Analiza

Wyciàgni´cie wniosków na podstawie powy˝szego jest trudne, mimo oczywistego faktu, ˝e wspomniane zasady wyraênie tworzà cz´Êç ram prawnych UE. Niektóre z nich pozostajà niedopracowane w szczegó∏ach z uwagi na brak w∏aÊciwego orzecz-nictwa oraz z∏o˝onoÊç form elastycznoÊci. Wystàpienie naruszenia tych zasad zale˝y od konkretnych zaistnia∏ych okolicznoÊci. MnogoÊç oraz wielorakoÊç form z góry

178 Patrz na przyk∏ad, J. Wouters, Constitutional Limits of Differentiation. The Principle of Equality, str.

301 (na str. 319), w de Witte, Hanf i Vos (red.), op. cit. Odnosi si´ on do art. 2 ust. 1 Karty Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz helsinskiego Aktu Koƒcowego.

179 L. Maurer, Negotiations in progress, str. 125, w Ott i Inglis (red.), op. cit.

180 TS, sprawa 39/72 Komisja przeciwko W∏ochom [1973] Zb.Orz. 101; TS, sprawa 128/78 Komisja przeciwko Wielkiej Brytanii [1979] Zb.Orz. 419.

181 Hoffmeister, op. cit, str. 102.

182 TS, Sprawy po∏àczone 194/85 i 241/85 Komisja przeciwko Grecji [1988] Zb. Orz. 1037.

183 TS, sprawa C-355/97 Landesgrundverkehrsreferent der Tiroler Landesregierung [1999] Zb.Orz. I- 977.

ustalonego zró˝nicowania wprowadzonego Aktem przystàpienia nasuwa pewne wàt-pliwoÊci. Ostatnie rozszerzenie ma szczególny charakter, poniewa˝ nowe paƒstwa cz∏onkowskie, z uwagi na ciàg∏à ewolucj´ dorobku przed i po akcesji, zbli˝ajà si´

do ruchomego celu.¹⁸⁴Cz´Êciowo fakt ten znajduje odzwierciedlenie w art. 55 Aktu przystàpienia, który pozwala nowym paƒstwom cz∏onkowskim na wyst´powanie o derogacje tymczasowe, dodatkowe wzgl´dem Êrodków dotyczàcych dorobku, przy-j´tych mi´dzy 1 listopada a 16 kwietnia 2003 r. Ponadto z czasem nastàpi∏o pogor-szenie warunków przystàpienia nowych paƒstw cz∏onkowskich – g∏ównie z uwagi na rosnàcà z∏o˝onoÊç procesu. Ârodki przejÊciowe zastosowane w trakcie pierwszej rundy rozszerzenia o Wielkà Brytani´, Dani´ oraz Irlandi´ w 1973 r. s∏u˝y∏y intere-som gospodarczym paƒstw przyst´pujàcych. W nast´pnej rundzie rozszerzenia, naj-pierw o Grecj´ w 1981 r., a nast´pnie o Hiszpani´ i Portugali´ w 1986 r., nastàpi∏o przesuni´cie celu Êrodków ku interesom starych paƒstw cz∏onkowskich.¹⁸⁵

Jeden z problemów wynikajàcych z porównywania poszczególnych etapów roz-szerzania struktur europejskich polega na tym, ˝e charakteryzuje je ma∏e podobieƒ-stwo, i ˝e nast´powa∏y one w ró˝nych kontekstach. Rozszerzenie Wspólnoty o kraje po∏udniowe w znacznym stopniu przypomina obecne rozszerzenia, z uwagi na ana-logie mi´dzy gospodarczà i przejÊciowà sytuacjà Grecji, Hiszpanii i Portugalii w mo-mencie przystàpienia, a sytuacjà nowych paƒstw cz∏onkowskich. Ostatnie rozszerze-nie ró˝ni si´ od poprzednich pod wzgl´dem istoty i intensywnoÊci. Dorobek UE zo-sta∏ rozszerzony poprzez utworzenie Wspólnego Rynku, ukszta∏towanie filarów oraz rozszerzenie kompetencji Unii Europejskiej. Rozszerzenie struktur europejskich o kraje pó∏nocy od 1995 r. wykazuje pewne podobieƒstwa w porównaniu do obecne-go procesu integracyjneobecne-go. Szwecja, Finlandia oraz Austria przyswaja∏y dorobek UE w ramach EFTA przez wiele lat poprzedzajàcych przystàpienie, a nast´pnie w ra-mach EOG od 1994 r. do momentu akcesji w 1995 r.¹⁸⁶Obecny proces rozszerzenia odbywa si´ w odmiennej sytuacji polityczno-gospodarczej, która wymaga zakrojone-go na szerokà skal´ procesu poakcesyjnezakrojone-go, z daleko idàcymi derogacjami w pierw-szych trzech latach (potencjalnie w d∏u˝szej perspektywie czasowej) po przystàpie-niu, oraz powierzenia Komisji dodatkowych uprawnieƒ w zakresie kontroli.

