Podstawą prowadzenia działań w szkole jest diagnoza występujących w środowisku szkolnym czynników chroniących i czynników ryzyka.
Przez czynniki chroniące należy rozumieć indywidualne cechy i zachowania uczniów, cechy środowiska społecznego i efekty ich wzajemnego oddziaływania, których występowanie wzmacnia ogólny potencjał zdrowotny ucznia i zwiększa jego odporność na działanie czynników ryzyka.
Przez czynniki ryzyka należy rozumieć indywidualne cechy i zachowania uczniów, cechy środowiska społecznego i efekty ich wzajemnego oddziaływania, które wiążą się
z wysokim prawdopodobieństwem wystąpienia zachowań ryzykownych stanowiących zagrożenie dla ich prawidłowego rozwoju, zdrowia, bezpieczeństwa lub funkcjonowania społecznego.
Podsumowanie wyników badań ankietowych przeprowadzonych wśród uczniów Szkoły Podstawowej w Złotokłosie oraz ich rodziców I UCZNIOWIE
Badania zostały przeprowadzone w czerwcu 2020 r. w formie ankiety on-line. Wzięli w nich udział uczniowie z klas VI, VII i VIII. Z każdego przedziału została wybrana drogą losową
1 reprezentatywny oddział klasowy. Łącznie odpowiedzi udzieliło 63 uczniów, w tym 60% dziewczynek i 40% chłopców.
Analiza wyników badań wskazuje na następujące wyniki, które można uznać za czynniki chroniące:
1. Relacje z rodzicami, system wychowawczy w domu:
- bardzo dobre i dobre relacje z rodzicami,
- wprowadzenie zasad i kontrola wychowawcza w domu.
2. Czynniki psychologiczne:
- uczniowie czują się szczęśliwi, - uczniowie czują się pewni siebie.
3. Sposób spędzania czasu wolnego:
- regularna aktywność fizyczna, - częste spotkania z przyjaciółmi.
4. Poczucie wsparcia koleżeńskiego:
- dobre relacja koleżeńskie,
- większość uczniów ma poczucie, że może się zwrócić ze swoimi problemami do kolegi lub koleżanki, - zdecydowana większość dzieci czuje się lubiana przez swoje koleżanki i kolegów,
- uczniowie mają przyjaciół wśród rówieśników w szkole,
- uczniowie raczej rzadko popadają w konflikty z innymi osobami.
5. Formy przemocy, które rzadko występują na terenie szkoły:
- niskie wyniki w zakresie form przemocy dotyczyły: wymuszania, zastraszania i cyberprzemocy,
- uczniowie uważają, że używając siły nie można rozwiązać konfliktu, - udział w bójkach zadeklarowała niewielka liczba uczniów.
6. Wprowadzenie i przestrzeganie jasno określonych zasad postępowania na terenie szkoły:
- w ocenie uczniów w szkole są jasno określone zasady postępowania, - większość dzieci zadeklarowała, że się do nich stosuje.
7. Wiedza na temat środków psychoaktywnych:
- w szkole przekazywana jest wiedza na temat środków psychoaktywnych,
- uczniowie posiadają wiedzę na temat szkodliwości narkotyków, podają ich poprawną definicję.
8. Stosowanie środków psychoaktywnych i innych substancji uzależniających, zachęcanie do ich używania, znajomość użytkowników narkotyków i dopalaczy:
- zdecydowana większość uczniów zadeklarowała, że nigdy nie sięgnęła po narkotyki, dopalacze ani alkohol,
- większość uczniów nie spotkała się w szkole, a także poza nią z zachęcaniem do zażywania środków psychoaktywnych, - większość uczniów nie zna w ogóle osoby, która bierze narkotyki lub dopalacze.
Analiza ankiet wskazała również na wyniki, którym należy przyjrzeć się w sposób szczególny i wziąć je pod uwagę w zakresie planowania działań profilaktyczno-wychowawczych w szkole.
Do czynników, które można uznać za czynniki ryzyka należą:
1. Relacje koleżeńskie, zachowania o charakterze przemocowym:
- obecność w klasie uczniów, którzy odnoszą się w sposób sprawiający przykrość,
- znacząca grupa dzieci wskazała, że w klasie są osoby, które im dokuczają i uczniowie ci odpowiedzieli równocześnie, że źle się z tym czują,
- doświadczanie ze strony kolegów i koleżanek: obgadywania, plotkowania, a także wyśmiewania i przezywania.
