• Łączna pula: na realizację projektów w ramach budżetu partycypacyjnego – 3,3 mln zł.
• Zasięg terytorialny projektów: projekty ogólnomiejskie oraz te na projekty osiedlowe (każde z 23 osiedli Olsztyna miało gwarantowaną pulę pieniędzy).
• Maks. koszt 1 projektu: 1 mln zł dla projektu ogólnomiejskiego i 100 tys. zł dla projektu osiedlowego.
• Typy projektów: projekty inwestycyjne, remontowe (projekty dotyczące in-frastruktury należącej do Olsztyna), jak i projekty nieinwestycyjne (dotyczące zadań własnych i zleconych gminy).
• Zgłaszanie projektów: na specjalnym formularzu mieszkańcy Olsztyna powyżej 15 roku życia lub przez organizacje pozarządowe mające siedzibę na terenie Olsztyna (bez listy poparcia danego projektu), w terminie 1-30 czerwca 2014 r.
• Promocja OBO: UM zorganizował kampanię informacyjno-promocyjną dla mieszkańców oraz uruchomił punkty konsultacyjne, zorganizował spotkania dla mieszkańców w poszczególnych osiedlach i ogólnomiejskie spotkanie informacyjne.
• Weryfikacja projektów: właściwe rzeczowo komórki Urzędu Miasta Olsztyna dokonały oceny formalnej złożonych projektów (zgodność projektu z prawem, położenia projektu na gruntach gminy, zgodności projektu z planami zago-spodarowania przestrzennego i dokumentami planistycznymi, rzeczywistego kosztu projektu, ewentualnych kosztów generowanych przez projekt w latach następnych). Odrzucano projekty inwestycyjne wcześniej zaplanowane przez gminę lub generujące wysokie przyszłe koszty utrzymania.
• Uzupełnianie wniosków: Biuro Dialogu Obywatelskiego, w terminie 7 dni od wpłynięcia formularza informowało wnioskodawcę o konieczności uzupełnienia lub modyfikacji wniosku.
• Prawo odwołania: wnioskodawcy, którego wniosek został negatywnie zwe-ryfikowany, przysługiwało prawo odwołania się do Zespołu Koordynującego w terminie 7 dni od powiadomienia wnioskodawcy o negatywnej weryfikacji wniosku. Zespół Koordynujący złożony z przedstawicieli prezydenta, radnych, mieszkańców, organizacji pozarządowych i rad osiedli wyłonionych w drodze losowania.
• Zatwierdzenie listy wniosków: Zespół Koordynujący zatwierdzał ostateczną listę wniosków przekazanych przez poszczególne komórki organizacyjne urzędu miasta.
DYFUZJA WZORÓW MIĘDZYSEKTOROWEJ WSPÓŁPRACY FINANSOWEJ
• Publikacja projektów: zatwierdzone projekty oraz projekty negatywnie zwe-ryfikowane wraz z uzasadnieniem publikowane były na stronie internetowej miasta i w mediach społecznościowych, nie później niż w terminie 7 dni przed rozpoczęciem głosowania.
• Głosowanie nad projektami: dotyczyło mieszkańców Olsztyna powyżej 15 roku życia (1 osoba=1 głos, do rozdysponowania 5 punktów na projekty ogólnomiej-skie i 5 punktów na projekty osiedlowe), trwało od 1 do 30 września 2014 r., zarówno w formie elektronicznej (przez Internet), jak i papierowej za pomocą kart do głosowania, które można było także przesłać pocztą.
• Wybór projektów do realizacji: te projekty z każdej z grup (ogólnomiejska i osiedlowe), które w danej grupie uzyskały największą liczbę głosów, aż do wy-czerpania puli środków przeznaczonych na daną grupę.
• Termin realizacji projektów: wybrane projekty zostały uwzględnione w budżecie i będą realizowane w następnym roku budżetowym.
