SPRAWY DOTYCZĄCE OBROTÓW Z ZAGRANICĄ Eksport
3) Biel cynkowa
W referacie tym Izba poruszyła następujące zagadnienia:
organizację zbytu, zdolność konkurencyjną, warunki transpor
towe, problem surowców, półfabrykatów i materjałów pomoc
niczych, służbę informacyjno-propagandową jak również moż
liwości zbytu bieli na poszczególnych rynkach. Za najbardziej odpowiednie Izba uważała usunięcie trudności powstających przy eksporcie bieli cynkowej wskutek wprowadzonych przez poszczególne państwa importujące ograniczeń dewizowych, kontyngowania wwozu, względnie zakazów przywozu, podwyż
szenia ceł i t. p. w drodze porozumień indywidualnych z po- szczególnemi państwami, w których byłaby zagwarantowana dla eksportu polskiego bieli cynkowej możność wywozu w ra
mach ogólnego układu. Pozatem Izba uważała za słuszne ob
niżenie stawki przewozowej dla bieli cynkowej do poziomu sta
wek dla minji i glejty.
4) Blacha ocynkowana.
Taksamo jak i w poprzednim referacie, w pracy swej na temat blachy ocynkowanej Izba omówiła zagadnienie organi
zacji sprzedaży tego artykułu, warunki transportowe, służbę informacyjno-propagandową, zagadnienie zbytu zagranicą i wewnątrz kraju oraz stan produkcji. Ze względu na silną konkurencję na rynkach krajów bałkańskich jak również Hu
mań ji blach ocynkowanych belgijskich, angielskich i czesko- słowackich, którym blacha nasza pod względem cen nie może dorównać, Izba podniosła konieczność wzmożenia naszej zdol
ności konkurencyjnej w drodze przyznania dla blachy ocynko
wanej dodatkowej pomocy eksportowej.
5) Przemysł produktów węglo-pochodnych.
W pracy swej na temat produktów węglo-pochodnych Izba, niezależnie od problemów ogólnych jak: stan produkcji, zdolności konkurencyjne, organizacja zbytu zagranicą, zajęła się bardzo szczegółowo omówieniem warunków polityczno-han- dlowych i komunikacyjnej strony zagadnienia eksportu tych towarów, jako posiadającej decydujące znaczenie dla należy
tego postawienia akcji eksportowej w tej gałęzi przemysłu.
6) Nawozy azotowe.
Spośród artykułów należących do grupy nawozów azoto
wych, a wchodzących w zakres produkcji Zjednoczonych Fa
bryk Związków Azotowych w Chorzowie i Mościcach, Izba zobrazowała szczegółowo stan produkcji i możliwości zbytu w zakresie saletry wapniowej, azotniaku i siarczanu amonu, jako artykułów posiadających największe szanse eksportowe.
7) Związki azotowe.
Izba w referacie tym zajęła się omówieniem zdolności produkcyjnej oraz możliwości eksportu trzech najważniejszych artykułów eksportowych, należących do grupy związków azo
towych, a mianowicie: salmiaku, węglanu amonu oraz saletry amonowej.
Jeżeli chodzi o monografje dotyczące poszczególnych ryn
ków zbytu, to Izba opracowała zagadnienie eksportu polskiego do Rosji Sowieckiej w referacie p. t. „Z. S. S. R. j a k o r y n e k z b y t u d l a P o l s k i " W pracy tej Izba dała przegląd produkcji i ogólnej polityki gospodarczej Rosji
So-wieckiej i jej handlu zagranicznego wogóle ze szezególnem uwzględnieniem obrotów polsko-sowieckich. Specjalną uwagę poświęciła Izba rozpatrzeniu nowych naszych możliwości eks
portowych do Rosji, zwłaszcza zaś możliwości rozszerzenia no
menklatury naszego wywozu do Z. S. S. R., a w szczególności wprowadzenia do niej takich pozycyj, które rokowałyby pewną trwałość wywozu.
Nadmienić wypada, że aczkolwiek opracowania powyższe jako dokonane w pewnym momencie s t a t y c z n y m ule
gać będą stopniowej dezaktualizacji, niemniej jednak stanowić będą niewątpliwie użyteczny materjał pomocniczy dla planowej aktywizacji odnośnych gałęzi polskiego handlu zagranicznego i ustalenia najwłaściwszych środków wzmożenia naszej eks
pansji handlowej.
