Działania samorządu województwa lubelskiego  na rzecz wspierania przedsiębiorstw z regionu

Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014–2020 (z perspek-tywą do 2030 r.) jest najważniejszym dokumentem programowym, który okre-śla wizję, cele i kierunki rozwoju województwa lubelskiego [Strategia Rozwoju Województwa... 2013]. Podstawowym wyzwaniem, jakie przyjęto w strategii, jest przełamywanie utrwalonego przez dziesięciolecia i widocznego na tle innych regio-nów niedorozwoju, m.in. dzięki przyspieszeniu zmian strukturalnych (wsparcie rozwoju firm i przedsiębiorczości, wsparcie rozwoju sektorów o wysokiej pro-duktywności – zaawansowanych technologicznie i usług wiedzy)⁹. W horyzon-cie do 2020 r. (z perspektywą do 2030) za jeden z czterech strategicznych celów rozwoju lubelskiego przyjęto selektywne zwiększanie potencjału wiedzy, kwa-lifikacji, zaawansowania technologicznego, przedsiębiorczości i innowacyjności regionu. W związku z tym przewidziano adekwatne kierunki wsparcia, w tym stworzenie systemu wsparcia naukowego, eksperckiego wdrożeniowego na rzecz wybranych sektorów gospodarki, jak też wspieranie ważnych dla rynku pracy kierunków kształcenia na poziomie wyższym [Kawałko, Sagan 2014, s. 552–554].

Choć w strategii nie znalazły się bezpośrednie zapisy dotyczące umiędzynarodo-wienia regionalnego biznesu, należy podkreślić, że wszystkie działania interwen-cji regionu w sferze przedsiębiorczości pośrednio przyczyniają się do budowy potencjału firm na rynkach zagranicznych.

Województwo lubelskie rozpoczęło intensywne działania operacyjne na rzecz wspierania przedsiębiorstw i promocji gospodarczej regionu w 2013, w związku z realizacją projektu kluczowego finansowanego ze środków UE (Marketing Gospo-darczy Województwa Lubelskiego). Kluczowym celem projektu była budowa spójnego modelu współpracy regionalnej w zakresie informacji gospodarczej dla przedsiębiorców i potencjalnych inwestorów, a także opracowanie koncepcji i wdrożenie wyrafinowanych działań marketingowych kreujących region jako atrakcyjne miejsce dla inwestorów i turystów [Donica 2014, s. 348–349]. Realizacja

9 Szerzej: [Kawałko, Sagan 2014, s. 552].

projektu jest w szczególności zorientowana na potrzeby przedsiębiorców z Lubelsz-czyzny, którzy oczekują od regionalnych instytucji publicznych pomocy w zakre-sie zdobywania kontrahentów z zagranicy. Lokalny biznes akcentował potrzebę zorganizowania im misji wyjazdowych, umożliwienia udziału w targach i wysta-wach na świecie oraz informacji na temat rynków zagranicznych oraz sposobów finansowania ekspansji zagranicznej [Donica 2014, s. 349–350]. Do podstawowych problemów związanych z promocją i informacją zagraniczną pojawiających się w regionie zaliczono [Donica 2014, s. 350]:

• niski poziom koordynacji działań realizowanych w zakresie promocji regionu pomiędzy instytucjami odpowiedzialnymi za promocję,

• niski poziom profesjonalnej i kompleksowej obsługi biznesu ze strony insty-tucji publicznych w zakresie rozwoju potencjału inwestycyjnego i eksporto-wego przedsiębiorców z terenu Lubelszczyzny oraz potencjalnych inwestorów,

• słaby potencjał rozwojowy firm z terenu województwa lubelskiego,

• niski poziom potencjału eksportowego przedsiębiorstw z regionu,

• niedostateczną atrakcyjność inwestycyjną regionu,

• niską rozpoznawalność regionu i brak budowania pozytywnego wizerunku województwa pod względem gospodarczym.

W latach 2013–2015 samorząd województwa lubelskiego zrealizował wiele systemowych i zaplanowanych działań wspierających potencjał eksportowy przedsiębiorstw z regionu, próbując przełamywać niekorzystne tendencje zary-sowane powyżej. Zorganizowano 20 misji gospodarczych oraz wyjazdów na targi inwestycyjne (na przykład do USA, Wielkiej Brytanii, ZEA, Arabii Saudyjskiej, Angoli), w których wzięło udział prawie 200 przedsiębiorców z Lubelszczyz-ny¹⁰. Ich realizacja była komplementarna z centralnymi programami wsparcia dla umiędzynarodawiających się firm, takich jak GoAfrica i Program Promocji Gospodarczej Polski Wschodniej.

