Bezrobocie jest jednym z podstawowych elementów rynku pracy, który oznacza stan nierównowagi pomiędzy popytem na pracę a podażą pracy. W gospodarkach rynkowych, opartych m in. na zasadzie wolności wyboru i zmiany miejsca pracy jest zjawiskiem naturalnym i nieuniknionym, pod warunkiem. Ze nie przekracza 3-5 % zasobów siły roboczej.
W Polsce bezrobocie od paru lat jest poważnym problemem ekonomicznym oraz dotkliwym problemem społecznym. Bez pracy pozostaje ok. 3 min osób, a stopa bezro
bocia na koniec 2004 r. ukształtowała się na poziomie 19,1 %. W województwie opolskim również bezrobocie należy zaliczyć do głównej kwestii społeczno-gospo
darczej regionu z uwagi na rozmiary i trwałość zjawiska. W 2004 r. pomimo trwającej od 2002 r. tendencji spadkowej, nadal utrzymywał się wysoki poziom bezrobocia.
Świadczy o tym m in. stopa bezrobocia, która na koniec 2004 r. była o 0,8 pkt wyższa niż w kraju i wynosiła 19,9 %.
W dalszym ciągu wśród bezrobotnych dominowały kobiety, których udział w stosunku do 2003 r. wzrósł o 1,2 pkt, a w porównaniu z 2000 r. zmniejszył się 0 3,2 pkt.
Zmieniła się nieznacznie struktura bezrobotnych według wieku. Nadal, pomimo zmniejszenia się liczby bezrobotnych, przeważały osoby w wieku 25-34 lata. Pozy
tywnym zjawiskiem było zmniejszenie się liczby, jak i udziału najmłodszych osób bezrobotnych, tj. do 24 roku życia. W 2004 r. udział tych osób wynosił 21,6 % 1 w stosunku do 2003 r. zmniejszył się o 2,5 pkt, a w porównaniu z 2000 r. o 7,0 pkt.
Podobnie jak w latach poprzednich większość bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy stanowiły osoby o stosunkowo niskim poziomie wykształcenia. Dwie najliczniejsze grupy legitymowały się wykształceniem gimnazjalnym i niższym oraz zasadniczym zawodowym. W porównaniu z 2003 r. i 2000 r. ich udział uległ zmniej
szeniu odpowiednio: o 0,5 pkt i o 1,1 pkt.
W dalszym ciągu większość wśród bezrobotnych to osoby bez doświadczenia zawodowego lub z krótkim okresem stażu pracy. W 2004 r. wśród bezrobotnych najwyższy udział - 20,9 % miały osoby ze stażem pracy od 1 roku do 5 lat. W porów
naniu z 2003 r. odsetek tych osób wzrósł o 1,9 pkt, natomiast w stosunku do 2000 r.
zmniejszył się nieznacznie, tj. o 0,2 pkt.
Niepokojącym zjawiskiem w województwie opolskim był wysoki udział osób długotrwale poszukujących pracy. W 2004 r. połowa bezrobotnych poszukiwała pracy przez ponad 12 miesięcy, ale w porównaniu z 2003 r. ich udział zmniejszył się o 0,7 pkt, natomiast w stosunku do 2000 r. wzrósł aż o 8,6 pkt.
Na koniec grudnia 2004 r. w urzędach pracy zarejestrowanych było 74,6 tys. osób bezrobotnych, w tym prawic 41 tys. kobiet. Liczba bezrobotnych zmniejszyła się o 7,1 tys. osób w porównaniu z 2003 r., a w stosunku do 2000 r. wzrosła o 5,2 tys. osób.
Liczba bezrobotnych w latach 2000-2004 wzrastała średnio rocznic o 1,9 %.
S p a d e k liczby b e zro b o tn y ch w sto su n k u do 2 0 0 3 r. d o ty czy ł w w ięk szy m sto p n iu m ężczy zn n iż k o b iet. W p o ró w n a n iu z 2 0 0 3 r. lic z b a m ężczy zn z are je stro w a n y ch w u rz ęd a ch p racy zm n ie js zy ła się o 11,0 % , a k o b iet o 6 ,6 %. Je d n o c ze śn ie w sto su n k u d o 2 0 0 0 r. w zro st b e zro b o tn y ch w y stąp ił w w y ż sz y m sto p n iu w śró d m ężczy zn . L iczb a b e zro b o tn y ch m ężczy zn w z ro sła aż o 15,6 %, a k o b iet o 1,8 %.
