Dalsze kierunki badań

Na zakończenie chcę zwrócić uwagę na coś innego – porównanie filmów modo-wych do kina atrakcji wymaga przemyślenia jeszcze innych kwestii. Jak wskazują jego badacze, kino atrakcji jest „ekshibicjonistyczne”: „ustanawia z widzem rady-kalnie szczerą relację […] spektakl sam się tutaj tematyzuje, wskazując na techno-logiczną sztuczność i oszukańczy charakter jako swoje główne atrakcje: na iluzję ruchu, wrażenie współobecności” [Pabiś-Orzeszyna 2013: 22]. Czy w przypadku cyfrowych filmów modowych też mamy do czynienia z owym ekshibicjonizmem? Czy ich głównym tematem nie jest również sam spektakl i technologiczne sztuczki, a główną atrakcją ukazanie iluzji stwarzanych przez film modowy? Niektórzy ko-mentatorzy mody zwracają uwagę, iż choć film czyni modę szybszą i bardziej wi-doczną niż kiedykolwiek, uprzywilejowuje teatralny efekt i rozrywkę kosztem sa-mych ubrań [Menkes 1995: 47], zaś sam fakt większego dostępu do obrazów mody nie jest jednoznaczny z większym dostępem do niej samej [Evans 2013b: 77-102].

Kino atrakcji jest kinem nieoczekiwanych metamorfoz i zdarzeń, których ist-nienie zadziwia widza i przyciąga jego uwagę właśnie poprzez swą niezwykłość, rzadkość, bycie niespodzianką. Tak rozumiana atrakcja powoduje rozproszenie, zakłócenie, zatrzymanie do normalnego biegu zdarzeń [por. Crafton 2006: 359]. Czy cyfrowe filmy modowe oglądane na cyfrowych ekranach komputerów i urzą-dzeń mobilnych oddziałują w ten sam sposób? Zdaje się, że pogwałcenie zasady czasu kinowego na rzecz „nieustannej obecności” [Manovich 2001: 63] w me-diach cyfrowych sprawia, że paradoksalnie trudniej są one w pełni absorbowane i odbierane jako realne [Uhrilova 2013b: 126]. Konsumpcja filmów online rośne z roku na rok, jednak oglądanie filmów online jest dobrowolną kwestią i więk-szość z nich jest porzucana po pierwszych 15 sekundach oglądania [Mai 2012].

Alicja Raciniewska

106

I wreszcie, koncept kina atrakcji wiąże się z odrzuceniem linearnej wizji hi-storii, ale też z przyjęciem kulturalistycznej perspektywy oglądu rzeczywistości, polegającej na wyjaśnianiu danej formy kulturowej jako części, emblematu, jak i konsekwencji określonych historycznych okoliczności społeczno-kulturowych. Badanie cyfrowych filmów modowych na podstawie tej kategorii wiązać powinno się zatem ze zwróceniem uwagi na przemiany społeczno-kulturowe, jakie zaszły pod koniec XX i na początku XXI w. (i ewentualne porównanie ich z przemia-nami odbywającymi się 100 lat wcześniej, by poszukać różnic i analogii pozwa-lających wyjaśnić podobieństwo cyfrowego filmu modowego do kina atrakcji). Należy być jednak świadomym niebezpieczeństwa sprowadzania historii filmu modowego do historii kultury i społeczeństwa, przy zaniedbaniu refleksji nad spe-cyfiką samego medium i medialnych uwarunkowań badanej formy. Wciąż w zbyt małym stopniu zostało zbadane, na ile fakt bycia medium cyfrowym wpływa na kształt, znaczenie i sposoby odbioru i oddziaływania interesującej nas tu praktyki kulturowej, użytki, jakie się z niej czyni oraz jakie znaczenie ma dla mody symbo-liczna natura obrazów ruchomych w stosunku do indeksykalnej natury fotografii [Mulvey 2009: 56]. Kwestia szybkiej zmiany samych nowych mediów powoduje konieczność nieustannej weryfikacji wcześniejszej wiedzy na ich temat. Warto, myślę, dalsze prace nad cyfrowym filmem modowym poświęcić zasygnalizowa-nym powyżej zagadnieniom.

Bibliografia

Bruzzi S., 1997, Undressing Cinema: Clothing and identity in the movies: Clothes, Identities, Films, London: Routledge.

Chitrakorn K., 2014, Top 10 Fashion Films of the Season, Business of Fashion, 24.10.2014, www. tinyurl.com/p4pggtu [dostęp: 5.09.2015].

Crafton D., 2006, Pie and Chase: Gag, Spectacle, and Narrative in Slapstick Comedy, w: W. Strauven (red.), The Cinema of Attractions Reloaded, Amsterdam: Amsterdam University Press, 355-365.

Design Download: Yohji Yamamoto, 2002, www.goo.gl/jNDHD0 [dostęp: 6.09.2015].

Doane M.A., 2003, The Close-Ups: Scale and Detail in the Cinema, Differences, vol. 14, nr 3, 89-111.

Edwardes C., 2004, Nicole Kidman’s Latest Hollywood Blockbuster (all 180 Seconds of It), Sunday

Telegraph, 21.11.2004, www.tinyurl.com/op3zowj [dostęp: 3.09.2015].

