Rozdział 1. Pojęcie ochrony interesów finansowych Unii Europejskiej
1.5. Czyny naruszające interesy finansowe Unii Europejskiej
Od czasu wprowadzenie przez Traktat z Maastricht filarowej koncepcji Unii, ochrona interesów finansowych UE regulowana dwoma rodzajami aktów. W ramach pierwszego filaru powstawały przepisy administracyjne mające na celu zapewnienie, aby środki z budżetu Unii wydatkowane były zgodnie z obowiązującym prawem oraz prawidłowo zarządzane i kontrolowane. Przepisy powstające w ramach trzeciego filaru były z kolei przepisami karnymi, mającymi za cel ściganie i karanie sprawców przestępstw przeciwko interesom finansowym Unii.152
Wejście w życie Dyrektywy PIF ujednoliciło i uporządkowało kwestie związane z karnoprawną ochroną interesów Unii, w szczególności nadużyć i innych przestępstw na szkodę interesów finansowych UE. Pojęcie nieprawidłowości określone w Rozporządzeniu 2988/95 jest pojęciem szerszym, w którym zawierają się zarówno nadużycia jak i inne przestępstwa na szkodę interesów. Takie rozumienie zakresu pojęć jest powszechnie prezentowane w literaturze przedmiotu.153
Dla dalszych rozważań przyjęty zostanie następujący podział czynów naruszających interesy finansowe Unii:
nieprawidłowości; nadużycia finansowe;
korupcja urzędnicza (czynna i bierna); sprzeniewierzenie;
pranie pieniędzy.154
152 G. J. Corstens, European Penal Law, Haga-Londyn 2002, s. 435.
153 B. Srebro, op. cit., s. 40, B. Swart, From Rome to Maastricht and Beyond: The problem of Enforcing Community Law, w: C. Harding (red.) Enforcing European Community Rules. Criminal Proceedinga, Administrative Procedures and Harmonization, Dartmouth 1996, s. 15 J. Łacny, Ochrona interesów finansowych Unii..., s. 159. W literaturze można spotkać także dalej idące wnioski, stwierdzające, że nieprawidłowość to nie tylko naruszenie prawa prowadzące do powstania szkody w budżetach unijnych, ale także nadużycie prawa prowadzące do powstania takiej szkody - R.H. Guldenmund, Towards an administrative Sanctioning System of the Common Agricultural Policy (w:) C. Harding, (red.), op. cit., s. 107.
154 Zaproponowany podział wynika z systematyki przyjętej w Dyrektywie PIF, która w tytule II "przestępstwa dotyczące nadużyć naruszających interesy finansowe Unii" wymienia nadużycia (art. 3), oraz inne przestępstwa (art. 40), do których zalicza pranie pieniędzy (art. 4 ust. 1), korupcję czynną i bierną (art. 4 ust. 2), sprzeniewierzenie (art. 4 ust. 3). Jako pierwsze analizie podlegać będą nieprawidłowości, które są pojęciem szerszym w stosunku do przestępstw określonych w Dyrektywie PIF.
- 49 -
Należałoby w tym miejscu zwrócić uwagę, iż art. 83 TFUE nadal Parlamentowi Europejskiemu i Radzie kompetencje do ustanawiania minimalnych norm karnych oraz kar odnoszących się do szczególnie niebezpiecznych przestępstw mających charakter transgranicznych, wymieniając wśród nich w szczególności terroryzm, handel ludźmi i bronią, przestępczość zorganizowaną ale także korupcję i pranie pieniędzy.155
Rozporządzenie Rady 2988/95 w art. 1 ust 2 określa nieprawidłowość jako jakiekolwiek naruszenie przepisów prawa wspólnotowego, które:
wynika z działania lub zaniedbania ze strony podmiotu gospodarczego,
spowodowało lub mogło spowodować szkodę w ogólnym budżecie Wspólnot lub w budżetach, które są zarządzane przez Wspólnoty, albo poprzez zmniejszenie lub utratę przychodów, które pochodzą ze środków własnych pobieranych bezpośrednio w imieniu Wspólnot, albo też w związku z nieuzasadnionym wydatkiem.
