OFECONOMIC ENTIT1
Wskaźniki finansowe uzyskane w okresie dwóch miesięcy br. świadczą o pogorszeniu się kondycji podmiotów gospodarczych w porównaniu do analogicznego okresu roku ubiegłego.
Niższe tempo wzrostu przychodów niż kosztów ich uzyskania wpłynęło na pogorszenie się wyniku finansowego brutto, który na koniec lutego br. wyniósł minus 116,3 min zł. Jednostki gospodarcze sektora publicznego osiągnęły wynik finansowy brutto w kwocie minus 266,5 min zł.
Natomiast w przypadku podmiotów sektora prywatnego wystąpiła nadwyżka zysków nad stratami, bowiem wynik brutto był dodatni i wyniósł 150,2 min zł.
Wynik finansowy netto na koniec lutego br. wyniósł minus 301,4 min zł. Należy przy tym zauważyć, że jednostki gospodarcze prowadzące działalność w sektorze publicznym uzyskały ujemny wynik finansowy netto w kwocie 357,2 min zł, a podmioty sektora prywatnego dodatni 55,8 min zł.
Wyniki finansowe jednostek z sekcji górnictwo i kopalnictwo nadal pozostają ujemne. Wynik brutto tychjednostek wyniósł minus 339,6 min zł, z kolei wynik netto minus 344,6 min zł. Dodatnie salda wyniku finansowego wystąpiły m in. wśród jednostek zaliczanych do sekcji: działalność produkcyjna (ich wynik brutto wyniósł 111,4 min zł, netto 32,8 min zł), zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę (odpowiednio: 58,1 min zł i 6,9 min zł), handel i naprawy (42,9 min zl i 20,5 min zł).
Przychody i koszty podmiotów gospodarczych w okresie styczeń-luty kształtowały się następująco:
Wyszczególnienie a - ogółem b - sektor publiczny c - sektor prywatny
I - I I 1997 I - II 1998
w milionach złotych
Przychody z całokształtu działalności... 13041,9 14198,7
b 8800,6 7530,5
c 4241,3 6668,2
w tym:
przychody zc sprzedaży produktów... 8922,7 9040,4
b 6905,1 5447,0
c 2017,6 3593,4
przychody ze sprzedaży towarów i materiałów ... ... a 3731,3 4546,4
b 1604,4 1740,4
c 2126,9 2806,0
dok. tabi.
Wyszczególnienie a - ogółem b - sektor publiczny c - sektor prywatny
I - II 1997 I- II 1998
w milionach złotych
Koszty uzyskania przychodów z całokształtu działalności... a 12909,0 14312,9
b 8748,2 7795,4
c 4160,8 6517,5
w tym.
na sprzedaży produktów... a 8928,6 9401,9
b 6860,0 5752,2
c 2068,6 3649,7
wartość sprzedanych towarów i m ateriałów... a 3415,2 4189,4
b 1458,4 1631,9
c 1956,8 2557,5
Obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego brutto wyniosły na koniec lutego br. 185,0 min zł.
Prawie 94% obciążeń stanowił podatek dochodowy od osób prawnych i fizycznych w kwocie 173,8 mlnzł.
W poszczególnych sektorach wielkość obowiązkowych obciążeń wyniku finansowego brutto wynosiła odpowiednio:
■ w sektorze publicznym 90,6 min zł - w tym podatek dochodowy 83,3 min zł
■ w sektorze piywalnym 94,4 min zł - w tym podatek dochodowy 90,5 min zł
Rentowność obrotu brutto badanych podmiotów gospodarczych za dwa pierwsze miesiące br. była niska i wynosiła minus 0,8% wielkości przychodów (analogiczny okres ubiegłego roku - zysk w wysokości 1,2%
poziomu przychodów). Nieco poprawiła się rentowność przedsiębiorstw sektora prywatnego (wzrost wskaźnika rentowności obrotu brutto z 1,9% w okresie styczeń-luty 1997 r. do 2,3% za styczeń-luty br.) oraz pogorszyła się w sektorze publicznym, gdzie strata wyniosła 3,5% poziomu przychodów. Najwyższe straty wykazały podmioty własności Skarbu Państwa i państwowych osób prawnych, gdzie wskaźnik rentowności obrotu brutto wyniósł odpowiednio minus 4,8% i minus 1,5%. Podmioty sektora publicznego sekcji górnictwo i kopalnictwo poniosły stratę brutto w wysokości aż 15,3% wielkości przychodów.
Rentowność obrotu netto obniżyła się do stanu sprzed roku, a strata netto w badanych podmiotach gospodarczych wzrosła z 0,8% poziomu przychodów do 2,1% w okresie styczeń-luty br. W jednostkach sektora publicznego strata netto wynosiła 4,7% przychodów wobec 1,3% przed rokiem, a w sektorze prywatnym odnotowano wyższy zysk netto (0,8% przychodów wobec 0,3%). Najniższy poziom wskaźników rentowności obrotu netto wystąpił w górnictwie i kopalnictwie (minus 14,7%), pośrednictwie finansowym (minus 7,6%) oraz w ochronie zdrowia i opiece socjalnej (minus 7,5%).
Struktura liczby podmiotów wg wskaźnika rentowności obrotu netto w okresie styczeń-luty 1998r.
Przedziały rentowności
Ogółem deficytowe rentowne
Wyszczególnienie
razem .-5,1%
i mniej -5.0
do-0,1% razem do 5,0% 5,1
do 10,0% .10,1%.
i więcej w odsetkach
O g ó ł e m ... 100,0 44,9 28,6 16,3 55,1 37,9 9,0 8,2 Sektor publiczny... 100,0 51,4 36,7 14,7 48,6 31,4 9,1 8,1
Sektor prywatny... 100,0 43,3 26,6 16,7 56,7 39,4 9,0 8,3
Podmioty sektora publicznego stanowiły około 20% ogółu badanych podmiotów, a ich udział w przychodach wynosił 53%.
Szybsze tempo wzrostu kosztów niż przychodów było także powodem pogorszenia się wskaźnika poziomu kosztów z całokształtu działalności. Za okres styczeń-luty br. wielkość wskaźnika osiągnęła poziom 100,8%, podczas gdy w analogicznym okresie roku ubiegłego o 1,8 pkt mniej, tj. 99,0%. Podobnie jak powyższe wskaźniki - wskaźnik poziomu kosztów był korzystniejszy w sektorze prywatnym (97,7%) niż w sektorze publicznym (103,5%). Wysoki wskaźnik wystąpił w sekcji górnictwo i kopalnictwo, gdzie koszty przewyższyły przychody o 14,5%, natomiast dla pozostałych sekcji był niższy i tutaj koszty stanowiły 98,1% przychodów.
Najniższy poziom kosztów z całokształtu działalności w stosunku do przychodów odnotowano w sekcji edukacja (92,5%) oraz pozostała działalność usługowa komunalna, socjalna i indywidualna (93,6%).
W skaźnik płynności I stopnia na koniec lutego br. wyniósł 8,7% i był wyższy o 0,2 pkt w odniesieniu do lutego ub.roku. W skaźnik płynności II stopnia wyniósł 64,9%, co oznacza spadek o 8,9 pkt w stosunku do lutego ub.roku. W sektorze publicznym płynność I i II stopnia była niższa niż w sektorze prywatnym i wyniosła odpowiednio 6,0% i 54,0% dla sektora publicznego oraz 13,5% i 84,2% dla sektora prywatnego. Płynność II stopnia jest najbardziej istotnym wskaźnikiem w ocenie możliwości spłaty przez przedsiębiorstwo zobowiązań bieżących, jego optymalny poziom powinien kształtować się od 120% do 150%. Oznacza to, że badane podmioty mogą mieć trudności z uregulowaniem swoich bieżących zobowiązań, gdyż ich płynne środki w postaci środków pieniężnych, krótkoterminowych papierów wartościowych oraz należności i roszczeń nie pokrywają wymagalnych zobowiązań.
Płynność III stopnia wyniosła 91,7%, tj. o 10,7 pkt mniej niż w analogicznym okresie roku ubiegłego.
