• Nie Znaleziono Wyników

Die O r g a n i s a t i o n d e r E in k a u f s a b te i lu n g e n k ann in v e r s c h i e d e n e r W e i s e e r f o l g e n : D e r E in k a u f f ü r v e r s c h i e ­ d e n e Z w e i g u n t e r n e h m u n g e n e i n e r g r o ß e n F i r m a ist z e n ­ tr a l i s i e r t u n d n ach A r t d e r W a r e auf m e h r e r e E i n k ä u f e r v e r te il t — o d e r j e d e ein z eln e Z w e ig s te l le b e s o r g t d e n E i n ­ k a u f fü r sich s e l b s t ä n d i g . Es k ö n n e n a u ch b e id e A r te n m i t e i n a n d e r v e r b u n d e n w e r d e n , i n d e m k lein e re W a r e n ­ m e n g e n , die in d e r U m g e b u n g e in e r Z w e ig s te l le v o r te ilh a f t zu b e s c h a f f e n si nd, v on d i e s e r g e k a u f t w e r d e n . D e r E in ­ k a u f e r f o l g t d u r c h A n f o r d e r u n g s s c h e i n e d e r e in z eln e n A b ­ t e i l u n g e n e n t w e d e r a u f G r u n d ein es P l a n e s r e g e l m ä ß i g e n E in k a u f s b e s t i m m t e r W a r e n zu b e s t i m m t e n Z e i t e n , o d e r w e n n die V o r r ä t e ein b e s t i m m t e s M i n d e s t m a ß e r re ic h t h a b e n — o d e r im Falle e in t r e t e n d e n B e d arfs v o n I n ­ s t a n d h a l t u n g s m a t e r i a l , W e r k z e u g e n u n d E r s a tz te ile n . D i e s e r A n f o r d e r u n g s c h e i n soll e n t h a l t e n : G e n a u e B e s c h r e i b u n g d e r W a r e , M e n g e , L ie ferzeit , V e r w e n d u n g s ­ z w eck , N a m e d e s A n f o r d e r n d e n , O r t d e r A b l i e f e r u n g , Q u e lle d e s E in k a u f s o d e r N a m e d e r M a r k e , L a g e r r a u m d e r b e t r e f f e n d e n W a r e n g a t t u n g . D e r B e s t e l l s c h e i n für d ie L ie f e r f ir m a e n t h ä l t N u m m e r u n d D a t u m d e r B e s t e l ­ lu n g , N a m e u n d A d r e s s e d e r L ie f er f ir m a, M e n g e , B e ­ s c h r e i b u n g , L i e f e r t e r m i n , V e r s a n d a n o r d n u n g e n , P r e i s , Z a h ­ l u n g s b e d i n g u n g e n u n d b e s o n d r e A b m a c h u n g e n b e tr e f f s S c h ä d e n , V e r s i c h e r u n g , Ü b e r n a h m e , Z a h l u n g u n d R ü c k ­ b u c h u n g . Die Ü b e r n a h m e d e r W a r e u n d d a s M u s t e r ­ z ie h e n k a n n v o r o d e r n a ch d e r V e r f r a c h t u n g s t a tt f i n d e n .

22. J a h rg . / H e f t 6

J U N I 1 9 2 9 Umschau

D e r e r s t e Fa ll ist d o r t e m p f e h le n s w e r t , w o die R ü c k s e n ­ d u n g s c h w e r e r M a s c h i n e n im Falle d e r B e a n s t a n d u n g auf g r o ß e S c h w i e r ig k e it e n s t o ß e n w ü r d e .

