Członkowie zarządu województwa dolnośląskiego w 2002 r

Stan w dniu 31 XII

WYSZCZEGÓLNIENIE Ogółem . Mężczyźni

OGÓŁEM... ... 5 5

Radni pełniący w zarządzie województwa funkcje:

Przewodniczącego... 1 1

Zastępcy przewodniczącego... 2 2

Pozostałe.. 2 2

LUDNOŚĆ WEDŁUG WIEKU W 2002 R.

Stan w dniu 31 XII

Bolesławiecki

Dzierżoniowski

Głogowski

Górowski

Jaworski

Jeleniogórski

Kamiennogórski

Kłodzki

Legnicki

Lubański

Lubiński

Lwówecki

Milicki

Oleśnicki

Oławski

Polkowicki

Strzeliński

Średzki

Świdnicki

Trzebnicki

Wałbrzyski

Wołowski

Wrocławski

Ząbkowicki

Zgorzelecki

Złotoryjski

JELENIA GÓRA

LEGNICA

WAŁBRZYCH

WROCŁAW

721 ,r

Z

7X1

l^.r7] przedprodukcyjny

^^0 produkcyjny

poprodukcyjny

639.2

O 50 100 150 200

SPOŁECZNO - GOSPODARCZY OBRAZ WOJEWÓDZTWA

dolnośląskiego

Ludność - stan i struktura

Województwo dolnośląskie na koniec 2002 roku zamieszkiwało ponad 2,9 min osób, czyli o 2,4% mniej niż w 1999 roku. W badanym okresie jedynie w trzech jednostkach terytorialnych szczebla powiatowego (w powiatach: trzebnickim

i wrocławskim oraz we Wrocławiu) odnotowano wzrost liczby ludności.

Największą pod względem liczby ludności gminą regionu dolnośląskiego w 2002 roku była gmina miejska Wrocław - 639150 osób, a najmniejszą gmina wiejska Platerówka w powiecie lubańskim - 1730 osób.

W latach 1999-2002 w województwie dolnośląskim utrzymywał się ujemny poziom Przyrostu naturalnego (-1,0 na 1000 ludności). W poszczególnych powiatach regionu sytuacja była jednak bardzo zróżnicowana. W 2002 roku dodatni przyrost naturalny na 1000 ludności wystąpił w następujących powiatach: głogowskim (2,9), górowskim (2,9), polkowickim (2,5), lubińskim (2,3), oleśnickim (1,9), milickim (1,5), oławskim (1,5), bolesławieckim (0,7), trzebnickim (0,5), wrocławskim (0,5) oraz kamiennogórskim (0,1).

Gminą o najmniejszym przyroście naturalnym na 1000 ludności była gmina wiejska Ruja w powiecie legnickim (-8,6), a gminą o relatywnie największym przyroście naturalnym - gmina wiejska Osiecznica w powiecie bolesławieckim (+6,5).

W badanym okresie pogorszeniu uległo saldo migracji na 1000 ludności. W 1999 roku wskaźnik ten dla regionu wynosił -0,1 a w 2002 roku zmniejszył się do -0,2. W 2002 roku tylko w powiatach: jeleniogórskim, legnickim, oławskim, strzelińskim, średzkim, trzebnickim, wrocławskim oraz we Wrocławiu saldo migracji na 1000 ludności było dodatnie. Potwierdza to opinię o wzroście atrakcyjności migracyjnej miejscowości otaczających duże aglomeracje miejskie.

W regionie w latach 1999-2002 zmianie uległa struktura ludności według wieku.

Zmniejszył się udział ludności w wieku przedprodukcyjnym z 23,2% do 21,0% ogółu ludności. Zwiększył się natomiast udział ludności w wieku produkcyjnym (z 62,1% do 63,7%) i w wieku poprodukcyjnym (z 14,7% do 15,3%) w ogólnej liczbie ludności.

Największymi odsetkami ludności w wieku produkcyjnym w 2002 roku charakteryzował się powiat lubiński (67,1%) oraz głogowski (67,0%). Najwyższymi udziałami ludności w wieku poprodukcyjnym wyróżniały się: Wałbrzych (17,9%), Jelenia Góra (17,5%), Wrocław (17,4%) oraz powiaty dzierżoniowski i wałbrzyski (po 17,3%).

W badanym okresie w województwie dolnośląskim poprawiła się ilościowa relacja

między ludnością w wieku nieprodukcyjnym i produkcyjnym (tzw. wskaźnik obciążenia

demograficznego). Wskaźnik liczby ludności w wieku nieprodukcyjnym przypadający na

100 osób w wieku produkcyjnym obniżył się z 61,0 do 56,9. Najwyższe obciążenie

demograficzne w 2002 roku wystąpiło w gminie wiejskiej Jemielno w powiecie górowskim

(77,6), a najniższe - w gminach miejskich: Lubin (44,2) i Głogów (45,4).

