Od początku istnienia, czyli od 1952 roku w Oficerskiej Szkole Radiotechnicznej (OSR), stacjonującej w Beniaminowie wraz z postępującym procesem szkolenia, zaczęto zwracać uwagę na rozwój pracy kulturalno-oświatowej jako jednego z czynników kształtujących osobowość podchorążych i żołnierzy. Początki jak zwykle nie były łatwe. Szczupłość dysponowanej bazy i zaplecza do prowadzenia działalności kulturalno-oświatowej i wychowawczej wskazywała na konieczność jej poszerzania i wzbogacania. Początkowo szkoła dysponowała kinem na wolnym powietrzu, letnim amfiteatrem, biblioteką beletrystyczną i techniczną. W roku szkolnym 1953/1954 w szkole rozpoczęły działalność koła zainteresowań: racjonalizacji, fotograficzne, turystyki, miłośników książek i historyczne. Organizacja olimpiad technicznych, quizów i wystawy literatury dopełniała kształtowanie tych zainteresowań. Powstał także sprzyjający klimat do rozwoju takich kół zainteresowań jak: Klub Wąskiej Taśmy, Dyskusyjny Klub Filmowy, Laboratorium Fotograficzne itp.
W 1955 roku OSR zostaje przeniesiona do Jeleniej Góry. Warunki bytowe słuchaczy znacznie się polepszyły, zwiększyła się baza szkoleniowa, w związku z czym zaistniała możliwość i potrzeba rozwoju działalności kulturalno-oświatowej. W tej sytuacji w roku 1959 zaszła konieczność utworzenia Garnizonowego Klubu Oficerskiego (GKO), jako ośrodka instruktorsko-metodycznego, ośrodka pracy kulturalno-oświatowej, zabezpieczającego potrzeby rozrywki wypoczynku kadry i rodzin. Budynek przy ulicy Obrońców Pokoju został zaadaptowany do nowych potrzeb systemem gospodar czym przez kadrę, podchorążych i żołnierzy OSR. Skupiał sekcję zespołu artystycznego (baletową, recytatorską, satyryczną), koła zainteresowań, zespoły młodzieżowe oraz teatr poezji i Klub Literacki. Różnorodność organizowanych imprez sprawia, że klub przyciąga swą atrakcyjnością zarówno kadrę, rodziny, podchorążych, żołnierzy jak i osoby cywilne. Na terenie GKO działała biblioteka beletrystyczna i techniczna o księgozbiorze około 50 tysięcy tomów. Obok biblioteki urządzono czytelnię Klubu Prasy i Książki, tu gromadzono najnowsze wydawnictwa literatury polskiej i zagranicznej, popularne wydawnictwa techniczne, włącznie z miesięcznikami, tygodnikami i prasą codzienną. Nie bez znaczenia jest fakt utworzenia poradni kulturalno-oświatowej o bardzo szerokim kręgu oddziaływania (pomoc zespołom kompanijnym, kołom literackim, punktom bibliotecznym, itp.). Pracownicy pionu kulturalnego bibliotek aktywnie włączają się do pracy kulturalnej w pododdziałach szkolnych. Podczas spotkań z żołnierzami poprzez przeglądy nowości wydawniczych, wieczory z udziałem koła literackiego, pogadanki tematyczne, konkursy czytelnicze, quizy itp. realizowali program popularyzacji książki. Organizują spotkania z pisarzami między innymi z Janem Gerhardem, płk Wacławem Królem, płk Zbigniewem Załuskim. Na okoliczność spotkania z autorem w 1966 roku zespół estradowy przygotował inscenizację książki płk. Załuskiego „Siedem polskich grzechów głównych”. Kierownikami biblioteki były p. Jedlińska, p. Wawrzyniak, p. Kozłowska, p. Jolanta Galicka. W 1971 roku w Jeleniej Górze odbył się finał VII Ogólnowojskowego Konkursu Czytelniczego. Podczas ceremonii zamknięcia, za działalność popularyzatorską, wyróżniono dyplomami uznania Ministra Kultury i Sztuki dwie bibliotekarki z GKO – panią AlinęWawrzyniak i Ewę Szewczyk.
