6. WERYFIKACJA OPRACOWANEJ METODYKI
6.10. Analiza korelacji pomiędzy miernikami i wskaźnikami a ogólnymi warunkami organizowania
W kolejnym kroku badań poddano analizie występowanie korelacji pomiędzy anali-zowanymi miernikami i wskaźnikami a ogólnymi warunkami organizowania jednostek produkcyjnych.
Celem analizy była weryfikacja hipotezy H1: Nie istnieją jednoznaczne korelacje po-między ogólnymi warunkami organizowania jednostki produkcyjnej, a wskaźnikami i miernikami oceny szczupłości jednostki produkcyjnej.
Badanie miało na celu ustalenie czy taki związek istnieje zarówno dla jednostki typu gniazdo jak i dla opracowanej jednostki typu „drzewo”. W literaturze przedmiotu wy-tyczne w zakresie wyboru danych form organizacji produkcji a wartościami wskaźników dla warunków organizowania JPI pozwalają wnioskować, że taki wiązek jest silny i jed-noznaczny. Intuicyjnie wydaje się on również oczywisty. Brak takiego związku w anali-zie korelacji może jednak dowodzić, że są to wytyczne o charakterze ogólnym. Zatem uprawnione jest poszukiwanie innych form (w tym przypadku typu „drzewo”) jednostek produkcyjnych w celu spełnienia pożądanych cech szczupłości.
Analiza korelacji w statystyce polega na zbadaniu czy dwie zmienne są ze sobą po-wiązane. Sprawdza się czy jakiekolwiek dwie własności (cechy), które wyrażone są licz-bowo współwystępują ze sobą. Obliczony współczynnik przyjmuje wartość od -1 do 1.
W wyniku doboru asortymentu i projektu JPI można wyliczyć współczynnik zmienności robót (f), współczynnik powtarzalności stanowisk roboczych (dr), oraz podobieństwo technologiczno-organizacyjne (ρśr), które mogą wpływać na to jak przepływają detale przez poszczególne stanowiska robocze ich długość cyklu produkcyjnego (Lead Time) oraz jaką wartość dodatnią stanowi ten przepływ.
179
Przeprowadzając analizę korelacji można wnioskować186:
• czy związek występuje (czy jest istotny),
• jaka jest korelacja- dodatnia czy ujemna,
• jak silny jest związek - wartość korelacji od 0 do 0,3 oznacza słaby związek, od 0,3 do 0,5 umiarkowanie silny związek, natomiast od 0,5 do 1 to silny lub bardzo silny związek.
Analizie korelacji poddano następujące parametry (z Tab.6.61):
− podobieństwo technologiczno-organizacyjne (ρśr),
− współczynnik zmienności robót (f),
− współczynnik powtarzalności stanowisk roboczych (dr), względem:
− czasu realizacji procesów produkcyjnych (Lead Time),
− zapasu średniego robót w toku (WIP),
− wskaźnika wartości dodanej,
− współczynnika wydłużenia cyklu produkcyjnego.
Dla celów porównania wskaźników z parametrami organizowania jednostki pro-dukcyjnej zestawiono dane dla gniazda i „drzewa” (tab. 6.73.)
Tab.6.73. Długość cyklu produkcyjnego (LT) dla poszczególnych zestawów projektowych LT
Rozpatrywane przykłady
gniazdo „drzewo”
a 33,3 27,8
b 59 39
c 70,8 66,4
d 131,8 70,2
e 77,5 56,6
Opracowanie własne
W pierwszym kroku analizy obliczono współczynnik korelacji pomiędzy długością cyklu produkcyjnego (LT), a poszczególnymi parametrami umożliwiającymi zorganizo-wanie jednostki produkcyjnej (Tab. 6.74).
186 http://pogotowiestatystyczne.pl/slowniczek/korelacje/ - (02.02.2017)
180
Tab. 6.74.Współczynnik korelacji pomiędzy długością cyklu produkcyjnego (LT) a parametrami organizo-wania jednostki produkcyjnej
gniazdo „drzewo”
współczynnik korelacji pomiędzy ρśr, a LT - 0,66918 -0,79908 współczynnik korelacji pomiędzy f, a LT 0,677856 0,965154 współczynnik korelacji pomiędzy dr, a LT -0,75477 -0,95943
Opracowanie własne
Dla celów porównania wskaźników z parametrami organizowania jednostki produk-cyjnej obliczono również zapas średni robót w toku (Tab. 6.75).
