2 4 5 2 Maszyny w zakresie potrzeb inżynierji lądow ej i wodnej.
bezpiecpa ro b o tn ik a od w ypadku, g d y p ila je s t ju ż uruchom iona, leci jeszcze nie p racu je.
F ig . 233 p rzedstaw ia przew oźną szlifierkę, któ ra by w a uży w an a do szlifo
w ania blach, traw ers itp. celem u sunięcia błędów tychże, jak o też do wszel
k ich innych robót szlifierskich. P o siad a n apęd elektryczny.
F ig . 234 p rzedstaw ia przew oźne nożyce do cięcia blach, a także i ksztai- tówek. N a m aszynie tej m ożna rów nież p rzeb ijać (sztancow ać) otworj w blasze. U ruchom ienie odbyw a się zapom ocą inim ośrodu, k tóry bezpo
średnio działa n a nożyce wzgl. sztance.
X. S a m o c h o d y g o s p o d a r c z e i przemysłowe.
j N apisał
Tadeusz Lewicki,
Lw ów .
W dobie obecnej sam ochody — a w y ra ż a jąc się ogólnie, wozy silni- . kowe, zn alazły bardzo szerokie zastosow anie w każdej dziedzinie życia
spodarczego.
Spotyka się je n a każdym kroku, o różnej form ie zew nętrznej zależnie od p rzezn aczen ia sam ochodu. S tąd też pochodzą różnorodne nazwy, którem i te lub in n e sam ochody (wozy silnikow e) w ystępują.
R ozdział niniejszy m a n a celu zaznajom ienie czy teln ik a z ogólnym opi
sem wozów silnikow ych różnych rodzajów , które ta k często w życiu co- dziennem spotykam y. N atom iast opisy szczegółow e, obliczenia, dobór ma- terjałó w uży w an y ch do ich budow y, sam a fab ry k acja, m ontaż itd. są ujęte w bogatej literatu rze specjalnej sam ochodow ej.
1. O p o r y r u c h u s a m o c h o d u ( w o z u s iln ik o w e g o ) . D la jaśniejszej»
zrozum ienia d alszych rozdziałów , — jak o też d la z d an ia sobie dokładniejszej spraw y z przejaw ów tow arzyszących ruchow i sam ochodu, podajem y w ogól
nym zarysie „opory ru c h u “ , n a jak ie n atrafia sam ochód, poruszający s*
w terenie, — a od k tó ry ch to oporów zależna je s t potrzeba zastosow ana do n ap ęd u — siln ik a o m niejszej lub większej mocy.
C ałkow ity opór ru c h u O sam ochodu sk ła d a się z poszczególnych opo
ró w : z oporu toczenia O j, z oporu pow ietrza O a, z oporu n a p o ty k a n e j przez wóz przy pokonyw aniu w zniesienia 03.
1. Opór toczenia:
O, = ( i . <?.
Q oznacza całkow ity ciężar w ozu (cięża r w łasn y p lu s ciężar użyteczn,';
w kilogram ach, ji oznacza spółczynnik ta rc ia (drogow y), którego warto*
w ah a się w g ra n ic ac h od 0,01 (droga asfaltow a) do 0,3 (droga
pias/.czysiJ;-2. O pór pow ietrza:
F = p ow ierzchnia p rzekroju w ozu,’ ustaw iona prostopadle do kierunku W chu (w w 2), C — chyżość w ozu w m fsek., g = przyspieszenie zienisbfc Y = ciężar w ł. pow ietrza == 1,293, cp spółczynnik dośw iadczalny — 1 d° 3-O pór pow ietrza u w y d a tn ia się szczególnie przy w ozach jadących z du*
żerni chyżościam i, ja k sam ochody w yścigow e. W sam ochodach ciężarówek trak to rach itp. które poruszaja się z niew iełkiem i stosunkow o chyżości^
opór 0 2 będzie nieduży.
9 6
Sam ochody gospodarczo i przemyalowB. 2 4 5 3
3. Opór 0 O
o * ~ Q - r
Q == całkow ity ciężar wozu, h = ivysokośe w zniesienia, l = długość w znie
sienia; h i l m uszą być podane w jednakow ych jed n o stk a ch pom iarow ych, tj. jeżeli h (/»), to i Z (?«).