Bardzo ważnym komponentem kluczowego projektu Marketing Gospodarczy były działania podejmowane z firmą doradczą PwC Polska¹¹. Były one w dużej mierze obliczone na wyposażenie polskich firm z Lubelszczyzny w

kompeten-10 Wszystkie informacje na temat projektu wspierania potencjału eksportowego przedsiębiorstw z regionu lubelskiego podaję na podstawie wywiadu z Panem Dariuszem Donicą, Dyrektorem Depar-tamentu Promocji i Turystyki Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubelskiego. Wywiad został przeprowadzony w dniu 4.05.2015 r.

11 W ramach zamówienia pt.: „Wdrożenie działań wspierających przedsiębiorców oraz pozo-stałe instytucje z terenu województwa lubelskiego, w tym JST, w procesie poprawy warunków dla wzrostu konkurencyjności Lubelszczyzny pod względem gospodarczym”. Źródło jak w przypisie poprzednim.

cje pozwalające prowadzić działalność na rynkach zagranicznych oraz w zasoby relacji z potencjalnymi partnerami biznesowymi.

Do najważniejszych modułów projektu należały szkolenia dla eksporterów i szkolenia dla JST.

1. Szkolenia dla eksporterów. W ramach Akademii Biznesu zrealizowano 14 modułów szkoleń, w których uczestniczyło łącznie 660 przedsiębiorców z regionu (w Lublinie i byłych miastach wojewódzkich). Dodatkowo odbyło się 20 spotkań warsztatowych dla grup przedsiębiorców zainteresowanych działalnością eksportową oraz dla uczestników systemu marketingu gospo-darczego w województwie lubelskim. Wzięło w nich udział prawie 250 firm.

Przeprowadzono modelowe misje gospodarcze dla lubelskich przedsiębior-ców do Lyonu, Nowego Jorku i Genewy.

2. Szkolenia dla JST. Wsparcie pracowników biur obsługi inwestora dla lokal-nego biznesu należy uznać za jeden z kluczowych czynników sukcesu ana-lizowanego projektu. Kompetencje przedstawicieli administracji w zakresie funkcjonowania przedsiębiorstw na rynkach zagranicznych oraz możliwości wsparcia w tym zakresie są bardzo istotne nie tylko dla firm z potencjałem eksportowym, lecz także z punktu widzenia obsługi inwestorów zewnętrz-nych. W tym celu odbyło się 8 spotkań warsztatowych dla JST i instytucji tworzących system „Biznes. Lubelskie” w Lublinie, Zamościu, Świdniku, Białej Podlasce, Janowie Lubelskim, Puławach, Chełmie oraz Lubartowie.

Zorganizowano warsztaty w systemie pracy „ręka w rękę” w siedzibie PWC Polska dla pracowników Urzędu Marszałkowskiego Województwa Lubel-skiego bezpośrednio związanych z wdrażanym systemem. Przeprowadzono ponad 20 szkoleń dla pracowników instytucji zaangażowanych we wdrażanie projektu w zakresie najlepszych praktyk obsługi inwestorów oraz wsparcia przedsiębiorstw zainteresowanych działalnością eksportową, obejmujących m.in. standardy i narzędzia komunikacji z inwestorami i przedsiębiorstwami zainteresowanymi działalnością eksportową.

Poza omówionymi dwoma podstawowymi modułami projektu z PwC, podjęto próbę instytucjonalizacji spotkań w ramach zespołu „Biznes Test” i „Klubu Oto-czenia Biznesu”, do którego należą podmioty gospodarcze i inwestorzy zaintere-sowani działalnością gospodarczą w województwie oraz uruchomiono platformę crowdsourcingową (dobrych pomysłów dla lubelskiego biznesu i pomysłów sprzyjających rozwojowi regionu).

Oceniając wsparcie udzielane przez instytucje samorządu regionalnego na rzecz wzrostu potencjału wiedzy o rynkach zagranicznych i generalnie wzrostu

międzynarodowej konkurencyjności lokalnego biznesu, należy podkreślić sys-temowy i sekwencyjny charakter podejmowanych działań. Projekt Marketingu Gospodarczego (wraz z komponentem realizowanym przy współpracy z PwC), o bardzo dużej skali i kompleksowości, objął cały region, animując nowe działania i współpracę setek przedsiębiorstw. Pomimo że nie wykonywano dotychczas jego ewaluacji (projekt zakończył się we wrześniu 2015), jest on zdaniem administra-cji regionalnej i biznesu bardzo dobrze ocenianym jako profesjonalne narzędzie poprawy kompetencji proeksportowych przedsiębiorstw, ich relacji z partnerami zagranicznymi i nawiązywania nowych oraz lepszej współpracy na poziomie regionalnym (większa skłonność lokalnych firm do tworzenia formalnych i nie-formalnych sieci współpracy, dzielenia się wiedzą, dzielenia się informacjami na temat rynków zagranicznych oraz projektowania wspólnych kanałów dystry-bucji z niekonkurującymi ze sobą partnerami lokalnymi, budowa klastrów itp.).