Definicja nieprawidłowości określona w rozporządzeniu finansowym 1303/2013 w art. 2 pkt. 36 jest bardzo zbliżona - nieprawidłowość oznacza:
każde naruszenie prawa unijnego lub prawa krajowego dotyczącego stosowania prawa unijnego,
wynikające z działania lub zaniechania podmiotu gospodarczego zaangażowanego we wdrażanie EFSI156
,
które ma lub może mieć szkodliwy wpływ na budżet Unii poprzez obciążenie budżetu Unii nieuzasadnionym wydatkiem.
Różnice w powyższych definicjach dotyczą dwóch obszarów. W rozporządzeniu finansowym rozszerzony został zakres nieprawidłowości, która dotyczyć może zarówno naruszenia prawa unijnego jak i krajowego dotyczącego prawa unijnego. Jak to było już wspomniane we wcześniejszych rozważaniach, jest to właściwsze sformułowanie z punktu widzenia ochrony interesów finansowych UE. Drugą różnicą jest określenie nieprawidłowości w rozporządzeniu finansowym wyłącznie jako wydatków z budżetu
155 Szerzej: M. Król-Bogomilska, Środki karne służące zwalczaniu przesteprstw. Najnowsze kierunki zmian w prawie Unii Europejskiej, w: H. Izdebski (red.), Nauka i nauczanie prawa, Tradycja i przyszłość, Warszawa 2009, s. 93 i n.
156 EFSI to łączne określenie Europejskich Funduszy Strukturalnych i Inwestycyjnych, na które składają się: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), Europejski Fundusz Społeczny (EFS), Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRROW), oraz Europejskiego Funduszu Morskiego i Rybackiego (EFMR).
- 50 -
Unii. Taka konstrukcja wynika wprost z celu, w którym wydane zostało rozporządzenie finansowe, tj. aby poprawić koordynację i harmonizację wdrażania funduszy zapewniających wsparcie w ramach polityki spójności. Ochrona interesów UE w tym zakresie dotyczy więc wydatków, co ma odzwierciedlenie w definicji nieprawidłowości. W świetle powyższych definicji, dla powstania nieprawidłowości konieczne jest łączne spełnienie warunków:
1) naruszenie przepisów prawa unijnego lub krajowego dotyczącego prawa unijnego;
2) działanie lub zaniechanie podmiotu gospodarczego;
3) spowodowanie lub ewentualność spowodowania szkody w budżecie Unii lub budżetach zarządzanych przez Unię poprzez zmniejszenie lub utratę przychodów Unii, albo też w związku z nieuzasadnionym wydatkiem.
Europejski Trybunał Obrachunkowy określa nieprawidłowość jako pojęcie szersze niż nadużycie finansowe. Definiuje ją jako wszelkie naruszenie prawa, które spowodowało lub mogło spowodować szkodę w budżecie UE. Jeśli takie naruszenie prawa popełniono umyślnie, stanowi ono nadużycie finansowe. W związku z tym nadużycia finansowe od nieprawidłowości odróżnia działanie sprawcy w złej wierze.157
Jako główne przyczyny powstawania nieprawidłowości wymienić można m.in.:
nieznajomość przepisów prawnych, w szczególności przepisów prawa zamówień publicznych oraz dokumentów dotyczących wdrażania programu operacyjnego;
niestosowanie przez beneficjentów zasad określonych w umowie dofinansowanie projektu;
zmienność przepisów prawa;
nierzetelność lub niedokładność przedkładanych przez beneficjenta dokumentów, sporządzanie na ostatnią chwilę sprawozdań z realizacji projektu oraz wniosków o płatność (brak dokumentacji, błędy rachunkowe).158
157 Sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 1/2019, Zwalczanie nadużyć finansowych w wydatkowaniu środków UE – konieczne jest podjęcie działań, s. 9.