Mając obliczony całkow ity opór ru c h u : O — Oi -f- 0 2 -f- 0 3, oraz przyjąwszy, że dzielność m ec h an iczn a wynosi,
Tl - 0,9 - 0,7,
ustalić możemy w artość N e czyli efektyw ną moc silnika, poruszającego dany samochód:
JV, = (0 li-0 a + 0a). °
75 11 ’
75 ri"
i powyższych obliczeń, przeprow adzonych d la pew nego konkretnego w y
padku, czytelnik zorjentuje się, w jak im stopniu i stosunku b ęd ą zm ieniały a - : moc “ laik a N e oraz całk o w ity opór ru ch u , zależnie od staw ian y ch sa
mochodowi ' żądań, od w arunków terenow ych itp.
Ponieważ zadaniem tego rozdziału jes t tylko ułatw ienie o rjen tacji w dziedzinie sam ochodow ej, zatem poprzestajem y tylko n a pow yższych wstępnych obliczeniach.
, 2: S a m o c h o d y c ię ż a r o w e . K ażdy sam ochód sk ład a sie z dw u za
sadniczych części: z podw ozia i z nadw ozia. Zależnie od p rzeznaczenia samochodu, podwozie czy też nadw ozie przybiera k sz tałt odpowiednio mieniony, stosownie do w aruuków , w ja k ic h sam ochód pracu je. Różnice adowy tych dw u zasadniczych części sam ochodu beda przy każdym typie
osobno zaznaczane. ' ' - 1
% • 235 przedstaw ia podwozie sam ochodu ciężarow ego. S k ła d a się ono dwu podłużnie d, któ re w ykonane są z b lach y prasow anej o przekroju C.
n kształt przekroju zapew nia w ielk ą w ytrzym ałość p odłuźnicy przy rówuo- tsnej małej wadze. P od łu żn ice połączone są ze soba w całość belkam i v,
0 podobnym przekroju. '
P °dtażńice razem z łączącem i je b elkam i poprzecznem i (poprzecz- jako całość nazyw am y „ ram ą “ .
silnit8, praodzie ra ™y przym ocow ana je s t c h ło d n ica e. W oda chłodząca 1 rur ’ .°£rzaiTszy się w nim, o d pływ a ru rą t do chłodnicy, tam sie o chładza
urą iączącą dolną część chłodnicy z silnikiem , odpływ a do silnika.'C hłodnice silnv * Sl' Prze' vażnie n a przodzie ram y, gdyż p rzy ru c h u samochodu"
chtn,! pri ep\ ' T , p ow ietrza pom iędzy ru rk am i chłodnicy, zapew nia dobre ch lJ -' Isioktóre fab ry k i b u d u ją sam ochody bez chłodnic, a silniki '-wodzone są pow ietrzem (up. T atra).
menf a ®hl° auic!i zam ontow any je s t siln ik (benzynow y lub ropny) / . Mo- skrav„v iT 8llm ka Przenosi się za pośrednictw em sprzęgła g oraz z ? I (Przekładniow ej) h n a w a ł kardanow y i j i d y fe ren cjał ifc,
O0 napędza się os ty ln ą c, a tem sam em tylne k o la z.
Ksorń°«a p™ d“ ‘® a. \ ty1“ 6 s połączone są z ram ą elastycznie, zapom oca przednich u i tylnych l. Koło kierow nicze (kierow nica) o przenosi
^ r- *at Podręcznik inżynierski. A\ 258
2 4 5 4 Maszyny w zakresie potrzeb inzynierji lądow ej i w odnej.
n ad an y je j ręczny obrót za pośrednictw em przek ład n i i dźw igni y na przednie koła, o d ch y lając je n a praw o lub n a lewo, zależnie od kierunku obrotu kierow nicy.
S przęgła 17 używ ane w sam ochodach b y w a ją przew ażnie wykonywani jak o lamełowo, a p e d ał r służy do w yłączenia (w yciśnięcia) sprzęgła, a tera sam em o d łączen ia\ siln ik a od całego m echanizm u.
