Oprócz ręcznego tłu c z en ia k am ieni, któ re jest pow olne i w w iększosci wypadków nieekonom iczne, używ a się sp ec ja ln y c h tłu c z are k (fig. 222). T łu- czarka taka po siad a dwie szczęki A i B , zao p atrzo n e n a sw ej roboczej
2 4 4 8 M aszyny w zakresie potrzeb inzynierji lądowej i wodnej.
M aszyny budow lane. 2 4 4 9
Fig. 227. Fig. 228.
Materjalów do betoniarek odbyw a się zależnie od w ielkości i ty p u albo ręcznie, albo m echanicznie przy pom ocy t. zw. w yciągów m aterjałow ych.
7 . Maszyny drogowe.
lig . 226 p rzed staw iazry w acz szosowy (oskardnik). S łuży on do zry w an ia
"Oględnie orania zużytej n aw ierzch n i drogow ej. Noże osadzone są w uchw y-93 Jo mieszania, uruchom iony silnik za pośrednictw em Ikoła 'pasowego ’ F i przekładni k ół stożkow ych G n a d aje , bębnow i obrót około jeg o osi głównej. Położenie bębna, w jak iem on je s t narysow any n a fig. 224, t. zn.
ie oś głów na b ębna jes t ustaw iona pionowo, czyli pod katem 90° do po
ziomu, w p ra k ty c e • w czasie m ieszania nie zachodzi. W czasie m ieszania rura H doprow adza wodę, którejj ilość je s t dokładnie odm ierzana przez specjalne ap araty , nigdy
zaś nie może /być inie- raoua „na oko“, gdyż w zależności od ilości wody w stosunku do d a nej mieszaniny zależy do
broć tej ostatniej.
Betoniarka fig. 225 działa podobnie, j a k po
przednio opisana, w. obu F ig .
bowiem typach m iesza
nie betonu odbyw a się przez t. zw. sw obodne spadanie. Z asadniczą różnicą jest tutaj k ształt bębua, k tó ry zbliżony jest do kuli, podczas gdy
%. 224 przypom ina gruszkę Bessem era. W betoniarce fig. 225 bęben obraca się stale około sw ej osi poziom ej. M a terjał w sypuje się lejem A , a po wymieszaniu w ylew a się przez rynnę B , której w czasie w ylew u uadajemy położenie I I , narysow ane liu ją kreskow aną, zaś w czasie mie
szania zajm uje ona położenie I . W o d a w ilości odm ierzonej dopływ a rurą C. N a obwodzie bębna zam ontow any je s t pierścień, za pośrednictw em którego opiera się on n a dw u ro lk ach D , po których się toczy w czasie obrotu około sw ej głów nej osi. T rzy pary rolek E u trzy m u je bęben w da- neni położeniu. R olki D jakoteż rolki E zam ocow ane są w stojaku. O brót bębna uskutecznia silnik za pośrednictw em przekładni pasow ej i przek ład n i kól zębatych, z k tó ry ch m ałe koło zębate F ułożyskow ane jes t w stojaku, zaś drugie G zam ontow ane je s t ja k o w ieniec zębaty n a obwodzie bębna.
Prócz tych typów zasad n iczy ch istnieją jeszcze obok wieluiimychbetoniarki t. zw. przeciw bieżue. W sypyw anie
F ig . 231. F ig . 232.
a tem sam em zm ieniać kierunek ’ posuw ania się c ałej m aszyny. NsWj z silnika spalinow ego B przenosi się z a pośrednictw em przekładni W zęb aty ch n a ty ln e w alce, t. zw. napędow e O.
