Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze została utworzona 3 maja 1947 roku. Przez ponad pół wieku swojego ist-nienia funkcjonowała nie tylko jako instytucja kultury, ale podejmowała również działania naukowe, które skupiły się na poszerzaniu i gromadzeniu księgozbioru naukowego, m.in. cennych zbiorów specjalnych, np. starodruków, zabytkowej kartografii, rękopisów i ikonografii, oraz rozwijaniu prac naukowych z zakresu bibliotekoznawstwa, informacji naukowej oraz innych dziedzin. W czasie ca-łej swojej działalności biblioteka stworzyła warsztat pracy niezbędny do badań naukowych i studiów regionalnych. W wyniku powyższych działań książnica zielonogórska jako jedyna z bibliotek publicznych w województwie lubuskim uzyskała status naukowy. 19 września 2001 roku Minister Kultury i Dziedzic-twa Narodowego wydał rozporządzenie, które poszerzało wykaz bibliotek na-ukowych o Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną im. Cypriana Norwida w Zielonej Górze1. Następnym ważnym dokumentem, który doprecyzował sta-tus i wykaz bibliotek naukowych, było rozporządzenie z dnia 2 kwietnia 2012 roku. Na jego mocy zmieniły się kryteria sposobu i trybu zaliczania bibliotek do niektórych bibliotek naukowych2. Zgodnie z powyższym aktem WiMBP im.
C. Norwida w Zielonej Górze powtórnie potwierdziła swój status jako biblioteka naukowa.
Działania naukowe WiMBP im. C. Norwida w XXI wieku dalej opierają się na gromadzeniu księgozbioru naukowego i specjalnego, ale skupiają się również na różnych formach pracy, m.in.: działalności wydawniczej, organizowaniu konferen-cji naukowych, seminariów, konwersatoriów bibliotekoznawczych, publikowaniu artykułów naukowych i popularnonaukowych, promocji książek, badaniach czy-telniczych, organizowaniu wystaw, a także szeregu innych działań, składających się na całokształt działalności naukowej.
1 Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 19 września 2001 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie zasad i trybu zaliczania bibliotek do bibliotek naukowych oraz ustalania ich wykazu, Dz.U. z 2001 r. Nr 114 poz. 1219.
2 Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 2 kwietnia 2012 r. w sprawie sposobu i trybu zaliczania bibliotek do niektórych bibliotek naukowych oraz ustalenia ich wykazu, Dz.U. z 2012 r. Nr 0 poz. 390.
Konferencje naukowe i seminaria
WiMBP im. C. Norwida w Zielonej Górze od lat organizuje lub współorganizuje konferencje naukowe o zasięgu regionalnym, ogólnopolskim i międzynarodowym.
Według pierwszych sprawozdań i protokołów z posiedzeń bibliotecznej Rady Na-ukowej, w zielonogórskiej książnicy odbyło się kilka konferencji. Jednak źródła nie podają żadnych dalszych informacji na ten temat3. Dopiero późniejsze dokumenty prezentują wybrane i najważniejsze konferencje naukowe oraz seminaria.
W dniach 21-22 kwietnia 2005 roku w ramach dofinansowania z projektu Euroregionu „Sprawa–Nysa–Bóbr” zorganizowano ogólnopolską konferen-cję „Historia książek na terenach pogranicza i jej rola w kształtowaniu społe-czeństw wielokulturowych”. Wzięli w niej udział bibliotekarze z Niemiec, Polski oraz z większych bibliotek województwa lubuskiego. Konferencja zo-stała zorganizowana przez WiMBP im. C. Norwida w Zielonej Górze we współ-pracy z Miejską i Regionalną Biblioteką w Cottbus oraz Miejską i Regional-ną Biblioteką we Frankfurcie nad Odrą4. W tym samym roku w październiku odbyła się konferencja dla dyrektorów i kierowników bibliotek lubuskich pt.:
„Biblioteki publiczne w środowisku lokalnym”, połączona z inauguracją roku kulturalno-oświatowego5.
W roku 2006 (28-29 września) zorganizowano ogólnopolską konferencję pt.