B ębny ham ulcze zam ocow ane są n a w szystkich czterech kołach.- D źw igi ham ulcze połączone są zapom ocą cięgieł z w ałem ham u lczy m w. Cele®
zaham ow ania sam ochodu n a cisk a się p ed ał p w zglednie dźw ignię 2
h am ow aniu ręcznem ). D źw ignia x \ odpowiednio p rzestaw iana, p rzesz5
w skrzynce biegów tryby, przez co zm ienia p rzek ład n ię przy jeździe w w zględnie n astaw ia przekładnię n a jazd ę w tył.
G azy spalinow e z siln ik a odprow adzane są ru rą do tłu m ik a n, z którego uchodzą w powietrze.
9 8
Sam ochody gospodarczo i przemysłowo. 2 4 5 5 feży zastosować opony pojedyncze czy też podwójne.
Nadwozie sam ochodu cieżarow ego sk ła d a sie z b u dki dla kierow cy (fig. 239) o, oraz platform y b. Często b u d u je 's ię sam ochody z platform am i kry- tani, gdy m ają słu ży ć do przew ożenia tow arów , które m uszą być
cbro-2456 M aszyny w zakresie potrzeb ińzynierji lądow ej i wodnej.
bardziej różnorodny. Pow odem tego jes t prócz przystosow ania zewnętrznego k ształtu do w y m ag an y ch w arunków używ alności, — także w dużym stopnia
Sam ochody gospodarczo i przomysłowo. 2 4 5 7
. pobieżny (fig. 245 a) jest niski, g d y ż pasażerow ie ja d ą c z ajm u ją tylko wiejsca siedzące, ze w zględu n a w ygodę przy jeżdzie n a d alek ą odległość.
a z'ra ftość budow y posiada też i inne znaczenie, g d y ż m ała pow ierzchnia opora powietrza pozw ala n a rozw inięcie dużej chyżoici. N a fig. 245 b przed- awiony jest autobus m iejski. J e s t on wyższy, po siad a m iejsca stojące siedzące, i rozw ija nied u żą szybkość, norm ow aną przepisam i ru c h u auto-
“sow na terenie m iejskim . Au.tobns z „im p erjałem “ (fig. 245 c) posiada n a
1 0 1
Obydwa te ty p y sam ochodów używ ane b y w a ją jak o środki kom unikacji w mieście, oraz n a d ają się też do dalszej podróży.
Fig. 244 przedstaw ia sam ochód osobowy — terenow y. Z am iast ty ln y c h kól posiada on układ gąsienicow y a. P rz y pom ocy tego n a p ęd u gąsienico
wego sam ochód porusza się swo
bodnie po każdego ro d zaju terenie, nadaje się zatem doskonale do w y cieczek w okolice górzyste. W zi
mie przyczepia się do osi przedniej sanki-narty, przez co sam ochód bierze z łatw ością przeszkody śniegowe.
Samochód osobowy j a k i cięża
rowy, nie p o siad ający n ap ęd u g ą
sienicowego, z trudnością po ru szać się może po arodze zam arzniętej i śliskiej.
Celem zaradzenia tem u z a k ład a się n a k o la sam ochodu sp ecjaln e łań cu ch y , które um ożliw iają ru c h w ozu po śliskiej jezdni. Ł ań cu ch ó w tak ic h n ależy jednak używ ać tylko w razie koniecznej potrzeby, gdyż niszczą one opony.
F iu . 243.
Specjalny typ tw orzą sam ochody wyścigow e. N iskie podwozie oraz lekka i niska k aroserja, o g ran iczająca się praw ie tylko do siedzenia d la kierow cy, daje m ałą pow ierzchnię oporu pow ietrza, co razom z lekkością całego w ozu redokuje opory ru c h u do m inim um , co jes t niezbędne do rozw inięcia dużej chyżości wozu wyścigow ego.
