5. Trudności w omijaniu obwodów szkolnych
5.1. Brak trudności w omijaniu obwodu
Jak już pisaliśmy, spora część rozmówców deklarowała, że formalna procedura ominięcia
obwodu nie jest skomplikowana (o ile nie wybrało się elitarnej, silnie selekcyjnej szkoły
publicznej). Składają się na to dwa główne czynniki:
łatwość uzyskania informacji na temat możliwości posłania dziecka do szkoły poza
miejscem zamieszkania – o zasadach naboru w poszczególnych szkołach,
dokumentach, które trzeba zgromadzić, terminach itd. Informacji takich udzielają
gimnazja, szkoły podstawowe a także władze oświatowe. Odpowiedzi na rozmaite
pytania można też bez większego wysiłku znaleźć w internecie. Nie zawsze nawet
rodzice muszą sami występować o takie informacje. Gimnazja, które nie notują
wysokiej liczby kandydatów na jedno miejsce, z reguły bardzo przyjaźnie traktują
rodziców spoza obwodu, ułatwiają im składanie dokumentów – i, jak już zostało
wcześniej powiedziane, służą pomocą i chętnie udzielają wszelkich niezbędnych
informacji. Dotyczy to zwłaszcza przypadków dzieci, które osiągają dobre wyniki w
nauce;
systemy elektronicznej rekrutacji w obydwu miastach były określane przez
rozmówców jako przyjazne dla użytkowników i łatwe w obsłudze.
Poniżej prezentujemy przykłady wypowiedzi rodziców, którzy dokonali formalnego ominięcia
obwodu i pozytywnie oceniają procedury, a także dostępność informacji:
B: A czy w ogóle jest to łatwa procedura, czy pani zdaniem wiąże się ona z dużym wysiłkiem dla rodziców?
O: Bez problemu. To podobna procedura jak do rejonowego, tylko tyle że… jakoś tak nie pamiętam dokładnie, ale na pewno trzeba dokumenty oryginalne, dokumenty, świadectwo,
99
zanieść do tego gimnazjum wybranego. A być może do rejonowego… nie, też trzeba by było zanieść.
B: Czyli dodatkowych wysiłków…
O: Po prostu trzeba w odpowiednim czasie podjąć decyzję, żeby się zmieścić w tym terminie, bo tam bodajże było do… Mówię, to już w drugiej klasie jest córka i tak nie pamiętam. Ale mi to nie sprawiało żadnych trudności. [3_Y_5]
B: Czy napotkała pani już podczas tej procedury jakiekolwiek trudności?
O: Nie, zdecydowanie nie. I powiem szczerze, że też byłam zaskoczona, bo czegoś mi tam chyba, czegoś nie wypełniłam w tych dokumentach, kiedy przynosiłam do szkoły, to mi je wydrukowano, panie mi w sekretariacie pomogły, tak że fajnie, bardzo fajnie. (…)
B: Zastanawiam się, co z rodzicami, którzy trochę mniej się orientują w sprawach internetowych?
O: Właśnie, więc przychodzą do sekretariatu i panie z sekretariatu drukują, i panie z sekretariatu pomagają. Myślę, że to raczej w większości szkół tak jest. Bo te panie, nie powiem, że od tego są, ale wiadomo, jaki jest niż i zależy chyba na młodzieży szkołom [3_Y_8]
Wiedziałam, że się dostanie też, bo miała dobre wyniki i była laureatem z języka angielskiego, więc wiedziałam, że tutaj nie będzie problemów. (…) To nie było skomplikowane. Bardzo są tam zresztą uprzejmi w tej szkole. (…) Można na internecie wszystko znaleźć. Łatwo się. Może dla kogoś, kto nie obsługuje internetu, czy nie jest tak może obeznany. Natomiast to podanie się nie różni niczym od. Pisze się po prostu, że jest poza rejonem i wysyła się to drogą elektroniczną, tak że to nie były żadne takie częste jakieś wizyty do szkoły. Właściwie to chyba tylko raz była zapytać tam o coś [5_Y_8]
Zgłaszaliśmy się na taki portal, taką aplikację internetowo. Tam wybieraliśmy. Oczywiście to, że Ola była spoza rejonu miało znaczenie, ale jakoś tak sporo punktów miała z tych wszystkich egzaminów, z przedmiotów, tak że bez problemu się dostała tutaj. Nic nam nie proponowano, innej klasy ani przeniesienia gdzieś, nie. Po prostu dostała się do tej, do której chciała. Panie były uprzejme w sekretariacie. Przyjęły dokumenty. [6_X_3]
W szkole podstawowej mieliśmy taką jakby ściągawkę jak zarejestrować dziecko w internecie. Bo wiadomo, że rejestracja była internetowa. Jak zrobić. Mieliśmy takie spotkania, szkolenia dla rodziców klas szóstych. Było na samym początku roku szkolnego, że przejdziemy taki etap. Bardzo dobrze tutaj SzP1 przygotowała rodziców. Dała nam taką ściągawkę po kolei co jak, którego dnia, dosłownie co do godziny mamy zrobić, żeby nie zapomnieć, żeby czegoś nie przegapić, żeby już to wszystko się odbywało poprawnie. Tak samo jeśli już wiedziałam o tym, bo już wybrałam mu tą szkołę Gim1 i wiedziałam, że będziemy tam się starać, żeby się dostać. Byłam na spotkaniu takim zapoznawczym, gdzie też podawane było co zrobić. Jaki ten proces rekrutacji? Jakie terminy? Też mieliśmy takie ściągawki w Gim1.