P rüfung der Waren

E in e r d e r a m m eis te n v e r n a c h lä s s ig t e n P u n k t e , d e s s e n N i c h t b e a c h t u n g alle v o r a n g e h e n d e n B e m ü h u n g e n z u ­ s c h a n d e n m a c h e n k a n n , ist die P r ü f u n g d e r g e k a u f t e n W a r e . F i n d e t d ies e n u r o b erfl äch lich o d e r g a r n ich t s ta tt, so lie g t d a r in f ü r d e n V e r k ä u f e r ein e E r m u n t e r u n g , in Z u k u n f t nicht e n t s p r e c h e n d e W a r e zu liefern. N u r eine e i n g e h e n d e P r ü f u n g g i b t d ie S ich erh eit , d a ß m an die W a r e in d e r b e s t e l l te n G ü t e erhält. Die B e g u t a c h t u n g d e r W a r e a u f G r u n d p e r s ö n l ic h e r M e i n u n g un d S c h ä tz u n g sch lie ß t viele F e h le r q u e lle n in sich. D a h e r ist n u r die A n w e n d u n g g e n a u e r , v on b e id e n T eilen als g ü l ti g a n ­ e r k a n n t e r U n t e r s u c h u n g s a r t e n g e e i g n e t , Kla rhei t in S t r e i t ­ fällen zu b r i n g e n . Die K o s te n d e r B e s i c h t i g u n g u n d U n t e r s u c h u n g n a c h d e r L ie f e r u n g b e la u fen sich a u f 1 bis 2 v H des W a r e n p r e i s e s . Au ch d ie A b n a h m e v o r d e r L ie f e r u n g k o s t e t se lte n m ehr. H a n d in H a n d mit d i e s e r K o n tro lle m u ß au ch die d e s B u d g e t s f ü r E i n ­ k ä u f e g e h e n . Sie b e s t e h t in d e r A u f s te llu n g d e r v o r ­ au ssich tl ich en A u s g a b e n f ü r die e in zeln en A b te ilu n g e n , die oh n e b e s o n d r e E r la u b n is nicht ü b e r s c h r i t te n w e r d e n d ü r f e n , un d in d e r U n t e r b r e i t u n g r e g e l m ä ß i g e r Beric hte ü b e r die A u s g a b e n u n d ü b e r d a s V e r h ä ltn is zw isc h en V o r a n ­ sc h lag un d d en tatsä ch lich e n A u s g a b e n .

E i n i n t e r e s s a n t e s B e i s p i e l

für die H a n d h a b u n g d i e s e r G r u n d s ä t z e in d e r P r a x i s g r o ß e r a m e r ik a n i s c h e r U n t e r n e h m u n g e n b iete t die W e s t e r n Elect ric Co., ein r i e s ig e r T e l e p h o n - u n d T e l e g r a p h e n ­ ko n z ern , d e r se it 1901 d e n E in k a u f f ü r alle T o c h t e r g e s e l l ­ sc h a fte n z en t r a l i s i e r t hat. D ie se ste lle n ein P r o g r a m m für fünf J a h r e im v o r a u s auf, in d em vo n d e n L eitern d e r st atis tis c h en B ü r o s ein e V o r s c h a u ü b e r d ie v o r a u s s i c h t ­ liche E n tw ic k l u n g d e r K o n ju n k tu r , d e r W a r e n p r e i s e u n d W i r t s c h a f t s k e n n z a h l e n a n g e s te ll t w ird . D a n n w e r d e n von d e n T o c h t e r g e s e l l s c h a f t e n die v o ra u ssic h tl ich n o t w e n d ig e n A u s g a b e n fü r di e n ä c h s te n f ü n f J a h r e g e s c h ä t z t u n d die A u f s te l lu n g e n d e r Z e n t r a l g e s e ll s c h a f t e in g e r e ic h t. Die E in ­ käufe d i e s e r F i r m a , d ie sich auf 8000 v e r s c h i e d e n e W a r e n ve rte ile n , e r re i c h t e n v o r d e m K rie g e ein e H ö h e v o n 30 bis 40, nach d e m K rie g e vo n ü b e r 150 Mill. $. Ein Teii

