si opuścić luksusowy dom i przeprowadzić się na wieś do swoich dziadków. Bohater
ka buntuje się i chce za wszelką cenę wró
cić do ojca. Chce żyć jak do tej pory. Trud
no odnaleźć się jej w nowym miejscu, pisze do taty listy, żeby ją zabrał do tamtego do
mu. W końcu rodzic po nią przyjeżdża. Ro
dzi się pytanie: czy Agnieszka wciąż chce wrócić do poprzedniego życia? Książka ta doskonale obrazuje różnice między miesz
kaniem na wsi i w mieście. Choć początko
wo bohaterka nie może przystosować się do nowego otoczenia, jednak z czasem do
cenia jego uroki.
Powieść ta pomaga określić hierarchię życi ową i dostrzec, co w życi u jest na prawdę ważne. Ma też swoją symboliczną wymowę, gdyż bocianie gniazdo jest symbolem domu rodzinnego, zakorzenienia każdego człon
ka rodziny. Bociany przylatujące co roku do swojego gniazda są symbolem człowieczej wędrówki, ustawicznych powrotów i tęsk
noty za rodzinnymi stronami.
Kończąc z konieczności krótki prze
gląd tytułów z poszczególnych serii, warto zrobić podsumowanie i wykazać co łączy a co różni omówione serie. Na pierwszy rzut oka wydaje się, że różnic jest tyleż samo co podobieństw.
Wskażmy zatem podobieństwa:
1. Te same problemy rodzinne; nastolatkom trudno porozumieć się z rodzicami, nie znaj
dują wspólnego języka.
2. Pokazywanie rodzin niepełnych; śmierć jednego z rodziców, odejście ojca, rzadko matki. W serii Nastoletnie Problemy oprócz rozwodu dochodzi zjawisko separacji.
3. Odzwierciedlenie sytuacji społeczno-poli
tycznej; seria Portrety ukazuje braki towarów w sklepach - analogicznie najnowsza seria zwraca uwagę na brak pieniędzy i problemy finansowe wielu rodzin.
4. Zwracanie uwagi młodych czytelników na ambicje, marzenia i zainteresowania rówie- śników-bohaterów prezentowanych tytułów;
Młodzieżowa Agencja Wydawnicza
uczestnictwo w konkursach, olimpiadach.
Każda z serii pokazuje młodzież nie tylko tę uzdolnioną, realizującą swoje cele, ale także z marginesu, popadającą w konflikt z prawem, sięgającą po alkohol, a następnie po narkotyki, cierpiącą na anoreksję, depre
sję i inne uzależnienia.
5. W niektórych tytułach poruszany jest pro
blem łapówek, co aktualnie nazywane jest korupcją.
6. W seriach są tytuły dotykające problemów kalectwa i niepełnosprawności i ich akcep
tacji oraz pomocy osobom najbliższym w trudnych sytuacjach życiowych.
7. W omawianych seriach są tytuły opisujące pierwszą miłość i zauroczenia, życie na wsi, pracę w harcerstwie i wychowanie poprzez udział w tej organizacji.
8. Sporadycznie pojawiają się wspomnienia dorosłych z czasów wojny, działalności w partyzantce i tajnych organizacjach.
Różnice:
1. Jako podstawową różnicę wymienić należy czas akcji; lata siedemdziesiąte i osiemdzie
siąte XX wieku i pierwsza dekada XXI w.
2. Ogromny skok cywilizacyjny i technolo
giczny, z którego korzystają młodzi boha
terowie poszczególnych serii; od rzadko spotykanego telefonu stacjonarnego w serii Portrety po komórki często obecne w serii Nastoletnie problemy. Od radia, mag netofon u i czarno-białego telewizora do kolorowego odbiornika telewizyjnego, wideo, MP-3, MP-4, komputerów i Internetu.
3. Zasadnicza różnica pojawia się w sposobie rozwiązywania rodzinnych problemów.
Najstarsza seria pokazuje, że młodzież musi je rozwiązać we własnym gronie, w swojej rodzinie, bez interwencji z zewnątrz.
Najnowsza seria proponuje nastolatkom i ich rodzinom korzystanie z poradni spe
cjalistycznych, terapeutycznych, pomocy pedagoga szkolnego.
Analizując w niewielkim zakresie w y
pożyczenia omówionych tytułów w mojej bibliotece, mogę pokusić się o stwierdze
nie, iż aktywne czytelniczki interesują się nie tylko współczesnymi tytułami. Powie
ści z serii Portrety i Kolory Imion są również chętnie czytane. Być może jest to podyk
towane chęcią poznania życia nastolatków
w czasach PRL-u. Można przypuszczać, że zainteresowanie tytułami z odległych lat podyktowane zostało faktem, iż ich auto
rami są bardzo popularni do chwili obec
nej pisarze: Krystyna Siesicka, Ewa Nowac
ka, Jerzy Niemczuk i inni. To oni stworzyli w minionych latach swoisty kanon młodzie
żowych powieści obyczajowych, powieści dla dziewcząt.
Z ubolewaniem należy stwierdzić, iż prawie każdy tytuł serii Nastoletnie Problemy prezentuje rodzinę rozbitą, a rodzice wcho
dzą w nowe związki. Kreowanie takiego ob
razu rodziny zapewne nie służy dobrze jej przyszłości.