158 Kontrola w zakresie funduszy strukturalnych i funduszu spójności - zasady działań kontrolnych, wykrywania nieprawidłowości i ich konsekwencje, Departament Koordynacji i Zarządzania Podstawami Wsparcia Wspólnoty, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, https://funduszeeuropejskie.2007-2013.gov.pl, dostęp w dniu 08-02-2019 r.
- 51 -
Stwierdzenie zaistnienia nieprawidłowości może powodować różne skutki prawne. Rozporządzenie 2988/95 w art. 4 nakłada na państwa członkowskie obowiązek odzyskania wydatkowanych nienależnie kwot. W zależności od dodatkowych okoliczności stwierdzenie nieprawidłowości może skutkować nałożeniem kar administracyjnych (art. 5 rozporządzenia 2988/95) lub sankcji karnych, jeśli nieprawidłowość posiada znamiona przestępstwa. Państwo członkowskie ma także obowiązek informowania o wykrytych nieprawidłowościach Komisję oraz nakładania korekt finansowych159. Materia dotycząca postępowania przez państwa członkowskich i Komisji w przypadku stwierdzenia nieprawidłowości zostanie szczegółowo omówiona w kolejnych częściach rozprawy.
Nadużycie finansowe jest nazywane w literaturze kwalifikowaną postacią nieprawidłowości, związaną z winą umyślną.160
J. Skorupka jeszcze na gruncie Konwencji PIF zauważył, że przepisy Konwencji mają na celu ustalenie minimalnych sankcji dla ochrony interesów finansowych Unii jak również zapewnienie kompatybilności pomiędzy przepisami karnymi państw członkowskich. Uregulowania zawarte Konwencji PIF miały spowodować, aby wszystkie działania przestępcze naruszające interesy finansowe Unii powinny być przedmiotem postępowania karnego a także, że działania te powinny być ujęte w typy czynów karalnych.161
To samo podejście można zauważyć w przepisach Dyrektywy PIF.
Dyrektywa PIF z dnia z dnia 5 lipca 2017 r. analogicznie jak we wcześniejszych uregulowaniach prawnych stanowi, iż dla uznania nadużycia na szkodę interesów finansowych za przestępstwo niezbędne jest istnienie winy umyślnej.
Nadużycia zostały podzielone na czyny odnoszące się do: wydatków niezwiązanych z zamówieniami publicznymi; wydatków związanych z zamówieniami publicznymi;
159
Art. 122 ust 2 Rozporządzenia 1303/2013. Zgłoszeniu podlegają nieprawidłowości przekraczające kwotę 10 tys. euro. Jednocześnie w art 122 wymienione zostały przypadki, w których państwo członkowskie nie powiadamia Komisji o stwierdzonych nieprawidłowościach:
- gdy nieprawidłowość polega jedynie na niewykonaniu, w całości lub w części, operacji objętej dofinansowanym programem operacyjnym z powodu upadłości beneficjenta;
- w przypadku dobrowolnego zgłoszenia nieprawidłowości przez beneficjenta instytucji zarządzającej lub instytucji certyfikującej, zanim którakolwiek z tych instytucji wykryje nieprawidłowość;
-w przypadku wykrycia i skorygowania nieprawidłowości przez instytucję zarządzającą lub instytucję certyfikującą zanim włączono stosowne wydatki do zestawienia wydatków przedkładanego Komisji. 160 P. Krzykowski, Nieprawidłowości przy realizacji projektów współfinansowanych ze środków Unijnych w perspektywie finansowej 2014-2020, Olsztyn 2016, s. 70.
161 J. Skorupka, Podstawy karnoprawnej..., s.46-59; J. Skorupka, Ochrona interesów majątkowych Skarbu Państwa w Kodeksie karnym, Wrocław 2004.