W alce drogow e b y w ają w ykonyw ane w ed łu g różnych systemów i Ff sia d a ją czasem silnik parow y, szczególniej w starszych wykonani«?’
w now szych zaś przew ażnie silnik spalinow y. N iektóre fab ry k i wyko»0?
w alce połączono jednocześnie ze zryw aczem i rów naczem , umieszczaj? 5 J' 2 4 5 0 Maszyny w zaki-esio potrzeb inżynierji lądowej i wodnej.
cie A , który m ożna nastaw iać zapom ocą śruby B i k ó łk a C, a przei i- to regulow ać głębokość orania. P rzednie koło, osadzone n a czopie piono- | wym , obracane jes t przez przekładnię śEm akow ą D, sterow aną śrnbi E i kółkiem F . K ółko G w raz z przynależnem w rzecionem śrubowen i służy do p rzy cisk an ia szczęk h am ulcow ych do k ół ty ln y ch , czyli do | ham ow ania. C ała m aszyna pow inna b y ć odpow iednio ciężka, żeby noże j nie ślizgały się po naw ierzchni, lecz ją z d z ie ra ły .'W tym celu u a przodzie i m aszyny w m ontow any je s t blok I i z odlewy żeliw nego, stanow iący ezęit i
obciążenia, zaś resztę obciążenia stanow i blok J , ram a, k o ła i meclia- i.
niżm y. Z ryw acz je s t ciągniony przy pom ocy ła ń c u c h a przez traktor lub |
F ig . 229. F ig . 230.
w alce drogowe. Istn ieje wiele in n y ch typów zryw aczy, jed n a k typ pr«»- staw io n y n a fig. 225 posiada prócz in n y ch i tę zaletę, że w czasie rncto m ożna nastaw iać głębokość orania. W n iektórych nieskomplikowanych ty
p ach , gdzie n iem a h a m u lc a ani m echanizm u do n a staw ia u ia noży w czasi ru ch u , ra m a w ykonana je s t jak o zbiornik, a w oda w zględnie k a r m « k tórem i n a p e łn ia się go, stanow ią p otrzebny balast.
Do u b ijan ia (w alcow ania) naw ierzchni u ży w a się w alców drogowjeb ręcznych i m echanicznych. F ig . 227 p rzedstaw ia w alec drogow y z napędea m echanicznym . P rzed n i w alec uchw y co n y je s t w czopie A obrotowo, i przy pomocy ła ń c u c h a C m ożna nim kierow ać n a praw o lub na leff0i
9 4
miedzy w alcam i przednim i tylnem i. M aszyna ta k a może być u ży ta jak o walec, jako zry w acz lub rów nacz.
8. Maszyny i narzędzia z napędem pneumatycznym, elektrycznym i ręcznym.
2 4 5 2 Maszyny w zakresie potrzeb inżynierji lądow ej i wodnej.
bezpiecpa ro b o tn ik a od w ypadku, g d y p ila je s t ju ż uruchom iona, leci jeszcze nie p racu je.
F ig . 233 p rzedstaw ia przew oźną szlifierkę, któ ra by w a uży w an a do szlifo
w ania blach, traw ers itp. celem u sunięcia błędów tychże, jak o też do wszel
k ich innych robót szlifierskich. P o siad a n apęd elektryczny.
F ig . 234 p rzedstaw ia przew oźne nożyce do cięcia blach, a także i ksztai- tówek. N a m aszynie tej m ożna rów nież p rzeb ijać (sztancow ać) otworj w blasze. U ruchom ienie odbyw a się zapom ocą inim ośrodu, k tóry bezpo
średnio działa n a nożyce wzgl. sztance.
X. S a m o c h o d y g o s p o d a r c z e i przemysłowe.
j N apisał
Tadeusz Lewicki,
Lw ów .
W dobie obecnej sam ochody — a w y ra ż a jąc się ogólnie, wozy silni- . kowe, zn alazły bardzo szerokie zastosow anie w każdej dziedzinie życia
spodarczego.
Spotyka się je n a każdym kroku, o różnej form ie zew nętrznej zależnie od p rzezn aczen ia sam ochodu. S tąd też pochodzą różnorodne nazwy, którem i te lub in n e sam ochody (wozy silnikow e) w ystępują.
R ozdział niniejszy m a n a celu zaznajom ienie czy teln ik a z ogólnym opi
sem wozów silnikow ych różnych rodzajów , które ta k często w życiu co- dziennem spotykam y. N atom iast opisy szczegółow e, obliczenia, dobór ma- terjałó w uży w an y ch do ich budow y, sam a fab ry k acja, m ontaż itd. są ujęte w bogatej literatu rze specjalnej sam ochodow ej.