PRACUJĄCY W SEKTORZE USŁUGOWYM W 2002 R.

Stan w dniu 31 XII

Wielkopolskie

Opolskie

I I - ' "MM

<40,0 40,0-50,0 50,1-60,0 60,1-70,0 >70,0

STOPA BEZROBOCIA W 2002 R.

Stan w dniu 31 XII

Wielkopolskie

<15,0 15,1-20,0 20,1-25,0 25,1-30,0 >30,0

Pracujący

Liczba pracujących w podmiotach gospodarczych zatrudniających powyżej 9 osób (bez pracujących w indywidualnych gospodarstwach w rolnictwie) w województwie dolnośląskim w końcu 2002 r. wynosiła 594,8 tys. osób.

Jednym ze wskaźników charakteryzujących strukturę gospodarczą regionu jest sektorowa struktura pracujących. W województwie dolnośląskim w roku 2002 z sektorem usługowym związanych było 59,4% ogółu pracujących (z sektorem usług rynkowych - JO,8%, a nierynkowych - 28,6%), z sektorem przemysłowym - 38,7%, a jedynie 1,9%

z sektorem rolniczym. W grupie jednostek szczebla powiatowego wyróżniających się relatywnie wysokim udziałem pracujących w sektorze usług wymienić należy: Wrocław (72,9% ogółu pracujących), Jelenia Góra (67,2%), Legnica (66,8%) i powiat kłodzki (64,6%). Rola sektora przemysłowego w strukturze rynku pracy była w 2002 roku najsilniej widoczna w powiatach: polkowickim (73,3% ogółu pracujących), zgorzeleckim (54,9%) średzkim (54,0%) i dzierżoniowskim (52,4%%).

Bezrobocie

Jednym z ważniejszych kryteriów oceny sytuacji społeczno-gospodarczej regionu jest możliwość uzyskania zatrudnienia oraz liczba osób pozostających bez pracy. W końcu 2002 roku w regionie zarejestrowanych było 279,3 tys. bezrobotnych. W porównaniu 2 rokiem 1999 liczba bezrobotnych zwiększyła się o prawie 76 tys. osób, tj. o 37,3%.

Największy (ponad 2-krotny) przyrost liczby bezrobotnych wystąpił w badanym okresie we Wrocławiu oraz w powiecie wrocławskim.

Poziom stopy bezrobocia zwiększył się z 16,0% w 1999 roku do 22,5% w 2002 roku. Do jednostek terytorialnych, w których w 2002 roku na 100 ludności aktywnej zawodowo przypadało najmniej zarejestrowanych bezrobotnych zaliczyć należy: Wrocław (12,2%), Jelenią Górę (17,2%) oraz powiaty: wrocławski (17,3%) i polkowicki (17,5%).

Najwyższe stopy bezrobocia w końcu 2002 roku dotyczyły natomiast powiatów:

wałbrzyskiego (39,1%) i złotoryjskiego (32,2%).

Znacząco zwiększyła się także liczba bezrobotnych bez prawa do pobierania zasiłku (o 49,0%). O ile w roku 1999 osób takich było 152,2 tys., to w 2002 roku o ponad 74,5 tys.

więcej.

Grunty komunalne

Ważnym elementem mienia gmin są grunty komunalne. W końcu 2002 roku ich łączna powierzchnia w województwie dolnośląskim wynosiła ponad 119,3 tys. ha.

W strukturze tych gruntów istotną część stanowiły grunty tworzące gminny zasób

nieruchomości (91,1 tys. ha, tj. 76,4% ogólnego areału gruntów komunalnych). Wskazać

także należy, iż 10,9% łącznej powierzchni gruntów komunalnych w regionie stanowiły

grunty przekazane w użytkowanie wieczyste, a 2,5% - grunty przekazane w trwały zarząd

gminnym jednostkom organizacyjnym. Największym areałem gruntów komunalnych

w 2002 roku dysponowało miasto Wrocław (11,2 tys. ha), a na kolejnych pozycjach

plasowały się: gmina miejsko-wiejska Bystrzyca Kłodzka (3,5 tys. ha) oraz miasto

Wałbrzych (3,3 tys. ha).