Podnieść należy, że nad ustalaniem tych środków wogóle, które to zagadnienie było przedmiotem równoległych prac Związku Izb, współpracowała w bardzo dużej mierze Izba Kato
wicka, zdając sobie sprawę, że pomyślne rozwiązanie tego ro
dzaju specjalnych problemów jak zasady i formy finansowania wywozu, obrotu kompensacyjnego, clearingu dewizowego i t. p., może przyczynić się do dalszego pogłębienia wywozu i zracjo
nalizowania obrotu towarowego z zagranicą.
Spośród wspomnianych specjalnych zagadnień podnieść należy szczególnie doniosłość problemu pomocy finansowej dla wywozu czyto w formie stosowanego dziś systemu bezpośred
nich dotacyj pieniężnych, czy też finansowania samej produk
cji eksportowej, czy wreszcie ochrony i potanienia kredytu eks
portowego.
W tym zakresie Izba opracowała referat p. t. „Premjowa- nie eksportu" dając w nim przegląd środków pomocy dla eks
portu stosowanych u nas i zagranicą, form wiązania importu z eksportem i aktualnych tendencyj w dziedzinie zbliżenia po
lityki kontyngentowej do praktyki importowej.
Izba uważała, że w zakresie premjowania eksportu dążyć należy do dalszej rozbudowy wszystkich istniejących form bez
pośredniej pomocy dla eksportu, a w szczególności zaś rozwijać system obciążania importu na rzecz eksportu w drodze
a) zwiększenia ilości artykułów importowych obciążonych opłatami na rzecz eksportu;
b) zwiększenia ilości artykułów eksportowych wykończonych, korzystających z dotacyj z tego źródła;
c) ujednostajnienia stawek opłat od importu;
d) uporządkowania obrotu zaświadczeniami kompensacyj- nemi.
Za rzecz bardzo ważną Izba uważała zwiększenie pomocy eksportowej wogóle dla całej wytwórczości przemysłowej sto
sownie do roli, jaką ona odgrywa w naszym oksporcie, a która jest niewspółmiernie większą od roli eksportu produktów rol
niczych, dla których dziś wskutek tendencji do reagraryzacji, obserwowanej w szeregu państw przemysłowych, jest niezwy
kle trudno znaleźć rynki zbytu.
W zakresie wiązania importu z eksportem, zdaniem Izby, niezbędne byłoby dla celów poparcia eksportu zastosowanie twardszej polityki importowej wobec naszych zagranicznych kontrahentów, które winno byłoby iść w parze z celowem i racjonalnem, a nie mechanicznem, ustalaniem kontyngentów przywozowych i mogłoby być osiągnięte przez skoncentrowanie całokształtu agend polityki importowej i eksportowej w jed
nym ośrodku dyspozycyjnym.
Izba wypowiedziała się również za obniżeniem ceł oraz libe- ralnem traktowaniem pozwoleń przywozu tych towarów, a zwłaszcza surowców w kraju niewyrabianych, które są nie
zbędne do produkcji eksportowej. Jako zagadnienie równo
rzędne Izba uważała problem zbędnego importu jakoteż uzys
kanie preferencji dla naszego eksportu w drodze przestawienia się na zakup niezbędnych nam towarów z tych krajów, które przychylnie ustosunkowują się do naszego eksportu.
Niezależnie od powyższego, zdaniem Izby, dążyć należałoby do utrzymania stałości naszej polityki gospodarczej wogóle, a w szczególności na odcinkach premjowania i wiązania eks
portu z importem w tym sensie, żeby wszelkie restrykcyjne zmianjy przepisów i zarządzeń, dotyczących zwłaszcza wyso
kości pomocy i terminów jej ważności, nie zaskakiwały sfer przemysłowych i handlowych oraz nie pozbawiały ich przez to w wielu wypadkach praw już nabytych. Posunięcia bowiem ta
kie, jak nagłe i nieoczekiwane kasowanie pomocy, względnie jej redukowanie, lub też skrócenie terminu ważności, powodują
mem nieobliczalne, a szkodliwe dla przedsiębiorstw eksportu
jących skutki oraz zniechęcają do wysiłków eksportowych.
