_ Do estetycznej roboty drukarskiej ilustrowanej, należy dobrze w ydrukow any drzew oryt farbą czar
ną lub bronzow ą na tle żółtawym, gdyż to tło od
znacza się bardzo dobrze na papierze białym. Bla- do-żółty kolor jest co praw da nie łatw y do w yko
nania, ale zato jest najefektowniejszy dla drzew ory
tów. Dlatego też podajemy poniżej sposób, jak go przeżółcić. Lepiej jest mieszaninę powoli zabarwiać farbą żółtą, niż ją zrobić zbyt ciemną; następnie do usunie naw et najstaranniejsze podkładanie i druk nie wyjdzie dokładnie.
V
— 94 —
wienia złego trzeba w takim w ypadku umyć wszyst
kie walce.
Podkładanie piat pod tla ma głównie na celu osiągnięcie równej powierzchni i rów nom iernego za
barwienia farbą. Dlatego wszystkie niższe miejsca muszą być w yrów nane przez podkładki zarówno na cylindrze, jakoteź pod platą, miejsca zaś tłoczące za silnie złagodzić należy przez odpowiednie wycięcie.
Pod miejsca jasne podkładki przyrządza się rów nom ierne przepuszczanie przez kałamarz farby, żeby nie zbyt prędko przez formę przepuszczać w al
ce, które nie powinny być nizko spuszczane, ażeby nie zabierać niemi za wiele farby.
D rukow ać na maszynie tło równo i dobrze jest bardzo łatwo, jeżeli walce są czyste i farba dobrze roztarta. A żeby walce dobrze zarobić, trzeba je w pierw pokryć za pomocą łopatki farbą, mającą służyć na tło, dla zapełnienia wszystkich możliwych dziurek w walcach, które zaraz się oczyszcza, ażeby nie po
— 95 —
jeżeli się tego nie posiada, trochę Milóriblau i k ar
minu lub cynobru.
Jeśli potrzeba drukow ać w kilku kolorach, to, mając żółtawy i niebieskawy, można łatwo Osiągnąć trzeci kolor zielonkawy, lecz powinny dokładnie po
kryw ać się wzajemie. ciągłego przybierania farby. Chcąc tego uniknąć, trze
ba za każdym razem, gdy w alec-przybieracz zdejmu
je farbę z walca kałamarzowego, przekręcić ten osta lec-przybieracz aż do czasu, kiedy znowu farba będzie użytą. Nadto należy uważać bezustannie, czy forma dobrze się drukuje. Powyższy sposób zaleca się również i do maszyn francuskich z blatem do roz
cierania farby. Maszyny te o tyle są dogodniejsze
— 96 —
sób, ażeby brzeg papieru czyli margines przynajmniej na dwa cycera zachodził w górze ramy. Najmniej można założyć u góry na jedno cycero, nie licząc marginesu, zachodzącego na ramę; mniej założyć nie pozwalają łapki, któreby w przeciwnym razie zacho
dziły na brzeg formy i zgniotły czcionki.
— 97 —
punktury. Przy formach niepotrzebujących punktu r, kiedy środek ram y je st mniejszy aniżeli trzy cyce
Przed zsunięciem formy na fundament maszy
ny, trzeba za pomocą śrub znajdujących się pod p a newkami cylindra uregulow ać ciśnienie, jakiego w y
maga forma. Po ustawieniu cylindra śruby ścisnąć, kolumn, szczególniej zaś paginy.
Przygotowanie cylindra do drukowania tekstu.
Im powierzchnia cylindra je st twardsza, tem le
piej druk się odbija. Najlepiej na cylinder założyć dwa arkusze rolowego gładkiego, a następnie trzy cienkie albo tylko sześć arkuszy papieru średniej grubości i po wygładzeniu obciągnąć je perkalem czyli koszulką a na koszulkę nakleić arkusz średniej gru
bości i dopiero potem należy zrobić pierw szą odbitkę.
Podr. dla druk. 7
— 98 —
W edług odbitki trzeba uregulować cylinder w ten sposób, ażeby z obu stron równo i lekko tło
czył. Następnie do podkładania trzeba odbić arkusz na jedną stronę dla w yrównania tłoczenia po stronie niezadrukowanej. Podkładki nakleja się na w ierzch
nim arkuszu naklejonym na koszulce.