- 52 -
dochodów innych niż dochody pochodzące z zasobów własnych z tytułu VAT; dochodów pochodzących z zasobów własnych z tytułu VAT.
Należy zwrócić uwagę, że w definicjach użytych w dyrektywie pojawia się po raz pierwszy podział nie tylko na czyny odnoszące się do dochodów i wydatków budżetu Unii, ale także dodatkowy podział. Nadużycia odnoszące się do wydatków na związane i nie związane z zamówieniami publicznymi, natomiast nadużycia dotyczące dochodów na związane i nie związane z podatkiem od towarów i usług. Wyodrębnienie definicji nadużyć związanych z zamówieniami publicznymi oraz podatkiem VAT jest ściśle związane ze skalą tych zjawisk w ostatnich latach. Audyty przeprowadzane w latach 2006-2009 wskazywały, że 41% błędów związanych było z zamówieniami publicznymi.162 Także w obecnej perspektywie finansowej nieprawidłowości związane z zamówieniami publicznymi stanowią największą grupę nieprawidłowości wymagających nałożenia korekt finansowych.163
Przestępstwa związane z podatkiem od towarów i usług, w szczególności związane z "karuzelami podatkowymi", oszustwami związanymi ze "znikającym podmiotem gospodarczym" czy wręcz ze zorganizowanymi grupami przestępczymi wyłudzającymi podatek VAT, są coraz częściej przestępstwami transgranicznymi, stwarzającymi duże zagrożenie dla bezpieczeństwa finansowego Unii.164
Do nadużyć niezwiązanych z zamówieniami publicznymi art. 1 ust. 2a Dyrektywy PIF zalicza działania lub zaniechania odnoszące się do:
wykorzystywania lub przedstawiania nieprawdziwych, niepoprawnych lub niepełnych oświadczeń lub dokumentów, skutkującego sprzeniewierzeniem lub bezprawnym zatrzymaniem środków finansowych lub aktywów z budżetu Unii lub z budżetów, którymi Unia zarządza lub którymi zarządza się w jej imieniu;
162
Szerzej: P. Krzykowski, op. cot., 13 i n.
163 Warto zauważyć, że prawo pierwotne UE nie reguluje materii zamówień publicznych, jednak od samego początku funkcjonowania Wspólnot Europejskich istotną rolę odgrywały zasady niedyskryminacji oraz swobodnego przepływu towarów, usług, pracowników będące podstawą unijnego prawa zamówień publicznych, zob. szerzej: A. Sołtysińska, Zamówienia publiczne w Unii Europejskiej, Kraków 2004, s. 145 i n.; A. Sołtysińska, H. Talago-Sławoj, Europejskie prawo zamówień publicznych. Komentarz, Warszawa 2016, s. 16 i n.
164 Zob. szerzej: K. Turaliński, Podatek VAT: oszustwa podatkowe, przemyt i zorganizowana przestępczość skarbowa. Aspekty prawne i praktyczne, Warszawa 2017; R. Lipniewicz, Docelowy system VAT w Unii Europejskiej, Harmonizacja opodatkowania transakcji wewnątrzwspólnotowych, Warszawa 2010, s. 179 i n.; A Godlewska, Polski budżet w obliczu oszustw karuzelowych, w: J. Szołno-Koguc, A. Pomorska (red.), Ekonomiczne i prawne uwarunkowania i bariery redukcji deficytu i długu publicznego, Warszawa 2011, s. 310 i n.; A. Bartosiewicz, VAT. Komentarz, Warszawa 2014, s. 898 i n.
- 53 -
nieujawnienia informacji z naruszeniem szczególnego obowiązku, z tym samym skutkiem;
niewłaściwego wykorzystania takich środków finansowych lub aktywów do celów innych niż te, na które pierwotnie zostały przyznane.
Jako nadużycia związane z zamówieniami publicznymi Dyrektywa wprowadza minimalny zakres tego pojęcia, państwa członkowskie mogą wprowadzić szerszy zakres przestępstw naruszających interesy finansowe Unii w zakresie związanym z zamówieniami publicznymi.