Z m ia n y p o z io m u b e z ro b o c ia w e d łu g p łci w w o je w ó d ztw ie o p o lsk im w latach 2 0 0 0 -2 0 0 4 p rz ed sta w ia p o n iższy w ykres.
Z A R E JE ST R O W A N I B E ZR O B O TN I Stan w dniu 31 XII
tys.
[ "1 Mężczyźni
8MB Kobiety
2000 2001 2002 2003 2004
O skali b e zro b o c ia i tem p ie je g o zm ian św ia d c zy s to p a bezrobocia, m ierzo n a u d z ia łem liczb y b e zro b o tn y ch w cy w iln ej lu d n o ści ak tyw nej z aw o d o w o . W p o ró w n an iu z 20 0 3 r. sto p a b e zro b o c ia b y ła n iż s z a o 1,5 pkt. W sk aźn ik len zaró w n o w 2 0 0 4 r. ja k i w 2 0 0 3 r. był w y ższy n iż w kraju.
K ształto w an ie sto p y b e z ro b o c ia w w o je w ó d ztw ie o ra z w k raju w lata ch 2 0 0 1 -2 0 0 4 r.
ilu stru je p o n iższy w ykres.
STOPA B EZRO BO CIA R E JE ST R O W A N E G O Stan w końcu miesiąca
% 23,0 22,0 21,0 20,0
19,0
Opolskie
— - Polsku 18,0
17,0
i iii vi ix xii m vi ix x ii ni vi ix x ii ni vi ix xn
2001 2002 2003 2004
Województwo opolskie na koniec grudnia 2004 r. znajdowało się na 8 (w 2003 r. - 9) miejscu w kraju pod względem wysokości stopy bezrobocia. W dalszym ciągu w województwie opolskim utrzymało się duże terytorialne zróżnicowanie stopy bezro
bocia. Na koniec grudnia 2004 r. wahała się od 10,1 % w m. Opolu do 31,4 % w powiecie nyskim.
Zmiany w poziomie bezrobocia stanowią wypadkową działania dwóch zmiennych napływu oraz odpływu bezrobotnych. Napływ przedstawia liczbę osób, które w danym okresie sprawozdawczym zostały zarejestrowane w urzędach pracy. Natomiast odpływ przedstawia liczbę osób wyłączonych z rejestru urzędów pracy w danym okresie.
W okresie I XII 2004 r. zarejestrow ano 74,7 tys. osób i jednocześnie wykreślono z ewidencji urzędów pracy 81,8 tys. bezrobotnych. Zarówno w porównaniu z 2003 r., jak i 2000 r., zwiększyła się liczba osób, które uzyskały status bezrobotnego.
Równocześnie wzrosła liczba osób wyrejestrowanych z ewidencji.
Analogicznie jak w 2003 r. i 2000 r. większość nowo zarejestrowanych stanowili mężczyźni. Ich udział w 2004 r. wynosił 53,9 % i w porównaniu z 2003 r. zmniejszył się 0 1,1 pkt.
Wśród bezrobotnych włączonych do ewidencji urzędów pracy, podobnie jak w kraju zdecydowaną większość, tj. 76,0 % stanowiły osoby rejestrujące się po raz kolejny.
Niższa niż w 2003 r. i 2000 r. była liczba osób rejestrujących się po raz pierwszy, odpowiednio: o 4,9 % i o 19,0 %.
Znaczną grupę wśród nowo zarejestrowanych stanowiły osoby poprzednio pracujące, tj. 74,1 %. Liczba tej grupy bezrobotnych zarówno w stosunku do 2003 r. jak i 2000 r.
uległa zwiększeniu, tj. o 1,2 % i o 6,5 %. Zmalała natomiast liczba jak i udział osób zwolnionych z przyczyn dotyczących zakładu pracy. Ich udział w 2004 r. wynosił 3,5 % iw porównaniu z 2003 r. uległ zmniejszeniu o 1,3 pkt oraz o 5,0 pkt w stosunku do 2000 r. Ponadto 40,9 % nowo zarejestrowanych bezrobotnych stanowiły osoby z terenów wiejskich, a 36,3 % osoby w wieku 18-24 lata.
Najwięcej nowych rejestracji bezrobotnych w 2004 r. miało miejsce w styczniu (8,7 tys.
osób), natomiast najmniej w kwietniu (4,9 tys. osób). Najwyższy udział w napływie bezrobotnych odnotowano w powiatach: nyskim (22,3 %) i brzeskim (13,2%), najniższy natomiast w powiecie oleskim (4,2 %) oraz głubczyckim (4,9 %).
