Działania i przedsięwzięcia organizacji

Wraz ze zmieniającymi się celami, zmieniał się charakter podejmowanych przez badane stowarzyszenia działań.

Od pierwszych lat istnienia organizacji polskich imigrantów zarobkowych do momentu aktualnego, edukacja stanowi priorytetowy obszar aktywności badanych stowarzyszeń (wychowanie i edukacja jest wskazane, jako kluczowe pole działania przez 5 z 11 organizacji w sondażu, tabela 7). Założenie polskiej szkoły jest niejednokrotnie głównym powodem, dla którego działacze podejmują się trudu zawiązania polskiej organizacji. Zasadniczą funkcją szkół skupiających się przy polskich organizacjach jest

pomoc rodzinom w nauczaniu języka polskiego i przekaz podstawowej wiedzy dotyczącej historii i geografii Polski. Jak ocenia jeden z ekspertów,

W tych szkołach uczą języka polskiego, historii Polski i geografii Polski, więc są to szkoły, które mają charakter uzupełniający, jako że uczniowie, którzy uczęszczają do szkół i szkółek, uczęszczają do swoich szkół lokalnych hiszpańskich, czy innych na terenie Hiszpanii. Z racji też prowadzenia tej działalności oświatowej, te właśnie stowarzyszenia proponują pewne projekty edukacyjne, imprezy do udziału, których często też zapraszają inne szkoły. <2_IDI_E_POIE_Hiszpania>

Rola szkół nie ogranicza się jednak do działalności edukacyjnej. W wielu przypadkach szkoły stają się centrami życia polonijnego. W ramach działalności szkół organizowane są różnego rodzaju spotkania, konkursy, zawody i koncerty. Oprócz funkcji edukacyjnych i kulturalnych szkoły pełnią również ważną rolę integracyjną na poziomie nieformalnym, co ma przemożny wpływ na podtrzymywanie więzi społecznych wśród Polaków rezydujących w określonych dzielnicach, miejscowościach lub regionach. (Stanek 2017)

(….) są szkoły polonijne, ciekawe, dlatego, że no ja przez wiele lat prowadziłam, bo prowadzałam moją starszą córkę do takiej szkoły i tam rzeczywiście tutaj to jest szkoła, funkcjonująca bardziej nie jak szkoła, a raczej, jako miejsce spotkań (….).

<6_IDI_E_POIE_Hiszpania>

Ważną transformacją w tym zakresie działania jest fakt, że coraz częściej dzieci w szkole uczą się języka polskiego zupełnie od podstaw. Jak informuje strona internetowa jednej z badanych organizacji:

Już nie dominują uczniowie urodzeni w Polsce, których rodzice we względnie krótkim czasie mieli zamiar wrócić do ojczyzny i tam kontynuować dalszą naukę. Dla nich, język polski był i pozostawał językiem pierwszym. Przyjeżdżali bardzo dobrze przygotowani, również przykładali się do nauki, gdyż po powrocie nie chcieli wyróżniać się negatywnie.

To oni nadawali ton klasie. Obecnie, większość uczniów urodziła się w Hiszpanii i językiem pierwszym stał się dla nich język hiszpański.

Oferta edukacyjna w zakresie języka polskiego i wiedzy o Polsce dla dzieci często idzie w parze z organizacją wydarzeń patriotycznych i sportowych oraz działań integrujących lokalne społeczności Polaków (sport i rekreacja zostały wskazane, jako obszary działania przez 5 z 11 organizacji w sondażu). Niektóre z organizacji oferują też naukę języka polskiego dla dorosłych.