„Czytelnik niepełnosprawny w bibliotece”, podczas której prelegenci z różnych ośrodków naukowych wygłosili swoje referaty. W konferencji wzięli udział przed-stawiciele m.in.: Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, Uniwersytetu Zielonogórskiego, Ośrodka Czytelnictwa Chorych i Niepełnosprawnych Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu oraz Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. C. Norwida. Podczas konferencji uczestnikom przybliżone zostały zagadnienia dotyczące planowania usług bibliotecznych dla użytkowników niepełnosprawnych, zasady prawidłowej komunikacji społecznej z klientem dysfunkcyjnym w bibliotece i pracy z czytelnikiem chorym.
Następnie, w dniach 5-6 października 2006 roku zostało zorganizowane I Forum Młodych Bibliotekarzy ph. „Zrób karierę w bibliotece”. Młodzi uczestnicy mogli zapoznać się z tematami, które bezpośrednio wiążą się z ich zawodem, takimi jak:
awans zawodowy, stereotypy związane z bibliotekarstwem, ocena prasy fachowej, nowe zawody w bibliotece, mobilność, sposoby i metody promocji instytucji kulturalnej w regionie oraz kraju, jak również oceną literatury zawodowej i nie-konwencjonalnymi formami pracy z czytelnikiem.
11 grudnia 2006 roku – przy współpracy z Uniwersytetem Zielonogórskim – odbyła się konferencja naukowa „Stan wojenny na Ziemi Lubuskiej”. Uczestnicy
3 Dokumentacja Rady Naukowej znajdująca się w WiMBP im. C. Norwida w Zielonej Górze, Protokół z pierwszego posiedzenia Rady Naukowej WiMBP im. C. Norwida w Zielonej Górze, z 27 maja 2002 r., brak sygnatury.
4 Sprawozdanie merytoryczne z realizacji zadań Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im.
C. Norwida w Zielonej Górze w 2005 r.
5 Ibidem.
konferencji oraz wszyscy użytkownicy biblioteki mogli zapoznać się także z wy-stawą Instytutu Pamięci Narodowej z Wrocławia pt. „Zbrodnia Lubińska 1982”6. 8 listopada 2007 roku w WiMBP zorganizowana została konferencja naukowa
„Zielona Góra na przestrzeni dziejów. Przemiany społeczno-kulturowe”, która prezentowała ciekawe kwestie dotyczące przeszłości miasta. Podczas wspomnianej sesji naukowej pracownicy biblioteki zaprezentowali swoje referaty: dr Przemysław Bartkowiak, Reakcje społeczne mieszkańców Zielonej Góry i województwa zielo-nogórskiego na reformę administracyjną w 1975 roku, oraz mgr Dawid Kotlarek, Książka w życiu mieszkańców Zielonej Góry w XIX i na początku XX wieku7.
Działalność naukowa dotyczyła również wystąpień pracowników WiMBP na konferencjach regionalnych. 25 maja 2007 roku podczas „V Międzyrzeckich Spotkań z Historią” swoje referaty wygłosili: dr Przemysław Bartkowiak, Dzia-łalność nielegalnych organizacji młodzieżowych w latach 1945-1956 na terenie Międzyrzecza, oraz mgr Dawid Kotlarek, Ziemia Międzyrzecka w podaniach ludo-wych Otto Knoopa. 29 września 2007 roku podczas obchodów jubileuszu „50 lat Związku Harcerstwa Polskiego Chorągwi Lubuskiej” referat pt. Powstanie i zarys działalności Chorągwi Zielonogórskiej ZHP w latach 1956-19608 przedstawił dr Przemysław Bartkowiak.
W dniach 7-8 października 2008 roku zorganizowano konferencję wojewódz-ką „Biblioteki publiczne w dobie ery cyfrowej”. Prelegentami konferencji byli specjaliści w zakresie cyfrowego tworzenia i udostępniania zbiorów ze Śląskiej Biblioteki Cyfrowej w Katowicach, Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu oraz zielonogórskiej książnicy. Uczestnicy zaprezentowali tematy dotyczące m.in.:
organizacji i logistyki digitalizacji, platformy cyfrowej EBIB, integracji zasobów informacyjnych regionu lubuskiego, Bibliografii Ziemi Lubuskiej9.