W okresie I-XII 2004 r. odpływ bezrobotnych był wyższy niż w analogicznym okresie 2003 r. i 2000 r, tj. o 7,8 % i o 36,7 %. Większość wyrejestrowanych stanowili mężczyźni. Ich udział w 2004 r. wynosił 54,3 % i w stosunku do 2003 r. uległ zmniej
szeniu o 1,0 pkt, a w porównaniu z 2000 r. wzrósł nieznacznie, tj. o 0,4 pkt.
Najczęstszą przyczyną wyrejestrowania z ewidencji, podobnie jak w kraju było podjęcie pracy. Zatrudnienie w 2004 r. znalazło 38,1 tys. osób, tj. o 1,4 % więcej niż w 2003 r.
1 o 29,5 % więcej niż 2000 r. Drugą przyczyną pod względem częstotliwości występo
wania było skreślenie z ewidencji z powodu nicpotwicrdzenia gotowości do podjęcia pracy. W 2004 r. osób takich skreślono 27,2 tys. (33,2 % ogółu wyrejestrowanych).
W 2003 r. ich udział był niższy i wynosił 31,4 %, natomiast w 2000 r. osoby, które nie potwierdziły gotowości do pracy stanowiły 34,0 %. Dobrowolnie ze statusu bezro
botnego zrezygnowało 5,2 % ogółu wyrejestrowanych osób, tj. o 1,0 pkt więcej niż w 2003 r. i o 2,3 pkt więcej niż w 2000 r. Prawa emerytalne lub rentowe nabyło 0,6 tys.
osób. W 2004 r. więcej niż w poprzednich latach wyłączono bezrobotnych z rejestru z tytułu rozpoczęcia szkolenia lub stażu u pracodawców. W związku z tym z ewidencji bezrobotnych wyłączono 6,7 tys. osób, tj. 8,2 % ogółu wyrejestrowanych. Ich udział w stosunku do 2003 r. i 2000 r. wzrósł odpowiednio: o 1,4 pkt i o 3,2 pkt.
Największy odpływ bezrobotnych z ewidencji w 2004 r. miał miejsce w kwietniu (8,1 tys. osób), a najmniejszy w grudniu (5,2 tys. osób). Najwyższy udział w odpływie bezrobotnych odnotowano w powiatach: nyskim (23,7 %) i brzeskim (13,1 %), a najniższy w powiecie oleskim (4,1 %) oraz głubczyckim i prudnickim (po 4,9 %).
Sytuację na rynku pracy charakteryzuje nie tylko poziom, ale również struktura bezrobocia. Można j ą rozpatrywać z różnych punktów widzenia, m.in. ze względu na cechy demograficzne - płeć i wiek, kwalifikacje bezrobotnych, wyrażone poziomem wykształcenia, staż pracy, długość okresu pozostawania bez pracy, czy miejsce zamiesz
kania.
W 2004 r., podobnie jak w latach poprzednich, wśród bezrobotnych dominowały kobiety, pomimo źe ich liczba w stosunku do 2003 r. zmniejszyła się. W powiatowych urzędach pracy województwa opolskiego liczba kobiet w końcu grudnia 2004 r. wynosiła prawie 41 tys. i stanowiła 54,9 % ogółu bezrobotnych (w kraju odsetek ich wynosił 52,3 %). W porównaniu z analogicznym okresem 2003 r. liczba kobiet zmniejszyła się 0 6,6 %, ale ich udział wzrósł o 1,2 pkt.
Najwięcej bezrobotnych kobiet zarejestrowanych było w powiecie krapkowickim (64,3 %) i strzeleckim (60,6 %), najmniej natomiast w powiecie prudnickim (47,5 %) oraz nyskim (49,1 %).
Analizując strukturę bezrobocia według w ieku w województwie opolskim można zauważyć pewne zmiany. Co prawda, analogicznie jak w 2003 r. bezrobocie dotyczyło przede wszystkim osób w wieku 25-34 lata (26,3 % ogółu bezrobotnych), ale ich liczba zmniejszyła się o 2,2 tys. osób (o 10,0 %) w stosunku do 2003 r. Podobnie w kraju osoby w tym wieku stanowiły najliczniejszą grupę bezrobotnych, tj. 28,2 %.
W przeciwieństwie do 2003 r. (w 2003 r. udział osób w wieku do 24 lat wynosił -24,1 %) drugą najliczniejszą grupę stanowiły osoby w wieku 45-54 lata, tj. 24,6 %, a ich liczba z roku na rok wzrastała. Korzystniejsza sytuacja na rynku pracy w województwie opolskim przedstawiała się wśród osób w wieku do 24 lat, których było 16,1 tys.