Tab. 6.75.Zapas średni robót w toku (WIP) dla poszczególnych zestawów projektowych gniazdo∑ WIP „drzewo” ∑WIP
zestaw a detal 32 85
525
77
441
zestaw a detal 36 195 148
zestaw a detal 38 245 216
zestaw b detal 11 489
919
323
622
zestaw b detal 12 291 222
zestawb detal 13 139 77
zestaw c detal 71 95
401
94
324
zestaw c detal 72 106 87
zestaw c detal 77 200 143
zestaw d detal 96 459
1095
217
536
zestaw d detal 97 373 179
zestaw d detal 100 263 140
zestaw e detal 31 98
592
72
424
zestaw e detal 32 155 119
zestaw e detal 36 339 233
Opracowanie własne
W kolejnym kroku analizy obliczono współczynnik korelacji pomiędzy średnim zapa-sem robót w toku (WIP), a poszczególnymi parametrami organizowania jednostki pro-dukcyjnej (Tab. 6.76).
Tab. 6.76. Współczynnik korelacji pomiędzy średnim zapasem robót w toku (WIP) a parametrami
gniazdo „drzewo”
współczynnik korelacji pomiędzy ρśr, a WIP -0,00574 0,266512 współczynnik korelacji pomiędzy f, a WIP -0,06845 -0,49919 współczynnik korelacji pomiędzy dr, a WIP -0,14335 0,213538 Opracowanie własne
Dla celów porównania wskaźników z parametrami organizowania jednostki produk-cyjnej obliczono wskaźnik średniej wartości dodanej (Tab. 6.77).
181
Tab.6.77.Wskaźnik średniej wartości dodanej
gniazdo % „drzewo” %
W kolejnym kroku analizy obliczono współczynnik korelacji pomiędzy wskaźnikiem średniej wartości dodanej, a poszczególnymi parametrami organizowania jednostki pro-dukcyjnej (Tab. 6.78).
Tab. 6.78. Współczynnik korelacji pomiędzy wskaźnikiem średniej wartości dodanej a parametrami
gniazdo „drzewo”
współczynnik korelacji pomiędzy ρśr, a wartością dodaną -0,01007 0,123452 współczynnik korelacji pomiędzy f, a wartością dodaną 0,278098 0,092253 współczynnik korelacji pomiędzy dr, a wartością dodaną -0,06497 0,161676 Opracowanie własne
Następnie wyliczono współczynnik wydłużenia cyklu produkcyjnego (∑tjix norgi)/ LTi
(Tab. 6.79).
Tab. 6.79. Współczynnik średniego wydłużenia cyklu produkcyjnego gniazdo średnia „drzewo” średnia zestaw a detal 32 1,509
1,33
1,655
1,573
zestaw a detal 36 1,379 1,815
zestaw a detal 38 1,102 1,25
zestaw b detal 11 1,154
1,029
1,745
1,376
zestaw b detal 12 0,833 1,094
zestaw b detal 13 0,714 1,289
zestaw c detal 71 1,359
1,366
1,371
1,584
zestaw c detal 72 1,802 2,192
zestaw c detal 77 0,936 1,19
zestaw d detal 96 0,885
1,027
W kolejnym kroku analizy obliczono współczynnik korelacji pomiędzy współczynni-kiem średniego wydłużenia cyklu produkcyjnego, a poszczególnymi parametrami organi-zowania jednostki produkcyjnej (Tab. 6.80).