1. O p o r y r u c h u s a m o c h o d u ( w o z u s iln ik o w e g o ) . D la jaśniejszej»
zrozum ienia d alszych rozdziałów , — jak o też d la z d an ia sobie dokładniejszej spraw y z przejaw ów tow arzyszących ruchow i sam ochodu, podajem y w ogól
nym zarysie „opory ru c h u “ , n a jak ie n atrafia sam ochód, poruszający s*
w terenie, — a od k tó ry ch to oporów zależna je s t potrzeba zastosow ana do n ap ęd u — siln ik a o m niejszej lub większej mocy.
C ałkow ity opór ru c h u O sam ochodu sk ła d a się z poszczególnych opo
ró w : z oporu toczenia O j, z oporu pow ietrza O a, z oporu n a p o ty k a n e j przez wóz przy pokonyw aniu w zniesienia 03.
1. Opór toczenia:
O, = ( i . <?.
Q oznacza całkow ity ciężar w ozu (cięża r w łasn y p lu s ciężar użyteczn,';
w kilogram ach, ji oznacza spółczynnik ta rc ia (drogow y), którego warto*
w ah a się w g ra n ic ac h od 0,01 (droga asfaltow a) do 0,3 (droga
pias/.czysiJ;-2. O pór pow ietrza:
F = p ow ierzchnia p rzekroju w ozu,’ ustaw iona prostopadle do kierunku W chu (w w 2), C — chyżość w ozu w m fsek., g = przyspieszenie zienisbfc Y = ciężar w ł. pow ietrza == 1,293, cp spółczynnik dośw iadczalny — 1 d° 3-O pór pow ietrza u w y d a tn ia się szczególnie przy w ozach jadących z du*
żerni chyżościam i, ja k sam ochody w yścigow e. W sam ochodach ciężarówek trak to rach itp. które poruszaja się z niew iełkiem i stosunkow o chyżości^
opór 0 2 będzie nieduży.
9 6
Sam ochody gospodarczo i przemyalowB. 2 4 5 3
3. Opór 0 O
o * ~ Q - r
Q == całkow ity ciężar wozu, h = ivysokośe w zniesienia, l = długość w znie
sienia; h i l m uszą być podane w jednakow ych jed n o stk a ch pom iarow ych, tj. jeżeli h (/»), to i Z (?«).
Mając obliczony całkow ity opór ru c h u : O — Oi -f- 0 2 -f- 0 3, oraz przyjąwszy, że dzielność m ec h an iczn a wynosi,
Tl - 0,9 - 0,7,
ustalić możemy w artość N e czyli efektyw ną moc silnika, poruszającego dany samochód:
JV, = (0 li-0 a + 0a). °
75 11 ’
75 ri"
i powyższych obliczeń, przeprow adzonych d la pew nego konkretnego w y
padku, czytelnik zorjentuje się, w jak im stopniu i stosunku b ęd ą zm ieniały a - : moc “ laik a N e oraz całk o w ity opór ru ch u , zależnie od staw ian y ch sa
mochodowi ' żądań, od w arunków terenow ych itp.
Ponieważ zadaniem tego rozdziału jes t tylko ułatw ienie o rjen tacji w dziedzinie sam ochodow ej, zatem poprzestajem y tylko n a pow yższych wstępnych obliczeniach.
, 2: S a m o c h o d y c ię ż a r o w e . K ażdy sam ochód sk ład a sie z dw u za
sadniczych części: z podw ozia i z nadw ozia. Zależnie od p rzeznaczenia samochodu, podwozie czy też nadw ozie przybiera k sz tałt odpowiednio mieniony, stosownie do w aruuków , w ja k ic h sam ochód pracu je. Różnice adowy tych dw u zasadniczych części sam ochodu beda przy każdym typie
osobno zaznaczane. ' ' - 1
% • 235 przedstaw ia podwozie sam ochodu ciężarow ego. S k ła d a się ono dwu podłużnie d, któ re w ykonane są z b lach y prasow anej o przekroju C.
