Jagielloń-skiej Biblioteki Cyfrowej pozwala mo-nitorować sumaryczny rozmiar skanów gotowych do archiwizacji. Gdy osiągnie on maksymalny rozmiar pojedynczej ta-śmy (ok. 750GB), można rozpocząć na-grywanie.
Najpierw za pomocą systemu przydziela-my poszczególne woluminy do nowotwo-rzonej taśmy. Podajemy także kod pasko-wy taśmy, na którą pasko-wybrane pliki zostaną nagrane (a dokładnie dwóch taśm, ponie-waż każde nagranie jest przeprowadzane w dwóch egzemplarzach). Taki kod pa-skowy pozwoli połączyć fizyczną taśmę
Archiwizacja
cyfrowa
Adrian Wiecheć Archiwizacja cyfrowa
22 3
Il. 3. Etykieta na taśmę magnetyczną – kopia archiwalna i użytkowa.
Il. 4. Taśma magnetyczna przed spakowaniem.
Il. 5. Specjalistyczna szafa do przechowywania taśm magnetycznych.
Il. 6. Panel archiwizacji cyfrowej SOJBC: lista taśm.
pisania” taśmy w SOJBC. Wtedy zapi-sane pliki zostają usunięte z macierzy, a ich status uaktualniony w bazie systemu.
W tym momencie dla obydwóch taśm drukuje się etykietę na pudełko, która podaje numer systemowy taśmy oraz w skrócie podsumowuje jej zawartość.
Po wyjęciu taśm z biblioteki taśmowej trafiają one do takich pudełek.
22 2
Adrian Wiecheć Archiwizacja cyfrowaIl. 1. Panel archiwizacji cyfrowej SOJBC: lista woluminów.
Il. 2. Biblioteka taśmowa.
z jej numerem systemowym.
Po zatwierdzeniu system tworzy na ma-cierzy „katalog eksportowy”. Zawiera on softlinki do plików, które mają trafić na daną taśmę, wraz z plikiem opisu-jącym jej zawartość. Zawartość tego katalogu należy teraz nagrać na taśmę (a właściwie obie taśmy) i zweryfikować poprawność zapisu. Przy objętościach rzędu 750GB proces nagrywania i we-ryfikacji pojedynczej taśmy trwa prawie 8 godzin – dlatego należało te czynności w miarę możliwości zautomatyzować.
Jest również korzystne dla zmniejszenia obciążenia macierzy, aby wykonywały się one w miarę możliwości w czasie wolnym od pracy (w nocy i w niedzielę). Koniecz-ność fizycznego umieszczenia taśmy w napędzie streamera byłaby dużym
pro-blemem, dlatego zastosowano bibliotekę taśmową. Pozwala ona na załadowanie jednorazowo 30 taśm magnetycznych, a następnie zdalne przemieszczanie ich między napędem streamera a kasetami.
Przy jej użyciu, znając kody paskowe taśm, można cały proces nagrywania i weryfikacji obsłużyć odpowiednim skryptem.
Po uzyskaniu dwóch zweryfikowanych kopii na taśmie, zatwierdza się fakt
„za-Il. 1.
Il. 2. Il. 3.
Il. 4.
Il. 5.
Il. 6.
Adrian Wiecheć Archiwizacja cyfrowa
22 5
22 4
Adrian Wiecheć Archiwizacja cyfrowa Jak już wspomniano, w procesie ar-chiwizacji każda taśma nagrywana jest w dwóch kopiach, zgodnie z zasada-mi archiwizacji. Pierwsza kopia, tzw.„A”, trafia do osobnej bezpiecznej lo-kalizacji. Kopia druga, tzw. „B”, to eg-zemplarz użytkowy, przechowywany w dedykowanej szafie w Oddziale Kom-puteryzacji.
Kopia użytkowa jest używana w przy-padkach konieczności odtworzenia pliku. Zdarza się to, gdy należy wytwo-rzyć nową wersję pliku prezentacyjne-go – np., gdy czujne oczy czytelników dostrzegą jakiś błąd w prezentowanej publikacji. Po znalezieniu w systemie numeru taśmy, na której zawarte są pliki, należy odczytać jej zawartość na macierz dyskową. Następnie dedykowany skrypt SOJBC pozwala na odtworzenie katalo-gu „eksportowego” ze skanami danego woluminu – dokładnie w formacie, w ja-kim otrzymują pliki osoby kontrolujące skany.
Na zakończenie prezentujemy wykresy miesięcznego podsumowania opracowa-nych w projekcie plików wg liczby wolu-minów, liczby plików oraz ich rozmiaru.