182
Tab. 6.80. Współczynnik korelacji pomiędzy współczynnikiem średniego wydłużenia cyklu produkcyjnego a analizowanymi parametrami
gniazdo „drzewo”
współczynnik korelacji pomiędzy ρśr, a współczynnikiem
wydłużenia cyklu produkcyjnego 0,524406 -0,26384
współczynnik korelacji pomiędzy f, a współczynnikiem
wydłużenia cyklu produkcyjnego 0,032989 0,47779
współczynnik korelacji pomiędzy dr, a współczynnikiem
wydłużenia cyklu produkcyjnego 0,293921 -0,35945
Opracowanie własne
Przeprowadzona analiza korelacji dla powyższych zmiennych pokazuje, że:
− współczynnik korelacji pomiędzy współczynnikiem zmienności robót f, a długością cyklu produkcyjnego (LT) (wynosi 0,678 dla gniazda i 0,965 dla „drzewa”). Co ozna-cza, że pomiędzy zmiennymi zachodzi istotna statystycznie korelacja. Wraz ze wzro-stem współczynnika zmienności robót wzrasta czas realizacji procesów produkcyjnych lub wraz ze spadkiem współczynnika zmienności robót maleje długość cyklu produk-cyjnego.
− w przeprowadzonej analizie zauważalne jest również powiązanie pomiędzy współ-czynnikiem podobieństwa technologiczno-organizacyjnego (ρśr), a czasem realizacji procesów produkcyjnych (LT). W tym przypadku występuje silna korelacja ujemna (-0,669 dla gniazda i – 0,799 dla „drzewa”) czyli jeśli jeden współczynnik wzrasta to drugi maleje.
− występuje powiązanie pomiędzy współczynnikiem powtarzalności stanowisk robo-czych (dr),a czasem realizacji procesów produkcyjnych (LT). W tym przypadku wy-stępuje silna korelacja ujemna (-0,75 dla gniazda i – 0,959 dla „drzewa”) czyli jeśli je-den współczynnik wzrasta to drugi maleje.
− nie stwierdzono istotnych korelacji pomiędzy ogólnymi warunkami organizowania jednostek produkcyjnych, a wskaźnikiem średniej wartości dodanej. W kolejnym kro-ku zbadano współczynnik korelacji pomiędzy średnim zapasem robót w tokro-ku, a wa-runkami organizowania jednostek produkcyjnych. W tym przypadku również nie stwierdzono istotnych korelacji w związku z czym nie ma jednoznacznych zależności pomiędzy badanymi czynnikami.
− nie występują powiązania pomiędzy ogólnymi warunkami organizowania jednostek produkcyjnych, a współczynnikiem wydłużenia cyklu produkcyjnego. Jeśli nie istnieją jednoznaczne korelacje pomiędzy wskaźnikiem wydłużenia cyklu to należy postawić
183
pytanie czy stwierdzona korelacja pomiędzy długością cyklu produkcyjnego (LT), a warunkami organizowania jednostek produkcyjnych miała charakter rzeczywisty.
Istnieje bowiem niebezpieczeństwo, że mamy tu do czynienia z korelacją pozorną (występuje ona wtedy, gdy pod względem analitycznym zachodzi istotny statystycznie związek pomiędzy dwiema zmiennymi, jednakże związek ten spowodowany jest związ-kiem tych zmiennych z inną, trzecią zmienną, nie zawsze analizowaną w badaniu). Np.
czas realizacji procesów produkcyjnych wynika z pracochłonności operacji (a ta jest róż-na w poszczególnych zestawach projektowych) oraz z czasu oczekiwania róż-na pracę. Wy-dłużenie się czasu cyklu zatem może wynikać zarówno z jednego jak i drugiego czynni-ka.
Z kolei współczynnik zmienności robót f oddziałuje na czas oczekiwania na pracę przez większą wymaganą liczbę przezbrojeń oraz nierytmiczność czasów obróbki po-szczególnych detali (czym większy wskaźnik f tym więcej detali przypisanych do 1 sta-nowiska). Z kolei wskaźnik podobieństwa technologiczno-organizacyjnego gdy się po-garsza (maleje) to oznacza, że strumień wartości nie jest spójny, ponieważ korzysta z większej liczby różnorodnych maszyn co może powodować oczekiwanie na pracę lub blokady w jego przepływie.
Reasumując można stwierdzić, że uzyskane wyniki pozwalają wnioskować, że nie ist-nieją jednoznaczne korelacje w badanym aspekcie co pozwala potwierdzić hipotezę H1.