8. OCENA DZIAŁALNOŚCI TEATRU DRAMATYCZNEGO
8.3 Charakterystyka użytkowników Teatru Dramatycznego
W badaniach jakościowych udało nam się odtworzyć sytuację „wyjścia do teatru” czyli zrekonstruować praktyki społeczne związane z korzystaniem z oferty teatru. Okazało się, że we wszyst-kich grupach jest to swoisty rytuał społeczny, odtwarzany przez widzów lub antycypowany przez os-oby, które do teatru nie chodzą. Punktem odniesienia i porównania dla wyjścia do teatru była wizycie w kinie, która mogła być nieprzewidziana, spontaniczna i nie wiązała się z wcześniejszym przygotow-aniem. Wizyta w teatrze okazała się być wieloetapowym procesem, na który składał się:
• etap przygotowawczy: przejrzenie repertuaru, szukania informacji o przedstawieniu, aranżowania wyjścia grupowego tj. wyjścia do teatru ze znajomymi lub bliskimi (do teatru raczej nie chodzi się sam-emu), kupienie wcześniej biletu;
• wyjście do teatru: towarzyszy temu przede wszystkim przygotowanie specyficznego stroju (eleganckiego, niecodziennego), zarezerwowanie sobie całego wieczoru;
• po spektaklu: wiele osób zwracało uwagę na to, że często wyjście do teatru jest początkiem „wyjścia z domu” i spędzenia go w gronie znajomych po spektaklu np. w restauracji, kawiarni.
Ta rytualność działań jest spójna z obrazem teatru jako przestrzeni sakralnej, niecodzien-nej, gdzie człowiek obcuje z Kulturą (w tle jest tutaj wciąż widoczny podział na „kulturę wysoką”
i „masową”). Znamiennym jest fakt, że w czasie wywiadów zbiorowych tylko raz w odpowiedziach
atru). Nieuczestniczenie w spektaklach teatralnych może być więc wynikiem niskiego poziomu edu-kacji artystycznej w Polsce, braku transmisji wzorców zachowania, umiejętności odbioru czy po prostu pielęgnowania pewnego typu wrażliwości na przekaz kulturowy, którym posługują się różne konwencje teatralne.
8.3.2. Główne czynniki decydujące o wyborze spektaklu
W badaniach ilościowych zapytaliśmy również widzów Teatru Dramatycznego czym sugerują się w wyborze spektaklu. Zdecydowana większość w odpowiedziach zwróciła uwagę na cechy meryto-ryczne, związane z treścią spektaklu takie jak tematyka, rodzaj spektaklu czy obsadą. Zwracali również większą uwagę na nieformalne obieg informacji o spektaklu, bo niemal połowa z widzów wskazało opinię znajomych jako czynnik wpływający na decyzję, a reklama czy informacja w mediach nie były tak często wskazywane. Zwraca uwagę również kategoria „opis w repertuarze” – o szukaniu tego typu informacji często badani mówili również w trakcie badań jakościowych (FGI). Wynika to z potrzeby przemyślanych decyzji dopasowania repertuaru do własnych zainteresowań. Poza tym, jest to konsekwencja myślenia o wyjściu do teatru jako czegoś odmiennego, do czego należy się odpowiednio przygotować.
Odpowiedzi na pytanie o czynniki wpływające na wybór spektaklu są zróżnicowane w zależności od wieku respondentów. Widoczny jest odmienny proces podejmowania decyzji zwłaszcza w najmłodszej grupie widzów (15-29 lat). W tej kategorii częściej niż u starszych respondentów pojawiają się czynniki o charakterze pragmatycznym i sytuacyjnym, takie jak cena biletu czy godzina przedstawie-nia. Widoczny jest również silniejszy wymiar społeczny w uczestniczeniu w przedstawieniach: częściej niż inni młodzi widzowie sugerują się opiniami znajomych w wyborze repertuaru i uzależniają swój wybór od znalezienia odpowiedniego towarzystwa do spędzania czasu w teatrze. Dla starszych widzów ważniejsze w tym kontekście są informacje na temat autora sztuki czy obsady aktorskiej.