4. A u to b u s y , Do przew ożenia większej ilości osób słu żą autobusy. Pojem ność ich wynosi 20, 30 i w ięcej osób. Istn ieją dw a zasadnicze ty p y a u to b u sów: autobus m iejski i autobus m iędzym iastow y czyli dalekobieżny. A utobus
2 4 5 8 M aszyny w zakresie potrzeb in iy u ie rji lądowej i wodnoj.
d achu m iejsca do siedzenia, jest to t. zw. au to b u s piętrow y, używ any jei!
do kom u n ik acji m iejskiej, rzadziej n a dalsze odległości. A utobusy tego typa b u d u je się n a pojem ność dla 50— 60 osób.
F ig . 2i7.
N a fig, 246 są dw a autobusy z im perjałam i, obydw a o identycznej poje»1;
ności, różnią się jed y n ie tem , że autobus a posiada jed n ą oś tylną, zs!
au to b u s b dwie osie tylne. ‘
A utokar, ja k fig. 247, je s t autobusem otw artym . U żyw a się go specjału1'- do obw ożenia w ycieczek zw iedzających d an ą okolicę, dlatego też cele»' um ożliw ienia pasażerom sw obodnego o g ląd a n ia w cza-sie jaz d y rzeczy g#“‘
nych uw agi, au to b u s ten nie po siad a d ach u . W razie niepogody rozpij się d a c h płócienny, ja k w skazuje n a fig. lin ja kreskow ana, a który to <>ac w czasie norm alnej ja z d y je s t złożony z a tylnem i siedzeniam i.
1 0 2
zaznaczone h a skrajno położenia boczne, w ja k ic h m oże się znajdow ać trolley- tas na jezdni. T rolleybus zbudow any jes t podobnie ja k autobus. Istn ieją typy miejskie i dalekobieżne. K o ła posiadają pneum atyki, b u d k a kierow cy urzą
dzona jest tak sam o ja k w autobusie, ja k też całe wnętrze wozu, Je d y n ą zatem zasadniczą różnicą m iędzy
antobusem a trolleybusem je s t to, że trolleybus posiada silnik elektryczny
^o napędu, a potrzebny p rą d je s t pobierany z przew odu górnego.
Trolleybusy, przy sw ych zalotach ruchu w ym ienionych w yżej, są uży
wane tam, gdzie je s t ta n ia en erg ja elektryczna, tak że m ogą w ytrzym ać porównanie z autobusem .
Dużą zaletą trolleybusu je s t to, nie wydziela gazów spalinow ych, we robi hałasu w czasie jazdy, szczególnie n a zak rę ta c h ulic, nie
drażni uszu przechodniów , ja k tram - r i 8- 26°-'.raj.
6, Traktory.
F ig. 250 przedstaw ia tra k to r trzykołow y. D w a koła przednie są a, i n a osi ich osadzona je s t p rzek ład n ia ślim akow a b, za pośrednictw em której moment obrotowy siln ik a c przenosi się n a oś napędow ą. Silnik c jest dwutaktowy, ko n stru k cji n a d zw y czaj prostej. W ogóle w dziedzinie traktorów uw zględnia się zaw sze w arunek, żeby obsługa ich b y ła łatw a, ta«, żeby średnio w yszkolony robotnik m ó g ł sobie p oradzić, a n aw et pewne1 0 3 Na fig. 248 uw idoczniony jes t autobus dalekobieżny. P rzew ażnie autobus tego typu posiada n a d a c h u urządzenia do przew ożenia b ag aż u pasażerów .
Antobusy, w chodząc coraz bardziej w użycie, stw a rza ją konkurencję tak dla kolei żelaznej ja k i dla tram w aji. Wielki} ich zaletą jes t możność poruszania się nio po ściśle określonej
linji, jak np. tram w aje, ale po drogach w danej chw ili dogodnych. O dpada za
kładanie torów i szyn, w-ymagana je s t, tylko odpowiednio dobra jezd n ia, jeżeli antobus m a pracow ać ekonom icznie.