Urządzenia gospodarki wodno-ściekowej

System zaopatrzenia w wodę stanowi jeden z ważniejszych elementów infrastrukturalnego wyposażenia gmin i jest ściśle związany z systemem odprowadzania, a także oczyszczania ścieków. Łączna długość rozdzielczej sieci wodociągowej w regionie dolnośląskim wynosiła w końcu 2002 roku 12333,9 km i była dłuższa o 916,8 km aniżeli w 1999 roku. Sieć kanalizacyjna natomiast w 2002 roku miała 5573,3 km długości tj.

o 968,9 km więcej niż w 1999 roku.

Długość sieci wodociągowej i kanalizacyjnej w poszczególnych gminach regionu wykazuje istotne zróżnicowanie. Wszystkie miasta w województwie .posiadają sieć wodociągową, natomiast tereny wiejskie są wyposażone w tego rodzaju urządzenia techniczne w różnym stopniu. W 2002 roku najdłuższą rozdzielczą siecią wodociągową charakteryzował się Wrocław (1172,5 km). Nadal z tej sieci nie mogli korzystać mieszkańcy gminy Stara Kamienica (powiat jeleniogórski). Jeżeli chodzi o sieć kanalizacyjną, wskazać należy, iż w 12 gminach urządzenia tego rodzaju w ogóle nie istnieją. Do grupy tej należą gminy: Jemielno (powiat górowski), Jeżów Sudecki i Stara Kamienica (obie z powiatu jeleniogórskiego), Lubań i Platerówka (z powiatu lubańskiego), Cieszków (powiat milicki), Domaniów (powiat oławski), Kondratowice i Przeworno (z powiatu strzelińskiego), Stare Bogaczowice (powiat wałbrzyski), Jordanów Śląski (powiat wrocławski) oraz Sulików (powiat zgorzelecki).

Zagadnieniem o szczególnym znaczeniu dla jakości środowiska jest odpowiednie wyposażenie jednostek osadniczych w oczyszczalnie ścieków. W końcu 2002 roku na terenie województwa dolnośląskiego funkcjonowały 144 komunalne biologiczne oczyszczalnie ścieków o łącznej przepustowości 455,3 tys. m3/d oraz 52 komunalne oczyszczalnie z podwyższonym usuwaniem biogenów o przepustowości 367,6 tys. m3/d.

Do grupy powiatów, na terenie których w roku 2002 zlokalizowanych było najwięcej komunalnych oczyszczalni biologicznych należą: lubiński (16), kłodzki (10), jeleniogórski, wrocławski i złotoryjski (po 9). Według stanu w końcu 2002 roku, komunalnych biologicznych oczyszczalni ścieków lub oczyszczalni z podwyższonym usuwaniem biogenów pozbawionych było 40 spośród 169 gmin regionu dolnośląskiego.

Sieć dróg lokalnych i powiatowych

Łączna długość dróg gminnych o nawierzchni twardej w regionie dolnośląskim na koniec 2002 roku wynosiła 6247 km, w tym 79,3% o nawierzchni ulepszonej. Sieć dróg gminnych o twardej nawierzchni uzupełniają drogi o nawierzchni gruntowej, których długość w końcu 2002 roku wynosiła 3746 km. Najdłuższą siecią dróg lokalnych o twardej nawierzchni dysponował Wrocław (569 km) oraz powiat kłodzki (520 km). Relatywnie najmniej rozbudowana była natomiast sieć dróg gminnych na terenie powiatów: oławskiego (77 km), wołowskiego (85 km) oraz średzkiego (96 km) i górowskiego (97 km).

Długość dróg powiatowych o nawierzchni twardej w województwie w końcu 2002 roku wynosiła 8424 tys. km. Najdłuższa sieć dróg powiatowych o nawierzchni twardej eksploatowana była na terenie powiatów: kłodzkiego (702 km) oraz wrocławskiego (608 km), najkrótsza zaś w Wałbrzychu (29 km), Legnicy (44 km) i w Jeleniej Górze (66 km).

Długość natomiast dróg powiatowych o nawierzchni gruntowej w 2002 roku wynosiła 495

km.

Gazownictwo i ogrzewnictwo

Długość rozdzielczej sieci gazowej w województwie dolnośląskim w 2002 roku wynosiła 7024,4 km. Sieć gazowa o największej długości eksploatowana była we Wrocławiu (1316,1 km) oraz w powiatach: kłodzkim (467,2 km), lubińskim (374,3 km), świdnickim (364,2 km) i wrocławskim (342,0 km).