Dyrektywa określa, iż nadużycia w zakresie zamówień publicznych powinny być uważane za przestępstwa co najmniej w przypadkach, w których dopuszczono się ich w celu uzyskania przez sprawcę lub inną osobę bezprawnych korzyści powodujących stratę w interesach finansowych Unii, a dotyczących dokładnie tych samych czynów, które wymienione zostały w przypadku nadużyć niezwiązanych z zamówieniami publicznymi (wykorzystania nieprawdziwych dokumentów, nieujawnianiem informacji, niewłaściwego wykorzystania środków finansowych).
Obydwa omawiane powyżej rodzaje nadużyć dotyczą wydatków z budżetu Unii. Różnica pomiędzy nadużyciami związanymi i niezwiązanymi z zamówieniami publicznymi sprowadza się więc do konieczności zaistnienia okoliczności uzyskania korzyści przez sprawcę lub inną osobę w sprawach związanych z zamówieniami publicznymi.
W zakresie przychodów budżetu Unii dyrektywa wprowadza rozróżnienie nadużyć na nadużycia związane i niezwiązane z podatkiem VAT.
W odniesieniu do dochodów budżetowych pochodzących z tytułu podatku od towarów i usług, jako nadużycie traktowane są działania lub zaniechania w ramach transgranicznego oszukańczego systemu odnoszące się do:
wykorzystywania lub przedstawiania nieprawdziwych, niepoprawnych lub niepełnych oświadczeń lub dokumentów związanych z VAT, skutkującego uszczupleniem zasobów budżetu Unii;
nieujawnienia informacji związanych z VAT, z naruszeniem szczególnego obowiązku, z tym samym skutkiem;
- 54 -
przedstawienia prawidłowych oświadczeń związanych z VAT do celów oszukańczego ukrycia braku płatności lub bezprawnego tworzenia praw do zwrotu VAT.165
Jako nadużycia na szkodę interesów finansowych Unii związane z dochodami innymi niż dochody pochodzące z tytułu VAT uznane zostały działania lub zaniechania odnoszące się do:
wykorzystywania lub przedstawiania nieprawdziwych, niepoprawnych lub niepełnych oświadczeń lub dokumentów, skutkującego bezprawnym uszczupleniem zasobów budżetu Unii lub budżetów, którymi Unia zarządza lub którymi zarządza się w jej imieniu;
nieujawnienia informacji z naruszeniem szczególnego obowiązku, z tym samym skutkiem;
niewłaściwego wykorzystania korzyści uzyskanych zgodnie z prawem, z tym samym skutkiem.166
Wyodrębnienie nadużyć związanych z zamówieniami publicznymi oraz podatkiem VAT ma istotne znaczenie z punktu widzenia odpowiedzialności karnej. Dyrektywa nakłada na państwa członkowskie zobowiązanie, aby przestępstwa w niej określone (w tym więc także związane z zamówieniami publicznymi i podatkiem VAT) były zagrożone sankcjami karnymi, w tym karą pozbawienia wolności. Warto zwrócić uwagę, iż problematyka związana z nadużyciami związanymi z podatkiem od towarów i usług jest przedmiotem bogatego orzecznictwa zarówno Trybunału Sprawiedliwości UE jak i sądów krajowych. Przede wszystkim należy zauważyć, iż Trybunał stoi na stanowisku ochrony nabywcy usług działającego w dobrej wierze. W ocenie Trybunału podatnikowi działającemu w dobrej wierze przysługuje prawo odliczenia podatku VAT nawet jeśli wystawca faktury, z której wynika podatek naliczony dopuścił się nadużycia czy przestępstwa167
.
165
Art. 3 ust. 2 lit. d Dyrektywy PIF. 166 Art. 3 ust 2 lit. c Dyrektywy PIF.