UMS C HA U M I T T E

... -... P R A X

d e r E in k ä u f e g ilt als R e s e r v e für d e n Fall g r o ß e r Z e r ­ s t ö r u n g e n an d e n Linien d u r c h E r d b e b e n , S chne efälle , S t ü r m e u n d Ü b e r s c h w e m m u n g e n . Die E in k a u f s a b te i lu n g ü b e r w a c h t a uch die F a b r i k e n d e r L ie ferer, um f e s t z u ­ ste lle n, o b d ies e die rich tig en W a r e n zu a n g e m e s s e n e n P r e i s e n liefern k ö n n e n . Eine tec h n is ch e A b t e il u n g und e in e solche z u r Ü b e r w a c h u n g d e r ö rtli ch en E in k ä u fe d e r Z w e ig g e s e ll s c h a f te n u n t e r s t ü t z e n die Z e n t r a l e i n k a u f s a b t e i ­ lung. Die ö rtlic h en E in k ä u fe b e tr e f f e n solche W a r e n , d ie nicht vo n d e n g r o ß e n A b s ch lü ss en e r f a ß t w e r d e n , d. h.

Klein m aterial alle r Art. Die F ilia lein k äu fer g e b e n d e r Z e n t r a l e N a c h r i c h t ü b e r die ör tli che M a r k t la g e u n d g ü n ­ s tig e K a u f g e le g e n h e ite n .

Die G re n zlin ie zw isc h en zen tralisierte m u n d lokalem E inkauf d a r f nie zu e n g g e z o g e n sein. Die E in k a u f s ­ a b te ilu n g f ü h r t nicht n u r m ec h an is c h d en :Kauf d e r ange^

f o r d e r t e n W a r e n d u r c h , s o n d e r n b e r ä t die a n f o r d e r n d e n A b te ilu n g e n d u r c h V o r s c h lä g e g e e i g n e t e r Artikel, sc h läg t zeitliche V e r s c h ie b u n g e n d e r B estellung z w eck s E rzielu n g g ü n s t i g e r e r P r e is e v o r u n d erzielt d a d u r c h tatsäch lich E r s p a rn i s s e vo n 5 bis 10 v H .

In ä h n lic h e r W e i s e sind a uch die E in k a u f s a b te i lu n g e n d e r N e w - Y o r k e r C e n tr a l - E i s e n b a h n , d e r a m e r ik a n is c h e n K r i e g s m a r i n e u n d d e r P i t t s b u r g e r G l a s w e r k e o rg a n is ie r t.

E r le ic h te r t w ir d ihnen d e r E in k a u f d a d u r c h , d a ß viele s ta atlic h e u n d p r iv a te U n t e r s u c h u n g s a n s t a l t e n g e s t a t t e n , W a r e n , die d e n A n f o r d e r u n g e n d e s In s t i tu t e s e n ts p r e c h e n , m it S te m p e ln o d e r s o n s ti g e n M a r k e n zu v e r s eh e n , di e auf di e G a r a n t i e h in w e is en . D a s a m e rik a n is c h e N a tio n a l B u r e a u of S t a n d a r d s h a t 75 L is te n vo n F i r m e n v e r s c h i e ­ d e n e r G e s c h ä f t s z w e i g e z u s a m m e n g e s te llt, d ie a u f W u n s c h d e m K ä u f e r e in e r W a r e schriftlich b e s c h ein ig e n , d a ß diese d e n A n f o r d e r u n g e n d e s B ü ro s e n ts p ric h t. M a n c h e F a m i ­ lie n z eits ch riften h a b e n L a b o r a to r i e n z u r U n t e r s u c h u n g vo n H a u s h a l t g e g e n s t ä n d e n e in g e r ic h te t. N e u e r d i n g s w ird auch die G ü t e vo n B au h o lz g a r a n t ie r t .