16 października 2008 roku odbyła się konferencja naukowa „Kultura i społe-czeństwo na Środkowym Nadodrzu w XIX i XX wieku”, która miała charakter otwarty i była skierowana do wszystkich miłośników oraz znawców historii re-gionu. Podczas konferencji zaprezentowano publikację książkową, zawierającą 25 referatów o zróżnicowanej tematyce. Jej autorami byli przedstawiciele z różnych ośrodków akademickich, bibliotek oraz muzeów10.
Następnie, w dniach 6-7 listopada 2008 roku w ramach obchodów roku Zbi-gniewa Herberta, zorganizowano sesję naukową „Spadkobierca Norwida? Wokół
6 Sprawozdanie merytoryczne z realizacji zadań Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im.
C. Norwida w Zielonej Górze w 2006 r.
7 Sprawozdanie merytoryczne z realizacji zadań Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im.
C. Norwida w Zielonej Górze w 2007 r.; zob. także A. Maksymowicz, „Zielona Góra na przestrzeni dziejów” – konferencja w Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej w Zielonej Górze, „Museion”
2008, nr 22, s. 34.
8 Sprawozdanie merytoryczne z realizacji zadań Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im.
C. Norwida w Zielonej Górze w 2007 r.
9 Sprawozdanie merytoryczne z realizacji zadań Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im.
C. Norwida w Zielonej Górze w 2008 r.
10 Ibidem.
romantycznej genealogii Zbigniewa Herberta”. W sesji naukowej wzięło udział 14 wykładowców z różnych ośrodków akademickich, m.in.: dr hab. Piotr Michałowski, prof. Uniwersytetu Szczecińskiego, dr hab. Marek Adamiec, prof. Uniwersytetu Gdańskiego, dr Włodzimierz Toruń z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, dr hab. Joanna Zach z Uniwersytetu Jagiellońskiego, dr hab. Dariusz Pawelec, prof. Uniwersytetu Śląskiego oraz pracownicy Uniwersytetu Zielonogórskiego11.
6-7 października 2009 roku zorganizowana została konferencja wojewódzka
„Potrzeby czytelnicze i edukacyjne dorosłych – rola biblioteki w ich zaspokaja-niu”. Wzięło w niej udział 46 bibliotekarzy z południowej części województwa lubuskiego oraz przedstawiciele WiMBP im. Zbigniewa Herberta w Gorzowie Wielkopolskim. Podczas wystąpień zaprezentowano referaty dotyczące czytelnic-twa i edukacji ludzi dorosłych oraz ich potrzeb czytelniczych, a także zapoznano się z wynikami badań czytelniczych ph. „Miejsce biblioteki w życiu seniorów.
Potrzeby i zainteresowania kulturalne”, przeprowadzonych wśród użytkowników bibliotek południowej części województwa12.
21 października 2009 roku odbyło się spotkanie naukowe „Zapisali się w dzie-jach Środkowego Nadodrza. Szkice biograficzne”, którego celem było przypo-mnienie sylwetek ważnych dla regionu osób, o których dotychczas niewiele publikowano. Podczas sesji naukowej wykład wygłosił prof. dr hab. Hieronim Szczegóła, który przedstawił dotychczasowy stan badań nad biografiami w skali ogólnopolskiej, regionalnej i lokalnej. W spotkaniu wzięło udział 13 referentów, m.in. z Uniwersytetu Zielonogórskiego, WiMBP im. C. Norwida w Zielonej Górze, Muzeum Ziemi Lubuskiej, Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II.
Na dzień konferencji przygotowano publikację książkową, w której zamieszczono dodatkowo sześć biogramów, których podczas obrad nie przedstawiono13.
W roku 2010 miała miejsce także konferencja wojewódzka bibliotekarzy „Zo-baczyć świat poprzez rodzinę. Biblioteka miejscem wspomagania polityki proro-dzinnej” (6-7 października). W czasie obrad 61 uczestników wysłuchało dziewięciu prelekcji dotyczących działań wpisujących się w zakres tematyczny kierunków prorodzinnej polityki społecznej województwa lubuskiego i zachodniopomorskiego oraz zapoznali się z przykładami współpracy z rodzinami14.
2 grudnia 2010 roku zorganizowano sesję naukową „W służbie władzy czy spo-łeczeństwa. Wybrane problemy kultury i nauki na Środkowym Nadodrzu w latach 1945-1989”. Brało w niej udział 11 prelegentów, którzy prezentowali tematykę po-święconą aspektom działalności kulturalnej i naukowej w regionie w czasach PRL.