W s p r a w i e f i n a n s o w a n i a p r o d u k c j i e k s p o r t o w e j d r o b n e g o i ś r e d n i e g o p r z e m y s ł u z inicjatywy Izby Katowickiej łącznie z Izbą Sosno
wiecką w dniu 20 czerwca 1934 r. odbyła się w Katowicach s p e c j a l n a k o n f e r e n c j a , w której wzięli udział po
za przedstawicielami obu wymienionych Izb reprezentanci samo
dzielnych instytucyj bankowych oraz zainteresowanych gałęzi wytwórczości Górnego Śląska i Zagłębia Dąbrowskiego. Na konferencji tej referat w przedmiocie dotychczasowej akcji w zakresie kredytowania i finansowania eksportu wygłosił przybyły na specjalne zaproszenie do Katowic p. H. Taubenfeld, Naczelnik Wydziału Handlu Zagranicznego Izby Przemysłowo- Handlowej w Warszawie, który, po przeprowadzeniu analizy będącego przedmiotem obrad zagadnienia, zobrazował te trud
ności i potrzeby, jakie dają się odczuwać w zakresie finanso
wania skupu, przerobu i wywozu wytworów drobnego i średnie
go przemysłu, rzemiosła, handlu i rolnictwa, a którym to po
trzebom banki prywatne nie mogą obecnie podołać spowodu małej odpowiedzialności materjalnej eksporterów i niemożności czuwania nad rozwojem poszczególnych etapów przygotowaw
czych produkcji.
W szczegółowej dyskusji nad przed stawionem zagadnie
niem wniesiony był cały szereg nowych rzeczowych momentów tów, przyczem naogół ustosunkowano się pozytywnie do pro
jektu ew. powołania do życia towarzystw powierniczych, ma
jących na celu nietylko kontrolowanie i usprawnianie czynności eksportowych kupców i producentów, ale także pośredniczenie w otwieraniu kredytów warsztatom produkcyjnym w miarę postępu poszczególnych faz produkcji eksportowej.
Z innych prac, w których Izba brała udział, w ramach Związku Izb względnie organów wyłonionych przez ten Zwią
zek, t. j. Komisji do Spraw Obrotu Towarowego z zagranicą lub też podkomisyj, powoływanych do zbadania względnie prze- studjowania pewnych ściśle określonych zagadnień, wymienić należy następujące:
1) u s t a l e n i e w y t y c z n y c h w z a k r e s i e p r e m j o w a n i a w y w o z u .
W myśl uchwały Komisji do Spraw Obrotu Towarowego z zagranicą z dnia 3 lutego r. 1934 Izba Katowicka w sprawie tej przedłożyła Związkowi Izb następującą opinję:
„Zdaniem Izby, wobec sprzecznych i rozbieżnych poglądów w ocenie strat i korzyści, jakie przynieść może system premjo
wania poszczególnych towarów w czasie i w przestrzeni, nie wydało się możliwem ustalenie takich zasad premjowania, któ
rych nie można byłoby zakwestjonować, zwłaszcza pod kątem widzenia sumy korzyści, jakie dany eksport posiada dla ca
łości gospodarstwa, na ocenę których wpływa tyle różnorod
nych czynników. Nasunęłoby się tu, zdaniem Izby, za dużo za
gadnień do rozstrzygnięcia, przyczem wiele z nich musiałoby dla braku materjału dokumentacyjnego pozostać w sferze teo
retycznych tylko rozważań, np.: co uznać należałoby za bar
dziej korzystne przy jednakowej wysokości premji i wartości towaru, wywóz bekonów na rynek A., czy też wywóz na ten sam rynek lub też rynek B. — cukru czy masła. Wobec płynności dzisiejszych stosunków i najprzeróżniejszych trudności, jakie piętrzą się przed naszym wywozem, conajwyżej można byłoby tu postawić tylko pewne tezy o charakterze ogólnym, w szcze
gólności zaś dążyć
a) do uruchomienia przy pomocy premjowania eksportu możliwie najbardziej wykończonych wyrobów o szerokiej nomenklaturze wywozowej, zawierających przytem ma
ksymalny stopień wewnętrznych procesów przetwórczych;
b) do osiągnięcia jaknajwiększego efektu jaknajmniejszym kosztem".
Zaznaczyć wypada, że tezy te znalazły wyraz w później
szych uchwałach Związku Izb. Izba uważała, że o ile trudne byłoby wypośrodkowanie pewnych zasad, zmierzających do jednolitego premjowania przemysłowej produkcji eksportowej, o tyle możliwe byłoby, a nawet i pożądane ustalenie szkicu tych zagadnień, jakie musiałyby być wyczerpująco i podług je
dnolitych metod oświetlane we wnioskach o premje.
Izba była zdania, że w tym szkicu musiałyby być uchwy
cone takie okoliczności i momenty, które stanowić mogłyby
do-stateczne kryterjum do wyrobienia sobie poglądu o ciężarze gatunkowym danego artykułu. Wnioski o premje, zdaniem Izby, powinny byłyby zawierać: