wiedzenie woyny z JlronyFran- c y i . —
„ S ^ K u t e k p o tw ierd z ił , co iuż dwór Wiedeńiki prz ew idział i p rz epow ie
d z i a ł , że ci , k t ó r z y t e r a z w F r a n c y i panuiij, chcieli naród pobudzić n a y - prz ód do uzb ra iania a potem do za c z e p ien ia nieboszczyka C e s a r z a , a gdy do pierw szego wzięli za p r e t e x t u zb ro
jen ie Fran cu zkich em igra ntó w w kraiu T r e w i r i k i m , t e r a z do sanłey w oyny jęft im tłumaczenie s i ę , kt óre na ś. p«
C e s a r z u wymusili. N ada re mnie dwór Wideńlki , u ż y ł wszelkiego ſtarania,, aby zwrócić fkutki ich nieprzyiaciel- fkiego z a m i a r u , odkrywaiąc w p ow tó
r z o n y c h dek lara cy ach niesprawiedli
w ość z a rz u t ó w , k t ó re z ftrony Fran-, c u z k ie y czyn iono ; t e ż same p re te x t v , t e ż same ftaranie dworu Wideńflciego , a b y unikn ąć woy ny , prz ywiedz ione są t e r a z za powody woy ny , którą Królo
wi Węg: i Czelk: imieniem Króla nay- chr z e śc ia ń sz e g o wypowiedziano.
P ie rw s z y z t y c h pre te x t ó w , ma za obiekt: „ obronę publiczną d aną emi
g r a n t o m F ra n c u z b i m ., , — Kiedy t a o- b r o n a w roku prz es złym by ła p r z y w i e dzio n a , a by iakoś usprawiedliwi wić uzbrajanie się F r a n c y i , nie ża lo no sie W t e n czas t y l k o na t o , ż e w n i e k t ó r y c h kra iach Niemieckich cierpiano z b i e r a n i e się em igra ntó w : i nie t y l k o te g o dworow i Wideńlkiemu nie z a r z u c a n o , ale owszem oświadczono mu wdzięczność za sposób , k t ó r y m sobie
tioftąpił w t e y mierze. N inieysze przemienienie powodu wdzięczności w p r e t e x t do w o y n y , wyftawia t a k nie- flychaną s prz ec zność , iź czynić wzglę- dem tego uwagi byłoby rzeczy n i e p o trzebne.
Dwór Wideńfki p r z y ł o ż y ł s.ię o- wszem gorliwie i (kut ec znie do t e g o żeby i inni x i ą ż ę t a N iem ieccy poftą- pili sobie podobnym sposobem. P rzez t o p o z orny powód do uzbroienia się Franc uzk iego był z n i e s i o n y ; żeby go niepoprzeftać „ tr z e b a było w yna le ść inny powód do troſkliwości i obawy:
k t ó r y t e z ł a t w o znaleziono w umowie, kt óra zasyła między Cćsarlkim i inne- jni dworami celem otz y m a n ia pubii—
c z n e y spok oyn oś ci i honoru.
Prawdziwe okoliczności t e g o u m ó wienia się był y całey E uro pie znaio- me. Każdy wie że do niego b y ły p o wodem g w a łt o w n o śc i w y rz ą d z o n e Królowi n aychrz eści ań sz em u i wzię
cie iego p o t e m w a r e s z t , i że na
pier-p i e r w s z y pier-p o z ó r pier-p r z y w r ó c o n e y wolno*
ści Królowi toŻ beśpiec zeńftw a i w ła
d zy , k t ó ra ieft p o t r z e b n a do sankcy- onowania pra w f u n d a m e n t a l n y c h pań- ftwa m o n a r c h i c z n e g o , t a umowa , do c z y n n e y p o m o c y z m i e r z a j ą c a , ście
śniona zo fta ła , za wda nie m się dwo
r u Wideńfkiego do uważa ni a be z czyn
n e g o i o ftro ż n o ś c i , k t ó ra na ten czas d o p ie ro miała się zamie nić w spoin ą czynnosc, co do u ż y c ia mocnych srzod*
ow, k i e d y b y F r a n c y a wp adła znow u w ta ki nieład i p o d p a d a ła takim gwał- to wności om ludu , k t ó r e b y po dług z n a ków d a w n ie y s z y c h c z a s ó w , okazy-*
Wały ana rchią. Podług tego, poftepo- w a m a dworów, któ re do owego u m ó wienia się n a l e ż a ł y , było równie po- Miarkowane iak ftuszne. N a ypro - ś c ie y s z e w yo br aże nia o m o n a r c h i i, d a w a ł y p ra w o do złąc ze nia się , k t ó re g o b y ł c e l , wesp rze ć prawego Kró
l a Franc uzk iego i pańftwo iego z a c h o wać od z u p e łn e g o obalenia for my rzą*
4U , którego zasady, prz ez now ą kon- .ły tu c y ą n a w e t , uzna ne z a n i e w z ru s zone , ni em ogły b y d ź p rz y w ró co n e bez iaw ney rebellii. Z d rn g is y ftrony było obowiązkiem t y c h m o c a r ltw , ie- żeli chciały uratować własne swoie be- śpieczeńftwo, opierać sig u g r u n t o w a niu gm inow ładney a n a r c h i , k t ó r e y b e zbożne maxym y, ftarano się wsze lkie- mi nayniebeśpiecznie yszem i s p o s o b a mi ro z s z e r z y ć po c a ł e y Eu ro pie. Na- koniec w yc ią gała t a k ż e ich trofkli*
wość o u t rz y m a n ie p u b lic z n e y spo- koy n o ści, aby g d yby iedna czgśc zo- ftała atta k o w a n ą , z ł ą c z y ł y sig d la w spółney obrony.
Właśnie t e d y co do oftatniego p u n k t u , dwór Wideńlki z w a ż a ią c uzbra- ianie sig i iakieś po g ró ż k i F r a n c y i , m i a ł za rzecz iftotną p rz y p o m n ie ć t e mu pańftwu , że owe um ówienie się n ieufta ło, i prz eftrz edz go ; aby „ ude*
r z a i ą c na je d n e g o , nie oburz yło p r z e ciw sobie wszyftkich p a n u i ą c y c h w Eu- ropie.
N ic t e d y i a w n i e y ś z e g o , iak nieliii*
szność z a rz u t u , „ źe n a r u s z a j niep o dległość i beśpieczeńftwo nar odu Fran- cuzkiego*, na fundamencie ' którego * h a y z n a c z n ie y s z e dwory E uro pey- lkich szkalo w ano, i k t ó r y te ra z śmie- ią p o n a w i a ć , lubo k aż d y cień podey- r z e n i a , oszukania i opacznego t ł u m a c z e n i a , względem iftoty t e g o zmówie
nia się , zniesiony ieft przez wielokro
t n e d ek laracy e dworu Wideńlkiego.
P r z e ł o ż y ł on w nich tak n o t y , k t ó r e wspomniony umowę 1791. w Lipcu ^ iako t e ż zawiesze nie ie y do czasu w m i e s i ą c u Liftopadzie s p ra w i ły , co do Iłowa. Pokazało się z nich oczewiście*
iż ty lk o od t y c h zawifto z u p e łn i e t k t ó r z y te r a z w F ranc yi g u rę trzym a- ią> aby t a zmowa n i e w z ię ł a ża dnego Ikutku , g d y b y spokoyności i pra w in
n ych mocarftw nienaruszali , i w oy- czyznie swoiey iftotne części monar- chicz nego r z ą d u , przeciw napaściom gw ałtu i anarc hii zabeśpiecz yli. Ka
ż dy
ń ! i d y powód do obawy ftron obydwóch musiałby uftać g d y b y t a k i e poftępki vi Fra tlcyi były górę w z ię ły , a t a k kroki dworu W ideńfkiego, źamiaft d a l ia powodu do p ó d e y r z e n i a w zglę dem swych z a m ia ró w , okazał owszem ich iluszność i umiarkowanie.
T e n ż e w wsponirtiońych dek laracyach, lietknął, p o d ł u g Żjreżenia miniftenuift FrancuzkiegOj p re te ń s y i x i ą ż ą t W A l - zacyi p o s s e s s y e maiących. Jeż eli ś.pv Cesarz , m us iał w t y m obowiązkom swoim cesarlkińi za dosyć ucz ynić ; to ifednak n i g d y nieokaz ał zamiaru , ia- koby chciał prz eszkodz ić do u g o d z e nia się w zglę dem te g o , k t ó r e b y było przyftoyne i z k o n ft y t u c y ą pańftwa ggodne. T e p r e t e n s y e n ieś cią g ały s ię profto do domu A uftryackiego, i dla t e g o większa ieft nieftuszność , brać t o za powód do w oyny prz e c iw niem u, że ninieyszy rządca A u ftr y ack i, nie- więcey w t o ieft w p lątan y iak inny ia«
ki Niemiecki Sciąźe.
