Analiza ekonomicznej opłacalności przedsięwzięcia

Przed przystąpieniem do programowania inwestycji, możliwej do przeprowadzenia z zastosowaniem materiałów wtórnych, powinno się każdorazowo przeprowadzić analizę finansową opłacalności przedsięwzięcia, czyli tzw. studium wykonalności ekonomicznej (ang. feasibility studies). Należy wówczas oszacować potencjalne koszty niezbędne do poniesienia w trakcie procesu pozyskiwania materiałów budowlanych oraz możliwy do osiągnięcia zysk, wynikający z oszczędności powstałych w wyniku zastosowania elementów z odzysku. Uzyskane dane powinny zostać porównane z kosztem inwestycji przeprowadzanej z wykorzystaniem tradycyjnych rozwiązań budowlanych (z nowych materiałów), w niektórych przypadkach obciążonych dodatkowymi nakładami finansowymi, np. koniecznymi do poniesienia ze względu na potrzebę wywozu dużej liczby odpadów budowlanych. Stosowanie rekonsumpcji i recyklingu teoretycznie daje możliwość redukcji kosztów składowania odpadów na wysypiskach ale może powodować wzrost ceny robocizny, zmiany w organizacji placu budowy, pojawienie się dodatkowych podwykonawców oraz może wpłynąć na wydłużenie czasu trwania robót. Nie bez znaczenia wydaje się także rozbudowanie procesu projektowego. Zważywszy jednak na wycenę całości prac projektowych na poziomie ok 3 ÷ 5% wartości realizowanego obiektu, możliwe do uzyskania korzyści finansowe zdają się przemawiać za słusznością podjęcia próby implementacji idei rekonsumpcji we wczesnych fazach programowania inwestycji.

Celowość pozyskiwania i stosowania materiałów wtórnych w budownictwie wzrasta w sytuacji kalkulowania pełnych kosztów inwestycji, przeciwstawianych eksploatacji surowców pierwotnych i produkcji nowych wyrobów budowlanych. Uwzględniając koszt utraty zasobów naturalnych, pozyskiwane materiały z odzysku powinny stanowić coraz bardziej interesującą ofertę w sektorze materiałów budowlanych. Opłacalność zasady rekonsumpcji zostaje także postawiona w nowym świetle, w wyniku postępującego nieprzerwanie wzrostu opłat za składowanie odpadów budowlanych na wysypiskach oraz wprowadzania coraz to bardziej

rygorystycznych dyrektyw, nakazujących dążenie do technologii bezodpadowych i zwiększanie poziomu recyklingu w sektorze budowlanym.

S t r o n a 171 | 225

O opłacalności ekonomicznej przeprowadzenia procesu wtórnego wykorzystania materiałów decyduje bardzo wiele czynników, które każdorazowo należy poddać kompleksowej analizie. Do grupy najważniejszych z nich należy także zaliczyć specyfikę lokalizacji przedsięwzięcia i wymagania inwestora co do sposobu prowadzenia inwestycji. Zasada ta zyskuje na znaczeniu zwłaszcza w momencie przebudowy lub rozbudowy czynnych obiektów istniejących, w szczególności tych wyposażonych w skomplikowane urządzenia technologiczne. Aby dokładniej zrozumieć złożoność zagadnienia, można przyjrzeć się np. rozbudowie zakładu produkcyjnego FAIST ChemTec GmbH, zlokalizowanego w Złotoryi51.

Inwestycja ta w dużym uproszczeniu sprowadzała się do powiększenia istniejącej przestrzeni produkcyjnej i magazynowej zakładu, o nową powierzchnię użytkową, rzędu wielkości ok. 4000 m2. Rozbudowa zakładała połączenie w całość dwóch wolnostojących hal przemysłowych52. Wzajemne usytuowanie budynków oraz dobry stan techniczny istniejącej okładziny elewacyjnej, zbudowanej z paneli poliuretanowych typu sandwich, dawały solidną podstawę ku temu, aby założyć na etapie przygotowywania projektu rozbudowy, wtórne wykorzystanie podzespołów

istniejącej fasady. Opcja ta dodatkowo była faworyzowana przez inwestora, głównie z uwagi na możliwość zmniejszenia, powstającego w trakcie prowadzenia prac

budowlanych strumienia odpadów, przy jednoczesnym uzyskaniu wymiernych korzyści finansowych. Oszczędności miały wynikać z:

 braku potrzeby utylizacji zdemontowanych paneli,

 zminimalizowania praktycznie do zera potrzeby zakupu nowych okładzin elewacyjnych53.

Powyższa prognoza okazała się jednak w tym konkretnym przypadku chybiona, co udało ustalić się na podstawie przeprowadzonej, szczegółowej analizy opłacalności ekonomicznej.