Względy ekologiczne decydują w istotnej mierze o rozwoju centralnego ogrzewnictwa. W 2002 roku na terenie województwa dolnośląskiego funkcjonowały 1173 kotłownie posiadające koncesje Urzędu Regulacji Energetyki. Najwięcej kotłowni czynnych było w miejscowościach powiatów: kłodzkiego (169) oraz świdnickiego (83), a także we Wrocławiu (116). Systematycznie zwiększa się długość rozdzielczej sieci cieplnej. Łączna długość sieci przesyłowej w regionie dolnośląskim w roku 2002 wyniosła 945 km, a długość sieci przyłączeniowej - 507 km. Najbardziej rozbudowanymi układami sieci cieplnej dysponowały miejscowości powiatów: lubińskiego i polkowickiego, a także (niasto Legnica. O poziomie rozwoju ogrzewnictwa scentralizowanego świadczą także informacje o kubaturze ogrzewanych budynków mieszkalnych. Ogólnie biorąc, w województwie dolnośląskim - według stanu w końcu 2002 roku - centralnie ogrzewanych było 102,3 tys. dam3 budynków mieszkalnych, w tym 41,5 tys. dam3 budynków spółdzielni mieszkaniowych i 9,4 tys. dam3 budynków komunalnych. Do jednostek terytorialnych o największej kubaturze ogrzewanych budynków mieszkalnych w 2002 roku należały: miasta na prawach powiatu oraz powiaty: świdnicki, zgorzelecki, lubiński, dzierżoniowski i głogowski.

Mieszkalnictwo

Według wyników NSP’2002 rozmiary stale zamieszkanych zasobów mieszkaniowych w województwie dolnośląskim przedstawiały się następująco: 936,2 tys.

mieszkań z 3385,2 tys. izb o łącznej powierzchni użytkowej 61,4 min m2.

Liczba mieszkań stanowiących własność gminy, według NSP 2002, wynosiła 210,7

^s., co stanowiło 22,2% ogółu zasobów mieszkaniowych w regionie. W roku 2002 największy odsetek mieszkań komunalnych odnotowano w gminach: Boguszów Gorce (57,3%), Wojcieszów (47,8%) i Kamienna Góra (47,8%), a najmniejszy w gminach:

Grębocice (0,6%), Długołęka (0,7%) oraz .Domaniów (1,0%).

W roku 2002 wybudowano 7109 mieszkań, w tym 582 mieszkania komunalne (czyli 8,2% ogółu mieszkań). W roku 2002 największe efekty komunalnego budownictwa mieszkaniowego odnotowano we Wrocławiu (298 mieszkań) i w Legnicy (59) oraz w powiatach: świdnickim (48), bolesławieckim (44) i zgorzeleckim (44), zaś w 18 jednostkach szczebla powiatowego (powiatach i miastach na prawach powiatu) nie oddano w ciągu tego roku żadnego mieszkania komunalnego.

Ważnym elementem sytuacji społeczno - gospodarczej mającym znaczący wpływ ua jakość życia ludności są warunki mieszkaniowe.

W regionie dolnośląskim w 1999 roku na jedno mieszkanie przypadało przeciętnie 3,14 osoby a w 2002 roku 3,07 osoby. Do grupy gmin o najniższej przeciętnej liczbie osób

°a mieszkanie w 2002 roku zaliczyć należy Wałbrzych (2,68) oraz gminy miejskie:

Duszniki (2,70), Boguszów-Gorce i Wrocław (po 2,77), a także Dzierżoniów i Szczawno

Zdrój (po 2,79), zaś grupę gmin o największej przeciętnej liczbie osób na mieszkanie

tworzyły gminy wiejskie: Dziadowa Kłoda - powiat oleśnicki (4,23), Zawonia - powiat

POWIERZCHNIA UŻYTKOWA MIESZKANIA NA 1 OSOBĘ W 2002 R.

(dane NSP - stan w dniu 20 V)

Powierzchnia użytkowa

Liczba gmin

Kotla Mściwojów Mysłakowice Nowa Ruda Miękinia Złotoryja Wiązów Marcinowice Mieroszów

Gmina:

m. WROCŁAW Lubin - miejska

Oborniki Śląskie - miejsko-wiejska Nowa Ruda - wiejska

Marciszów Wołów

Duszniki Zdrój Zagrodno Olszvna Bystrzyca Kłodzka Twardogóra Kondratów ice Góra

Kowary Jemielno

Cieszków Lewin Kłodzki

Zawidów Przemków

LEGNICA Musk

Niemcza Bolków Gromadka

Kamienna Góra Ruja Miłkowice

Szczytna Świeizawa Wińsko Mietków

Zawonia WROCLAW Męcinka Stoszowice

Lubawka Kąty Wrocławskie Piechowice

Międzybórz Grębocice Dziadowa Kłoda Lwówek Śląski

Strzegom Malczyce Osiecznica Kostomłoty Radwanice

Jaworzyna Śląska Kłodzko Świdnica Międzylesie

Czarny Bór Bogatynia Zloty Stok Sulików

Dzierżoniów Nowogrodziec Dobroszyce Kamieniec Ząbkowicki Krotoszyce Świebodzice Pieszyce Chocianów Warta Bolesławiecka Legnickie Pole