Tabela 4. Pola działania polskich organizacji imigranckich w Hiszpanii (wyniki sondażu instytucjonalnego)

Pola działania

Promocja Polski w społeczeństwie kraju pobytu 11

Kultura i sztuka 9

Edukacja i wychowanie 9

Podtrzymywanie tradycji i tożsamości narodowej 8

Porady i pomoc dla nowych imigrantów z Polski 6

Sport, turystyka, rekreacja, hobby 5 Budowanie stosunków bilateralnych między krajem pobytu a Polską 5

Działalność międzynarodowa 4

Sprawy młodzieży 3

Samopomoc 3

Sprawy branżowe i zawodowe 2

Media 1

Badania naukowe 1

Sprawy kobiet 1

Inne 1

Ogółem 11 Drugim ważnym obszarem działań organizacji była pomoc dla rodaków przybywających do Hiszpanii. W latach 80. i 90. badane organizacje skupiały się na oferowaniu rodakom wsparcia w podstawowych kwestiach administracyjnych, językowych i kreowaniu przestrzeni dla podtrzymywania tradycji i kultury polskiej na emigracji. Często działalność ta miała charakter nieformalnych spotkań, celebrowano wspólnie polskie święta i tradycje. Działalność organizacji w tym początkowym okresie miała miejsce we wsparciu przez lokalne parafie lub misje katolickie, stąd spotkania często były organizowane po niedzielnej mszy.

Obecnie organizacje w coraz mniejszym stopniu angażują się w pomoc doraźną udzielaną imigrantom (samopomoc wskazana jako kluczowe pole działania przez zaledwie 2 z 11 organizacji w sondażu) i w większym zakresie skupiają się na wydarzeniach służących wewnętrznej integracji środowiska (pikniki, wspólne wyjazdy, bale, koncerty) oraz aktywności polegającej na propagowaniu tradycji i kultury polskiej nie tylko wśród Polaków, ale również w szerzej pojętych środowiskach lokalnych.

Tabela 5. Kluczowe pola działania (wyniki sondażu instytucjonalnego)

Kluczowe pola działania

Edukacja i wychowanie 5

Podtrzymywanie tradycji i tożsamości narodowej 5

Kultura i sztuka 4

Promocja Polski w społeczeństwie kraju pobytu 4

Sport, turystyka, rekreacja, hobby 2

Samopomoc 2

Badania naukowe 1

Działalność międzynarodowa 1

Inne 1

Ogółem 11

Promocja kultury i sztuki polskiej zajmuje ważne miejsce wśród działań organizacji, zarówno w zakresie promocji gastronomii, tańców ludowych, czy też innych tradycji narodowych, jak i promocji sztuki nowoczesnej poprzez organizację wernisaży lub projekcji polskich filmów. Podtrzymywanie tradycji i tożsamości narodowej wskazane było, jako kluczowe pole działania przez 5 z 11 stowarzyszeń w sondażu instytucjonalnym, kultura i sztuka przez 4 z 11. Wymiana międzykulturowa w niektórych przypadkach obejmuje też wymianę naukową i gospodarczą.

Z kolei organizacje skupiające imigrantów wysokokwalifikowanych, kładą nacisk na przedsięwzięcia związane z networkingiem i rozwojem zawodowym. Promowanie pozytywnego wizerunku Polski i Polaków było wskazane jako kluczowe pole działania przez 4 z 11organizacji, natomiast budowanie stosunków bilateralnych wskazane zostało jako pole działania przez 5 z 11, a sprawy zawodowe przez 2 z 11.

Podsumowując, istnieje dość duże zróżnicowanie w działaniach i przedsięwzięciach podejmowanych przez badane organizacje, ale większość skupia się wokół trzech głównych filarów:

− Działalność edukacyjna wobec dzieci i młodzieży (rzadziej, wobec dorosłych), regularne zajęcia edukacyjne najczęściej powiązane z organizacją wydarzeń kulturalnych i sportowych,

− Działania integracyjne, wydarzenia socjalne scalające lokalne środowisko Polaków,

− Działalność kulturalna mająca na celu podtrzymywanie polskiej tożsamości narodowej, jak i przybliżanie polskiej kultury i języka szerszej publiczności w kraju przyjmującym i kreowanie pozytywnego wizerunku Polski i Polaków.

Ta ostatnia nabiera coraz większego znaczenia dla badanych organizacji, choć często pozostaje poniżej ambicji zarządu z powodu ograniczeń finansowych. Natomiast pomoc doraźna osobom polskiego pochodzenia lub reprezentowanie polskich imigrantów wobec władz lokalnych straciło na znaczeniu w związku z mniejszym zapotrzebowaniem i ograniczeniem środków finansowych na takie projekty, choć niektóre z badanych organizacji nadal takie działania podejmują.