• Brak sprawdzenia jakości podłóż (podłoża wyschnięte, oderwane od płytki np. Uromedium), daty ważności, pozostawienie przez dłuższy czas otwartych pojemników, co może spowodować przypadkowemu
zanieczyszczeniu np. przez zarodniki grzybów w powietrzu
• Nieprawidłowe oznakowanie próbek: opis musi zawierać imię i
nazwisko, rodzaj materiału, datę i godzinę pobrania materiału, nazwę kliniki
43
Błędy przelaboratoryjne
Etap przygotowania i opisania próbek pacjenta cd.
• Opisy wykonywane w nieodpowiednich miejscach np. butelki do krwi, wymazówki, Uromedium
• Oklejanie butelek (plastry, „kapturki” na korku) może spowodować
uszkodzenie kodów kreskowych używanych przy wstawianiu butelek do analizatora
• Błędy identyfikacyjne związane z opisem próbek (należy wykonywać opisy przed pobraniem, gdyż przy kilku miejscach pobrania łatwo o pomyłkę)
44
Błędy przedlaboratoryjne
45
Błędy przedlaboratoryjne
46
Błędy przedlaboratoryjne
Błędy związane z nieprawidłowym wypełnieniem skierowania oraz jego zanieczyszczenie
Prawidłowo wypełnione skierowanie zawiera:
• Imię i nazwisko pacjenta
• Pesel
• Rodzaj materiału
• Pieczątka oddziału
• Numer ośrodka kosztowego danego oddziału
• Data i godzina pobrania
• Rozpoznanie kliniczne
• Stosowane leczenie
• Informacja o założonym u chorego: cewniku, drenu, stałej linii naczyniowej
• Pieczątka i podpis lekarza prowadzącego
• Rodzaj badania: diagnostyczne, kontrolne, ukierunkowane
47
Błędy przedlaboratoryjne
Pobranie materiału biologicznego – KREW
• Pobranie na przeterminowane butelki do posiewu krwi (należy wyrzucić butelki przeterminowane z oznakami zmętnienia, uszkodzenia, nadmierną ilością gazu)
• Pobranie na schłodzone butelki ( butelki należy przechowywać w temp.
pokojowej)
48
Błędy przedlaboratoryjne
• Pobranie na niewłaściwy zestaw butelek
Dla pacjenta w trakcie antybiotykoterapii
Dla pacjenta bez antybiotykoterapii
Poprawny zestaw
49
Poprawny zestaw
Błędy przedlaboratoryjne
Pobranie materiału biologicznego – KREW
• Nieodpowiednia objętość pobranej krwi posianej do podłoża
• Krew należy pobrać w objętości odpowiedniej do rodzaju podłoży stosowanych do badania, zgodnie z zaleceniami producenta
• Należy zachować stosunek 1:10 lub 1:20 objętości materiału do objętości podłoża
Najczęściej:
dorośli do 10 ml/butelkę (zawsze w zestawie); dzieci 1-3ml/butelkę.
50
Błędy przedlaboratoryjne
Pobranie materiału biologicznego – KREW
51
Postać kliniczna Wymagana liczba próbek krwi
Sepsa i gorączka o domniemanym tle infekcyjnym- ostry przebieg (zapalenie opon MR, zapalenie płuc, zapalenie kości i szpiku)
2 próbki z różnych wkłuć bezpośrednio po sobie
Gorączka o nieustalonej etiologii 2 próbki z 2 różnych wkłuć w ciągu 1 godz., powtórzyć badanie po 24 i 48 h
Ostre, podostre zapalenie wsierdzia 3 próbki z różnych wkłuć w ciągu doby Zakażenie odcewnikowe 1 próbka z wkłucia obwodowego
1 próbka krwi pobrana z cewnika wymaz z miejsca wkłucia
końcówka cewnika w jałowej probówce
Błędy przedlaboratoryjne
Pobranie materiału biologicznego - KREW
• Nieodpowiednie przygotowanie miejsca wkłucia (po dezynfekcji miejsca wkłucia należy koniecznie odczekać do czasu wyschnięcia preparatu, nie należy nadmiaru środka dezynfekcyjnego wycierać gazikiem)
52
Błędy przedlaboratoryjne
Pobranie materiału biologicznego - KREW
• Brak odkażania gumowego korka w butelce z podłożem przed nakłuciem (korek należy traktować tak samo jak skórę pacjenta)
• Należy:
53
Błędy przedlaboratoryjne
Pobranie materiału biologicznego – KREW
• Niewłaściwa kolejność podczas „wstrzyknięcia” pobranej krwi do butelek
W przypadku pobrania krwi :
zamkniętym systemem (metoda zalecana)- należy w pierwszej
kolejności posiać na butelkę tlenową następnie beztlenową aby zapobiec przedostaniu się powietrza do butelki beztlenowej
strzykawką - w pierwszej kolejności na butelkę beztlenową a następnie tlenową celem uniknięcia przedostania się do niej
powietrza
54
Błędy przedlaboratoryjne
Pobranie materiału biologicznego – KREW
• Pobieranie krwi na „szczycie” gorączki
• Jeden posiew krwi
• Posiew krwi pobrany o przypadkowym czasie, bez związku z obrazem choroby
• Nie przestrzeganie procedury pobierania krwi zleconego przez lekarza
(zamiast pobrania np.: o 16, 17 i 18, pobranie rano w południe i wieczorem
• Nie dostarczanie butelek do laboratorium bezpośrednio po posianiu
55
Błędy przelaboratoryjne
Pobranie materiału biologicznego – PŁYN MÓZGOWO-RDZENIOWY
• brak obowiązkowego pobrania płynu na pełny zestaw: butelka BactAlert PF (3 - 4 ml)+ jałowa probówka (1,5-2 ml) + krew na posiew (2 posiewy krwi: 2 butelki tlenowe + 2 beztlenowe z dwóch rożnych anatomicznie miejsc
bezpośrednio z naczyń żylnych)
• Właściwe pobranie!