Referaty przedstawiali naukowcy reprezentujący lokalne instytucje kultury, a także zaproszeni goście z Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu oraz
Kato-11 Ibidem.
12 Sprawozdanie merytoryczne z realizacji zadań Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im.
C. Norwida w Zielonej Górze w 2009 r.
13 Ibidem; zob. także K. Jaskólska, Zapisali się w dziejach, „Aspekty” 2009, nr 45, s. VI.
14 Informacja z działalności Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. C. Norwida w Zielonej Górze za 2010 r.
lickiego Uniwersytetu Lubelskiego im. Jana Pawła II. Na dzień obrad przygotowano publikację książkową, pod tym samym tytułem, składającą się z 13 artykułów15.
W dniach 10-11 maja 2011 roku WiMBP współorganizowała wraz z Instytutem Filologii Polskiej Uniwersytetu Zielonogórskiego V Międzynarodową Konfe-rencję Naukową z cyklu „Fantastyczność i cudowność”: Człowiek w zwierciadle przeszłości. Ucieczka od historii do Historii. Wiodącym tematem był kulturowy i antropologiczny wymiar fenomenu poczytności literatury popularnej (fantasy i science fiction)16.
W tym samym roku zorganizowano dwie interdyscyplinarne konferencje na-ukowe. Pierwsza odbyła się 26 października 2011 roku ph. „Burmistrz, landrat, wojewoda. Przemiany administracyjne na Środkowym Nadodrzu od średniowie-cza aż do średniowie-czasów współczesnych”. Podśredniowie-czas sesji wygłoszono 11 referatów, które dotyczyły szeroko rozumianych przemian administracyjnych, zachodzących na Środkowym Nadodrzu od średniowiecza po współczesność. Spotkanie zostało zorganizowane przez WiMBP im. C. Norwida w Zielonej Górze, Wydział Hu-manistyczny Uniwersytetu Zielonogórskiego oraz Instytut Prawa i Administracji Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Sulechowie17.
Druga konferencja naukowa odbyła się w dniach 15-16 listopada 2011 roku ph. „Miejsce i Tożsamość. Literatura lubuska w perspektywie poetyki przestrze-ni i antropologii”. Była poświęcona twórczości lubuskiej, związkowi literatury z miejscem oraz relacji między przestrzenią a tożsamością. Pierwszego dnia obrady odbywały się w salach Uniwersytetu Zielonogórskiego, a drugiego w WiMBP.
Organizatorami były następujące instytucje: Pracownia Badań nad Literaturą Regionalną, działająca przy Zakładzie Teorii i Antropologii Literatury w Insty-tucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Zielonogórskiego, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. C. Norwida w Zielonej Górze oraz Studenckie Koło Literaturoznawców funkcjonujące w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Zielonogórskiego18.
W 2012 roku nadal rozwijano działalność naukową poprzez organizowanie spotkań naukowych. 21 maja 2012 roku odbyła się konferencja naukowa pt. „Kon-spiracja antykomunistyczna na Ziemi Lubuskiej w latach 1945-1956”. Sesja na-ukowa zgromadziła 14 prelegentów, którzy przedstawili referaty dotyczące założeń programowych, celów i form działalności różnych struktur konspiracji antykomu-nistycznej na Ziemi Lubuskiej, a także działań aparatu bezpieczeństwa i represji wobec jej uczestników. Obrady podzielone zostały na trzy bloki tematyczne: 1) konspiracja antykomunistyczna w perspektywie ogólnopolskiej i regionalnej; 2) konspiracja antykomunistyczna na Ziemi Lubuskiej; 3) propaganda i pamięć.
15 Ibidem.
16 Informacja z działalności Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. C. Norwida w Zielonej Górze za 2011 r.
17 Ibidem.
18 Ibidem.
Organizatorami było Oddziałowe Biuro Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej w Poznaniu oraz WiMBP im. C. Norwida w Zielonej Górze19.
Następnie, w dniach 24-25 października zorganizowano interdyscyplinarną konferencję naukową pt. „Oblicza prasy Ziem Zachodnich po 1945 roku”. Obrady naukowe toczyły się podczas sześciu sesji i dotyczyły m.in. takich kwestii jak:
systemu cenzury PRL, działania władz PRL wobec środowiska dziennikarskiego, legalnej prasy ukazującej się na Ziemiach Zachodnich w okresie PRL. Konferen-cja została zorganizowana przez Wojewódzką i Miejską Biblioteką Publiczną im.