1 w stosunku do 2003 r. było ich mniej o 17,9 %. W porównaniu z 2003 r. spadek tej grupy bezrobotnych odnotowano we wszystkich powiatach województwa, a najwyższy w powiecie nyskim (o 24,5 %) i strzeleckim (o 23,0 %).
Nadal bezrobotni mężczyźni byli nieco starsi niż kobiety. Wśród bezrobotnych mężczyzn osoby w wieku powyżej 45 lat stanowiły 34,5 %, tj. o 4,0 pkt więcej niż
w 2003 r. Analogiczny odsetek dla kobiet wynosił 25,2 %, tj. o 2,9 pkt więcej niż w 2003 r.
Zmiany w strukturze bezrobotnych mężczyzn i kobiet według wieku w porównaniu z 2000 r. ilustruje poniższy wykres.
STRUK TU RA B EZR O B O TN Y C H Z A R E JE ST R O W A N Y C H W ED ŁUG P Ł C I I W IEKU Stan w dniu 31 XII
2000
W dalszym ciągu w 2004 r. najmniej liczną grupę wśród bezrobotnych stanowiły osoby w wieku 55 lat i więcej, których udział wzrastał z roku na rok; w 2000 r. wynosił 2,4 %, a w 2004 r. - 4,8 %. Na koniec 2004 r. bezrobotnych w tym wieku było 3,5 tys., tj. o 0,6 tys. osób więcej w porównaniu z 2003 r. Dodatkowo występuje stosunkowo mała skłonność bezrobotnych w tej grupie wiekowej do zmian zawodu i kwalifikacji, co stanowi dość istotne utrudnienie i zmniejsza szanse na znalezienie pracy.
Ważną cechą decydującą o sytuacji i szansach bezrobotnych na rynku pracy jest poziom wykształcenia, od którego zależy zarówno umiejętność skutecznego poszuki
wania pracy jak i umiejętność dostosowania się do zmian na rynku pracy,
Poziom wykształcenia jest istotnym czynnikiem wpływającym na status osób bezro
botnych. Bezrobocie zazwyczaj dotyczy w niewielkim stopniu osób o wysokich kwalifi
kacjach zawodowych, które nawet jeśli stracą pracę, to mają większą szansę na jej ponowne podjęcie. Największe problemy ze zmianą statusu bezrobotnego mają osoby o niskim poziomie wykształcenia.
Udział bezrobotnych kobiet oraz mężczyzn według poziomu wykształcenia ilustruje wykres na str. 37.
C L w
IBRRI 25-34
■ B 35-44
45-54 55 lat i więcej
STRU K TU RA B EZR O B O TN Y C H ZA R E JE ST R O W A N Y C H W ED ŁUG P Ł C I I PO ZIO M U W Y K SZTA ŁCEN IA W 2004 R.
Stan w dniu 31 XII
Wykształcenie:
wyższe
policealne i średnie zawodowe
średnie ogólnokształcące
zasadnicze zawodowe
pozostałe
0 5 10 15 20 25 30 35 40 %
Bezrobotne kobiety, podobnie jak w 2003 r. były lepiej wykształcone niż męż
czyźni. Wykształcenie wyższe i średnie posiadało 15,6 tys. kobiet, co stanowiło 38,0 % wszystkich kobiet pozostających bez pracy. Mężczyzn o tym samym poziomie wykształ
cenia było 7,4 tys., a ich udział w ogólnej liczbie bezrobotnych mężczyzn wynosił 22.1 %, Analogiczny odsetek w 2003 r. wynosił dla kobiet 37,8 %, a dla mężczyzn -21,5 %.
Bezrobotni z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz gimnazjalnym i niższym na koniec 2004 r. stanowili 69,2 % ogólnej liczby bezrobotnych, w kraju -66.2 %. W porównaniu z 2003 r. udział ich zmniejszył się o 0,5 pkt, a w stosunku do 2000 r. o 1,1 pkt. Najwięcej osób bezrobotnych z tym wykształceniem zarejestro
wanych było w powiatach: strzeleckim (74,9 %) oraz krapkowickim i prudnickim (po 73,9 %), a najmniej m. Opolu (55,1%).