B: Czyli dzięki tym ściągawkom to nie było już takie trudne?
O1: Nie było trudne, bo wiedzieliśmy jak się zalogować. Oprócz tego, że taką samą, podobną podpowiedź na tych stronach internetowych też były krok po kroku co zrobić, ale
100
tutaj mieliśmy jeszcze takie dodatkowe. Pokazana nam była ta strona mniej więcej, bo ona była w przygotowaniach, czy ona już była, jak ona wygląda mniej więcej. Krok po kroku co zrobić, żeby przejść to sprawnie. [7_X_7]
Żona zadzwoniła do szkoły i zapytała, czy jest szansa na to, żeby się dziecko dostało. I odpowiedź była bardzo prosta: kwestia ocen na świadectwie ze szkoły podstawowej. Jako że średnią miała bardzo wysoką i świadectwo z paskiem, to od razu przy pierwszym kontakcie padło hasło, że z takim świadectwem to nie ma żadnego problemu. Z takim świadectwem nie ma żadnego problemu i praktycznie na tym się skończyła rozmowa na temat przyjęcia. [2_Y_5]
Szczególnych trudności nie nastręczało również ukryte ominięcie obwodu polegające na
złożeniu w szkole oświadczenia o zamieszkaniu w jej obwodzie.
Na dobrą sprawę ja nawet pytałam, ponieważ [po chwili] ona chodzi do szkoły z rejonu ze względu na zamieszkanie, ale nawet nie zameldowanie, bo my wciąż jesteśmy zameldowane w miejscowości Z, od tego może powinnam zacząć. Nikt nie żądał ode mnie dowodu zameldowania, nawet przez moment myślałam, że będzie to konieczne, zarejestrować się chociaż na pobyt czasowy, ale nikt ode mnie tego jakoś nie wymagał. Myślę, że to jest efekt też niżu demograficznego, że te szkoły jednak te dzieci przyjmują [2_Y_4].
Ciekawy wydaje nam się także przypadek rozmówczyni, która bez jakiegokolwiek wysiłku
posłała dziecko do szkoły poza miejscem zamieszkania. Nie dowiadywała się o procedury i
uważała, że ich znajomość nie jest jej obowiązkiem, ponieważ o wszystkim powinna ją
poinformować wybrana szkoła. Otwarcie zatem przyznała się do nieznajomości „reguł gry”, a
mimo to bez wysiłku, dzięki pomocy personelu wybranej szkoły, zrealizowała swój zamiar i
umieściła dziecko w wybranym przez siebie gimnazjum. Jej historia dobrze pokazuje, jak
łatwo jest ominąć obwód. Rozmówczyni napotkała w zasadzie tylko jedną przeszkodę –
sekretarka była nieco opryskliwa w bezpośrednim kontakcie:
B: Czy zapisanie dziecko do szkoły poza rejonem to była trudna procedura? O: No, pomijając niemiłe uwagi pani sekretarki, nie.
B: A co komentowała?
O: Że [chwila zastanowienia]. O co to chodziło? Staram się nie pamiętać takich nieprzyjemnych momentów. Chodziło… Chyba chodziło o to, że ja przynosząc papiery, nie napomknęłam, że ona nie jest… że to nie jest nasza rejonowa szkoła. I ona szuka i szuka, i szuka w tym systemie, i nie może znaleźć. I potem ja coś powiedziałam i ona mnie tak zrugała jak taką małą dziewczynkę. Po prostu tacy niemili są tu ludzie. Poczułam się tak… A że ja zawsze o taka jestem (...). No to jak trzeba coś tam załatwić, to ja się specjalnie nie szykuję, no nie? [śmiech] I zawsze tak.
B: Szukała pani jakichś informacji na temat właśnie tej procedury przenoszenia, zapisywania dziecka do szkoły poza rejon?
O: A, no i usłyszałam. Ja mówię: aha, no wie pani co, po prostu nie wiem. No skąd mogłam wiedzieć? Takie rzeczy to powinna pani wiedzieć [naśladując głos]. Ale takim właśnie, że
101
powinnam wiedzieć. Ja uważam, że ja nic nie muszę wiedzieć. Wiesz, o co… Przepraszam, przez ty, tak mi łatwiej.
B: Jasne.
O: To jest jej praca. I to…
B: To ona powinna poinformować.
O: Ona ma mnie poinformować. Pierwsze, co ma po prostu zrobić. Mnie może umknąć. Ja mogę być niekumata, ja mogę być nieczytata, niepisata. Przynoszę papiery i jej obowiązkiem jest to wszystko… Albo nawet chociaż żeby zapytała mnie, prawda? Jej obowiązkiem jest zadać takie podstawowe pytania. Tak że w sumie, to zazwyczaj dostaje mi się za brak czyichś kompetencji tutaj [7_Y_4].