n kształt przekroju zapew nia w ielk ą w ytrzym ałość p odłuźnicy przy rówuo- tsnej małej wadze. P od łu żn ice połączone są ze soba w całość belkam i v,
0 podobnym przekroju. '
P °dtażńice razem z łączącem i je b elkam i poprzecznem i (poprzecz- jako całość nazyw am y „ ram ą “ .
silnit8, praodzie ra ™y przym ocow ana je s t c h ło d n ica e. W oda chłodząca 1 rur ’ .°£rzaiTszy się w nim, o d pływ a ru rą t do chłodnicy, tam sie o chładza
urą iączącą dolną część chłodnicy z silnikiem , odpływ a do silnika.'C hłodnice silnv * Sl' Prze' vażnie n a przodzie ram y, gdyż p rzy ru c h u samochodu"
chtn,! pri ep\ ' T , p ow ietrza pom iędzy ru rk am i chłodnicy, zapew nia dobre ch lJ -' Isioktóre fab ry k i b u d u ją sam ochody bez chłodnic, a silniki '-wodzone są pow ietrzem (up. T atra).
menf a ®hl° auic!i zam ontow any je s t siln ik (benzynow y lub ropny) / . Mo- skrav„v iT 8llm ka Przenosi się za pośrednictw em sprzęgła g oraz z ? I (Przekładniow ej) h n a w a ł kardanow y i j i d y fe ren cjał ifc,
O0 napędza się os ty ln ą c, a tem sam em tylne k o la z.
Ksorń°«a p™ d“ ‘® a. \ ty1“ 6 s połączone są z ram ą elastycznie, zapom oca przednich u i tylnych l. Koło kierow nicze (kierow nica) o przenosi
^ r- *at Podręcznik inżynierski. A\ 258
2 4 5 4 Maszyny w zakresie potrzeb inzynierji lądow ej i w odnej.
n ad an y je j ręczny obrót za pośrednictw em przek ład n i i dźw igni y na przednie koła, o d ch y lając je n a praw o lub n a lewo, zależnie od kierunku obrotu kierow nicy.
S przęgła 17 używ ane w sam ochodach b y w a ją przew ażnie wykonywani jak o lamełowo, a p e d ał r służy do w yłączenia (w yciśnięcia) sprzęgła, a tera sam em o d łączen ia\ siln ik a od całego m echanizm u.
B ębny ham ulcze zam ocow ane są n a w szystkich czterech kołach.- D źw igi ham ulcze połączone są zapom ocą cięgieł z w ałem ham u lczy m w. Cele®
zaham ow ania sam ochodu n a cisk a się p ed ał p w zglednie dźw ignię 2
h am ow aniu ręcznem ). D źw ignia x \ odpowiednio p rzestaw iana, p rzesz5
w skrzynce biegów tryby, przez co zm ienia p rzek ład n ię przy jeździe w w zględnie n astaw ia przekładnię n a jazd ę w tył.
G azy spalinow e z siln ik a odprow adzane są ru rą do tłu m ik a n, z którego uchodzą w powietrze.
9 8
Sam ochody gospodarczo i przemysłowo. 2 4 5 5 feży zastosować opony pojedyncze czy też podwójne.
Nadwozie sam ochodu cieżarow ego sk ła d a sie z b u dki dla kierow cy (fig. 239) o, oraz platform y b. Często b u d u je 's ię sam ochody z platform am i kry- tani, gdy m ają słu ży ć do przew ożenia tow arów , które m uszą być
cbro-2456 M aszyny w zakresie potrzeb ińzynierji lądow ej i wodnej.
bardziej różnorodny. Pow odem tego jes t prócz przystosow ania zewnętrznego k ształtu do w y m ag an y ch w arunków używ alności, — także w dużym stopnia
Sam ochody gospodarczo i przomysłowo. 2 4 5 7
. pobieżny (fig. 245 a) jest niski, g d y ż pasażerow ie ja d ą c z ajm u ją tylko wiejsca siedzące, ze w zględu n a w ygodę przy jeżdzie n a d alek ą odległość.