2. Sposób spędzania czasu wolnego:
- niski wynik w zakresie czytania książek dla przyjemności,
- dość duża grupa uczniów spędza w celach rozrywkowych czas przed ekranem komputera/telefonu/tabletu w nieograniczonym zakresie.
3. Poczucie przynależności do społeczności szkolnej:
- liczna grupa uczniów uznała, że nie czuje się związana ze swoją szkołą.
4. Wiedza na temat środków psychoaktywnych i sposób jej pozyskiwania:
- wiedza na temat dopalaczy- dość liczna grupa uczniów nie wskazała poprawnie definicji, która najlepiej opisuje dopalacze (należy jednak przy tym mieć na uwadze fakt, że takie odpowiedzi mogły też wynikać z braku zainteresowania młodzieży tego rodzaju środkami) - uczniowie pozyskują wiedzę na temat narkotyków i dopalaczy w znacznym stopniu ze środków masowego przekazu.
5. Stosunek do środków psychoaktywnych i osób je zażywających oraz wiedza na temat możliwych form pomocy użytkownikom narkotyków i dopalaczy:
- ustosunkowanie uczniów do osób zażywających narkotyki i dopalacze jest bardzo zróżnicowane, dzieci często nie mają własnego zdania w tej kwestii, albo przyjmują postawę tolerancyjną,
- znacząca część uczniów nie ma zdania w kwestii dotyczącej wyboru sposobu jako skutecznego narzędzia pomocy osobie zażywającej narkotyki lub dopalacze,
- niewielka grupa dzieci próbowałaby pomóc użytkownikom tych środków,
- wśród części uczniów panuje przekonanie, że sprzedaż i zażywanie dopalaczy nie powinno być zabronione.
6. Dostęp i stosowanie środków psychoaktywnych i innych substancji uzależniających:
- stopień dostępu do narkotyków i dopalaczy część uczniów określiła jako łatwy, - 22% uczniów odpowiedziało, że sięgnęło po papierosy i e-papierosy.
II RODZICE
Badania zostały przeprowadzone w czerwcu 2020 r. w formie ankiety on-line. Możliwość udziału w badaniu otrzymali wszyscy rodzice uczniów naszej szkoły.
Wzięły w nich udział 82 osoby, będące rodzicami uczniów ze wszystkich oddziałów klasowych.
Jako najważniejsze zadania szkoły w zakresie profilaktyki i wychowania rodzice wskazali:
- uczenie sposobów radzenia sobie w sytuacjach trudnych i kryzysowych,
- zapewnienie bezpieczeństwa w szkole i na zajęciach pozalekcyjnych, imprezach szkolnych i wycieczkach, - uświadamianie zagrożeń ze strony uzależnień,
- wspomaganie indywidualnego rozwoju ucznia w zależności od jego potrzeb i możliwości, - kształtowanie pozytywnych postaw społecznych i promowanie bezpiecznych zachowań.
Analiza danych wskazuje na następujące wyniki, które można uznać za czynniki chroniące:
1. Wiedza rodziców na temat środków psychoaktywnych oraz poziom wiedzy ich dziecka w tym zakresie; świadomość dzieci dotycząca znaczenia zdrowego stylu życia:
- rodzice oceniają, że potrafią rozpoznać osobę będącą pod wpływem narkotyków i dopalaczy, - większość rodziców uważa, że ich dzieci mają świadomość zagrożeń wynikających z uzależnień, - w ocenie zdecydowanej większości rodziców dzieci są świadome znaczenia zdrowego trybu życia.
2. Poczucie bezpieczeństwa i znajomość określonych zasad zachowań społecznych wyników propagowanych przez szkołę:
- w opinii zdecydowanej większości rodziców ich dzieci czują się w szkole bezpiecznie,
- większość rodziców uważa, że ich dziecko zna zasady zachowań społecznych propagowanych przez szkołę.
3. Dostęp do pomocy specjalistów zatrudnionych w szkole:
- w opinii rodziców uczniowie korzystają z pomocy pedagoga lub psychologa w rozwiązywaniu swoich problemów.
Do badań rodziców, które można uznać za czynniki ryzyka należą:
1. Przejawy negatywnych zachowań w szkole wobec ich dziecka:
- znacząca grupa rodziców wskazała, że ich dziecko spotkało się w szkole z przejawami negatywnych zachowań w postaci agresji słownej.
2. Używki na terenie szkoły:
- znacząca grupa rodziców wskazała na stosowanie przez rówieśników ich dziecka e-papierosów i papierosów.
6. STRATEGIA WYCHOWAWCZO – PROFILAKTYCZNA SZKOŁY