W i r v e r d a n k e n so H a rrim a n s Buch eine au sfü h rlic h e, le ider o f t w e its c h w e if ig e u n d viele W i e d e r h o l u n g e n e n t ­ h a lt e n d e Z u s a m m e n f a s s u n g all er P u n k t e , d ie fü r d e n E in ­ k a u f ir g e n d w ie vo n I n t e r e s s e sind, u n d w e n n d a s Buch auch nicht g e r a d e viele n eue G e s i c h ts p u n k te ü b e r d ie s e s G e b i e t en th ä lt, so d i e n t es z u m i n d e s t als b e q u e m e s N a c h s c h l a g e w e r k f ü r die v o lls tä n d ig e E r f a s s u n g aller d e n E in k a u f b e tr e f f e n d e n T a t s a c h e n . [365]

L U N G E N A U S L I T E R A T U R U N D S / B U C H B E S P R E C H U N G E N

Die deutsche K o n ju n k tu r M itte Mai 1 9 2 9 N a c h d e m u n s e r e W i r t s c h a f t s e n t w i c k l u n g im Lau fe d e r letz te n J a h r e im m e r r u h i g e r un d s t e ti g e r g e w o r d e n u n d d e r ' k r i s e n h a f t e C h a r a k t e r d e r e r s t e n Z e i t n ach d e r I n ­ flation bis zu ein em e rh eb lic h e n G r a d e g e s c h w u n d e n ist, fällt die G e s t a l t u n g u n s e r e r w i c h ti g s t e n W ir t s c h a f t s m ä r k te in d e n s o e b e n a b g e l a u f e n e n W o c h e n um so s t ä r k e r auf.

W i e d e r h o l t h a t t e n w i r b e to n t , d a ß a u s d e r i n n ere n L ag e u n s r e r W i r t s c h a f t h e r a u s kein A nlaß zu u n m it t e l b a re n B e s o r g n i s s e n v o rlie g t, d a ß plötzlich e E in b r ü c h e jed o c h im Z u s a m m e n h a n g mit ä u ß e r e n , w ir m ö c h te n s a g e n , m e c h a ­ n is c h e n E in w i r k u n g e n e in t r e t e n k ö n n ten .

Ein solch ä u ß e r e r Anlaß h a t in d e n letzte n W o c h e n in d e r E n tw ic k l u n g d e r P a r i s e r R e p a r a ti o n s k o n f e r e n z Vor­

g e le g e n . U n s e r n L e s e r n ist d a s s o r g e n d e H in u n d H e r, die ä n g s t li c h e u n d n e r v ö s e A u f m e rk s a m k e it zu b e k a n n t,

mit d e r d a s g a n z e w irts c h aftlic h e D e u ts c h la n d jene V o r ­ g ä n g e v e r f o l g t hat, als d a ß h ier n ä h e r d a r a u f e in ­ g e g a n g e n zu w e r d e n b r a u c h te . D a s U n g l ü c k h a t es g e w o llt, d a ß di e W o c h e n d e r p e s s im is tis c h s te n S t i m m u n g z u s a m m en fie le n mit e in e r e r n e u t e n s t a r k e n G e l d v e r s t e i ­ f u n g in Am erik a. Die D is h a r m o n ie u n s e r e s s o e b e n g e ­ s e n k t e n D is k o n t s a t z e s m it d e n s t e ig e n d e n Z in s s ä tz e n d e r in te r n a t i o n a l e n F in a n zp lä tz e m u ß te zu s ta r k e n G e l d ­ a b z ü g e n v o n D e u t s c h la n d n ach A m e rik a f ü h r e n , d ie sich n a t u r g e m ä ß in N a c h f r a g e n a ch D e v is e n ä u ß e r t e . So k o n n t e im Z u s a m m e n h a n g mit A n g s tk ä u f e n v o n D e v ise n sich e in ig e T a g e l a n g eine w a h r e P a n ik bei u n s e n t ­ wi ckel n, die bei ä n g s tlic h e n G e m ü t e r n b e r e i ts die G e f a h r e in e r n e u e n G e l d e n t w e r t u n g a u f ta u c h e n ließ; s p ra ch m an d o c h s c h o n v o m B eg in n e in e r zw eiten Inflation.