Pęcław Niechlów Kudowa Zdrój Jordanów Śląski

WAŁBRZYCH Żmigród Milicz Żórawina Dzierżoniów Stara Kamienica

Pieńsk Lubań Środa Śląska Siekierczyn Łagiewniki Janowice Wielkie

Piława Górna Nowa Ruda Zgorzelec Ciepłowody Paszowice

Stronie Śląskie Chojnów Kłodzko Udanin Chojnów

Głuszyca Ścinawa Węgliniec Sobótka Głogów Platerówka Szczaw no Zdrój

Złotoryja Bolesławiec Radków Gryfów Śląski Żukowice Stare Bogaczowice Lubomierz Bolesławiec

Oława Krośnice JELENIA GÓRA Lądek Zdrój Kobierzyce Długołęka Karpacz

Brzeg Dolny Boguszów-Gorce Bierutów Przeworno Dobromierz Wleń Polanica Zdrój Szklarska Poręba Wisznia Mała

Oleśnica Wojcieszów Oleśnica Świdnica Ząbkowice Śląskie Walim Oborniki Śląskie Święta Katarzyna

Kamienna Góra Głogów Jelcz-Lasko wice Domaniów Trzebnica Prochowice Jerzmanowa Zgorzelec Podgórzyn Jeżów Sudecki

Polkowice Lubin Bielawa Jedlina Zdrój Gaworzyce Wądroże Wielkie Pielgrzymka Świeradów Zdrój Czernica

<18.0 18.1-19.0 19.1-20.0 20.1-21.0 21.1-22,0 22.1-23.0 23.1-24.0 24,1-25,0 25,1-26.0 > 70,0 m'

2 4 19 32 41 25 21 11 7 7

trzebnicki (4,03), Domaniów - powiat oławski (4,02) oraz Cieszków - powiat milicki (4,01).

W 1999 roku w regionie dolnośląskim na izbę przypadało przeciętnie 0,91 osób, w 2002 roku - 0,85. Relatywnie najmniejsze przeciętne liczby osób na izbę w 2002 roku notowano w gminach miejskich o funkcjach turystycznych i uzdrowiskowych: Karpacz (°.7l), Szczawno Zdrój (0,73), Szklarska Poręba (0,74), Świeradów Zdrój (0,75) i Polanica Zdrój (0,76), a także w gminach wiejskich z powiatu lubańskiego: Platerówka (0,73) 1 Siekierczyn (0,76). Najwyższymi zaś wskaźnikami w tym względzie wyróżniały się gminy wiejskie: Oleśnica (0,99) i Kamienna Góra (0,97).

Średnia powierzchnia użytkowa mieszkań w województwie dolnośląskim wzrosła 2 60,8 m2 w 1999 roku do 65,6 m2 w 2002 roku. Grupę gmin o największej przeciętnej Powierzchni użytkowej mieszkań w regionie w 2002 roku stanowiły gminy wiejskie:

Bolesławiec - powiat bolesławiecki (102,5 m2) i Wisznia Mała - powiat trzebnicki (101,9 m2) oraz Długołęka - powiat wrocławski (100,4 m2). Najmniejszymi natomiast przeciętnymi powierzchniami użytkowymi mieszkań - według wyników NSP 2002 - charakteryzowały się miasta: Kamienna Góra (52,6 m2) i Wałbrzych (53,1 m ).

W latach 1999-2002 zwiększyła się także powierzchnia użytkowa mieszkania Przypadająca na jedną osobę (z 19,3 m2 do 21,3 m2). Obserwuje się przy tym wyraźne zróżnicowanie międzygminne. Przykładowo w 2002 roku na osobę w gminie wiejskiej Bolesławiec przypadało 26,9 m2 powierzchni użytkowej mieszkania, w gminie miejskiej Polkowice - 17,9 m2, a w gminie miejskiej Kamienna Góra - 18,0 m .