a z'ra ftość budow y posiada też i inne znaczenie, g d y ż m ała pow ierzchnia opora powietrza pozw ala n a rozw inięcie dużej chyżoici. N a fig. 245 b przed- awiony jest autobus m iejski. J e s t on wyższy, po siad a m iejsca stojące siedzące, i rozw ija nied u żą szybkość, norm ow aną przepisam i ru c h u auto-
“sow na terenie m iejskim . Au.tobns z „im p erjałem “ (fig. 245 c) posiada n a
1 0 1
Obydwa te ty p y sam ochodów używ ane b y w a ją jak o środki kom unikacji w mieście, oraz n a d ają się też do dalszej podróży.
Fig. 244 przedstaw ia sam ochód osobowy — terenow y. Z am iast ty ln y c h kól posiada on układ gąsienicow y a. P rz y pom ocy tego n a p ęd u gąsienico
wego sam ochód porusza się swo
bodnie po każdego ro d zaju terenie, nadaje się zatem doskonale do w y cieczek w okolice górzyste. W zi
mie przyczepia się do osi przedniej sanki-narty, przez co sam ochód bierze z łatw ością przeszkody śniegowe.
Samochód osobowy j a k i cięża
rowy, nie p o siad ający n ap ęd u g ą
sienicowego, z trudnością po ru szać się może po arodze zam arzniętej i śliskiej.
Celem zaradzenia tem u z a k ład a się n a k o la sam ochodu sp ecjaln e łań cu ch y , które um ożliw iają ru c h w ozu po śliskiej jezdni. Ł ań cu ch ó w tak ic h n ależy jednak używ ać tylko w razie koniecznej potrzeby, gdyż niszczą one opony.
F iu . 243.
Specjalny typ tw orzą sam ochody wyścigow e. N iskie podwozie oraz lekka i niska k aroserja, o g ran iczająca się praw ie tylko do siedzenia d la kierow cy, daje m ałą pow ierzchnię oporu pow ietrza, co razom z lekkością całego w ozu redokuje opory ru c h u do m inim um , co jes t niezbędne do rozw inięcia dużej chyżości wozu wyścigow ego.
4. A u to b u s y , Do przew ożenia większej ilości osób słu żą autobusy. Pojem ność ich wynosi 20, 30 i w ięcej osób. Istn ieją dw a zasadnicze ty p y a u to b u sów: autobus m iejski i autobus m iędzym iastow y czyli dalekobieżny. A utobus
2 4 5 8 M aszyny w zakresie potrzeb in iy u ie rji lądowej i wodnoj.
d achu m iejsca do siedzenia, jest to t. zw. au to b u s piętrow y, używ any jei!
do kom u n ik acji m iejskiej, rzadziej n a dalsze odległości. A utobusy tego typa b u d u je się n a pojem ność dla 50— 60 osób.
F ig . 2i7.
N a fig, 246 są dw a autobusy z im perjałam i, obydw a o identycznej poje»1;
ności, różnią się jed y n ie tem , że autobus a posiada jed n ą oś tylną, zs!
au to b u s b dwie osie tylne. ‘
A utokar, ja k fig. 247, je s t autobusem otw artym . U żyw a się go specjału1'- do obw ożenia w ycieczek zw iedzających d an ą okolicę, dlatego też cele»' um ożliw ienia pasażerom sw obodnego o g ląd a n ia w cza-sie jaz d y rzeczy g#“‘
nych uw agi, au to b u s ten nie po siad a d ach u . W razie niepogody rozpij się d a c h płócienny, ja k w skazuje n a fig. lin ja kreskow ana, a który to <>ac w czasie norm alnej ja z d y je s t złożony z a tylnem i siedzeniam i.
1 0 2
zaznaczone h a skrajno położenia boczne, w ja k ic h m oże się znajdow ać trolley- tas na jezdni. T rolleybus zbudow any jes t podobnie ja k autobus. Istn ieją typy miejskie i dalekobieżne. K o ła posiadają pneum atyki, b u d k a kierow cy urzą
dzona jest tak sam o ja k w autobusie, ja k też całe wnętrze wozu, Je d y n ą zatem zasadniczą różnicą m iędzy
antobusem a trolleybusem je s t to, że trolleybus posiada silnik elektryczny
^o napędu, a potrzebny p rą d je s t pobierany z przew odu górnego.