E r f re u l ic h e r w e i s e ist die B e r u h i g u n g e b e n s o schnell e in g e t r e t e n , w ie v o r h e r d ie Panik. Es fe h lt ja auch,

g e w ö h n l ic h l o c k e n d e n B e d i n g u n g e n ( h o h e r Z in s f u ß u n d Z u ­ s i c h e r u n g d e r .S teu erfreih eit) a u f le g e n .

In d e r P r e i s b e w e g u n g h a b e n d i e s e W o c h e n d e n A b ­ s t a n d d e r b i s h e r n o c h h o h e n W a r e n p r e i s e im R a h m e n d e r a b s i n k e n d e n K o n j u n k t u r a u f g e h o l t. W i r h a b e n hier d a s t y p i s c h e Bild d e r S p ä t k o n j u n k t u r e in e r W ir t s c h a f t , in d e r u m f a n g r e i c h e P r e i s s i c h e r u n g e n d u r c h K a rtelle un d P r e i s k o n v e n t i o n e n b e s t e h e n : s p ä t u n d n u r a ll m ählich v e r ­ r i n g e r t sich d e r A b s t a n d z w is c h e n d e n P r e i s e n d e r P r o ­ d u k t io n s - u n d K o n s u m g ü t e r (A bb. 3). U n t e r d e m D r u c k d e r G e l d v e r h ä lt n i s s e is t zu e r w a r t e n , d a ß d i e s e B e w e g u n g sich in d e r n ä c h s te n Z e i t v e r s c h ä r f t , d a i m m e r d e u t ­ lic her d e r Z w a n g zur V e r r i n g e r u n g v o r h a n d e n e r L a g e r ­ b e s t ä n d e a u f t r e t e n w ird . M it d e r E r m ä ß i g u n g d e r W a r e n ­ p r e is la g e s t e h t D e u t s c h l a n d ü b r i g e n s n ich t a b g e s o n d e r t d a ; d i e B e w e g u n g d e r G r o ß h a n d e l s k e n n z a h l e n d e r w i c h ­ t i g s t e n a u s l ä n d i s c h e n W i r t s c h a f t e n w e i s t eb en fa lls a b ­ w ä r t s (A bb. 4).

D ie F r ü h j a h r s m o n a t e g e b e n in b e z u g a u f P r o d u k t i o n u n d U m s a t z in s o f e r n ein e t w a s v e r z e r r t e s Bild, als sie

U m schau t e c h n i k u n d

W I R T S C H A F T

A b b . 2. M ittle re S ä tze fü r M onats- und Tagesg eld in B erlin,

F ra n k fu rtu n d H am burg, R e ic h s b a n k d is k o n t und B e rlin e r P riv a td is k o n t A b b . 5. U n te rs tü tz te E rw e rb s lo s e (H a u p tu n te rs tü tz u n g s e m p fä n g e r ohne K ris e n fü rso rg e ) um die M o n a tsm itte , u rsp rü n g lich e und sa is o n ­

b e re in ig te W e rte (nach Donner, I. f. K.) 1926 bis 1929

IR73T9Z3I

A b b . 3. P reisspa nne zw ischen P ro d u k tio n s -u n d K o n su m g ü te r­

p reisen, e rs te = 0 g e s e tz t (Index des S ta t. R eichsam ts)

IRTfrcal

A b b . 4 . In te rn a tio n a le G ro ß h a n d e lsin d ice s 1926 b is 1929 D = D eu ts ch la n d (S ta tis tis c h e s R eichsa m t)

E = E nglan d (E con om ist) S = S chw eiz (Lorenz) S w = S ch w e d e n (Com m. K oll.)