Tłoczenie daje się podzielić na trzy stopnie: lek
kie, średnie i mocne. Przy tłoczeniu lekkiem nale
pia się dwie, przy średniem jedną podkładkę, tłocze
nie zaś zbyt mocne osłabia się przez odpowiednie wycięcia w odbitym arkuszu, przew ażnie pierwszych i ostatnich wierszy kolumn oraz paginy.
T ak przygotow any arkusz przylepić należy na w ierzchni arkusz pokryw ający koszulkę, podnosząc jednocześnie cylinder na grubość tego arkusza, po- utrudnia dobre nakładanie arkusza na punkturę.
— 99 —
pieru nasmarowanego klajstrem punkturę płaską bez gwintu.
[
_________ , ‘l >R ys. 102. R ys. 103.
Rys. 101. Punktura Punktura
Punktura ruchoma. cylindr. płaska. przybieracz nie powinien mocno przylegać do cy
lindra farbowego, gdyż przez to osłabiają się p a
newki, na których spoczywa. W alec przybieracz przy obrocie swym powinien całą długością swoją dotykać się farby, w przeciwnym razie należy go
•odpowiednio uregulować. W alce zaś, rozcierające
— 1 0 0 —
gnąć śrubami, żeby przybieracz niepotrzebnie nie zabierał farby.
G dy forma potrzebuje przesunięcia tasiemek lub punktur, to zmiany te najpierw trzeba zrobić, a potem formę wsunąć na fundament i odbić na przy
klejonym na cylinder arkuszu. Podług tego odbicia ustawiają się tasiemki i punktury.
Dla przekonania się, czy tasiemki nie zachodzą na pismo, należy zrobić jeden obrót na maszynie.
W ogóle zaleca się jak największą przezorność w ce
lu uniknięcia szkody wywołanej zgnieceniem czcio
nek lub potarganiem tasiemek.
Jeżeli, mimo wszelkiej ostrożności odbitki w ycho
dzą nieczyste, zamazane, natenczas należy zbadać pow ód i przyczynę złego usunąć. Pow ody mogą być następujące: nie gładko wyciągnięta na cylindrze koszulka, albo też sfałdowanie na nim papieru, zbyt wielka ilość podkładek, a wreszcze niedostrzegalne drganie cylindra podczas obrotu. W tym ostatnim razie trzeba zwrócić uw agę na hamulec, ekscentry- ki i tryby fundamentowe. Trzy te części są w ści
słym ze sobą związku. W reszcie może być jeszcze także niejednakowe umocowanie tasiemek; gdy jedna za mocno, a druga za lekko jest wyprężona, a tak
— 102 —
Głownem zabezpieczeniem od marszczenia się czyli t. zw. paragrafow ania papieru, jest unikanie większej ilości podkładek na cylindrze i drukow anie tylko na twardej powierzchni bez filcu.
Maszyna podczas roboty.
Początkowy ruch maszyny i działanie wszyst
kich jej części rozpoczyna się wtedy, gdy funda
m ent wychodzi naprzód z pod cylindra; gdy zaś fun
dam ent znajduje się w tyle, wówczas maszyna je st nieczynna i znajduje się w początkowym okresie działania. Dla lepszego zrozumienia ruchu maszyny, podzielimy go na cztery zwroty. w punkcie zwrotnym; natenczas sztanga działa, przez co łapki się zamykają, m arki zaś podnoszą i pun równocześnie z trybami fundamentu, czyniąc obrót i odcisk; marki opadają a punktura ruchom a pod
nosi się. Z obrotem cylindra wałek drewniany, przy nim umieszczony, za pomocą tasiemek również czy
ni obrót. Tasiem ka dolna dopomaga do odciągnię
cia arkusza z formy.
— 103 —
siemki przeprowadzonej przez cylinder na wałek drewniany, który dopomaga do prędszego wyjścia arkusza. W alce rozcierają przybraną farbę, cylin
der zaś, tasiemki i w ałek drew niany są nieczynne.
A rkusz zadrukow any, pozostający w maszynie, znaj
duje się pom iędzy dw iem a tasiemkam i, przez co
Maszyna, pozostająca w całodziennym ruchu sm aruje się zwykle dw a razy na dzień.