W podziale na sektory wielkość wskaźnika przedstawiała się następująco:
■ sektor publiczny 78,1 % (spadek o 13,5 pkt)
■ sektor prywatny 115,8% (spadek o 20,0 pkt) Wskaźniki płynności w okresie I-II 1998 r.
Przedstawia wykres:
1 2 0 - p I stopnia es II stopnia 11 III stopnia
górnictwo i kopalnictwo po zo stałe se k c je
Zobowiązania długoterminowe na dzień 28 lutego br. wyniosły 6 126,0 min zł, ich wartość była niższa o 13,5% niż w analogicznym okresie roku ubiegłego. Kwota zaciągniętych kredytów długoterminowych była niższa o 28,4% i wynosiła 3 237,0 min zł. W poszczególnych sektorach wartości te kształtowały się następująco:
■ sektor publiczny ogółem ... 3 844,2 min zł
- w tym długoterminowe kredyty bankow e 2 191,7 min zł
■ sektor prywatny ogółem... 2 281,8 min zł
- w tym długoterminowe kredyty bankow e 1 045,3 min zł
Wartość zobowiązań krótkoterminowych, na koniec lutego br. wyniosła 27 321,7 min zł, z tego na sektor publiczny przypadało 64,1% (17 503,7 min zł), natomiast na sektor prywatny 35,9% (9 818,0 min zł).
Strukturę zobowiązań podmiotów gospodarczych według podstawowych sekcji EKD przedstawia poniższy wykres:
28,4%
długoterminowe
UJ górnictwo I kopalnictwo 0 działalność produkcyjna
® zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz I wodę
^ handel i naprawy
® obsługa nieruchomości i firm H pozostałe sekcje
6 ,0%
krótkoterminowe
PRICES
Na rynku województwa katowickiego w marcu br. odnotowano dalsze podwyżki cen. Ceny detaliczne towarów żywnościowych wykazywały zmiany różnokierunkowe w stosunku do marca ub. roku, co ilustruje poniższe zestawienie:'
Wyszczególnienie
III 1997 III 1998
analogiczny okres poprzedniego roku - 100 w %
Przetwory zbożowe, pieczywo, wyroby ciastkarskie...
w tym pieczywo ...
104.0 - 153,3 127,2- 1533
47,7 - 179,0 109.1 - 130,6 105.8- 145,1 100,3 - 142,3 93,9 - 124,6 102.9-131,5
113,7 1013-113,8
95.6- 120,7 105,1 - 116,9 76,4 - 328,0 92.6-117,1 98.4- 129,6 97,1-119,6 100,5-116,1 87.6-115,5
87,6 102.4-137,8 Ziemniaki, strączkowe, warzywa, grzyby, owoce i przetwory...
M ięso, podroby i przetwory...
Ryby i przetwory rybne...
Tłuszcze jadalne...
Nabiał i ja ja ...
Cukier, wyroby cukiernicze i miód...
w tym cukier...
Kawa i herbata...
Wśród towarów żywnościowych w marcu br. w stosunku do analogicznego okresu ubiegłego roku w grupie
"przetwory zbożowe, pieczywo i wyroby ciastkarskie” najbardziej zdrożała kasza kukurydziana (o 20,7%) a wśród pieczywa - chleb mieszany pszenno-żytni (o 16,9%) i chałka (o 12,1%). Znacznie wzrosły ceny artykułów żywnościowych będących źródłem białka i tłuszczu zwierzęcego. I tak w grupie "mięso, podroby i przetwory"
najbardziej podrożał boczek wędzony z żeberkami (o 17,1%) i mięso wieprzowe - łopatka (o 16,1%). W grupie
"ryby i przetwory rybne" konsumenci płacili najwięcej za filety mrożone z mintaja i morszczuka (odpowiednio 0 29,6% i 29,5%). Znacznie wzrosły ceny tłuszczów jadalnych, najwyższy wzrost zaobserwowano w cenie smalcu (19,6%). Wśród nabiału najbardziej zdrożała śmietana kremówka - 30% tł. (o 16,1%).
Należy odnotować także obniżki cen w stosunku do marca ub. roku: cukier - 12,4%, piersi z indyka - 7,3%, kurczaki Patroszone - 7,0% .