U S A = V e re in ig te S ta a te n von A m e rik a (B ra d s tre e ts )

w i e v o n all en s a c h k u n d i g e n S tell en v e r s i c h e r t w u r d e , j e d e i n n e r e V o r a u s s e t z u n g f ü r so lc h e B e f ü r c h t u n g e n . Im G e g e n t e i l h a b e n d i e V o r r a t s k ä u f e v o n D e v is e n n a c h w e n i ­ g e n T a g e n , als sie b a r b e z a h lt w e r d e n m u ß t e n , e in e E n t ­ l a s t u n g d e s D e v i s e n m a r k t e s b e w i r k t, u n d d a j a n ich t w i e in d e n T a g e n d e r I n flatio n d i e N o t e n p r e s s e a r b e i te t , w e r d e n so lc h e „ R u n s “ , falls sie sich w i e d e r h o l e n so llte n, s t e t s ein ä h n lic h e s E n d e n e h m e n .

IRT379Z1I

A b b . 1. D eutsches H a rv a rd b a ro m e te r 1926 b is 1929 A = A k tie n in d e x (1926 F rankf. Z e itung , ab 1927 B erl. Tagebl.) W — G ro ß h a n d e ls-W a re n in d e x (neuer Index de s S ta tis t. R eichsam ts)

G = M ittle re B e rlin e r B a n k g e ld s ä tze (b e re c h n e t nach A nga ben des B e rlin e r T a g e b la tts )

G e b l i e b e n ist ein e s c h a r f a n g e s p a n n t e G e l d la g e , die s o f o r t a u t die K u rs e d e r B ö rse w ie — in Ü b e r e i n s t i m ­ m u n g m it d e r a b s i n k e n d e n K o n j u n k t u r — a u f d ie W a r e n ­ p re is e e in e n e m p fin d lic h en D r u c k a u s ü b t e . A b b . 1 z e ig t in d e r E n t w i c k l u n g d e s H a r v a r d b a r o m e t e r s die j ä h e V e r ­ ä n d e r u n g d e r d r e i M ä r k t e d e r E f f ek ten , W a r e n u n d G e l d ­ sätze. D e m s c h a r f e n A n s t i e g d e r Z in s s ä tz e , d i e h e u te f a s t d e n S t a n d v o n E n d e 1925 e r r e i c h t h a b e n , s t e h e n w e i c h e n d e B ö r s e n u n d ra s ch s i n k e n d e W a r e n p r e i s e g e g e n ­ ü b e r. A u ch die E r h ö h u n g d e s R e ic h s b a n k d i s k o n t e s um ein volle s P r o z e n t h a t g e g e n ü b e r d e m u n v e r ä n d e r t e n D r u c k d e r W e l t p lä tz e k e in e n e n n e n s w e r t e E r l e i c h t e r u n g g e b r a c h t. Die P r i v a td i s k o n t s ä t z e , d ie n o r m a l e r w e i s e s te ts u n t e r d e m R e ic h s b a n k d i s k o n t b leib e n , si n d d i e s e m rasch bis zu s e i n e r H ö h e g e f o l g t (Abb . 2). Ja, d a s volle A n ­ g e b o t an W e c h s e l n k o n n t e a u f d i e s e m N i v e a u n ich t a b ­ g e n o m m e n w e r d e n , s o n d e r n es m u ß t e ein e s c h a rf e R e p a r ­ t i e r u n g e r fo lg e n . Da a u c h d ie R e ic h s b a n k zu u m f a n g ­ re ic h en K r e d i t e i n s c h r ä n k u n g e n g e s c h r i t t e n ist, b leib t die E n tw ic k l u n g u n s r e s G e l d m a r k t e s n ach w ie v o r d ü s te r . S o g a r d a s Reic h m u ß t e z u r B e s c h a f f u n g k u r z f r i s t i g e n G e l ­ d e s e in e A nleih e v o n e in e r h a lb e n M illi arde zu a u ß e r

-Erwerbslose

IRT379Z6I

A bb. 6. A rb e its lo s ig k e it und K u rz a rb e it in vH d e r e rfaß ten G e w e rk ­ s c h a fts m itg lie d e r 1926 bis 1929

22. J a h rg . / H e f t 6

Powiązane dokumenty