500450 400350 300250 200150 10050 0
liczba woluminów
XI
2010 I
2011 III
2011 V
2011 VII 2012 IX
201! XI
2011 III
2012 VII
2012 XI
2012 IX 2012 V
2012 I
2012
120000 100000 80000 60000 40000 20000 0
liczba plików
XI
2010 I
2011 III
2011 V
2011 VII 2012 IX
201! XI
2011 III
2012 VII
2012 XI
2012 IX 2012 V
2012 I
2012
8000 7000 6000 5000 4000 3000 2000 1000 0
rozmiary plików (w GB)
2010XI I 2011 III
2011 V
2011 VII 2012 IX
201! XI
2011 III
2012 VII
2012 XI
IX 2012 V 2012
I 2012 2012
Słowa kluczowe: digitalizacja, kopia zabezpieczająca, mikrofilm, kopia analogowa, archiwizacja
Keywords: promotion, Jagiellonian Digital Library, conference, promotional materials, press releases
22 6
Łukasz Mesek Analogowa kopia...Il. 1. Ploter mikrofilmowy.
Łukasz Mesek Analogowa kopia...
Abstrakt: W artykule przedstawiono ideę dodatkowego zabezpieczenia czasopism drukowanych w postaci analogo-wej. Opisany został proces powstawania mikrofilmu z uzyskanej w wyniku digitalizacji kopii cyfrowej. Przedsta-wiono sposób dobierania ilości obrazów cyfrowych umieszczanych na taśmie mikrofilmowej w zależności od objętości poszczególnych woluminów czasopism oraz innych materiałów bibliotecznych. Zwrócono uwagę na sposób katalogowania mikrofilmów oraz ich składowania w magazynie Oddziału Dokumentów Audiowizualnych.
Abstract: The concept of creating an additional archival copy of printed periodicals on analogue medium is presented briefly. The process of producing a microfilm out of a digital copy is described, particularly determining the number of images it should include in dependence on the size of printed periodical volumes and other library items. Ways of cataloging microfilms in OPAC and their arrangement on the stacks in the storeroom of Audiovisual Materials Department are also presented.
22 7
Aby spełniać wszelkie standardy zabez-pieczenia i archiwizacji dokumentów w projekcie JBC, zdecydowano o two-rzeniu kopii analogowej skanowanych materiałów w postaci mikrofilmu. Kopia mikrofilmowa powala na odzyskanie ob-razu dokumentu zarówno w jego posta-ci drukowanej jak i cyfrowej [Skinner 2010]. Z racji uszkodzeń nośnika jakim jest papier, jak i wciąż nieokreślonej trwałości dokumentu cyfrowego, forma pośrednia jaką jest mikrofilm idealnie wpisywała się jako rozwiązanie komple-mentarnie chroniące zawartość digita-lizowanych dokumentów [Kelly 2005].
Mikrofilmy stosowane w bibliotekach od lat 30-tych [Born 1960] wciąż jeszcze są w nich powszechne i choć powoli wypie-rane przez nośniki cyfrowe, jako nośnik archiwizacyjny mają nieocenioną war-tość. Z jednej strony jest to ich trwałość, z drugiej łatwość konwersji zawartego na nich obrazu z formy analogowej na cyfro-wą.
Aby zapewnić w pełni
zautomatyzowa-ny proces pozyskiwania mikrofilmów na masową skalę, w ramach projektu został zakupiony ploter mikrofilmowy przed-stawiony na il. 1.
Urządzenie to pozwala na przniesienie na taśmę mikrofilmową obrazów cyfrowych wykonanych z oryginałów w wybranym przez użytkownika for- macie. W Bibliotece Jagiellońskiej do stworzenia mikrofilmów wykorzystano obrazy cyfrowe zachowanie w formacie JP2.
Proces przygotowania obrazu cyfrowe-go obejmował prostowanie i kadrowanie stron zdigitalizowanego dokumentu.
Po zakończeniu tego etapu następowała konwersja plików do formatu JP2, cha-rakteryzującego się o wiele mniejszy-mi rozmniejszy-miaramniejszy-mi w stosunku do plików w formacie TIFF [Lowe 2008]. Jakość obrazów okazała się wystarczająco dobra do wytworzenia mikrofilmu, a dzięki ka-drowaniu i prostowaniu poszczególnych stron, mikrofilmy uzyskały wysoką ja-kość. W przypadku cyfrowej katastrofy odzyskanie obrazów za pomocą automa-tycznych skanerów do mikrofilmów nie powinno przedstawiać większych trud-ności.
Dla wszystkich wytworzonych mikro-filmów zostały sporządzone rekordy za-sobu i rekordy egzemplarza, dołączone do rekordów bibliograficznych [Fitz-Simmons 2008] dla poszczególnych tytułów dokumentów digitalizowanych w ramach projektu Jagiellońska
Biblioteka Cyfrowa. W ten sposób peł-na informacja zarówno o orygipeł-nale jak i dokumencie wtórnym w postaci mi-krofilmu jest zebrana w jednym miejscu w KKZBUJ. Na il. 2 została przedstawio-na część zasobu zachowanego w postaci kopii mikrofilmowej.
Na il. 3 przedstawiono opisy poszcze-gólnych egzemplarzy mikrofilmów.
Należy zaznaczyć, że każdy mikrofilm