Rola Komisji w procesie akcesyjnym jest bardziej scentralizowana ni˝ w poprzed-nich procesach rozszerzenia. Komisja pragn´∏a ograniczyç Êrodki przejÊciowe i po-dzieli∏a je na Êrodki mo˝liwe do przyj´cia pod wzgl´dem wp∏ywu na konkurencj´ lub funkcjonowanie Rynku Wewn´trznego, Êrodki wymagajàce negocjacji oraz Êrodki niemo˝liwe do przyj´cia. Uwzgl´dniajàc istot´ systemu derogacji, uzgodnieƒ przej-Êciowych i klauzul ochronnych na∏o˝onych na nowe paƒstwa cz∏onkowskie, g∏ówne

184 Inglis, The Accession Treaties and transitional arrangements: A twilight zone for the new Member States in Hillion, op. cit.

185 Patrz: U. Becker, EU-Enlargements and Limits to Amendments of the EC Treaty, Jean Monnet Working Paper 15/01, str. 4-5.

186 W odniesieniu do interesujàcej koncepcji propagowanej w latach dziewi´çdziesiàtych ubieg∏ego wieku, dotyczàcej rozszerzenia EOG na wschód, patrz: S. Peers, An Ever Closer Waiting Room? The case for Eastern European Accession to the European Economic Area, CMLRev 1995 str. 187; E. Evtimov, The Current Enlargement Process and Third Countries, str.156, w Ott i Inglis (red.), op. cit .

wàtpliwoÊci dotyczà tego, czy przestrzegane b´dà normy minimalne sprawiedliwego lub równego traktowania. Co wi´cej, faza rozszerzenia rozciàga si´ poza samo roz-szerzenie, a nowe paƒstwa cz∏onkowskie sà zobowiàzane do uczestnictwa w zasadni-czym systemie monitorowania i kontroli zgodnoÊci, który stanowi narz´dzie dodat-kowe w stosunku do mechanizmów monitorowania i kontroli zgodnoÊci obowiàzujà-cych dotychczasowe paƒstwa cz∏onkowskie. Objawia si´ to przede wszystkim w tym,

˝e wy˝ej wspomniane derogacje i uzgodnienia majà zastosowanie przez przynaj-mniej trzy lata od przystàpienia, a ró˝ne traktowanie wynika ze stosowania tych Êrodków. Uzgodnienia z Polskà dotyczàce ochrony zdrowia oraz produkcji i obrotu mi´sem, mlekiem, produktami rybnymi zasadniczo ograniczajà wprowadzanie tego rodzaju produktów pochodzàcych z Polski na rynek WE oraz wymagajà, aby produk-ty te by∏y opatrzone specjalnym oznakowaniem. Przynajmniej w pierwszych trzech latach Komisja mo˝e podjàç Êrodki przeciwko produktom polskim lub mo˝e po-wstrzymaç paƒstwa cz∏onkowskie od podejmowania Êrodków ochronnych. Te dodat-kowe uprawnienia w zakresie monitorowania muszà byç postrzegane w Êwietle nie-zadowalajàcych rezultatów wprowadzania w ˝ycie i stosowania cz´Êci dorobku doty-czàcego tych zagadnieƒ przez dotychczasowe paƒstwa cz∏onkowskie.¹⁸⁷

W kontekÊcie powy˝szego mo˝na stwierdziç, ˝e wspomniane zasady sà wyraênie naruszone, szczególnie zasady równoÊci i solidarnoÊci. Ponadto decydujàca b´dzie rola Komisji w procesie rozszerzenia oraz stopieƒ, w jakim Europejski Trybuna∏

SprawiedliwoÊci jest przygotowany do udoskonalania i stosowania poszczególnych narz´dzi rozpatrywanych w niniejszym opracowaniu.

187 Inglis podaje konkretny przyk∏ad dyrektywy 64/433/EWG w sprawie problemów zdrowotnych dotyczàcych produkcji i wprowadzania do obrotu Êwie˝ego mi´sa. W sytuacji gdy mi´so produkowane przez okreÊlone polskie przedsi´biorstwa jest wy∏àczone z obrotu w UE, Komisja by∏a zmuszona do wniesienia w Trybunale SprawiedliwoÊci skargi przeciwko Francji za odmow´ podporzàdkowania si´

sprawozdaniu Biura ds. ˚ywnoÊci i Weterynarii, ˝àdajàcemu od niej wycofania Êwiadectw zdrowia dla ubojni, która nie spe∏nia∏a wymagaƒ tej samej dyrektywy, Inglis, w Hillion, op. cit oraz dalsze przyk∏ady naruszeƒ.