Prof. Jadwiga Kosowska-Rataj
tralne programy badawcze, koordynowane przez profe-sorów Tadeusza Gospodar-ka, Władysława Jachera czy Ryszarda Kantora. Efektem tych badań i poszerzania krę-gu zainteresowań o problemy funkcjonowania młodzieży i społeczeństwa w warunkach zmiany ustrojowej w Pol-sce była monografia Studen-ci Opola. Studium tożsamości narodowej, wydana w Opolu w 1998 r. Ta praca stała się podstawą wszczęcia, w tym samym roku, przewodu ha-bilitacyjnego na Wydziale Pedagogicznym Uniwersyte-tu Ostrawskiego, który sfina-lizowała, uzyskując stopień
doktora habilitowanego w zakresie pedagogiki. W ro-ku 2003 została awansowana na stanowisko profesora Uniwersytetu Opolskiego, które obejmowała do koń-ca swojego życia.
Była zawsze osobą niezwykle aktywną na różnych polach. Już podczas studiów działała w Radio-Sygna-łach, a w Instytucie Pedagogiki, później w Instytucie Nauk Pedagogicznych, praktycznie od początku peł-niła funkcję opiekuna roku na studiach stacjonarnych.
W okresie gdy studentów obejmowały praktyki robot-nicze, wyjeżdżała z nimi jako opiekunka grupy. Brała również udział w obozach naukowych organizowanych dla studentów specjalności pedagogika kulturalno-oświatowa, była autorką programów dla tej specjalno-ści. Była zawsze rzecznikiem młodzieży akademickiej i znakomitym znawcą jej problemów.
Odbyła staże naukowe w Republice Czeskiej i Re-publice Słowackiej. Uczestniczyła w ponad 60 krajo-wych i zagranicznych konferencjach naukokrajo-wych, sama była też organizatorką lub współorganizatorką kilku konferencji naukowych. Od roku 2005 kierowała Za-kładem Pedagogiki Kultury w Instytucie Nauk Peda-gogicznych.
W latach 2006–2009 kierowała zespołowym pol-sko-czeskim projektem badawczym w ramach pro-gramu wspólnotowego Interreg III A Podmiotowość i tolerancja na pograniczu polsko-czeskim, finansowa-nego ze środków europejskich.
Na dorobek naukowy Prof. Jadwigi Kosowskiej-Rataj składa się siedem monografii i prac zwartych jej autorstwa czy współautorstwa, albo wydanych pod jej redakcją, z czego dwie ostatnie zostały wydane w 2008 r. Prócz tego opublikowała ponad 80 artykułów zamieszczonych w czasopismach naukowych i popu-larnonaukowych oraz pracach zwartych. Była też au-torką lub współauau-torką 10 raportów z badań (zrealizo-wanych w ramach projektów węzłowych czy innych projektów badawczych).
Wykształciła w Opolu kilka pokoleń pedagogów, wypromowała ponad 260 dyplomantów (licencjaty) i magistrantów. Brała udział jako recenzent w 18 prze-wodach doktorskich; była częstym członkiem komisji doktorskich. Bardzo cieszyła się z wypromowanego w ubiegłym roku pod jej kierunkiem pierwszego doktora.
Niestety nie było jej już dane uczestniczyć bezpośred-nio w uroczystości promocji doktorskiej swojego pod-opiecznego podczas tegorocznego święta uniwersytetu w marcu br. Kolejnych trzech podopiecznych, na któ-rymi sprawowała opiekę naukową, z charakterystycz-ną dla niej troską i w poczuciu głębokiej odpowiedzial-ności za ludzkie losy, przekazała innym promotorom, zdając sobie już sprawę z poważnych problemów zdrowotnych.
Prof. Jadwiga Kosowska-Rataj od roku 1999 była członkiem Komisji Studiów nad Przyszłością Górnego Śląska przy Oddziale Katowickim Polskiej Akademii Nauk oraz wieloletnim sekretarzem Polskiego Towa-rzystwa Pedagogicznego oddział w Opolu, a od dwóch lat członkiem oddziału opolskiego międzynarodowej organizacji Lions Club.
