupowi przyna­

leży bierzmować na mocy jego zwyczajnśj Apostolskiej władzy.

3. Biskup wkłada ręce na każdego przystępującego do Bierzmowania, naznacza go Chryzmem św. na czole i dając mu imię nowe, które zwykle sam bierzmowany sobie obiera, mówi te sakramentalne wyrazy: „N. naznaczam cię znakiem krzyża i potwierdzam (bierzmuję) Chryzmem zbawienia. W imię Ojca i Syna i Ducha św.1" Odp. „Amen.“

4. Namaściwszy Chryzmem św. uderza biskup bierzmo­

wanego z lekka w policzek, mówiąc doń: „Pokój z tobą.“

W końcu odmawia biskup następną modlitwę końcową: „Boże!

który Apostołom twoim dałeś Ducha św. i chciałeś aby przez nich i ich następców odbierali go i inni w ierni; wej­

rzyj łaskawie na pokorną służbę naszą, i spruto, aby serca tych, których czoła świętem, Chryzmem na,mazaliśmy i ozna­

czyli znakiem krzyża św. Duch święty w nich zamieszkawszy, w godne kościoły chwały swojej raczył przemienić. Który z Ojcem i z tymże Duchem św. żyjesz i królujesz na loieki wieków. Odp. Amen. Nareście biskup udziela ostatnie błogo­

sławieństwo temi wspaniałemi słowy Psalmisty: „Oto! tak

błogosławiony będzie każdy człowiek, bojący się Pana. I obra­

cając się ku bierzmowanym czyni nad nimi znak krzyża, mówiąc: Niech was błogosławi f Pan z Sycmu, abyście oglą­

dali skarby Jero,solimy po wszystkie dni życia waszego i osią- gnęli żywot wieczny. Odp. Amen. Pod „Syonem“ rozumie się niebo, a pod „Jerozolimą“ kościoł Jezusa Chrystusa.

Wszystkie te ceremonie piękne mają znaczenie:

a) Włożenie rąk oznacza, że bierzmowany znajduje się pod opieką Ducha św. Jako umierający ojciec postanawia nad dziećmi opiekuna i obrońcę, który zajmuje się losem sierot i dziedzictwem ich; tak Jezus wróciwszy do nieba zesłał Ducha św. aby jako opiekun w naszćm niemowlęctwie duchowśm zachowywał i udoskonalał wszelkie laski i dary, wyjednane śmiercią Krzyżową i we Chrzcie nam udzielone.

Pod opieką Ducha św. nie tak łatwo możemy postradać ów skarb odebrany przy Chrzcie św. mianowicie nieoceniony dar wiary.

b) Namaszczenie Ghryzmem św. które jest mieszaniną oliwy z balsamem, oznacza, że bierzmowany zostaje utwier­

dzony we wierze i nauce Chrystusa przez Ducha św. aby tę wiarę niewzruszenie wyznawał i według niój żył. Na wscho­

dzie używają pomazania oliwą dla wzmocnienia ciała. Podo­

bnie tśź szermierze występując do walki nacierali sobie dało oliwą, aby nadać mu większą jędrność i sprężystość.

Tak i dusza pokrzepia się łaską Bierzmowania do walki z pokusami, które zagrażają wierze i życiu bogobojnemu.

Zewnętrzne przeto namaszczenie pięknym jest obrazem wewnę­

trznego utwierdzenia we wierze. —

Balsam zaś leczy i zachowuje od zgnilizny, jest przeto znamieniem skutku tego Sakramentu: zachowania dusz wier­

nych od zepsucia występku. Ma tćź balsam przyjemny za­

pach, a więc oznacza: że dusza bierzmowanego staje się przyjemną Bogu i że bierzmowany powinien na każdśm miejscu roznosić wonność Jezusa Chrystusa swojemi cnotami i dobremi uczynkami. — Święte Chryzma nie jest zatćm oliwą zwyczajną, ale „jak Chleb eucharystyczny po wezwaniu Ducha św. przestaje być chlebem zwyczajnym i przemienia się w Ciało Pańskie; podobnież to namaszczenie, po wezwaniu

Ducha św. nie jest już zwyczajną oliwą, ale darem Jezusa Chrystusa, który obecnością Bóstwa swego ma moc spro­

wadzać Ducha św. i pokrzepiać duszę.“ (S. Cyryl).