Opieka zdrowotna

Wśród instytucji infrastruktury społecznej szczególną rolę pełnią placówki Podstawowej opieki zdrowotnej. W roku 2002 w województwie dolnośląskim funkcjonowało 406 przychodni zdrowia, w tym 270 przychodni niepublicznych. Wśród 136 Publicznych przychodni zdrowia, 115 placówek podlegało organom samorządu terytorialnego. Ponadto ambulatoryjną opiekę zdrowotną w regionie sprawowało 139 ośrodków zdrowia, w tym 124 podległe organom samorządu terytorialnego. Największa liczba przychodni umiejscowiona była we Wrocławiu (134) oraz w większych miastach regionu. Najbardziej rozwinięta sieć ośrodków zdrowia dotyczyła natomiast powiatu wrocławskiego (16) i oleśnickiego (11).

Liczba szpitali ogólnych w latach 1999-2002 zwiększyła się z 73 do 76. W roku 2002 organom gmin i powiatów podległych było 37 szpitali ogólnych. Mimo wzrostu liczby szpitali, w analizowanym okresie zmniejszyła się liczba łóżek (z 17156 do 15117).

Szpitale podległe organom gmin i powiatów dysponowały w 2002 roku 5858 łóżkami.

W szpitalach ogólnych zlokalizowanych na terenie województwa dolnośląskiego w roku

1999 leczonych było niespełna 560 tys. osób, a w 2002 roku 629,3 tys. osób (czyli o ponad

12% więcej). W roku 2002, poza Wrocławiem (20 szpitali ogólnych), najliczniej placówki

tego typu występowały na terenie powiatów: jeleniogórskiego i kłodzkiego (po 6),

trzebnickiego (5) i dzierżoniowskiego (4).

Pomoc społeczna

Gminne ośrodki pomocy społecznej i powiatowe centra pomocy rodzinie zobowiązane są do wspierania ludności potrzebującej pomocy z różnych powodów.

Do zadań gmin należy udzielanie wsparcia ze środków publicznych osobom i rodzinom, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej. Zadania te realizują gminne ośrodki pomocy społecznej. W roku 2002 w regionie dolnośląskim świadczenia przyznano 181,4 tys. osób. Pośrednio jednak ze świadczeń tych skorzystało 429,3 tys. osób (członków rodzin świadczeniobiorców). W roku 2002 najwięcej osób otrzymało świadczenia z gminnych ośrodków pomocy społecznej we Wrocławiu (22,1 tys. osób) oraz w powiatach: kłodzkim (14,6 tys. osób) i świdnickim (10,3 tys. osób).

Ponadto osoby i rodziny, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej wspomagane są przez powiatowe centra pomocy rodzinie. W roku 2002 centra te w regionie dolnośląskim przyznały świadczenia dla 5,8 tys. osób. Pośrednio jednak ze świadczeń tych skorzystało prawie 14,7 tys. osób (członków rodzin świadczeniobiorców). Najwięcej osób otrzymało świadczenia z powiatowych centrów pomocy rodzinie zlokalizowanych we Wrocławiu (804 osoby) i w Wałbrzychu (415 osób). Najmniej świadczeń przyznały powiatowe centra pomocy rodzinie w: Miliczu (43 osoby), Górze (55 osób) i Legnicy (59 osób).

Oświata i wychowanie

Infrastruktura oświaty i wychowania o lokalnym zasięgu obejmuje przede wszystkim żłobki, przedszkola, szkoły podstawowe i gimnazja. Jej szczególne znaczenie dla społeczności lokalnych związane jest z zarówno z podstawowym charakterem usług oświatowych, jak i procesem prowadzenia placówek oświaty i wychowania przez organy gminy. Z uwagi na istotny związek z liczbą i strukturą ludności, placówki oświaty i wychowania koncentrują się we Wrocławiu oraz w większych ośrodkach miejskich regionu.

W regionie dolnośląskim w roku 2002 spośród 35 żłobków, organom gmin podległe były 32 placówki (91,4% ogólnej ich liczby). Liczba żłobków w omawianym okresie zmniejszyła się. W 1999 roku 48 spośród 50 żłobków pozostawało w gestii władz gminnych. Zmniejszyła się także liczba dzieci przebywających w placówkach żłobkowych (z 6735 w 1999 roku do 4593 w roku 2002, czyli o prawie 32%).

Widoczny był także spadek liczby przedszkoli w regionie dolnośląskim. W 2002 roku funkcjonowało 507 przedszkoli (bez specjalnych), a w 1999 roku placówek tego typu było o 39 więcej. Ponadto w okresie tym w regionie zmniejszyła się liczba dzieci w przedszkolach z 52,9 tys. do 47,7 tys. Spośród 507 przedszkoli zdecydowaną większość (436) stanowiły placówki podległe organom gmin. W 2002 roku, poza Wrocławiem (121 placówek), najwięcej przedszkoli funkcjonowało w powiatach: kłodzkim (34), świdnickim (26) i dzierżoniowskim (24).