C. Norwida w Zielonej Górze, Instytut Pamięci Narodowej Oddział w Poznaniu, Wydział Humanistyczny Uniwersytetu Zielonogórskiego oraz Państwową Wyższą Szkołą Zawodową w Sulechowie20.
Trzecią konferencję wojewódzką zorganizowano 5-6 października 2012 roku ph.
„Co możemy zaoferować małemu dziecku – myśl i twórczość Janusza Korczaka w działaniach animujących czytelnictwo”. Spotkanie miało charakter warszta-towo-wykładowy. Prelegenci zaprezentowali zagadnienia związane z systemem pedagogicznym Janusza Korczaka oraz działaniami animacyjno-edukacyjnymi w pracy z najmłodszymi dziećmi21.
28 listopada 2012 roku zorganizowano Konferencję Regionalną Programu Rozwoju Bibliotek pt. „Biblioteka inspiracji i inicjatyw społecznych”. Podczas spotkania dokonano podsumowania dotychczasowych osiągnięć lubuskich bibliotek oraz zaprezentowano raport pt. „Po co Polakom biblioteki?”, przygotowany po trzech latach działania Programu Rozwoju Bibliotek. Podsumował on dotychczaso-we osiągnięcia lubuskich bibliotek, wskazując przede wszystkim na najliczniejszy procentowo ich udział w Programie Rozwoju Bibliotek. Konferencję zorganizowały biblioteki wojewódzkie w Gorzowie Wlkp. i Zielonej Górze22.
Konwersatoria bibliotekoznawcze
Konwersatoria, zgodnie z definicją, są takim typem spotkań, gdzie dominują dyskusje.
Wiedza nie jest przekazywana jedynie na linii prowadzący–słuchacz, lecz jej zdoby-wanie następuje poprzez konwersacje, szukanie rozwiązań określonych problemów i wspólne dochodzenie do wniosków. Taką też formę działań zainicjonowano w WiMBP im. C. Norwida w Zielonej Górze. Tematyką konwersatoriów są zagadnienia biblio-tekoznawcze. Pierwszy cykl spotkań został zapoczątkowany 29 listopada 2011 roku.
19 Informacja z działalności Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. C. Norwida w Zielonej Górze za 2012 r.; P. Bartkowiak, Konspiracja antykomunistyczna na Ziemi Lubuskiej w latach 1945-1956 – relacja z konferencji, „Bibliotekarz Lubuski” 2012, nr 1, s. 42-43.
20 Informacja z działalności Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. C. Norwida w Zielonej Górze za 2012 r.; P. Bartkowiak, Oblicza prasy Ziem Zachodnich po 1945 r. – relacja z konferencji,
„Bibliotekarz Lubuski” 2012/2013, nr 34-35, s. 50-52.
21 Informacja z działalności Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. C. Norwida w Zielonej Górze za 2012 r.
22 Ibidem.
Uczestnikami konwersatoriów są nie tylko bibliotekarze, ale również przyszli adepci tego zawodu, czyli studenci, pracownicy Uniwersytetu Zielonogórskiego, dziennikarze oraz osoby zainteresowane powyższą tematyką. Do tej pory zorganizowano trzy cykle spotkań w ramach konwersatoriów bibliotekoznawczych, na które zostali zaproszeni prelegenci z różnych ośrodków akademickich. Harmonogram trzech edycji konwer-satoriów bibliotekoznawczych został zamieszczony w aneksie 1.
Działalność wydawnicza
Oficyna wydawnicza Pro Libris działa przy bibliotece od 1996 roku i w jej dorobku znajduje się ponad 150 publikacji. W większości są to książki z zakresu literatury pięknej (tomiki poetyckie, powieści i opowiadania autorów lubuskich, w tym uznanych i nagrodzonych Lubuskim Wawrzynem Literackim), opracowania do-tyczące historii regionu, powieści, bibliografie, poradniki, informatory, biografie, książki naukowe, katalogi23.
Działalność naukowa Pro Libris skupia się przede wszystkim na wydawaniu publikacji recenzowanych, autorstwa pracowników WiMBP im. C. Norwida, jak i badaczy reprezentujących różne środowiska naukowe.