W dalszym ciągu najmniej zagrożone bezrobociem były osoby legitymujące się wykształceniem wyższym. W 2004 r. osoby z tym wykształceniem stanowiły jedynie 4,3 % ogółu bezrobotnych, w kraju odsetek ich wynosił 5,0 %. Równocześnie ich udział wzrósł zarówno w stosunku do 2003 r. jak i 2000 r. odpowiednio: o 0,2 pkt oraz o 1,8 pkt. Najwyższy odsetek tej grupy bezrobotnych odnotowano w m. Opolu (12,0 %), najniższy natomiast w powiecie głubczyckim (2,4 %).
Biorąc pod uwagę kryterium klasyfikacji bezrobotnych na osoby poprzednio pracujące oraz dotychczas niepracujące znacznie przeważały osoby, które już praco
wały zawodowo. W końcu 2004 r. liczba bezrobotnych poprzednio pracujących wyno
siła 60,4 tys. osób, tj. 81,0 % ogólnej liczby zarejestrowanych bezrobotnych, w kraju udział ich wynosił 76,4 %. W porównaniu z 2003 r. liczba ich zmniejszyła się o 4,6 tys., tj. o 7,1 %.
] Mężczyźni
| Kobiety
Ponad połowę spośród osób poprzednio pracujących stanowiły kobiety - 53,0 %. Osoby zwolnione z przyczyn dotyczących zakładu pracy stanowiły 3,1 % ogółu bezrobotnych i ich udział zmniejszył się o 4,1 pkt w porównaniu z 2003 r.
Bezrobotnych według płci i stażu pracy przedstawia poniższy wykres.
STRU K TU RA B EZR O B O TN Y C H Z A R E JE ST R O W A N Y C H W ED ŁUG PŁ C I O R A Z STAŻU PRA CY W 2004 R.
Stan w dniu 31 XII
MĘŻCZYŹNI )| K O B IETY
Ze stażem pracy:
I I 1 rok i mniej Bez stażu pracy
Mi
1-5 I B 20 lat i więcejW najtrudniejszej sytuacji na rynku pracy były osoby ze stażem pracy od 5 do 20 lat. Liczba ich wynosiła 24,6 tys. (33,0 % ogółu bezrobotnych), tj. mniej o 0,9 % w porównaniu z 2003 r. Najwyższy udział bezrobotnych z tym stażem pracy odnotowano w powiecie opolskim (36,5 %) i oleskim (34,9 %), najmniejszy w powiecie kluczborskim (31,1 %).
Drugą pod względem liczebności grupę stanowili bezrobotni ze stażem pracy od 1 roku do 5 lat. Ich udział wynosił 20,9 % i w stosunku do 2003 r. wzrósł o 1,9 pkt.
Korzystniejsza sytuacja na rynku pracy przedstawiała się wśród bezrobotnych ze stażem pracy do 1 roku. Udział ich w ogólnej liczbie bezrobotnych wynosił 10,7 % i zmniejszył się w porównaniu z 2003 r. o 5,4 pkt. Najlepiej sytuacja ich przedstawiała się w powiecie strzeleckim (7,6 %) i opolskim (8,6 %), natomiast najmniej korzystna była w powiecie kluczborskim (14,1 %).
Biorąc pod uwagę rodzaj działalności ostatniego miejsca pracy bezrobotnych w końcu grudnia 2004 r. najwięcej osób zatrudnionych było w sekcjach: przetwórstwo przemysłowe (29,2 %), handel hurtowy i naprawy (16,2 %) oraz działalność usługowa komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała (11,0 %). Przeważająca liczba, tj. 70,9 % bezrobotnych pracowała w sektorze prywatnym (42,8 tys.).
Trudną sytuację na rynku pracy miały osoby bez stażu pracy, których było 14,1 tys. i stanowili 19,0 % ogółu bezrobotnych, w kraju - 23,6 %. Równocześnie ich udział zmalał o 1,4 pkt w porównaniu z 2003 r. Najwięcej bezrobotnych bez stażu pracy odnotowano w powiecie strzeleckim (22,2 %) i kędzierzyńsko-kozielskim (21,2 %), a najmniej w powiecie krapkowickim (16,9 %) oraz nyskim (17,1 %).
Jednym z czynników określających sytuację bezrobotnych na rynku pracy jest czas pozostaw ania bez pracy. Pozostawanie przez długi czas bez pracy przynosi zarówno negatywne skutki dla społeczeństwa jak i dla gospodarki. Dla ludności oznacza obniżenie poziomu życia oraz patologię społeczną. Dla gospodarki natomiast zwiększenie wydatków związanych z realizacją programów walki z bezrobociem.