56
lub
Zabezpieczyć 200 µl PMR na PCR
Błędy przedlaboratoryjne
Pobranie materiału biologicznego – PŁYN MÓZGOWO-RDZENIOWY
• Brak odkażenia korka od butelki BactAlert PF i odczekania do wyschnięcia preparatu dezynfekcyjnego
• Pobranie płynu MR do jałowej probówki poza godzinami pracy Pracowni Mikrobiologii
• Brak poinformowania Pracowni Mikrobiologii o pobraniu płynu MR w celu przygotowania w pracowni odpowiednich odczynników
• Niedostarczenie płynu MR do 15 minut od pobrania !
• Nieodpowiedni transport płynu MR (ręce salowych, kieszenie fartucha, koszyczek!)
57
Błędy przedlaboratoryjne
Pobranie materiału biologicznego – górne drogi oddechowe
Wymaz z jamy ustnej, gardła, nosa, ucha, jamy nosowo-gardłowej
• pobieranie wymazów suchą wymazówką (należy przed wykonaniem wymazów zwilżyć wymazówkę solą fizjologiczną a następnie pobrać materiał)
• podczas pobierania wymazu z gardła dotykanie języka, podniebienia
• brak zdezynfekowania przewodu zewnętrznego ucha podczas pobierania wymazu z ucha
58
Błędy przedlaboratoryjne
Pobranie materiału biologicznego – dolne drogi oddechowe
PLWOCINA
• Brak poinformowania pacjenta o zasadach pobrania plwociny
• Ślina zamiast plwociny (plwocina musi pochodzić z głębokiego odkrztuszenia!)
• Pobranie plwociny do niejałowego pojemnika
• Pobranie jako plwociny wymazu z rurek intubacyjnych lub tracheostomijnych
• Zbyt późny transport plwociny do laboratorium (należy dostarczyć materiał do 2 godz. od pobrania)
• Pobranie poza godzinami pracy Pracowni Mikrobiologii
59
Błędy przedlaboratoryjne
Pobranie materiału biologicznego – dolne drogi oddechowe
• Wydzieliny oskrzelowe, bronchoaspiraty, BAL- zbyt późny transport do Pracowni Mikrobiologii
• Pobranie płynu opłucnowego do niejałowej probówki oraz zbyt późny transport
60
Błędy przedlaboratoryjne
Pobranie materiału biologicznego – mocz
• 50% moczy na posiew to mocze źle pobrane!
• Brak poinformowania pacjenta o zasadach pobrania moczu
• Przeterminowane podłoża do pobrania moczu
• Zbyt późny transport moczu pobranego do jałowego pojemnika do Pracowni Mikrobiologii (zalecany czas to 2 godz. od pobrania)
61
Błędy przedlaboratoryjne
Pobranie materiału biologicznego – kał
• Pobranie wymazu z odbytu w kierunku wykrycia toksyn Clostridium difficile na wymazówkę ( materiałem musi być świeży kał pobrany do pojemnika a nie wymaz z odbytu!)
• Nieodpowiednia ilość materiału ( należy pobrać próbkę kału wielkości orzecha laskowego!)
62
Błędy przedlaboratoryjne
Pobranie materiału biologicznego – kał
• Zbyt późne dostarczenie pobranej próbki do laboratorium, toksyna A i B Clostridium difficile ulega rozkładowi w temp. pokojowej i może być
niemożliwa do wykrycia po 2 godz. od momentu pobrania!
• Pobranie wymazu z odbytu w kierunku wykrycia antygenów: Norowirusów, Adenowirusów, Rotawirusów, Astrowirusów oraz w kierunku bakterii
Campylobacter (materiałem musi być świeży kał wielkości orzecha laskowego a nie na wymaz z odbytu!)
63
Błędy przedlaboratoryjne
Pobranie materiału biologicznego – kał
• Źle pobrany wymaz z odbytu (wymaz z okolicy odbytu, nie wprowadzenie wymazówki poza zwieracz odbytu, na wymazówce musi być ślad kału!)
64
Błędy przedlaboratoryjne
Transport materiału biologicznego
• Transport butelek z krwią, płynem mózgowym w nieodpowiednim pojemniku transportowym (uniemożliwienie wyhodowania
drobnoustrojów wrażliwych na wahania temperatury (S. pneumoniae, N.meningitidis, H.influenzae)
• Nieodpowiedni (zbyt późny) czas dostarczenia materiału od momentu jego pobrania (pobrany materiał musi być niezwłocznie przekazany do
laboratorium)
65
Błędy przedlaboratoryjne
66
Zasady transportu
• Pobrane materiały do badań muszą być transportowane w zamkniętym, sztywnym, trwałym, zaciemnionym, łatwym do umycia i dezynfekcji
pojemniku zbiorczym oznakowanym znakiem „biohazard - materiał zakaźny”
• Pojemnik zbiorczy powinien być doposażony w wyjmowane statywy do transportu probówek, które należy transportować w pozycji stojącej
• Pojemnik zbiorczy powinien być z rączką, pokrywą, wyłożony materiałem absorpcyjnym wilgoć i płyny