5. T ro lle y b u s . T rolleybus (fig. 249) Fig. 2 4 8. jest wozem pośrednim m iędzy autobusem
a tramwajem. J a k tram w aj m usi się trzy m ać jednej drogi, n a d którą rozpięty jest przewód doprow adzający p rąd elektryczny. P o sia d a jed n a k pew ną swobodę ruchu, gdyż może jech ać, w ym ijając czy to inne pojazdy, czy też wyboje w granicach, w jak ic h pozw ala n a to długość d rą g a a, do którego przym o
cowany jest przewód eloktryczny odbiorczy. N a fig. 249 lin jam i kreskowanymi
Sam ochody gospodarczo i przom yttowe. 2 4 5 9
2 4 6 0 M aszyny.w zakresie potrzeb inaynierji ląd o w ej i wodnej.
większe zastosow anie, szczególnie w okolicach górzystych, gdyż jedną z najw iększych ich zalet jest moż
trzykołowym. N a uchw ycie (belce) a są osadzone noże 6, c, d, które m ożna opuszczać lab n a staw iać ku górze n a stałe n a poprzeczkach e, niezależnie qd tego, że przed rozpoczęciem orania, w zględnie podczas niego, czyli podczas jazdy, m ożna c ała belkę a podnosić lub obniżać zapom oca korby f T zależnie od w ym aganej głębokości orania. P łu g ten może o d k ład ać skibę na prawo lub n a lewo, zależnie od tego czy noże b c d czy też b' ć d ’ są na dole czy n a górze. U skutecznia się to, p rzek ręcając odpowiednio belke a.
Samochody gospodarcze i przemysłowe. 2 4 6 1
26S.
Pług ten może p raco w ać też ja k o trak to r. W ted y belkę a przekręca 'S tak, żeby noże b c d i b ' c ' d ' zaję ły położenie poziom e, to znaczy, żeby
nóż nie d o ty k ał ziemi. •>’ •>
Na kołach przednich przynitow ane sa ułożone ukośnie kątów ki, podob- ueink przy traktorze fig. 252, tak sam o w celu zapobieżenia ślizganiu się kół.
8.
P łu g iŚniegowe.
F ig .265
p rzedstaw ia p łu g śniegow y, czyli t. zw. p łu g osL'i°r^ " ’r ®n' t S0,vy- J e s t to sam ochód ciężarow y, który posiada n a przodzie nóżwiony w formie k lina, oraz z obu boków sam ochodu po trz y noże boczne a b c.
1 0 5
2 4 6 2 M aszyny w zakresie poirzeb inżynierji lądow ej 1 wodnej.
m ają k ształt cylindryczny. Przez całkow ite opuszczenie osłony wszystkie oczka sita zostają zasłonięte, i w oda przestaje w ytryskiw ać. Zależnie od potrzeby,
Sam ochody gospodarczo j przemysłowo.
prędzej lub wolniej. P rz y szybkiej jeździe ta sam a ilość kropel wody spadnie na, dłuższym ¡odcinku drogi, czyli skrupianie będzie słabe, i odw rotnie gdy bę- dziemy jechac wolno, to przy danej szerokości sk ra p lan ia (przy tern sam em na- stawieniu osłony sita) skraplanie, będzie intensyw niejsze.
Często d o łącza się do slcrapiaczki szczotkę w alcow ą, k tó ra zbiera błoto
2 4 6 4 Masayiiy w zakresie potrzeb inż.ynierji lądow ej i wodnej.
je s t m echanizm do podnoszenia i obrotu wieży. M echanizm ten i dolua częa w ieży w raz z ułożyskow aniem z ak ry ta je s t b u d k a a, w której to budce znaj
d u ją się wszelkie narzędzia pom ocnicze, jak o też pom ieszczenie dla robotnikik W ieża 6 w y k o n an a je s t jak o w alec z b lac h y żelaznej. N a górnys
Samochody gospodarcze i przem ysłowe. 2 4 6 5
| samochod, zajechaw szy n a m iejsce pożaru, bez specjalnego ustaw ian ia sie zostaje zatrzym any, a d ra b in a podniesiona i n a żad an y k ieru n ek obró-
| eona. Ponieważ, g d y d ra b in a je s t podniesiona, całk o w ity praw ie je j ciężar : wraz z obciążeniem dodatkow em (człowiek) przenosi sie n a ty ln e k o la ,'z a li “ “ Prz7 t y ^ e j części podw ozia są p rz y obu k o ła c h 'd w ie śruby, oparte ]ednpi końcem o ziem ię, a drugim zaczepione o podwozie. Śruby te na- l stawione odpowiednio,
i przenoszą n acisk w prost na ziemie, bez pośre- I dnictwa opon i resorów, I co ma też i tę dobrą
stronę, że d rab in a stoi
| spokojnie a nie d rg a n a resorach.