Negatywnym zjawiskiem w województwie opolskim, podobnie jak w kraju była nadal duża liczba bezrobotnych pozostających bez pracy ponad 12 miesięcy. Długi okres poszukiwania oraz długa przerwa w pracy wyraźnie zmniejszają szanse na jej znalezienie i ponowne zatrudnienie.
Na Opolszczyźnie liczba osób długotrwale bezrobotnych, poszukujących pracy powyżej 12 miesięcy na koniec 2004 r. wynosiła 37,3 tys., co stanowiło połowę ogólnej liczby zarejestrowanych bezrobotnych. W kraju ta grupa osób stanowiła 52,2 % ogółu bezrobotnych. W latach 2000-2003 liczba osób długotrwale bezrobotnych rosła średnio- -rocznie o 12,9 %. W 2004 r. po raz pierwszy odnotowano spadek w tej grupie bezro
botnych o 10,0 % w porównaniu z 2003 r.
Udział bezrobotnych mężczyzn i kobiet według okresu pozostawania bez pracy ilustruje poniższy wykres.
STRUK TU RA B EZR O B O TN Y C H Z A R E JE ST R O W A N Y C H W ED ŁUG PŁ C I O RA Z CZASU PO ZO STA W A N IA BEZ PRA CY W 2004 R.
Stan w dniu 31 XII
Czas pozostawania bez pracy:
'] do 3 miesięcy Mężczyźni
powyżej 12 miesięcy
O zagrożeniu długotrwałym bezrobociem decydują różne uwarunkowania, m.in.
takie jak płeć, wiek, wykształcenie czy staż pracy.
Długotrwałe bezrobocie częściej występowało wśród kobiet. Liczba kobiet na koniec 2004 r. wynosiła 23,0 tys. i stanowiła ponad połowę (61,8 %) długotrwale bezrobotnych.
Wśród osób poszukujących pracy powyżej 12 miesięcy dominowały osoby w wieku 45-54 lata, ich udział na koniec 2004 r wynosił 29,3 %.
Na długotrwałe pozostawanie bez pracy duży wpływ ma poziom wykształcenia i staż pracy. Osoby pozostające bez pracy powyżej 12 miesięcy posiadały niski poziom wykształcenia oraz krótki staż pracy. Wśród osób długotrwale bezrobotnych 74,6 % legitymowało się wykształceniem zasadniczym zawodowym lub gimnazjalnym i niż
szym, a 31,0 % posiadało staż pracy do 5 lat.
Najwyższy odsetek osób poszukujących pracy powyżej 12 miesięcy odnotowano w powiatach: opolskim (57,5 %) i głubczyckim (54,7 %), najniższy w powiecie krapkowickim (42,5 %) i oleskim (44,7 %).
W dalszym ciągu w województwie opolskim większość bezrobotnych nie posia
dała praw a do zasiłku. W końcu grudnia 2004 r. bez prawa do zasiłku było 64,4 tys.
osób, a ich udział w ogólnej liczbie bezrobotnych wynosił 86,3 % i był o 0,8 pkt niższy w porównaniu z 2003 r., natomiast wzrósł o 5,8 pkt w stosunku do 2000 r. W kraju bezrobotni bez prawa do zasiłku stanowili 85,8 % wszystkich bezrobotnych. Najtrud
niejsza sytuacja w lej grupie bezrobotnych wystąpiła w powiecie kędzierzyńsko- -kozielskim (92,6 %) oraz strzeleckim (92,2 %).
Zmiany w liczbie bezrobotnych nie posiadających prawa do pobierania zasiłku w porów
naniu z 2000 r. i 2003 r. ilustruje poniższa tablica.
Tabl. 2.1. Bezrobotni bez praw a do zasiłku Stan w dniu 31 XII
Wyszczególnienie 2000 2003 2004 2000 2003 2004
w osobach w % ogółem
OGÓŁEM ... 55768 71068 64372 100,0 100,0 100,0 Mężczyźni ... 21088 31674 27868 37,8 44,6 43,3 Kobiety ...
z ogółem:
34680 39394 36504 62,2 55,4 56,7
Poprzednio pracujący ... 41795 54799 50530 74,9 77,1 78,5
Zamieszkali na wsi ... 25361 32337 29341 45,5 45,5 45,6
W wieku 18-24 lata ... 19789 19635 16132 35,5 27,6 25,1
Niepełnosprawni ... 947 1507 1485 1,7 2,1 2,3
Ponad połowę bezrobotnych bez prawa do zasiłku stanowiły kobiety, tj. 56,7 %.