jak również -, . . 96
Jednym z ważnych elementów działalności GKO była amatorska twórczość artystyczna. Twórczość ta zaczęła się rozwijać niemal równocześnie z powstaniem szkoły. Małe zespoły kompanijne szybko krzepły, zdobywały doświadczenie i sympatię widzów wojskowych i cywilnych. W wyniku pracy tych zespołów zaistniała potrzeba utworzenia reprezentacyjnego zespołu Szkoły. Początkowa działalność zespołu datuje się od 1953 , zespół jest wyróżniany na wielu przeglądach amatorskiej twórczości. W 1958 opracowany program „A jeżeli to tylko raz” jest programem muzyczno-wokalnym, wzbogaconym o recytacje. Od 1959 roku zatrudnieni w GKO instruktorzy kulturalno-oświatowi włączają się do pracy zespołu i sekcji artystycznych. Są to między innymi pani Jedlińska, pani Konieczna, pan Chorążyczeski. Zespół zaczyna odnosić sukcesy. Na początku 1960 roku powstaje przy GKO zespół operetkowy. Jak donosił Sztandar Młodych w nr 256 z października 1960 roku, dwóch amatorów z Jeleniej Góry napisało nową operetkę. Byli to Józef Pasek – kapelmistrz OSR, który napisał muzykę i Tadeusz Chorążyczeski – instruktor, który napisał libretto i opracował choreografię. Operetkę w trzech aktach pod tytułem „Angelina” wystawiono w październiku na deskach kina „Śnieżka” na terenie OSR. Nad stroną wokalną czuwała prof. Leokadia Tarłowska, reżyserem był Ryszard Dembiński, znany aktor występujący w latach 1955-1961 w Teatrze Jeleniogórskim. Rolę główną, czyli Angelinę zagrała pani Danuta Pasek, żona kapelmistrza, a główną rolę męską Jan Stróżyk. Wszystkich amatorów wychwalały Nowiny Jeleniogórskie, magazyn Odra, tygodnik Wiraże, Trybuna Ludu, natomiast niezbyt pochlebnie Żołnierz Polski. Ostatnie występy zespół operetkowy daje w marcu 1961 roku. W tym też roku zespół estradowy opracowuje program „Muzyczne Lato Radiolokatora-5”, w którym udział bierze m.in. sekcja dixielandowa, zespół mandolinistów pod kierownictwem prof. Saiferta oraz sekcja baletowa (p. Krystyna Konieczna, żona ówczesnego kierownika GKO kpt. Władysława Koniecznego i Tadeusz Chorążyczeski). Przez kilka lat zespół z nowym programem „Na żołnierskim szlaku – z piosenką” występuje nie tylko w regionie, ale i na terenie kraju w Łodzi, Zgierzu, Wrocławiu, Wałbrzychu, Modlinie, Dęblinie, na deskach teatru Ateneum w Warszawie, a nawet w Czechosłowacji. W grupie wokalistów pochwały zbierają członkowie kwartetu wokalnego między innymi pan Henryk Gradkowski, obecnie rektor Kolegium Karkonoskiego, Jerzy Faliszewski, Jerzy Szulc, Tadeusz Rawicki oraz Danuta Pasek, w grupie baletowej pani Krystyna Konieczna, Krystyna Zaręba, Tadeusz Chorążyczeski a wśród muzyków ksylofonista – Marek Zaremba, akordeonista Andrzej Augustyniak, Andrzej Musiał i wielu, wielu innych. Kierownikiem zespołu był wtedy por. Zdzisław Szczepanowski.
Powstaje także balet dziecięcy „Kopciuszek”, który daje przedstawienie „Śpiąca królewna”. Balet ten działa przez kilka lat, opracowując, co rok nowy program.
W 1968 roku zespół estradowy zdobywa główną nagrodę na II Festiwalu Zespołów Artystycznych wyższych uczelni wojskowych w Jeleniej Górze za spektakl „Służba nie drużba”. Zespół wystąpił z tym przedstawieniem między innymi w Teatrze Dramatycznym wWarszawie.
W 1969 roku Oficerska Szkoła Radiotechniczna uzyskuje status szkoły wyższej, z zespołu odchodzą ostatni podchorążowie OSR. Nie ma to jednak większego wpływu na działalność zespołu. W czerwcu 1970 roku zespół z powodzeniem bierze udział w III Festiwalu Zespołów Artystycznych Uczelni Wojskowych. Występuje w nim ponad 20 podchorążych już zWyższej Oficerskiej Szkoły Radiotechnicznej (WOSR).