Wykres 35. Instytucje, które mogłyby zastąpić Teatr Dramatyczny w przypadku jego braku - w rozbiciu na zmienne demograficzne
Użytkownicy Płeć Wiek
Okazjonalni Stali Kobieta Mę5ż9cz yzna 60-7145 -29 30-44
45-N % N % N % N % N % N % N % N %
Źródło: Badania własne, CAWI i PAPI, N=500
Tabela 73. Instytucje, które mogłyby zastąpić Teatr Dramatyczny w przypadku jego braku - w rozbiciu na zmienne demograficzne
Użytkownicy Płeć Wiek
Okazjonalni Stali Kobieta Mężczyzna 15-29 30-44 45
N % N % N % N % N % N % N % N %
tematyką 169 76,8 203 73,8 288 75,6 85 73,3 129 80,1 132 75,0 93 70,5 18 64,3 rodzajem spektaklu 125 56,8 175 63,6 232 60,9 69 59,5 100 62,1 112 63,6 71 53,8 17 60,7 obsadą 123 55,9 174 63,3 236 61,9 61 52,6 83 51,6- 102 58,0 90 68,2+ 22 78,6+
ceną biletu 127 57,7 141 51,3 221 58,0+ 50 43,1- 102 63,4+ 97 55,1 58 43,9- 14 50,0 opinią znajomych 87 39,5 127 46,2 162 42,5 53 45,7 80 49,7+ 76 43,2 51 38,6 8 28,6 opisem w
repertuarze 84 38,2 121 44,0 162 42,5 44 37,9 70 43,5 76 43,2 48 36,4 12 42,9 recenzją w mediach 63 28,6 78 28,4 111 29,1 32 27,6 44 27,3 51 29,0 40 30,3 7 25,0 autorem 56 25,5 84 30,5 100 26,2 40 34,5 30 18,6- 48 27,3 48 36,4+ 14 50,0+
godziną, w której
odbywa się spektakl 66 30,0+ 46 16,7- 90 23,6 24 20,7 51 31,7+ 39 22,2 21 15,9- 3 10,7- reżyserem 42 19,1 63 22,9 78 20,5 27 23,3 28 17,4 37 21,0 31 23,5 8 28,6 czy mam z kim pójść 48 21,8+ 29 10,5- 62 16,3 16 13,8 36 22,4+ 27 15,3 12 9,1- 3 10,7
reklamą 18 8,2 13 4,7 19 5,0 12 10,3 13 8,1 11 6,3 3 2,3- 4 14,3
innym kryterium 1 0,5 2 0,7 2 0,5 1 0,9 1 0,6 1 0,6 1 0,8 - -
Razem 220 100 275 100 381 100 116 100 161 100 176 100
Źródło: Badania własne, CAWI i PAPI, N=500
-59 60-74
132 100 28 100
8.3.3. Wizerunek użytkownika Teatru Dramatycznego
Z analizy uzyskanych odpowiedzi widzów Teatru Dramatycznego wyłania się obraz konsumenta - osoby uczestniczącej w tradycyjnie rozumianej „kulturze wyższej” w znacznie większym stopniu niż przeciętny mieszkaniec województwa czy nawet Białegostoku. Można uznać, że widz Teatru Dramatyc-znego jest tym, który częściej uczestniczy w wydarzeniach związanych z tzw. „kulturą wyższą”, ale również częściej niż przeciętnie korzysta z kultury w sposób zindywidualizowany (np. czytanie książek czy umieszczanie autorskich treści w Internecie).
Wykres 37. Czynności wykonywane w ciągu ostatnich 12 miesięcy
Źródło: Badania własne, CAWI i PAPI,
. Czynności wykonywane w ciągu ostatnich 12 miesięcy
, N=500
Interesujące w tym kontekście jest sprawdzenie z jakich innych instytucji kultury w Białymstoku lub poza miastem najczęściej korzystają widzowie Teatru Dramatycznego.
Najrzadziej odwiedzają oni muzea i galerie: w tego typu instytucjach większość z nich w ciągu ostatnich 12 miesięcy nie pojawiła się wcale lub tylko raz68. Z największą częstotliwością (raz na kilka miesięcy) odwiedzają Teatr Lalek w Białymstoku oraz inny teatry poza Białymstokiem (w tym ostatnim przypadku ponad 30% widzów Teatru Dramatycznego można nazwać stałymi widzami pozabiałostockich teatrów). Na trzecim miejscu pojawia się Opera i Filharmonia Podlaska. W większości wypadków wid-zowie korzystają z innych instytucji jako okazjonalni użytkownicy. Teatr Dramatyczny jest dla nich najważniejszą instytucją kulturalną w województwie, z którym mogą konkurować Białostocki Teatr
Lalek i inne (zapewne warszawskie) teatry oraz nowo powstała Opera i Filharmonia Podlaska. Jak widać są oni dość mocno skupieni w swoich wyborach na wydarzeniach teatralnych.
Wykres 38. Czynności wykonywane w trakcie ostatnich 12 miesięcy
Źródło: Badania własne, CAWI i PAPI,
Czynności wykonywane w trakcie ostatnich 12 miesięcy
, N=500
Widzowie Teatru Dramatycznego, uczestnicząc w różnych wydarzeniach kulturalnych zwracają szczególną uwagę na cenę biletu (wato przypomnieć, że na cenę biletów w kontekście wyboru spektak-lu w Teatrze Dramatycznym zwraca uwagę 54% respondentów). Jest to ważne zwłaszcza dla okazjonal-nych widzów, kobiet i najmłodszych respondentów. Ci ostatni istotnie częściej niż pozostali uzależniają swoje uczestnictwo od ilości czasu wolnego i dostępu do informacji. Stali bywalcy Teatru Dramatyczne-go swój udział w wydarzeniach kulturalnych uzależniają od zainteresowań – wydaje się, że są to osoby, które wiedzą czego szukają w ofercie kulturalnej i rzadziej uczestniczą w spektaklach, koncertach itp.
przypadkowo.
Wykres 39. Czynniki decydujące o częstości uczestniczenia w wydarzeniach kulturalnych
Źródło: Badania własne, CAWI i PAPI,
Tabela 74. Czynniki decydujące o częstości uczestniczenia w wydarzeniach kulturalnych zmienne demograficzne Zainteresowania 81 49,7- 141 Dostęp do informacji o
wydarzeniach kulturalnych 74 45,4 Odległość wydarzenia od
mojego miejsca
zamieszkania 63 38,7+
Zachęta znajomych 53 32,5 Reklama wydarzenia 26 16,0 Możliwość zabrania dzieci 22 13,5
Razem 163 100 228
Źródło: Badania własne, CAWI i PAPI,
Czynniki decydujące o częstości uczestniczenia w wydarzeniach kulturalnych
, N=500
Czynniki decydujące o częstości uczestniczenia w wydarzeniach kulturalnych
Użytkownicy Płeć
Stali Kobieta Mężczyzna 15-29 30-44
N % N % N % N % N
Czynniki decydujące o częstości uczestniczenia w wydarzeniach kulturalnych
Czynniki decydujące o częstości uczestniczenia w wydarzeniach kulturalnych – w rozbiciu na
Wiek
8.4. Ewaluacja oferty Teatru Dramatycznego. Pomiar satysfakcji użytkowników