Według stanu na początku roku szkolnego 2002/2003, w województwie dolnośląskim funkcjonowały 842 szkoły podstawowe dla dzieci i młodzieży. Szkoły te dysponowały 10,7 tys. pomieszczeń szkolnych. Liczba nauczycieli pełnozatrudnionych w tych szkołach wynosiła 13,7 tys., zaś liczba uczniów - 204,6 tys.

W województwie dolnośląskim w 2002 roku sieć placówek oświatowo-

wychowawczych tworzyły ponadto 363 gimnazja dla dzieci i młodzieży. Liczba gimnazjów

zwiększa się. Na początku roku szkolnego 1999/2000 placówek tego typu było 354.

Gimnazja w roku 2002 dysponowały ponad 4,8 tys. pomieszczeń szkolnych. Liczba nauczycieli pełnozatrudnionych w tych szkołach wynosiła 7235, a liczba uczniów - 119,6 tys.

Istotną rolę w regionalnym systemie oświaty odgrywają szkoły ponadpodstawowe ' ponadgimnazjalne. Według stanu na początku roku szkolnego 2002/2003, na terenie województwa dolnośląskiego funkcjonowało 177 liceów ogólnokształcących oraz 552 szkoły zawodowe. Do szkół tych uczęszczało łącznie 139,8 tys. młodzieży, z tego do liceów ogólnokształcących - 55,6 tys. uczniów i do szkół zawodowych - 84,2 tys. uczniów.

Szkolnictwo ponadpodstawowe i ponadgimnazjalne dla młodzieży koncentruje się głównie w większych ośrodkach miejskich województwa.

Ważnym ogniwem procesu oświatowo-wychowawczego są także szkoły specjalne.

W 2002 roku na terenie regionu dolnośląskiego sieć szkolnictwa specjalnego tworzyły: 93 szkoły podstawowe, 97 gimnazjów, 54 szkoły zasadnicze, średnie zawodowe i policealne oraz 4 licea ogólnokształcące. Do szkół tych - na początku roku szkolnego 2002/2003 - uczęszczało łącznie 8964 uczniów.

W latach 1999-2002 zmieniły się poziomy większości wskaźników odzwierciedlających sytuację oświaty i wychowania w regionie dolnośląskim.

O ile w 1999 roku 518,8 dzieci na 1000 dzieci w wieku 3-6 lat uczęszczało do placówek wychowania przedszkolnego, to w 2002 roku wskaźnik ten zwiększył się do 537,0.

W analizowanym okresie w regionie dolnośląskim nie zmieniła się liczba uczniów szkół podstawowych przypadających na oddział (21,9), zmniejszyła się natomiast liczba uczniów przypadających na jednego pełnozatrudnionego nauczyciela (z 15,3 w 1999 roku do 15,0 w roku 2002). Zmniejszyła się także liczba uczniów gimnazjów przypadających na pełnozatrudnionego nauczyciela (z 19,7 do 16,5), zwiększyła się jednak liczba uczniów przeciętnego oddziału gimnazjalnego (z 25,0 do 25,5).

Do gmin, w których najbardziej liczne były klasy szkół podstawowych (mierzone liczbą uczniów na jeden oddział) w roku 2002 należały: gminy miejskie: Karpacz, Zawidów i Chojnów (po 26,2), Lubań (26,0) i Bolesławiec (25,9) oraz gminy wiejskie:

Grębocice (26,6) i Lewin Kłodzki (26,2). Najmniej liczne klasy posiadały natomiast szkoły Podstawowe w gminach wiejskich: Chojnów - powiat legnicki (13,1), Gromadka - powiat bolesławiecki (13,9) i Lubin - powiat lubiński (14,0).

W zakresie liczebności oddziałów w gimnazjach wskazać należy, iż w roku 2002 najbardziej liczne klasy notowano w gminach wiejskich: Oleśnica (29,7) i Platerówka - Powiat lubański (29,3), w gminach miejsko-wiejskich: Lwówek Śląski (29,0) i Twardogóra - powiat oleśnicki (28,6) oraz w gminach miejskich: Chojnów (28,8) i Lubań (28,7), a relatywnie najmniej uczniów na jeden oddział przypadało w gminach wiejskich: Pęcław - powiat głogowski (18,3) i Ruja - powiat legnicki (19,0).