W tygodniku Żołnierz Polski z 1971 roku autor artykułu „A jeśli będzie wiosna” pisze: roku
roku
,
„Na salę widowiskową GKO w Jeleniej Górze trafiłem wraz z uczestnikami XI Jeżowskich Zawodów Szybowcowych. Zespół artystyczny WOSR zaprosił nas na spektakl oparty
na motywach sztuki „Dziś do ciebie przyjść nie mogę” a zatytułowany „A jeśli będzie wiosna”. ……..Przygotowanie programu nie było łatwe. Do zespołu przyjmowani są tylko przodujący słuchacze. Co roku też zespół zasilają nowi podchorążowie, którzy wiele muszą się nauczyć. Wiemy z doświadczenia – powiedział nam kierownik zespołu Włodzimierz Liśkiewicz (potem dyrektor Centralnego Zespołu Artystycznego WP) – iż oficerowie z WOSR, którzy byli w naszym zespole, potem w jednostkach inicjują i prowadzą zajęcia kulturalno-oświatowe. A to może nas tylko cieszyć. „A jeśli będzie wiosna” jest jednym z szeregu przygotowanych przez zespół przedstawień. W zasadzie nowy program opracowuje się, w WOSR co rok. „Radar widzi wszystko”, „Służba nie drużba”, „Bez piosenki nie ma wojska” – to niektóre z tytułów dawnych spektakli. Czy wszystkie były udane? Odpowiedź na to pytanie stanowi nagroda Ministra Kultury i Sztuki, którą zespół amatorów-artystów OSR otrzymał w 1964 roku. Zespół występuje w miejscowych szkołach i zakładach pracy. Artystami są słuchacze WOSR oraz dzieci pracowników szkoły i uczennice jeleniogórskich szkół. Od 1959 roku reżyserem i choreografem zespołu jest Tadeusz Chorążyczeski, a już blisko dwadzieścia lat opracowuje muzykę i kieruje orkiestrą (społecznie) Andrzej Augustyniak. Dzięki tym dwóm ludziom powstał program „A jeśli będzie wiosna”. …. Zespół artystyczny WOSR ma dobre zaplecze. Małe, bowiem, zespoły mają wszystkie kompanie. W każdy roku wczesną wiosną organizuje się przegląd zespołów kompanijnych i najlepsi awansują do zespołu szkolnego. Warto dodać, że w zespołach podchorążowie zajmują się także pod kierunkiem p. Aliny Wawrzyniak (bibliotekarki GKO) literaturą.”
„Szkoła nie dorobiła się jeszcze w przeciwieństwie do innych uczelni klubu typu żołnierskiego. Podchorążackie muzy przygarnął, więc Garnizonowy Klub Oficerski. Może tak właśnie jest lepiej. Gdzie można byłoby znaleźć lepszą opiekunkę i kierowniczkę zarazem teatru poezji od bibliotekarki GKO – Aliny Wawrzyniak. Albo lepszego kierownika szkolnego zespołu estradowego od instruktora tej placówki – Tadeusza Chorążyczeskiego? Pod ich kierownictwem obydwa zespoły odniosły niejeden sukces. Podchorążacka estrada zdobyła cenną nagrodę już w 1968 roku w Festiwalu Zespołów Artystycznych Wyższych Uczelni Wojskowych, jaki odbył się w GKO w Jeleniej Górze. ….. Po trzecie miejsce w przeglądzie na szczeblu Wojsk Lotniczych sięgnął w br. teatr poezji. To prawda – miejsce mogłoby być, co najmniej drugie, gdyby spektakl „Borem, lasem” (wg tekstów E. Brylla) odznaczał się jednolitą koncepcją i zwartością. ……. Ważny jest fakt, że w programie tym wystąpiło 25 podchorążych i 4 panie. …. Liczy się to, że tak duża grupa podchorążych poznała smak i piękno poezji”.
W kwietniowych „Wirażach” tygodniku WL i WOPK w artykule zatytułowanym „W szumie radarów nie milkną muzy” czytamy:
W 1971 roku dotychczasowy kierownik GKO mjr Władysław Konieczny zostaje przeniesiony do Poznania, jego miejsce zajmuje kpt. Włodzimierz Liśkiewicz, który był kierownikiem do roku 1976. Następcą mjr Liśkiewicza zostaje mjr Hieronim Kraczkowski, który pełni t funkcję do 1983 roku.