Trolleybusy, przy sw ych zalotach ruchu w ym ienionych w yżej, są uży
wane tam, gdzie je s t ta n ia en erg ja elektryczna, tak że m ogą w ytrzym ać porównanie z autobusem .
Dużą zaletą trolleybusu je s t to, nie wydziela gazów spalinow ych, we robi hałasu w czasie jazdy, szczególnie n a zak rę ta c h ulic, nie
drażni uszu przechodniów , ja k tram - r i 8- 26°-'.raj.
6, Traktory.
F ig. 250 przedstaw ia tra k to r trzykołow y. D w a koła przednie są a, i n a osi ich osadzona je s t p rzek ład n ia ślim akow a b, za pośrednictw em której moment obrotowy siln ik a c przenosi się n a oś napędow ą. Silnik c jest dwutaktowy, ko n stru k cji n a d zw y czaj prostej. W ogóle w dziedzinie traktorów uw zględnia się zaw sze w arunek, żeby obsługa ich b y ła łatw a, ta«, żeby średnio w yszkolony robotnik m ó g ł sobie p oradzić, a n aw et pewne1 0 3 Na fig. 248 uw idoczniony jes t autobus dalekobieżny. P rzew ażnie autobus tego typu posiada n a d a c h u urządzenia do przew ożenia b ag aż u pasażerów .
Antobusy, w chodząc coraz bardziej w użycie, stw a rza ją konkurencję tak dla kolei żelaznej ja k i dla tram w aji. Wielki} ich zaletą jes t możność poruszania się nio po ściśle określonej
linji, jak np. tram w aje, ale po drogach w danej chw ili dogodnych. O dpada za
kładanie torów i szyn, w-ymagana je s t, tylko odpowiednio dobra jezd n ia, jeżeli antobus m a pracow ać ekonom icznie.
5. T ro lle y b u s . T rolleybus (fig. 249) Fig. 2 4 8. jest wozem pośrednim m iędzy autobusem
a tramwajem. J a k tram w aj m usi się trzy m ać jednej drogi, n a d którą rozpięty jest przewód doprow adzający p rąd elektryczny. P o sia d a jed n a k pew ną swobodę ruchu, gdyż może jech ać, w ym ijając czy to inne pojazdy, czy też wyboje w granicach, w jak ic h pozw ala n a to długość d rą g a a, do którego przym o
cowany jest przewód eloktryczny odbiorczy. N a fig. 249 lin jam i kreskowanymi
Sam ochody gospodarczo i przom yttowe. 2 4 5 9
2 4 6 0 M aszyny.w zakresie potrzeb inaynierji ląd o w ej i wodnej.
większe zastosow anie, szczególnie w okolicach górzystych, gdyż jedną z najw iększych ich zalet jest moż
trzykołowym. N a uchw ycie (belce) a są osadzone noże 6, c, d, które m ożna opuszczać lab n a staw iać ku górze n a stałe n a poprzeczkach e, niezależnie qd tego, że przed rozpoczęciem orania, w zględnie podczas niego, czyli podczas jazdy, m ożna c ała belkę a podnosić lub obniżać zapom oca korby f T zależnie od w ym aganej głębokości orania. P łu g ten może o d k ład ać skibę na prawo lub n a lewo, zależnie od tego czy noże b c d czy też b' ć d ’ są na dole czy n a górze. U skutecznia się to, p rzek ręcając odpowiednio belke a.
Samochody gospodarcze i przemysłowe. 2 4 6 1
26S.
Pług ten może p raco w ać też ja k o trak to r. W ted y belkę a przekręca 'S tak, żeby noże b c d i b ' c ' d ' zaję ły położenie poziom e, to znaczy, żeby
nóż nie d o ty k ał ziemi. •>’ •>
Na kołach przednich przynitow ane sa ułożone ukośnie kątów ki, podob- ueink przy traktorze fig. 252, tak sam o w celu zapobieżenia ślizganiu się kół.