1 A. Minkowski, Krzysztof, W ydawnictwo Harcerskie, Warszawa 1976.
2 K. Siesicka, Katarzyna, Wydawnictwo Har
cerskie, Warszawa 1972.
3 M. Warneńska, Lilka, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1977.
4 J. Niemczuk, Stefan, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1984.
5 W. Szymanderski, Marcin, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1982.
6 J. Niemczuk, Paweł, Młodzieżowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1986.
7 E. Nowacka, Jasiek, Wydawnictwo Harcer
skie, Warszawa 1973.
8 M. Warneńska, Magdalena, Akapit Press, Łódź 1994.
9 K. Siesicka , Agnieszka, Akapit Press, Łódź 1995.
10 A. Glińska, Kasia i inne, Akapit Press, Łódź 1995.
14 B. Waniek, Majowy weekend, Wydawnic
two „Skrzat", Kraków 2008.
15 E. Ostrowska, Księżniczka i wszy, Wydaw
nictwo „Skrzat", Kraków 2010.
16 E. Ostrowska, Bociany zawsze wracają do gniazd, Wydawnictwo „Skrzat", Kraków, 2011.
A B ST R A C T
Number 4 in 2010 abounds with articles devoted to the outstanding Polish illustra
tor Bohdan Butenko, who has recently celebrated his eightieth birthday. In section „In
scribed in Culture" You can find an introductory article by Joanna Papuzińska, the foun
der and present chairperson of the Programme Council of Guliwer, titled „Butenko's Joy of Reading". Thereafter, we would like to introduce Michal Rogoż's analysis of Butenko's illustrations for the classics of Polish literature for children and young readers - Jan Brze
chwa, Wanda Chotomska and Edmund Niziurski. Ewa Ziemer underlines the uniqueness of master's illustrations and Małgorzata Kucharska reminds Butenko's cooperation with
„Płomyk" magazine.
In section „The Jo y of Reading" You can encounter an interesting article, namely Ali
na Zielińska's discussion of a new edition of „Enchanted Gucio" illustrated by Bohdan Bu
tenko. Further, You can find a review of Ewa Nowak's new book „Insensitivity" and an in
terview with Elżbieta Krygowska-Butlewska, a well-known illustrator, satirist and graphic artist - both articles by Krystyna Heska-Kwaśniewicz.
This number is also rich in reviews of the latest books by authors well-known to our readers, such as Maria Ewa Letki, Eliza Piotrowska, Irena Landau, Ewa Nowak, Kalina Jerzy- kowska, Marcin Pałasz, Małgorzata Gutowska-Adamczyk, Andrzej Marek Grabowski i Mał
gorzata Strzałkowska, and the debutants like Katarzyna Ryrych, Piotr Rowicki, Rafał Klim
czak, Iwona Czarkowska, Marcin Przewoźnik, Anita Głowińska.
In section „From the Specialist Literature" we would like to draw Your attention to two articles. The first one is Barbara Pytlos' review of a book titled „The Old and the New in the Literature for Children and Young Readers" directed by B. Olszewska i E. Łucka-Zając, the second Bożena Olszewska's „The Need for Dialogue about a Child, Language and Text...".
Section „Between a Child and the Book" provides a very nice analysis of book series for young readers. An article titled „From Portraits and Colourful Names to Teenage Problems"
was prepared by Stanisława Niedziela, who is well-known to the readers of „Guliwer".
We wish You a nice lecture.
Transl. Magdalena Ujazdowska-Szuster
Wydawca:
„Śląsk” Sp. z o. o. Wydawnictwo Naukowe ul. J. Ligonia 7, 40-036 Katowice tel.: 32 258 07 56, faks: 32 258 32 29
e-mail: biuro@slaskwn.com.pl, handel@slaskwn.com.pl www.slaskwn.com.pl
Rada naukowa:
prof. Joanna Papuzińska - Przewodnicząca (Warszawa) prof. Alicja Baluch (Kraków)
prof. Krystyna Heska-Kwaśniewicz (Katowice) dr Grażyna Lewandowicz-Nosal (Warszawa) prof. Irena Socha (Katowice)
dr Magdalena Ślusarska (Warszawa) Zespół redakcyjny:
prof. dr hab. Jan Malicki - redaktor naczelny (tel. 32 208 38 75) mgr Magdalena Skóra - zastępca redaktora naczelnego mgr Aneta Satława - sekretarz redakcji (tel. 32 208 37 61) Korekta: Barbara Meisner
Skład i łamanie: Jolanta Mierzwa Projekt okładki: Marek J. Piwko {mjp}
Na okładce wykorzystano ilustrację Oli Kozieł (lat 6)
Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Zrealizowano w ramach Programu Operacyjnego Promocja Czytelnictwa ogłoszonego przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego
IS S N 0 8 6 7 -7 1 1 5
Adres redakcji:
Biblioteka Śląska Redakcja „Guliwera”
Plac Rady Europy 1, 40-021 Katowice tel./faks: 32 208 37 20
e-mail: guliwer@bs.katowice.pl Dyżury redakcji:
poniedziałek, środa, piątek - w godz. od 10.00 do 12.00
Redakcja zastrzega sobie prawo do adiustacji tekstów i skrótów nadesłanych materiałów oraz do nadawania własnych tytułów. Za skutki ogłoszeń redakcja nie odpowiada.