Ich udział w porównaniu z 2003 r. wzrósł o 1,3 pkt oraz zmalał o 5,5 pkt w stosunku do 2000 r. Wśród ogółu bezrobotnych nie mających prawa do zasiłku 45,6 % stanowiły osoby zamieszkałe na wsi, 25,1 % osoby w wieku 18-24 lata, a 2,3 % to niepełno
sprawni.
Nadal niepokojącym zjawiskiem na terenie województwa opolskiego było wysokie bezrobocie wśród osób zamieszkałych na wsi. Na koniec 2004 r. stanowili oni 45,3 % ogółu zarejestrowanych bezrobotnych (w kraju - 42,1 %), a ich udział w porównaniu z 2003 r. i 2000 r. pozostawał na podobnym poziomie. Kobiety w tej grupie bezrobotnych stanowiły 55,2 %.
W 2004 r. zarejestrowało się 30,6 tys. bezrobotnych zamieszkałych na wsi, tj. 40,9 % ogółu zarejestrowanych w ciągu roku. Spośród tych osób 75,4 % stanowiły osoby powracające po raz kolejny do ewidencji urzędów pracy. W 2004 r. wyrejestrowanych zostało 33,6 tys. bezrobotnych zamieszkałych na wsi, w tym 15,3 tys. osób z powodu podjęcia pracy, tj. 40,2 % ogółu wyrejestrowanych z tego tytułu.
Wśród bezrobotnych zamieszkałych na wsi dominowały, analogicznie jak w 2003 r.
osoby w wieku 25-34 lata (27,1 %). Najwięcej bezrobotnych legitymowało się wykształceniem gimnazjalnym i niższym - 38,0 % oraz posiadało krótki staż pracy.
Osoby posiadające co najwyżej 5-letni staż stanowiły 32,3 %. Ponad połowa (51,7 %) osób poszukiwała pracy powyżej 12 miesięcy. Najwięcej zarejestrowanych bezrobotnych zamieszkałych na wsi było w powiecie nyskim - 8,3 tys. oraz opolskim - 5,8 tys., a najmniej w powiecie krapkowickim - 1,2 tys. i prudnickim - 1,4 tys.
W województwie opolskim w 2004 r., podobnie jak w latach poprzednich nadal utrzymywało się duże terytorialne zróżnicowanie bezrobocia, co ilustruje mapka.
B EZR O B O TN I W ED ŁUG P Ł C I I PO W IA T Ó W W 2004 R.
Stan w dniu 31 XII
— Męż.
W
Kobi tys." T 8
- 6
Z 4
- 2
J = 0
namysłowski
kluczborski
b n e ski
strzelecki krapkowicki
prudnicki
kądderzyńsko-
■kozielski ■
ułulK.jycki
m iasto m iasto Opole
W porównaniu z 2003 r. we wszystkich powiatach odnotowano spadek poziomu bezrobocia, przy czym najwyższy w powiecie nyskim (o 13,6 %) i strzeleckim (o 10,8 %), najniższy w powiecie prudnickim (o 0,3 %) oraz krapkowickim (o 1,2 %).
Natomiast w stosunku do 2000 r. w 8 powiatach zwiększyła się liczba bezrobotnych, najwięcej w m. Opolu ( o 23,1 %), najmniej w powiecie prudnickim (o 3,6 %).
W końcu grudnia 2004 r. najwięcej zarejestrowanych bezrobotnych odnotowano w powiecie nyskim - 17,2 tys. (23,0 %) oraz brzeskim - 10,1 tys. (13,6 %), a najmniej w powiecie oleskim - 2,9 tys. (3,9 %) i krapkowickim - 3,2 tys. (4,3 %).
* * * i
W powiecie brzeskim w końcu grudnia 2004 r. zarejestrowanych było 10,1 tys.
osób, tj. 13,6 % ogółu bezrobotnych w województwie. W porównaniu z 2003 r. liczba bezrobotnych zmniejszyła się o 0,8 tys. osób, tj. o 7,3 %.
Stopa bezrobocia rejestrowanego na koniec 2004 r. wynosiła 29,8 % i była jedną z najwyższych, tj. o 9,9 pkt wyższa niż. średnia w województwie, a w porównaniu ze stanem na koniec 2003 r. była niższa o 1,7 pkt. Pod względem wysokości stopy bezrobocia powiat zajmował 11 miejsce w województwie przed powiatem nyskim.
Wśród bezrobotnych, podobnie jak w województwie, przeważały kobiety, które stanowiły 53,7 %, a ich udział w stosunku do 2003 r. zwiększył się o 1,1 pkt.