Evans C., 2013a, The Mechanical Smile. Modernism and the First Fashion Shows in France and

America, 1900-1929, New Heaven – London: Yale University Press.

Evans C., 2013b, Yesterday’s Emblems and Tomorrow’s Commodities: The Return of the Repressed in Fashion Imagery Today, w: S. Bruzzi, P. Church Gibson (red.), Fashion Cultures Revisited.

Theories, Explorations and Analysis, New York: Routledge, 77-102.

Faires J., 2013, Dressing Dangerously: Dysfunctional Fashion in Film, New Haven, Connecticut: Yale University Press.

Finamore M.T., 2013, Hollywood Before Glamour: Fashion in American Silent Film, Hampshire: Palgrave Macmillan.

Cyfrowy film modowy 107

Fisher i in., 2013, Birds of Paradise: Costume as Cinematic Spectacle, London: Koenig Books. Gauderault A., Gunning T., 2006, Early Cinema as a Challenge to Film History, w: W. Strauven (red.),

The Cinema of Attractions Reloaded, Amsterdam: Amsterdam University Press, 365-380.

Gilligan S., 2016, Fashion and Film: Gender, Costume and Stardom in Contemporary Cinema, New York: Bloomsbury Academic.

Givhan R., 2006, Beware Red Ink on the Runway, Washington Post, 7.03.2006, www.tinyurl.com/ qaorvz9 [dostęp: 4.09.2015].

Gunning T., 2006, An Aesthetic of Astonishment: Early Film and the Early Film and the (In)Cre-dulous Spectator, w: L. Braudy, M. Cohen (red.), Film Theory and Criticism: Introductory

Readings, Oxford: Oxford University Press.

Hyland V., 2015, Nick Knight on SHOWstudio’s Beginnings and the Early Days of Online Fashion, nymag.com, 22.04.205, www.tinyurl.com/ockhrqj [dostęp: 3.09.2015].

Jones S., 2014, Net-A-Porter hosts exclusive Temperley London shoppable video, Luxury Daily, 7.08.2014, www.tinyurl.com/ndfh4er [dostęp: 6.09.2015].

Kasprzyk M. (oprac.), 2014, Diane Pernet & Tomasz Ossoliński, Viva Moda, nr 2.

Khan N., 2012a, Cutting the Fashion Body: Why the Fashion Image is no Longer Still, Fashion

Theory, vol. 16, nr 2, 235-250.

Khan N., 2012b, Stealing the moment: The non-narrative fashion films of Ruth Hogben and Gareth Pugh, Film, Fashion & Consumption, vol. 1, nr 3, 251-262.

Manovich L., 2001, The Language of The New Media, London: MIT Press.

Marks U., 2000, The Skin of the Film: Intercultural Cinema, Embodiment and the Senses, Durham: Duke University Press.

Martin P., 2009, SHOWstudio: A Revolution in the Making, w: SHOWstudio: Fashion Revolution at

Somerset House, katalog wystawy, London: Somerset House, 54-59.

Menkes S., 1995, Fashion TV Frenzy, New York Times, 2.04.1995. Mulvey L., 2009, Death 24x a Second, London: Reaktion Books.

Munich A., 2011, Fashion in Film, Bloomington: Indiana University Press.

Murczyńska J., 2015, 5 filmów, w których kostiumy grają główną rolę, I-D.com, www.tinyurl.com/ qzme6o3 [dostęp: 10.09.2015].

Mytych J., 2013, Diane Pernet, czarna eminencja świata mody, odwiedziła Polskę. Co sądzi o blo-gerach?, Na Temat, www.tinyurl.com/qa2qj6o [dostęp: 6.09.2015].

Needham G., 2013, The Digital Fashion Film, w: S. Bruzzi, P. Church Gibson (red.), Fashion

Cultu-res Revisited. Theories, Explorations and Analysis, New York: Routledge, 103-111.

Okonkwo U., 2007, Luxury Fashion Branding. Trends, Tactics, Techniques, Hampshire – New York: Palgrave Macmillan.

Okonkwo U., 2010, Luxury Online. Styles, Systems, Strategies, New York: Palgrave Macmillan. Pabiś-Orzeszyna M., 2013, Kino atrakcji: historia, krytyka, mapa i kartoteka, Kultura Popularna,

nr 3(37), 18-44.

Mai Q., 2012, Are We Failing to Fulfill the Potential of Fashion Film?, Business of Fashion, 24.05.2012, www.tinyurl.com/oogb2v5 [dostęp: 5.09.2015].

Street S., 2001, Costume and Cinema: Dress Codes in Popular Film, London – New York: Wallflo-wer Press.

Uhrilova M., 2013a, 100 Years of Fashion Film: Frameworks and Histories, Fashion Theory, vol. 17, nr 2, 137-158.

Uhrilova M., 2013b, The Fashion-Film Effect, w: J. Bartlett, S. Cole, A. Rocamora (red.), Fashion

Media: Interrogating Words and Images, Oxford: Berg Publishers.

Wyckoff A., 2010, The Relationship Between Costume and Fashion Design, Costume Designers Guild, 2.08.2010, www.tinyurl.com/pw5vqxq [dostęp: 1.09.2015].

Alicja Raciniewska

108