167 Zob. np. wyrok TSUE z 21 czerwca 2012 r. w połączonych sprawach C-80/11 (Mahagében kft przeciwko Nemzeti Adó- és Vámhivatal Dél-dunántúli Regionális Adó Főigazgatósága) i C-142/11 (Péter Dávid przeciwko Nemzeti Adó- és Vámhivatal Észak-alföldi Regionális Adó Főigazgatósága), w którym TS stanął na stanowisku, iż organ podatkowy może odmówić podatnikowi odliczenia od kwoty naliczonego podatku VAT kwoty podatku obliczonego lub zapłaconego z tytułu świadczonych mu usług jedynie w przypadku udowodnienia przez organ podatkowy na podstawie obiektywnych przesłanek, że podatnik wiedział, lub powinien był wiedzieć, że transakcja będąca podstawą do odliczenia podatku wiązała się z przestępstwem popełnionym przez wystawcę faktury. To samo stanowisko było
- 55 -
W Dyrektywie PIF jako przestępstwo popełnione na szkodę interesów Unii została określona korupcja bierna i czynna. Polskie prawo karne penalizuje obydwa czyny, określając je w art. 228 i 229 kodeksu karnego. 168
W dalszej części rozważań przedstawiona została także definicja korupcji, która została przyjęta w ustawie z 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym.169
Jako korupcję bierną Dyrektywa określiła umyślne działania urzędnika publicznego, który w zamian za podjęcie lub wstrzymanie się od określonych zadań należących do jego obowiązków lub związanych z wykonywaniem jego funkcji, żąda lub otrzymuje bezpośrednio lub przez pośrednika jakiegokolwiek rodzaju korzyść lub obietnicę korzyści dla siebie lub osoby trzeciej.170
Z definicji zawartej w Dyrektywie wynika, że przestępstwo korupcji biernej może popełnić wyłącznie urzędnik publiczny i wyłącznie z winy umyślnej. Istotnym elementem w przestępstwie korupcji jest związek pomiędzy określonym działaniem lub zaniechaniem a uzyskaną korzyścią.171
Samo natomiast uzyskanie korzyści nie jest warunkiem koniecznym dla jej popełnienia. Wystarczającą przesłanką dla uznania czynu za korupcję jest samo żądanie korzyści lub
konsekwentnie podtrzymywane w innych orzeczeniach, np. wyrok z 6 grudnia 2012 w sprawie C-285/11, Bonik EOOD przeciwko Direktor na direkcija „Obżałwane i uprawlenie na izpyłnenieto”, Warna, pri Centrałno uprawlenie na Nacionałnata agencija za prichodite, wyrok z 31 stycznia 2013 w sprawie C-642/11 (Stroj trans EOOD przeciwko Direktor na direkcija „Obżałwane i uprawlenie na izpyłnenieto” – Warna pri Centrałno uprawlenie na Nacionałnata agencija za prichodite), wyrok z 19 października 2017 C-101/16 (SC Paper Consult SRL przeciwko Direcția Regională a Finanțelor Publice Cluj-Napoca, Administrația Județeană a Finanțelor Publice Bistrița-Năsăud). Zob. także A. Bartosiewicz, op. cit, s. 897 i n. Zgodnie z orzeczeniami TFUE były także orzeczenia sądów krajowych: zob. np. wyrok WSA w Białymstoku z dnia 8 maja 2013, I SA/Bk 100/13.
168 Temat korupcji polskiej doczekał się w polskiej doktrynie prawnej licznych opracowań, zob. C. Nowak, korupcja w polskim prawie karnym na tle uregulowań międzynarodowych, Warszawa 2008; C. Nowak, Zakres odpowiedzialności za czyny korupcyjne w prawie polskim a zobowiązania międzynarodowe, "Państwo i Prawo" 2007; J. Bojarski, Korupcja gospodarcza. Studium z dziedziny polityki kryminalnej, Toruń 2015; Z. Dobrowolski, Korupcja w państwie. Przyczyny, skutki, kierunki przeciwdziałania, Sulechów 2005; A. Melezini, Prawne instrumenty zapobiegania i zwalczania korupcji przez kontrolę skarbową, Warszawa 2012; A.Z. Kamiński, B. Kamiński, Korupcja rządów. Państwa postkomunistyczne wobec globalizacji, Warszawa 2004; M. Jamróz, Władza. Przywileje. Korupcja. Warszawa 2004.