Oficyna biblioteki jest również wydawcą dwóch tytułów czasopism: kwartalnika literacko-kulturalnego „Pro Libris” oraz półrocznika branżowego „Bibliotekarz Lubuski”24, które posiadają własne strony internetowe. Publikacje wydawane przez oficynę były oceniane i recenzowane przez specjalistów z różnych ośrodków akademickich i naukowych, m.in.: Uniwersytetu Zielonogórskiego, Uniwersytetu Wrocławskiego, Instytutu Pamięci Narodowej Oddział we Wrocławiu.
O zakwalifikowaniu książek do druku decyduje Rada Wydawnicza, składająca się z pracowników WiMBP, posiadających kwalifikacje i doświadczenie edytor-skie25. Przykłady publikacji naukowych, wydanych przez oficynę Pro Libris zostały zamieszczone w aneksie 2.
Publikacje naukowe i popularnonaukowe oraz fachowe pracowników biblioteki
Pracownicy WiMBP im. C. Norwida w Zielonej Górze nieustannie rozwijają swój warsztat zawodowy poprzez publikacje naukowe, popularnonaukowe, m.in.
dotyczące historii i kultury regionu w czasopismach regionalnych oraz ogólno-polskich. Kadra biblioteki podnosi swoje kwalifikacje również przez zdobywanie stopni doktorskich. Przykładowo w latach 2011-2012 swoje dysertacje doktorskie obronili: Dawid Kotlarek, Książka w życiu społeczno-kulturalnym Zielonej Góry
23 Oficyna wydawnicza Pro Libris, dostęp: http://www.wimbp.zgora.pl/oficyna-pro-libris [odczyt:
3 stycznia 2014].
24 Ibidem.
25 Ibidem.
w XIX-XX wieku (Uniwersytet Zielonogórski 2011); Joanna Wawryk, „Klechdy sezamowe” i „Przygody Sindbada Żeglarza” jako prolegomena do twórczości poetyckiej Bolesława Leśmiana (Uniwersytet Śląski 2012); Paweł Liefhebber, Ewolucja pisma neogotyckiego na terytorium Nowej Marchii od XVI do XX wieku (Uniwersytet Zielonogórski 2012). W 2013 roku wśród pracowników biblioteki odnotowujemy siedem osób ze stopniem doktorskim. Przykładowe publikacje na-ukowe i popularnonana-ukowe oraz fachowe pracowników zielonogórskiej biblioteki za okres 2007-2013 zostały zamieszczone w aneksie 3.
Badania czytelnicze
W zakres działań naukowych wpisują się badania czytelnicze, przeprowadzane przez Dział Badań, Analiz i Metodyki WiMBP im. C. Norwida w Zielonej Górze.
Dział ten sprawuje nadzór merytoryczny nad badaniami oraz opracowuje ich wyniki, które są zamieszczane na stronie biblioteki oraz w prasie fachowej m.in.:
na łamach „Bibliotekarza Lubuskiego”26.
W 2008 roku ówczesny Dział Metodyczno-Instrukcyjny (późniejszy Dział Ba-dań, Analiz i Metodyki) przeprowadził badania czytelnicze wśród użytkowników 53 bibliotek publicznych południowej części województwa lubuskiego. Powyższe badania miały wyjątkowy charakter, ponieważ były to pierwsze badania związane z wykorzystaniem komputera, multimediów i internetu w bibliotekach lubuskich.
Celem tych działań było zobrazowanie poziomu komputeryzacji bibliotek i wyko-rzystania nowych mediów, określenie oczekiwań użytkowników oraz poziomu ich zaspokojenia przez biblioteki oraz bibliotekarzy. Dzięki ankietom zebrano dane związane ze stopniem komputeryzacji. Wyniki badań zostały opublikowane w „Bi-bliotekarzu Lubuskim” oraz przedstawione bibliotekarzom podczas seminarium27.