Namaszczenie dzieje się na czole, jako siedlisku wstydli- wości i upomina bierzmowanego, aby się nie rumienił, iż jest uczniem Jezusa Chrystusa, ale słowem i uczynkiem wyznawał jawnie Jego naukę. — Namaszczenie odbywa się w kształcie krzyża, bo człowiek przez Bierzmowanie staje się duchownym wojownikiem pod chorągwią Chrystusa. A jako żołnierz nosi cechę i szatę swego króla; tak przystoi żołnierzowi Chry­

stusowemu, aby na głównćj części ciała, na czole, nosił znamię swego Pana i Króla, t. j. krzyż Zbawiciela. To tśż wskazywała owa przepaska, którą bierzmowany niegdyś kilka dni nosił na czole namaszczonym, a którą i teraz w niektórych krajach przywięzują bierzmowanemu na czole.

c) Policzek dany od biskupa znaczy: że Chrześcianin powinien być gotów znosić wszelkie dolegliwości i prześlado­

wania za wiarę, wedle przykładu Apostołów, którzy, gdy ich ubiczowano, z radością szli od obliczności rady, iż się stali godnymi dla imienia Jezusowego zelżywość cierpieć.

(Dz. Ap. 5, 41).

Bo tylko ten, kto aż do końca wytrwa w wyznawaniu wiary, znajdzie ów pokój duszy, który Pan obiecał wiernym zwolennikom (Jan 14, 27) a którego życzy biskup bierzmo­

wanemu. Zdaje się niejako doń przemawiać: „Uderzenie to ma ci przypominać konieczność cierpienia dla Chrystusa P an a;

ale bądź stały, a nadgrodą cierpliwości twojśj będzie pokój w Bogu.“ Tak niegdyś w średnich wiekach, kiedy król giermka passoicał na rycerza, uderzał go trzy razy płazem miecza po ramieniu, potem dłonią po twarzy; podobnie i biskup uderza swą Apostolską ręką bierzmowanego w tw arz, po­

nieważ go passuje na rycerza Chrystusowego.

d) Podczas Bierzmowania przybiera się osobę już bierz­

mowaną za kuma czyli ojca do Bierzmowania, który kładzie rękę prąwą na prawóm ramieniu bierzmującego się. Jest on świadkiem odnowionego teraz przymierza z Bogiem i ma obowiązek upominać bierzmowanego do wiernego spełnienia zawartego przymierza.

Święty, którego imię bierzmowany otrzymał, ma być dla niego obok patrona ze Chrztu św. przyjacielem i orędo­

wnikiem, a oraz wzorem do naśladowania.

e) Pobierzmowawszy wszystkich do tego Sakramentu usposobionych, odmawia biskup wyżćj przytoczoną modlitwę i udziela swe pasterskie błogosławieństwo; wszyscy przeto bierzmowani aź do odebrania tego błogosławieństwa mają być obecni w kościele i w tak waźnćj i pamiętnćj życia chwili błagać Boga gorąco o dar wytrwałości we wierze św.

Łaska Ducha św. którą otrzymujemy w Bierzmowaniu, nie będzie skuteczną bez naszego współdziałania. Jako słonce i deszcz nie dadzą obfitego plonu na roli jałowój, kamienistój, cierniem i chwastami zarosłój; tak i łaska Ducha św. nie uczyni człowieka świętym, jeźli jój uprzejmćm sercem nie zużytkujemy. Słusznie ten Sakrament po polsku Bierzmowaniem się zowie; bo co my dziś nazywamy podporą, to niegdyś nazywano bierzmem . Nawet jeszcze po dziś dzień lud w niektórych okolicach belkę dla wzmocnienia na poprzek podciągniętą, bierzmem nazywa. A że ten Sakrament dany od Boga na umocnienie i podporę we wierze, mianowano go przeto bardzo dobrze bierzmo- waniem t. j. utwierdzeniem czyli podparciem. Lecz dóm choćby silnie podparty bierwionami (belkami) runie, jeźli nie nastąpi gruntowne przebudowanie i napraw a; tak i wiara nasza, acz umocniona bierzmem łaski Bożćj, upadnie, jeźli z naszój strony zaniedbamy starań do dalszego jój rozwoju. Bierzmowani powinni przeto słuchać szlachetnych przestróg rodziców, kumów i nauczycieli, unikać złego towarzystwa i tego wszystkiego, coby ich wiarę i niewinność serca na szwank narazić mogło wedle upomnienia s. Jana; ,,Piszę wam młodzieńcy!

abyście byli mocni i słoioo Boże mieszkało w was, a iżbyście zwyciężyli złośnika. Nie miłujcie świata, ani tego co jest na świecie. Alboiciem wszystko, co jest na świecie, jest pożądliwość ciała i 'pożądliwość oczu i pycha żywota. (I. Jan. 2, 14 16.)