Rok 1972 był rokiem kryzysowym dla zespołów estradowych. Z różnych względów rozpadł się teatr poezji, a zespół szkolny zmienił nie tylko wykonawców, ale i repertuar. Na przeglądzie w Połczynie-Zdroju 1974 zespół wystąpił, lecz nie odniósł sukcesu. Wyróżniono tylko jego solistów Zbigniewa Białoszewskiego i Witolda Jakubika. W 1975 roku reaktywowany teatr poezji WOSR zdobywa I miejsce na V Festiwalu Żołnierskich Teatrów Poezji w Białymstoku za spektakl „Zwycięstwo” w reżyserii Aliny Wawrzyniak. Rok później teatr zajmuje I miejsce na szczeblu Wojsk Obrony Powietrznej Kraju. W tym czasie zespół estradowy jedzie do Połczyna z programem pt: ”Kantyna pod uśmiechem”, zespół przyjmowany jest sympatycznie, lecz bez sukcesów.
. ę
W 1977 roku przestaje pracować w GKO pani Alina Wawrzyniak, kończąc pracę programem „Niepokój”, który zajął III miejsce na kolejnym festiwalu teatrów poezji w Białymstoku. Kierownikiem zespołu był wtedy Zbigniew Białoszewski, wieloletni członek zespołu estradowego uczelni, wielokrotnie wyróżniany na konkursach recytatorskich. Na Festiwalu Zespołów Artystycznych Połczyn 1978 uczelniany zespół estradowy zdobywa wyróżnienie za spektakl „Uśmiech na codzień”, kończy swoją przygodę z estradą por. Józef Szczęsny, określany jako filar zespołu (nie tylko z racji swojego wzrostu). Nadchodzą jednakże ciężkie czasy dla klubu. Dwa lata remontu dotychczasowej siedziby, utrata kontaktu ze stałymi bywalcami, zmiany kadrowe rodzą obawy o przyszłość klubu. W marcu 1979 tragicznie umiera Tadeusz Chorążyczeski. Ostatni spektakl, w którym aktywnie uczestniczył to „Komunikaty” w reżyserii pani Elżbiety Janas. Spektakl ten zdobywa nagrodę Przewodniczącego MRN w Jeleniej Górze na Przeglądzie Amatorskiej Twórczości Artystycznej PATA 1979. Koniec lat siedemdziesiątych charakteryzuje się kryzysem amatorskich zespołów estradowych w całym wojsku. Zmienia się Polska, zmienia się wojsko. GKO w Jeleniej Górze będący na samodzielnym rozrachunku finansowym zaczyna mieć trudności. Lata osiemdziesiąte to lata działalności małych form teatralnych, kabaretów, zespołów wokalnych. Jak co roku odbywają się przeglądy na szczeblu uczelni. Tradycyjnie też zespoły zajmują wysokie miejsca na szczeblu rodzaju wojsk.
W 1983 roku odchodzi na inne stanowisko kierownik klubu mjr Hieronim Kraczkowski, nowym kierownikiem zostaje ppor. Stanisław Otlewski.
Piękno i bogactwo regionu jeleniogórskiego sprzyja rozwojowi turystyki. Przy GKO w latach sześćdziesiątych powstaje Oddział PTTK, w kompaniach koła podchorążych, kadetów i koło pracowników szkoły. Główne zadanie członków PTTK to poznawanie kotliny jeleniogórskiej, jej historii, rozwoju oraz krzewienie kultury fizycznej. Trzeba pamiętać o tym, że podchorążowie, kadeci i żołnierze przybywali do szkoły z całej Polski. Zrzeszenie ich w organizacji turystycznej, zapoznawanie z pięknem ziemi jeleniogórskiej owocowało wielokrotnymi wycieczkami rodzinnymi w miejsce gdzie pełniło się służbę wojskową. Do podstawowych osiągnięć długoletniej działalności kół PTTK należy zaliczyć masowe uczestnictwo w różnego rodzaju imprezach krajoznawczo-turystycznych. Oddział posiadał bazę do organizowania kilkudniowych obozowisk i campingów oraz mógł korzystać z „Perły Zachodu”. Był to nieetatowy Dom Żołnierza, dawniej schronisko PTTK, wzięte w ajencję przez GKO bodajże w roku 1961. Wyremontowane w latach 1967-1971, zostało wyposażone w stylowe meble i było jednym z najciekawiej urządzonych obiektów turystycznych w regionie jeleniogórskim. Mieściła się tam kawiarnia, hotel na 16 osób i sala taneczna. Schronisko to istnieje do tej pory w pięknym zakątku, w lesie nad Jeziorem Modrym, na rzece Bóbr. Oddział PTTK funkcjonował w zasadzie do rozformowania Centrum Szkolenia Radiotechnicznego. Ostatni aktywni działacze turystyki w ramach wojskowego oddziału PTTK to między innymi pan Jan Jagielski – obecnie profesor Uniwersytetu Zielonogórskiego, Zdzisław Baran, Jerzy Pawlak, Sylwester Kamecki.