Samochody z pom-
; parni ręcznemi, ja k o też
; Motopompy, są to pom py f (opisane w specjaln y m rozdziale o pom pach), [ umieszczone n a samo-- chodach. Z aletą ich najsamo--
. większą jest d o ża w ydajność, przy ró w n o c ze sn ej-p ro sto cie budow y. Sam o- W« 'T„ 2e P ió rn ik a m i _ lla w odę podobne są do zbiorników polew aczek,
. |Z' S ,e lvozy pożarnicze pow inny posiadać zapasow e w eże, oraz spe- I cja ne m echanizm y potrzebno p rz y ratow nictw ie. N p. k ażd a m otopom pa - a specjalny uchw yt do łącze n ia jej w razie potrzeby z pom pa sta- : ■ ,]«a.dla parowozów , skąd p rzy pożarze stacji, czy też b u d y n k u w bliskiej stacyjne"Um ^ W ra z *e b rak u innego źródła pobieranie w ody z pom py . Samochody, słu żące do przew ożenia strażaków n a m iejsce pożaru, b u d u je
0 lu b otw arte. O bydw a ty p y m aja swe u zasadnienie w ed łu g P.0ŻS nlc.tw a! ustalonych przez pożarników -praktyków .
. e e _pierwszej teorji, sam ochody przew ożące strażaków n a m iejsce po- nifl-f ?0,y]Ilny być kryte, żeby strażak nie b y ł n a rażo n y w czasie jaz d y n a mim'«/ 16 'y,:trn" ld atm °sferyczne, j a k np. deszcz, m róz, k u rz itp., a n a ratnw.f p rzy b y ł odpoczęty, i c a ły swój w ysiłek skierow ał tylko n a moct,, 3'•e- teorj a że strażak w inien je c h a ć do pożaru w sa-zic odkrytym . Od chw ili a larm u , aż do p rzy b y cia n a m iejsce, pow inien
F ig . 260. P Ig , 2cli
1V napi§ciu, zm oczony czy też przem arznięty, będzie bardzo ruchli- Strona ?°.zarze>. że.by oschnąć czy też ro zg rz ać sie. D alszą dodatnia wshif-m™? te.orj ‘’ i-)- j azdy w otw artym wozie, jes t m ożliwość szybszego wainio I* « 1 wysiad an !a. n ' ż x w ozu zam kniętego. U n as b u d u je sie prze-
' 1 2 T wozy strażack ie otw arte.
holowi.- s a lll°cl>0(ly g o s p o d a r c z e . F ig . 260 p rzedstaw ia trzy-. trzy-. mochód gospodarczytrzy-. N ad tylnem kołem umieszczone je s t siedzenie a 1 0 9
2 4 6 6 M aszyny w, zakresie potrzeb inżym crji lądowej i wodnej.
F ig . 262.
d la kierow cy, a pod niem silnik, i c ały m echanizm napędow y b. Nadwoś tw orzy um ieszczona n a d przedniem i kołam i skrzynia w zględnie zbiornik t w ykonany przew ażnie z blachy. D la pew nych celów zbiorniki te są urządzoD- jak o lodow nie, i w n ich przew ozi się p ro d u k ty gospodarskie, które nf.
w lecie nlegają łatw em u rozpuszczeniu się lub psuciu. Sam ochodów trzykofc w ych używ ają często to
k arn ie do przewożena dzienników i drnkó?.
a także w szelkie przed
siębiorstw a, wytwaw- ją c e a rty k u ły , które p».
w inny być szybko i czę
sto rozw ożone n a miejscf przeznaczenia. Samo
chody te są bard»
lekkie, łatw e do prows-
, . dzenia i bardzo zwrotne,
zdobyw ają sobie coraz większe zastosow anie. — Są jeszcze w użytku woij, podobne z w y glądu do w yżej opisanego, ale z napędem nożnym. Sn li zatem row ery trzykołow e^ służące do ta la c h sam ych celów ja k samoctw trzykołow y. K ow ery tak ie je d n a k są przystosow ane n a m niejszy cieis użyteczny, m ęczą kierow cę, który p racu je nogam i, sa zatem bez porównani) m n ie w y d a t n e , ja k sam ochód trzykołow y.