8.
P łu g iŚniegowe.
F ig .265
p rzedstaw ia p łu g śniegow y, czyli t. zw. p łu g osL'i°r^ " ’r ®n' t S0,vy- J e s t to sam ochód ciężarow y, który posiada n a przodzie nóżwiony w formie k lina, oraz z obu boków sam ochodu po trz y noże boczne a b c.
1 0 5
2 4 6 2 M aszyny w zakresie poirzeb inżynierji lądow ej 1 wodnej.
m ają k ształt cylindryczny. Przez całkow ite opuszczenie osłony wszystkie oczka sita zostają zasłonięte, i w oda przestaje w ytryskiw ać. Zależnie od potrzeby,
Sam ochody gospodarczo j przemysłowo.
prędzej lub wolniej. P rz y szybkiej jeździe ta sam a ilość kropel wody spadnie na, dłuższym ¡odcinku drogi, czyli skrupianie będzie słabe, i odw rotnie gdy bę- dziemy jechac wolno, to przy danej szerokości sk ra p lan ia (przy tern sam em na- stawieniu osłony sita) skraplanie, będzie intensyw niejsze.
Często d o łącza się do slcrapiaczki szczotkę w alcow ą, k tó ra zbiera błoto
2 4 6 4 Masayiiy w zakresie potrzeb inż.ynierji lądow ej i wodnej.
je s t m echanizm do podnoszenia i obrotu wieży. M echanizm ten i dolua częa w ieży w raz z ułożyskow aniem z ak ry ta je s t b u d k a a, w której to budce znaj
d u ją się wszelkie narzędzia pom ocnicze, jak o też pom ieszczenie dla robotnikik W ieża 6 w y k o n an a je s t jak o w alec z b lac h y żelaznej. N a górnys
Samochody gospodarcze i przem ysłowe. 2 4 6 5
| samochod, zajechaw szy n a m iejsce pożaru, bez specjalnego ustaw ian ia sie zostaje zatrzym any, a d ra b in a podniesiona i n a żad an y k ieru n ek obró-
| eona. Ponieważ, g d y d ra b in a je s t podniesiona, całk o w ity praw ie je j ciężar : wraz z obciążeniem dodatkow em (człowiek) przenosi sie n a ty ln e k o la ,'z a li “ “ Prz7 t y ^ e j części podw ozia są p rz y obu k o ła c h 'd w ie śruby, oparte ]ednpi końcem o ziem ię, a drugim zaczepione o podwozie. Śruby te na- l stawione odpowiednio,
i przenoszą n acisk w prost na ziemie, bez pośre- I dnictwa opon i resorów, I co ma też i tę dobrą
stronę, że d rab in a stoi
| spokojnie a nie d rg a n a resorach.
Samochody z pom-
; parni ręcznemi, ja k o też
; Motopompy, są to pom py f (opisane w specjaln y m rozdziale o pom pach), [ umieszczone n a samo-- chodach. Z aletą ich najsamo--
. większą jest d o ża w ydajność, przy ró w n o c ze sn ej-p ro sto cie budow y. Sam o- W« 'T„ 2e P ió rn ik a m i _ lla w odę podobne są do zbiorników polew aczek,
. |Z' S ,e lvozy pożarnicze pow inny posiadać zapasow e w eże, oraz spe- I cja ne m echanizm y potrzebno p rz y ratow nictw ie. N p. k ażd a m otopom pa - a specjalny uchw yt do łącze n ia jej w razie potrzeby z pom pa sta- : ■ ,]«a.dla parowozów , skąd p rzy pożarze stacji, czy też b u d y n k u w bliskiej stacyjne"Um ^ W ra z *e b rak u innego źródła pobieranie w ody z pom py . Samochody, słu żące do przew ożenia strażaków n a m iejsce pożaru, b u d u je
0 lu b otw arte. O bydw a ty p y m aja swe u zasadnienie w ed łu g
0 lu b otw arte. O bydw a ty p y m aja swe u zasadnienie w ed łu g