GKO, co roku wpisywał się w imprezy kulturalne w ramach „Września Jeleniogórskiego” organizując okolicznościowe wystawy grafiki, plastyki, między innymi ciekawą wystawę ppor. Eugeniusza Kopcia „Kobieta w metaloplastyce”.
W 1972 roku w GKO utworzono szczep harcerski. Należało do niego 80 zuchów i druhów, a komendantem szczepu został podharcmistrz sierż. pchor. Józef Reszczyński. Szczep istniał do końca lat siedemdziesiątych.
r.
,
Oprócz działalności kulturalno-oświatowej, zaspokajającej potrzeby ducha GKO znany był w środowisku jeleniogórskim jako miejsce znakomitych zabaw i wieczorków tanecznych. Na dużej sali tanecznej, w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych, odbywały się trzy razy w tygodniu wieczorki taneczne. Do tańca przygrywał zespół muzyczny złożony z muzyków orkiestry wojskowej oraz piosenkarzy. Bilety wstępu na te imprezy były trudne do zdobycia, należało rezerwować je dużo wcześniej.
Wskutek zmian ustrojowych w latach dziewięćdziesiątych następuje znaczna redukcja ilościowa Sił Zbrojnych. Zmniejsza się ilość szkolonych słuchaczy w WOSR, a co za tym idzie ilość kadry zawodowej. Zmieniają się zadania i priorytety. Klub ogranicza swoją działalność do organizacji imprez okolicznościowych, rozrywkowych, traci swoją główną rolę ośrodka instruktorsko-metodycznego pracy kulturalno-oświatowej. Działają jeszcze prężnie sekcje plastyczne, literackie, które ukierunkowane są przede wszystkim na prace z dziećmi. Sekcje te pod kierownictwem pani Małgorzaty Szymczyk i pani Marioli Kuźmińskiej działają do roku 2003. Instruktorki organizują przez szereg lat wiele konkursów plastycznych, recytatorskich, literackich. Niektóre z nich, jak np. konkurs poezji „Strofy mojego lata” są konkursami o zasięgu ogólnopolskim i zdobywają dużą popularność. Członkowie sekcji zdobywają też szereg wyróżnień. W 1998 roku laureatem przeglądu ATA zostaje Klaudia Żyła z pracowni plastycznej GKO. Klub otrzymał także wyróżnienie na X Międzynarodowym Biennale Grafiki dzieci i młodzieży w Toruniu w 1996 roku.
W roku 2000 zapada decyzja o likwidacji garnizonu Jelenia Góra. Zmienia się siedziba klubu, z ul. Obrońców Pokoju zostaje przeniesiony na teren Centrum Szkolenia Radioelektronicznego.
W pierwszej kolejności rozwiązano dwie instytucje, Garnizonowy Klub Oficerski i Orkiestrę Wojskową Garnizonu Jelenia Góra. Ostatnim kierownikiem klubu od roku 1990 do 2003 był mjr Stanisław Skorupski.
Historia Garnizonowego Klubu Oficerskiego nie doczekała się jeszcze żadnego opracowania. Jest to pierwsza tego typu próba. W tak krótkim artykule nie sposób opisać wszystkich przejawów działalności klubu, ludzi, którzy w nim pracowali, ani też osób, które tworzyły historię GKO.
Zarys historii OSR 1952-1967. Praca zbiorowa pod redakcją płk mgr inż. Wacława Kazimierskiego
iuletyn jubileuszowy. Zarys historii uczelni w latach 1967-1972. Praca zbiorowa pod redakcją płk dr inż. Wacława Kazimierskiego
Kroniki GKO. – • . . • B . . • Bibliografia: 100
Jerzy Górski