13. S a m o c h o d y z n a p ę d e m e le k try c z n y ) ) ). Sam ochód ciężarow y (fig. -261) z napędem elektrycznym jes t podobnie zbudow any, ja k sam ochód ciężarowi, u którego napęd tw orzy silnik benzynow y lub ropny. X a przodzie ma w m ontow any je s t a p a ra t s te ru ją cy „ kontroler“, um ieszczony w budce a, i * zn ajd u je się rów nież kierow nica i dźw ignie ham ulcze. T y ln e k o ła sa kolami napędow em i, a napęd uzyskuje się z dw u silników elektrycznych, umie
szczonych po jednym przy każdem kole tylnem . Źródło prąd u „akumulator1
je s t um ieszczony pod platform ą b. Sam ochody te m ają duże zalety, giń m e w y d ają gazów spalinow ych, oraz p ra c u ją cicho.
l i g . 262 p rzedstaw ia podobny sam ochód. Siedzenie d la kierow cy niejeś kryte., a platform a ^ nie posiada osłony bocznej. P o d podwoziem umie
szczona je s t skrzynia a, w której zn ajd u ją sie ak u m u lato ry . F ig . 203
przid-- ’■ii ' r j
F ig . 263. F ig . 264.
staw ia elektryczny wózek fab ry czn y do przew ożenia tow arów ■ i w ew nątrz budynków fabrycznych. K ierow ca stoi w czasie ja z d y n a stopniu&
oraz posiada dwie dźw ignie steru jące b. S ilnik elektryczny d napąlf k o ła c p rzy pom ocy p rzek ład n i kół zębatych. P o d podw oziem znajduje ¡j sk rzy n ia ak um ulatorow a e. W tylnej części podw ozia z n ajd u je się ucli^J1/' służący do łączen ia przyczepek, z opisanym wozem. Podobny wózek fig.
Oprócz w yżej opisanych, bu d u je się różue ty p y sam ochodów z n»p!*"
elektrycznym , a także i sam ochody osobowe.
1 1 0
14. K o n s e r w a c ja s a m o c h o d ó w . B y sam ochód ekonom icznie p racow ał zeba prócz zw rócenia u w agi n a n ieprzeciążanie w ozu tak że prow adzić regularną konserwację.^ Ze w zględów p rak ty c zn y c h i estetycznych sam ochód powmien byc co dzień lub co k ilk a dni w ym yty, oraz przeglądnięty.
stałego p rzeglądu n ależy stw ierdzenie, czy sm arow anie fu n k cjo n u je w porządku, czy ja k a ś śru b a się nie ro zk ręciła, u zupełnienie zap asu benzyny sprawdzenie dobrego fu n k cjo n o w an ia ham ulców i reflektorów itp. W razie jakiegokolwiek n ied o m ag an ia n ależy jé n a ty c h m ia st usunąć. Osunięcie niedomagania w porę zapobiega pow staniu większego defektu, który może n7p a t t o ^ Wn' eJ3Zy 1 t r “ duiej Si5y do «sunięcia, a często i niebezpiecznem u
Do przeg ląd n ięcia i n a p raw y podw ozia sam ochodu p o sia d ają garaże specjalne kan ały , n ad które sam ochód zajeżdża, a człow iek wszedłszy do fcmału,_ przegląda zew nętrznie m echanizm y, z n ajd u jąc e sie w dolnej części O pjocz kanałów _b u d u j e Bię sp ecjaln e pom osty, ja k fig. 265. Sa-
Do przeg ląd n ięcia i n a p raw y podw ozia sam ochodu p o sia d ają garaże specjalne kan ały , n ad które sam ochód zajeżdża, a człow iek wszedłszy do fcmału,_ przegląda zew nętrznie m echanizm y, z n ajd u jąc e sie w dolnej części O pjocz kanałów _b u d u j e Bię sp ecjaln e pom osty, ja k fig. 265. Sa-