169
Ustawa z dnia 9 czerwca 2006 r. o Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, tekst jednolity: Dz.U. z 2014, poz. 1411.
170 Jak zauważa A. Marek, określenie "korupcja bierna” czy też "łapownictwo bierne" bywa określeniem mylącym, dla popełnienia przestępstwa konieczna jest bowiem aktywna postawa przyjmującego korzyść majątkową, zob. A. Marek, Prawo karne, Warszawa 2000, s. 634. Autor ten proponuje aby korupcję bierną nazywać "sprzedajnością pełniącego funkcje publiczną", wydaje się jednak, że z uwagi na powszechne użycie pojęcia "korupcji biernej" zarówno w prawodawstwie unijnym jak i orzecznictwem sądowym, zmiana określenia pojęcia korupcji biernej nie wydaje się zasadna.
171
O. Górniok, Komentarz do Aktu Rady ustanawiającego Konwencję o ochronie interesów finansowych Wspólnot Europejskich z dnia 26 lipca 1995 r., Aktu Rady ustanawiającego Protokół do konwencji o ochronie interesów finansowych Wspólnot Europejskich z dnia 27 września 1996 r. i Drugiego Protokołu do Konwencji o ochronie interesów finansowych Wspólnot Europejskich z dnia 19 czerwca 1997 r., sporządzonego na podstawie art. K.3 TUE, w: E. Zielińska (red.) op. cit., s. 265.
- 56 -
przyjęcie obietnicy jej uzyskania.172
Przestępstwo korupcji biernej może być popełnione jedynie przez urzędnika publicznego. Dyrektywa dość szczegółowo definiuje to pojęcie w art. 4. Urzędnikiem publicznym w rozumieniu dyrektywy jest zarówno urzędnik krajowy, urzędnik unijny, jak również inna osoba sprawująca funkcję publiczną obejmującą zarządzanie interesami finansowymi Unii lub podejmowanie decyzji w sprawie tych interesów, w państwach członkowskich lub w państwach trzecich.
Pojęcie "urzędnika krajowego" powinno być rozumiane zgodnie z definicjami krajowymi odnoszącymi się do "urzędnika" lub "urzędnika publicznego". Zgodnie z dyrektywą powinno ono obejmować wszelkie osoby pełniące funkcje administracyjne, sądowe lub wykonawcze, na poziomie lokalnym, regionalnym lub krajowym. Jako urzędnik krajowy powinny być także traktowane osoby pełniące na poziomie lokalnym, regionalnym lub krajowym funkcje ustawodawcze.
Urzędnik unijny w rozumieniu dyrektywy to urzędnik lub inny pracownik zatrudniony przez Unię jak również osoby wykonujące funkcje urzędników albo pracowników unijnych, oddelegowane do pracy przez państwa członkowskie lub organy publiczne lub prywatne.
Korupcja czynna określona została jako umyślne działanie polegające na obiecaniu, proponowaniu lub wręczaniu, bezpośrednio lub przez pośrednika urzędnikowi publicznemu jakichkolwiek korzyści w zamian za podjęcie albo wstrzymanie się od działań leżących w zakresie jego obowiązków lub przy wykonywaniu jego funkcji, w sposób, który szkodzi albo może szkodzić interesom finansowym Unii.
Przestępstwo korupcji czynnej jest przestępstwem powszechnym, co oznacza, że może je popełnić każda osoba, w odróżnieniu od korupcji biernej, która stanowi