Następne badania czytelnicze ph. „Miejsce biblioteki w życiu seniorów. Potrzeby i zainteresowania kulturalne” zostały przeprowadzone w 2009 roku. Informacje zebrano na podstawie badań ankietowych skierowanych do czytelników bibliotek publicznych południowej części województwa lubuskiego. W ten sposób podjęto próbę zdiagno-zowania zainteresowań, oczekiwań i potrzeb respondentów, w celu dostosowania bibliotek do ich oczekiwań. Powyższe badania miały również wskazać miejsce, jakie w życiu ludzi starszych zajmuje książka i biblioteka, oraz zobrazować ich stosunek do komputerów, jak również procesu informatyzacji bibliotek28.
Wraz z przekształceniem Działu Metodyczno-Instrukcyjnego w Dział Badań, Analiz i Metodyki w 2010 roku, podjęto nowe badania czytelnicze, których wyniki były publikowane na stronie internetowej biblioteki. W 2010 roku przeprowadzono
26 Dział Badań, Analiz i Metodyki, dostęp: http://www.wimbp.zgora.pl/28-o-bibliotece/dzialy/95-dzial-badan-analiz-i-metodyki [odczyt: 3 stycznia 2014].
27 Sprawozdanie merytoryczne z realizacji zadań Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im.
C. Norwida w Zielonej Górze w 2008 r.
28 Sprawozdanie merytoryczne z realizacji zadań Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im.
C. Norwida w Zielonej Górze w 2009 r.
badania ankietowe ph. „Zbudujmy razem nowoczesną bibliotekę multimedial-ną”. Natomiast w 2012 roku odbyły się trzy badania ankietowe: „Korzystanie z usług Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. C. Norwida w Zie-lonej Górze”, „Czytelnictwo w erze cyfrowej”, „Wypożyczalnia Obcojęzyczna WiMBP”29.
Inne działania
Działania naukowe podejmowane przez WiMBP im. C. Norwida w Zielonej Górze przybierają różne formy. Do najciekawszych należy przystąpienie do Zielono-górskiej Biblioteki Cyfrowej (ZBC). Zgodnie z założeniem, jest to regionalna biblioteka cyfrowa, tworzona przez Bibliotekę Uniwersytetu Zielonogórskiego oraz Wojewódzką i Miejską Bibliotekę Publiczną w Zielonej Górze. W przyszło-ści planowana jest również współpraca z kolejnymi instytucjami naukowymi, kulturalnymi i oświatowymi z miasta oraz regionu30. Głównym celem projektu jest zapewnienie powszechnego, bezpłatnego dostępu do zasobów cyfrowych najcenniejszych zabytków kultury piśmienniczej, kolekcji dzieł sztuki i materiałów regionalnych31. Pomysłodawcą utworzenia ZBC był Uniwersytet Zielonogórski, który 8 listopada 2005 roku zaprezentował bibliotekę cyfrową. W październiku 2006 roku do projektu przystąpiła WiMBP im. C. Norwida w Zielonej Górze. Z roku na rok widoczny jest dalszy rozwój ZBC, której zasoby są wzbogacane o dokumenty ze zbiorów biblioteki wojewódzkiej. W głównej mierze są to książki, czasopisma od XVIII do pierwszej połowy XX wieku, ale również kartografia starodruczna XVII i XIX-wieczna oraz grafika. Według danych za 2012 roku, w ZBC udostęp-nionych zostało 4361 dokumentów ze zbiorów biblioteki i zarejestrowano 62 319 tys. wyświetleń tych publikacji32.
Wychodząc naprzeciw nowym oczekiwaniom użytkowników oraz realizując model biblioteki jako instytucji uczącej się, utworzona została Wirtualna Czytelnia Norwida. Jest to specjalna zakładka internetowa, oferująca bezpośredni dostęp do własnych baz oraz katalogów książek i czasopism online, ale również do in-nych elektroniczin-nych baz dain-nych. Są to linki do polskich, a także zagraniczin-nych bibliotek cyfrowych, czasopism naukowych i popularnonaukowych, darmowych
Wychodząc naprzeciw nowym oczekiwaniom użytkowników oraz realizując model biblioteki jako instytucji uczącej się, utworzona została Wirtualna Czytelnia Norwida. Jest to specjalna zakładka internetowa, oferująca bezpośredni dostęp do własnych baz oraz katalogów książek i czasopism online, ale również do in-nych elektroniczin-nych baz dain-nych. Są to linki do polskich, a także zagraniczin-nych bibliotek cyfrowych, czasopism naukowych i popularnonaukowych, darmowych