Atuty Olsztyńskiego Budżetu Obywatelskiego
w opinii JST
• OBO przyczynił się do wzrostu zaangażowania mieszkańców w sprawy miasta i rozwój społe-czeństwa obywatelskiego
• zachęcił do dyskusji o potrzebach mikrospołeczności, dostarczył UM informacji o problemach i oczekiwaniach mieszkańców
• wpłynął na edukację mieszkańców z zakresu funkcjonowania JST, w szczególności w zakresie finansów JST
• realizatorem wybranych projektów jest miasto Olsztyn, dlatego nie występują trudności związane z rozliczaniem projektów
• możliwość modyfikacji zasad OBO na bazie doświadczeń z I edycji, w oparciu o wyniki ewaluacji wewnętrznej z wykorzystaniem ankiet skierowanych do mieszkańców i przedstawicieli rad osiedli oraz spotkań otwartych i warsztatów
w opinii NGO
• instrument potrzebny, z racji walorów edukacyjnych i aktywizujących społeczność lokalną
• OBO wzmacnia budowanie społeczeństwa obywatelskiego i kapitału społecznego
• stanowi możliwość realizacji własnych celów statutowych NGO przy wykorzystaniu środków budżetu obywatelskiego
DYFUZJA WZORÓW MIĘDZYSEKTOROWEJ WSPÓŁPRACY FINANSOWEJ
Słabości Olsztyńskiego Budżetu Obywatelskiego
w opinii NGO
• z racji złożoności i wieloaspektowego charakteru instrumentu przy wdrożeniu OBO korzystano m.in. ze wsparcia ekspertów Fundacji Batorego
• instrument wymaga bardzo wysokich nakładów organizacyjnych, a także innych nakładów finan-sowych po stronie JST (kampania informacyjna, edukacyjna, w tym szkolenia o OBO dla nauczycieli wiedzy o społeczeństwie, organizacja spotkań, dystrybucja materiałów, weryfikacja wniosków, wpisywanie kart itd.)
• z powodu wielu modeli budżetu obywatelskiego konieczności godzenia różnych postulatów doty-czących organizacji (procedur) budżetu partycypacyjnego (np. dot. wieku osób uprawnionych do gło-sowania), konieczność wypracowania mechanizmu uniemożliwiającego wielokrotność głosowania
w opinii NGO
• zbyt mała aktywność Zespołu Koordynującego OBO w zakresie monitorowania całego procesu budżetu partycypacyjnego
• trudności komunikacyjne pomiędzy przedstawicielami organizacji pozarządowych a urzędem miasta (dotyczy pierwszej edycji OBO)
Źródło: na podstawie opracowania: P. Fuchs, Raport z analizy istniejących dobrych praktyk w zakresie współpracy finansowej między JST i NGO – Miasto Olsztyn, Poznań 2014 (FRDL).
Wskazówki dla zainteresowanych:
• Rekomenduje się, by koncepcję budżetu partycypacyjnego w danej JST wypra-cować we współpracy z środowiskiem organizacji pozarządowych i z przed-stawicielami mieszkańców, co przyczyni się do lepszego zrozumienia jego istoty i do budowania wzajemnego zaufania, będącego fundamentem dobrej współpracy.
• Kluczem do sukcesu budżetu obywatelskiego jest komunikacja z mieszkań-cami, nie tylko w zakresie promocji instrumentu, jego harmonogramu, form głosowania, ale edukacji w zakresie zasad finansowania projektów ze środków samorządowych.
• Po każdej edycji budżetu obywatelskiego warto przeprowadzić ewaluację, a uzyskane wnioski i opnie w miarę możliwości wykorzystać przy opracowy-waniu zasad budżetu obywatelskiego na kolejne lata.
• W przypadku równoległego realizowania w danej JST inicjatywy lokalnej i bu-dżetu obywatelskiego ważne jest wyraźne rozgraniczenie rodzajów projektów, które mogą być zgłaszane w każdej z wymienionych form, by mieszkańcy nie rezygnowali z zaangażowania w ramach inicjatywy lokalnej (pracy społecznej czy wkładu rzeczowego), na rzecz głosownia na projekt w budżecie obywatelskim.g