Podstawowym czynnikiem przemawiającym przeciw rekonsumpcji, jak się wkrótce okazało, była późna pora roku, w której rozpoczęto budowę. Start robót (ze względu na długoterminowy plan inwestycyjny spółki) nastąpił w drugiej połowie listopada 2014 r. Wysoce rozbudowany harmonogram prac – łączący budowę części architektonicznej i skomplikowanej, w pełni zautomatyzowanej linii technologicznej – przypadł na okres zimowy. Analiza możliwości wtórnego zastosowania paneli elewacyjnych wykazała, że przy wymaganym przez inwestora zapewnieniu ciągłości procesu produkcji w trakcie prowadzenia robót, działania takie nie są ekonomicznie uzasadnione. Złożyło się na to kilka czynników:

 duża wrażliwość procesu technologicznego na zmianę temperatur oraz fakt, że w budynku, pomimo wysokiego stopnia automatyzacji, znajdują się także

stałe miejsca pracy, co wykluczyło możliwość demontażu ściany osłonowej pomiędzy nową i istniejącą linią technologiczną, przed wykonaniem obudowy projektowanej części budynku,

 demontaż ściany osłonowej byłby teoretycznie możliwy, jednak wyłącznie w przypadku szybkiego wykonania nowej przegrody tymczasowej,

oddzielającej funkcjonującą część zakładu od placu budowy (produkcja trwa

51 Projekt rozbudowy zakładu wykonany został w 2014 r. Autor projektu – Maciej Skowroński.

52 Schemat rozbudowy przedstawiono na rysunku w załączniku 9 (aneksie do pracy), stanowiącym uproszczony plan zagospodarowania terenu dla omawianej inwestycji, a także rysunek elewacji ze wskazaniem paneli przewidzianych do zachowania oraz demontażu.

53 Powierzchnia nowych ścian osłonowych była zbliżona do powierzchni fasady przeznaczonej do demontażu. Wysokość projektowanej, nowej części budynku była identyczna jak w obiekcie istniejącym.

S t r o n a 172 | 225

nieprzerwanie 24h na dobę). Koszt wzniesienia tymczasowej, szczelnej przegrody, przy założonym rozstawie i wysokości słupów oraz ze względu na potrzebę uzyskania dobrych współczynników termoizolacyjnych, okazał się porównywalny z wykonaniem nowej fasady,

 wzniesienie ściany tymczasowej wymagałoby zatem dodatkowych nakładów na robociznę, związaną z jej budową i późniejszym demontażem, których nie dałoby się zrekompensować oszczędnościami wynikającymi z wtórnego wykorzystania płyt osłonowych.

Jak się okazało, w przypadku rozbudowy zakładu produkcyjnego w Złotoryi, najbardziej uzasadniony, z ekonomicznego punktu widzenia, był wariant zakładający:

 wykonanie fasady części rozbudowywanej z nowych paneli,

 wykorzystanie ściany istniejącej jako przegrody tymczasowej, izolującej pomieszczenia produkcyjne od placu budowy, przeznaczonej do demontażu w ostatniej fazie inwestycji,

 zastosowanie zdemontowanych, zachowanych w dobrym stanie elementów

ściany istniejącej (osłonowej) wyłącznie do wykonania pokrycia elewacji w budynkach magazynowych, nieogrzewanych, o mniejszych gabarytach, które

są zlokalizowane na tyłach działki.

Koszt Nowy panel z rdzeniem z wełny PLN / m2 Nowy panel z rdzeniem z PU PLN / m2 Przesunięcie istn. paneli zakładające ponowne jego malo-wanie w lakierni PLN / m2 Przesunięcie istn. paneli Zakładające punktowe, korekcyjne zaprawki malarskie PLN / m2 Ponowne lakierowanie paneli pozo-stawionych na elewacji (bez demontażu) PLN / m2 Malarskie zaprawki Korekcyjne na pozostawio-nych fragmentach fasady PLN / m2 Materiał 130 85 - - - - Demontaż 35 35 35 35 - - Montaż 40 35 35 35 - - Transport do lakierni - - 3 - - - Transport z lakierni - - 3 - - - Utylizacja Paneli 5 5 - - - - Lakierowa-nie - - 50 20 - 30 60 20 - 30 Badanie w ITB (właściwo-ści termiczne) - - łącznie 6000 PLN Łącznie 6000 PLN - - ŁĄCZNY KOSZT [PLN] 210 PLN 160 PLN 126 PLN + badanie 90 PLN + badanie 60 PLN 30 PLN Tab. 20. Porównanie kosztu budowy fasady z zastosowaniem materiałów nowych i wtórnych oraz

kosztu pełnej i częściowej renowacji powierzchni elewacji przeznaczonej do zachowania. (Fragment analizy ekonomicznej wykonanej na potrzeby rozbudowy zakładu FAIST ChemTec GmbH w Złotoryi).

S t r o n a 173 | 225

Fragment wyliczenia kosztu budowy i renowacji 1m² fasady, przy założeniu różnych wariantów jej wykonania, przedstawiono w zamieszczonej tabeli54 (tab. 20). Stanowiła

ona jeden z głównych elementów analizy ekonomicznej opłacalności rekonsumpcji. W zestawieniu zaprezentowano także różne warianty konserwacji tych fragmentów

fasady, które przeznaczone były do zachowania (ściany nie graniczące z planowaną rozbudową).

Omówiony przykład wskazuje jednoznacznie na potrzebę przeprowadzenia szczegółowego studium wykonalności przedsięwzięcia zawsze wtedy, kiedy projektant

lub jego zleceniodawca dopuszcza możliwość wtórnego stosowania materiałów w trakcie realizacji inwestycji budowlanej. Przeprowadzenie takiego opracowania

zyskuje na znaczeniu wraz ze wzrostem liczby elementów przeznaczonych do odzysku i wtórnego użycia oraz w momencie rozbudowy czynnych obiektów budowlanych. Daje możliwość opracowania kompleksowego porównania kosztów

realizacji tworzonej w oparciu o ideę rekonsumpcji, z budową wykonywaną w sposób tradycyjny, z zastosowaniem materiałów nowych.