Sierpień Aa*
sama
f r o i e k t po dan y i i . Mar ca prz ez po*
fta Francuzkiego w Widniu , względem oboftronnego poprz eftan ia p r z y g o t o w a ń woien nyćh , ki ed y iuż F ran c y a sama p rz y g o to w a ła się do w óyny, i złączone z t y m żądanie , aby odftąpić od w spom nioney ni era z um ow y z rao- ca rftw a m i, w t y m czasie , k ied y ftan F ra n c y ! coraz się ftaw ał niebeśpie - cznieyszym , ni e mogą bydź t e d y u- w a żan e , tylk o z a oftatnie p r e t e x t a , któ re m i nakoniec naród F ranc uzki do owego ni eprz yiaciellkiego attakowa—
nia chciano podburz yć , do które go wszyftkie poprz edża ią ce kroki d ą ż y ł y , i k t ó r e t e ż w ten sam m o m e n t , kiedy poseł p o d a ł wypow iedzenie w oyny , inż b y ło ulkuteczniene.
Żad ne t e d y z zażaleń , k tó re beż fu nda m e ntu wszelkie go w deklaia cyr w o y n y z ftrony F ran c u zk iey są u m ie
szczone , nie ieft takie , że by miało choć cień gruntowności i ff u sz n o ś c i, i kłóregoby czczość, iuż wprzód nie
by-Aaa
ł a okazana , op ró cz ie d n e g o nowe gó
dziele fundowały się na t y c h z d r a dzieckich podftępach i na sposobac h k t ó r e im m i a ł y po lłu żyć do z w ie d z e n ia woylk Auftryackich.
Oni to b y l i , k t ó r z y F r a n c y ą z N i e mcami przez t o poróżnili , źe xiążę - t o m Niemieckim ; absolutnie w yda rli p ra w a i za s z c z y ty , któ ry ch przez p ó ł t o r a wieku za żyw a n ie broniło, a uro - cz yfte t r a k t a t y w aro wały ich pewność.
P r e t e n s y a , uw olnien ia się od obowią
zk ó w , k t ó r e t e t r a k t a t y w k ł a d a i ą , p r z e z oku p od ied n ey ftrony, p ó ź n i e y i a rb itra ln ie o fi a r o w a n y , w sp iera się n a m axym ie , k t ó r a mogłaby z n iszc zy ć w szyltkie t r a k t a t y : i ów d e k r e t 14.
S t y c z n i a , k t ó ry m Z g r o m a d ź : N arodź czynią c się razem sędz ią i ftroną śm ia
ło wyda ć w y ro k p a r c y a l n y względem Iłuszności i ilło ty dobro w olnego soiu- szu , k t ó r y m iędzy kraiami niepodle- głem i pow inieć być w o l n y ; ieft tylko, n o w y m zgwałceniem powszechnego, jgrąwa, narodów,
C i , k t ó r z y od óciu miefięcy zatru- (dniali się różnemi przygotowaniami, woiennemł, g ro ż ą c Niderla ndu i pań- iłwa Niem ieckie go gra n ic o m , o k ro p n y m w targnieniem , Ikarźą się na H aymnieyszą dworu Wideńfkiego o- ił ro ż n o ś ć , z którą usiłuie zaflonić pro-, w ic y e o aoo. mil od s rz odka pańlł:v swoich zalłonione.
U t rz y m u i ą , że n a y w y ź s z c ś ć naro
du F ran c u zk ieg o b y ł a n adw erężona , p r z e z umowę , k t ó r e y celem było u- w o l n i e n ie jedynie p ra w e g o rz ąd zc y n a y w y ż s z e g o F r a n c y i , g d y sami co dzień wszyftkic h n a y w y ż s z y c h rz ąd
ców E u r o p y z u c h w a łe m i obelgami i o c h y d n e m i szkalowaniami drażnią i n ap a ftuią , i g d y im za przeczają^
obow iąz ek i p ra w o lękania się fkut- ków n ow e y konftytucyi F ra n c u z k ie y ; podkopuią sami , ile z nich i-eft, w szyftkie r z ą d y , usiłu ią c po c a łe y E u r o p i e ro z s z e r z y ć t ru c i z n ę obłą
kania,;
Król t e d y WęgierEki i Czeflti , m a zupełne pra wo wzywać gniew u i p o mocy cafey E u ro p y w okoliczności , k t ó r a beśpieczeńftwo i honor wspól», n y wszyftkich rz ądów u r a ż a , i s p ra wców t a k ni eftuszney i och y d n e y n a paści pociągną ć do odpowiedzi p rz ed t r y b u n a ł świata i potomności za w szel
kie nieszczęście , k tó re woyna k o n i e cznie za sobą pociągnie.
V .