Za działalność naukowo-dydaktyczną była kilka-krotnie nagradzana Nagrodami Rektora Wyższej Szko-ły Pedagogicznej oraz Uniwersytetu Opolskiego. W 2001 r. została odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasłu-gi (2001), a ostatnio Medalem Komisji Edukacji Na-rodowej, który miałam jej wręczyć, w imieniu minister edukacji narodowej, podczas uroczystości odznaczeń w tegoroczne marcowe święto Uniwersytetu Opolskie-go. Niestety nie mogła być wtedy obecna. Wręczyłam jej jednak to odznaczenie podczas naszego ostatniego spotkania, kilka tygodni temu. Była już wtedy bardzo wymęczona chorobą, ale jeszcze walczyła, mając na-dzieję na poprawę stanu zdrowia. Nawet podczas tego niedawnego spotkania wyrażała duże zainteresowanie bieżącymi sprawami uczelni. Rozmowa o aktualnym życiu środowiska akademickiego, jej uczelni, z którą Prof. Jadwiga Kosowska-Rataj w podróży po Meksyku
wyraźnie ją ożywiła.
Jagoda wspierała każ-dego, kto był w potrzebie.
Zawsze gotowa do rady i pomocy innym. Miała dar zjednywania ludzi, wie-lu obdarzyła swoją przy-jaźnią, życzliwością, serdecznością i mądry-mi, życiowymi radami.
Urzekała wielką kultu-rą osobistą i elegancją, otwartością i niezwykłą życzliwością. Była oso-bą niezwykle ciepłą, po-godną i przyjazną otocze-niu, co sprawiało, że byłą powszechnie szanowana i bardzo lubiana.
Miałam to szczęście znać Jadzię trochę bliżej. Wie-lokrotnie uczestniczyłyśmy we wspólnych wyjazdach.
Podczas naszej wspólnej wyprawy do Meksyku i spę-dzonego razem urlopu w Wiśle mogłam obserwować, jak chłonie z radością życie, jak łatwo nawiązuje kon-takty i lubi przebywać z ludźmi, cieszyć się i bawić, lecz przy tym zawsze była sobą, pamiętała kim jest i jakie wartości są dla niej ważne.
Bywają wśród nas, chwilowych przechodniów na tej ziemi, tacy, którzy pozostawiają po sobie trwały, nieza-tarty ślad swoich działań. Jadzia bezsprzecznie należa-ła wnależa-łaśnie do takich osób.
W Zmarłej tracimy świetnego nauczyciela akade-mickiego, zaangażowanego członka naszej społecz-ności akademickiej, wspaniałą Koleżankę i po prostu – dobrego Człowieka. Jadziu będzie nam brakować Twojej pogody ducha, Twojego uśmiechu, Twojego optymizmu i wiary w ludzi.
Wyrażając wdzięczność za wszystko, co dałaś nam za życia i co pozostawiłaś po sobie, żegnam Cię w imieniu władz, Senatu i całej wspólnoty akademickiej, pracowników i studentów Uniwersytetu Opolskiego.
Żegnam Człowieka sprawiedliwego i prawego, życz-liwego i dobrego, pełnego życiowej mądrości, uroku, elegancji i ciepła. Dziękuję za wszystko, co uczyniłaś dla naszej uczelni, dla środowiska i dla każdego z nas.
Tu Ciebie nie ma, lecz jesteś przecież… i pozosta- niesz w jasnym świecie. Jest coś, co mrokom się opie-ra, jest pamięć, a ona nie umiera…
Jadziu, żegnam Cię, wierząc, że będziesz ży-ła w swoich dokonaniach i pracach, w pracach swo-ich uczniów i wychowanków, będziesz żyła w naszej wdzięcznej pamięci.
Krystyna■Czaja■
(W materiale wykorzystano dane osobowe oraz in-formacje uzyskane od prof. Zenona Jasińskiego – dy-rektora Instytutu Nauk Pedagogicznych UO, a także zdjęcia z prywatnego archiwum prof. Krystyny Czai).
Prof. Jadwiga Kosowska-Rataj na tle ruin pałacu Majów (Palenque, st. Chiapas, Meksyk)