Kultura

Istotną rolę w zaspokajaniu zbiorowych potrzeb mieszkańców spełniają placówki kultury, a wśród nich domy, ośrodki i kluby kultury oraz kina i placówki biblioteczne.

Miasta, w tym zwłaszcza większe są ośrodkami koncentracji infrastruktury i działalności

kulturalnej.

Sieć kin stałych w regionie dolnośląskim w latach 1999-2002 uległa uszczupleniu.

W roku 2002 sieć tę tworzyło 56 kin, podczas gdy w roku 1999 czynne były 63 placówki .Także liczba miejsc na widowni uległa zmniejszeniu z 22328 do 21974. Wzrosła jednak liczba widzów w kinach stałych regionu (z 2045,4 tys. do 2218,8 tys. osób).

Najwięcej kin, miejsc na widowni oraz widzów odnotowano w większych ośrodkach miejskich, w tym we Wrocławiu (11 kin stałych). Wskazać należy przy tym, iż na terenie 7 powiatów (górowski, legnicki, milicki, strzeliński, średzki, wołowski, wrocławski) w roku 2002 nie funkcjonowały kina stałe.

Sieć bibliotek publicznych w regionie zmniejszyła się z 699 w 1999 roku do 684 w 2002 roku, zmalała także liczebność księgozbioru oraz czytelników. Księgozbiór bibliotek publicznych w regionie dolnośląskim przekraczał w 2002 roku 10,8 min woluminów, a korzystało z niego prawie 654,2 tys. czytelników.

Samorząd terytorialny jest znaczącym gestorem placówek kulturalnych w regionie.

W latach 1999-2001 zmniejszyła się liczba domów kultury podległych organom samorządu terytorialnego, zwiększyła się liczba ośrodków i klubów kultury oraz świetlic. W 2001 roku w gestii organów samorządu terytorialnego pozostawało 28 domów kultury, 115 ośrodków kultury, 13 klubów kultury oraz 85 świetlic. Liczba samorządowych placówek kulturalnych wykazuje istotne zróżnicowanie przestrzenne. Należy przy tym wskazać, iż w 41 gminach regionu organy samorządu terytorialnego w 2001 roku nie prowadziły domów, ośrodków

i klubów kultury, a także świetlic.

Turystyka

Ukształtowanie geograficzne, warunki środowiska przyrodniczego oraz zasoby kulturowe i historia regionu, powodują, że turystyka jest jedną z podstawowych sfer działalności w województwie dolnośląskim.

Baza turystyczna w regionie mierzona liczbą obiektów noclegowych zbiorowego zakwaterowania zmniejszyła się (z 1096 obiektów w 1999 roku do 918 obiektów w roku 2002). Zmalała także liczba miejsc noclegowych w obiektach (o ponad 3,8 tys.), lecz wzrosła liczba miejsc noclegowych w obiektach całorocznych (o prawie 2,6 tys.).

Widoczny był ponadto wzrost zainteresowania turystów obiektami noclegowymi w regionie. Wyrazem tego jest wzrost liczby osób korzystających z noclegów, w tym także turystów zagranicznych. W 2002 roku z miejsc noclegowych w obiektach turystycznych w województwie dolnośląskim skorzystało łącznie prawie 1,6 min osób, w tym 321,8 tys.

pochodzących z zagranicy.

Do powiatów o największej koncentracji obiektów turystycznych i miejsc noclegowych w 2002 roku należał powiat jeleniogórski (355 turystycznych obiektów noclegowych dysponujących prawie 16,5 tys. miejsc) i kłodzki (174 obiekty; 12,3 tys.

miejsc noclegowych).

Najwyższymi poziomami wskaźnika opisującego liczbę miejsc noclegowych na 100

mieszkańców w 2002 roku charakteryzowały się miasta położone w powiecie

jeleniogórskim: Karpacz (136,2) i Szklarska Poręba (78,1). W miastach tych odnotowano

także największą liczbę turystycznych obiektów noclegowych (odpowiednio 163 i 113)

oraz najwięcej miejsc noclegowych (7001 i 5664). Najwięcej jednakże osób korzystało

Najwyższymi poziomami wskaźnika opisującego liczbę miejsc noclegowych na 100

mieszkańców w 2002 roku charakteryzowały się miasta położone w powiecie

jeleniogórskim: Karpacz (136,2) i Szklarska Poręba (78,1). W miastach tych odnotowano

także największą liczbę turystycznych obiektów noclegowych (odpowiednio 163 i 113)

oraz najwięcej miejsc noclegowych (7001 i 5664). Najwięcej jednakże osób korzystało

W dokumencie Samorząd terytorialny w województwie dolnośląskim, 2002 (Stron 37-200)