Liczbę zarejestrowanych bezrobotnych oraz zmiany w porównaniu z 2000 r. i 2003 r.
ilustruje poniższa tablica.
Tabl. 2.2. Bezrobotni zarejestrowani Stan w dniu 31 XII
Wyszczególnienie 2000 2003 2004
w osobach 2000=100 2003=100
Ogółem ... 9049 10948 10144 112,1 92,7
W tym kobiety ... 5175 5759 5449 105,3 94,6
z. ogółem:
Zamieszkali na wsi ... 4101 4877 4511 110,0 92,5
Poprzednio pracujący ... 7304 8622 8143 111,5 94,4
ze stażem pracy:
do 1 roku ... 1117 1132 1079 96,6 95,3
1- 5 ... 2132 2377 2132 100,0 89,7
5-20 ... 2853 3530 3295 115,5 93,3
20 lat i więcej ... 1202 1583 1637 136,2 103,4
W 2004 r. liczba nowo zarejestrowanych bezrobotnych w powiecie była o 0,1 tys.
wyższa niż w 2003 r. Jednocześnie znacznie więcej bezrobotnych skreślono z ewidencji, tj. o 0,9 tys osób, w tym w związku z podjęciem pracy - o 0,3 tys. osób.
Spośród ogółu bezrobotnych największą grupę stanowiły osoby w wieku 25-34 lata, tj. 27,1 % (w województwie 26,3 %). W porównaniu z 2003 r. największy wzrost liczby bezrobotnych odnotowano w grupie 55 lat i więcej, tj. o 18,9 % (w województwie 0 19,8 %).
Większość bezrobotnych rejestrujących się w urzędzie pracy, analogicznie jak w woje
wództwie, to osoby o stosunkowo niskim poziomie wykształcenia. Najwięcej bezro
botnych legitymowało się wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz gimnazjalnym 1 niższym, tj. odpowiednio: 35,7 % i 30,5 %. Dla województwa wskaźniki te wynosiły 33,8 % oraz 35,4 %.
Wśród bezrobotnych najliczniejszą grupę, tj. 21,0 % stanowiły osoby poprzednio pracu
jące z krótkim stażem pracy od 1 roku do 5 lat oraz osoby bez stażu pracy - 19,7 %.
Osoby długotrwale bezrobotne stanowiły ponad połowę (50,3 %) ogółu bezro
botnych w powiecie. W stosunku do 2003 r. ich liczba zmniejszyła się o 7,5 % (w województwie o 10,0 %). Liczba bezrobotnych bez prawa do zasiłku wynosiła 8,2 tys.
osób i w porównaniu z 2003 r. zmniejszyła się o 8,5 % (w województwie - o 9,4 %).
W powiecie głubczyckim na koniec grudnia 2004 r. zarejestrowanych było 4,3 tys.
osób, tj 5,7 % ogółu bezrobotnych w województwie. W porównaniu z 2003 r. liczba bezrobotnych zmniejszyła się o 0,4 tys. osób, tj. o 8,9 %.
Stopa bezrobocia rejestrowanego w powiecie utrzymywała się na poziomic wyższym niż w województwie i w końcu grudnia 2004 r. wyniosła 22,5 %, tj. o 1,7 pkt mniej niż w 2003 r. Pod względem wysokości stopy bezrobocia powiat głubczycki znajdował się na 8 miejscu w województwie.
Podobnie jak prawic w całym województwie, za wyjątkiem powiatu nyskiego oraz prudnickiego, ponad połowę bezrobotnych stanowiły kobiety. Ich udział wynosił 55,9 %
Tabi. 2.3. Bezrobotni zarejestrowani (dok.) Stan w dniu 31 XII
W yszczególnienie 2000 2003 2004
w osobach 2000=100 2003=100
z ogółem:
Zamieszkali na wsi ... 2011 2324 2093 104,1 90,1
Poprzednio pracujący ... 3220 3694 3408 105,8 92,3
ze stażem pracy:
do 1 roku ... 395 500 421 106,6 84,2
1 - 5 ... 916 1036 956 104,4 92,3
5 -2 0 ... 1412 1559 1448 102,5 92,9
20 lat i więcej ... 497 599 583 117,3 97,3
W okresie od stycznia do grudnia 2004 r. status bezrobotnego uzyskało, podobnie jak w powiecie brzeskim, o 0,2 tys. osób więcej niż w 2003 r. Również liczba osób
W okresie od stycznia do grudnia 2004 r. status bezrobotnego uzyskało, podobnie jak w powiecie brzeskim, o 0,2 tys. osób więcej niż w 2003 r. Również liczba osób