Najwyższe dynamiki wzrostu cen (w porównaniu z marcem ub. roku) zaobserwowano jednak w grupie ziemniaki, warzywa, grzyby, owoce i przetwory" np. cebula - 328%, ziemniaki - 154,8%, buraki - 148,9%, Marchew obcinana i pomidory szklarniowe - 130,4%.
W marcu br. wzrosły również ceny detaliczne towarów żywnościowych w stosunku do miesiąca ubiegłego, 0 czym informują dynamiki wzrostu cen:
■ przetwory zbożowe, pieczywo i wyroby ciastkarskie - w tym pieczyw o...
100,5% - 104,2%
101,0% - 103,4%
■ mięso, podroby i przetwory... 100,1% - 105,2%
■ ryby i przetwory rybne ... 100,2% - 105,9%
■ tłuszcze jad aln e ... 100,7% - 110,1%
■ nabiał i j a j a ... 100,5% - 103,6%
■ cukier, wyroby cukiernicze i m ió d ... 100,3% - 107,9%
■ ziemniaki, strączkowe warzywa, grzyby, owoce i przetwory ... 100,4% - 120,8%
■ kawa i herb ata... 100,5%- 110,1%
Największe zróżnicowanie dynamik cen (w marcu br. w porównaniu z lutym br.) wystąpiło w grupie
"ziemniaki, strączkowe, warzywa, grzyby, owoce i przetwory”. Wzrosty/spadki cen wybranych artykułów z tej grupy ilustruje wykres:
m archew obcinana
sałata
jabłka I gr.cenow ej
kapusta biała św ieża
pomidory szklarniowe
-2 0 -1 5 -1 0 -5 0 5 1 0 15 2 0 2 5 %
W niewielkim stopniu tańsze były owoce cytrusowe: pomarańcze o 2,7%, cytryny o 6,2%.
Podobnie jak w miesiącu poprzednim zaobserwowano wysokie dynamiki cen wyrobów alkoholowych - 102,4%-109,9%, co było wynikiem podniesienia w lutym br. stawki podatku akcyzowego. W porównaniu z poprzednim miesiącem najbardziej podrożały wyroby spirytusowe.
W marcu w porównaniu z lutym br. wzrosły również ceny usług. Najbardziej zdrożały usługi związane z mieszkaniem i naprawą sprzętu gospodarstwa domowego - 0,2%-4,7%, przewozy i przejazdy komunikacją miejską (zwłaszcza przejazd taksówką) - 0,9 % - 4,7%, usługi krawieckie - 1,6% - 4,4% oraz usługi kulturalno - oświatowe - 0,8% - 4,3%.
W porównaniu z marcem ubiegłego roku najwyższe dynamiki zaobserwowano wśród usług komunalnych (109,9%-169,3%), związanych z kulturą, oświatą i wypoczynkiem (107,0%-159,6%), samochodowych ( 110,2%
- 139,8%) oraz fryzjerskich i kosmetycznych (111,0% - 143,1%).
Zdrożały również, w porównaniu z lutym br. towary konsumpcyjne nicżywnościowc.
Najwyższy wzrost cen dotyczył:
■ okryć i ubiorów gotowych... 0,1% - 11,2%
■ obuw ia... 0,2% - 9,8%
■ mebli ... 0,3% - 8,4%
■ lek ó w ... 0,2% - 8,2%
■ sprzętu gospodarstwa domowego... 0,3% - 8,0%
W mniejszym stopniu wzrosły ceny sprzętu RTV (0,1% - 7,6%), kosmetyków i wyrobów chemii gospodarczej (0,4% - 7,2%) oraz sprzętu sportowego ( 0,1% - 4,6% ).
Dynamikę cen wybranych artykułów nieżywnościowych w marcu br. w stosunku do analogicznego okresu ub. roku ilustruje wykres:
kanapa narożna tapicerowana prodiż elektryczny chłodziarka sprężarkowa o poj. 220 - 230 I
czółenka damskie całoroczne rower dla dziecka samochód Skoda "Felicja” o poj. silnika 1300 cm3 standard
"Pabialgin” - tabletki
Kursy walut w połowie marca br. w prywatnych kantorach wybranych miast województwa katowickiego kształtowały się następująco ( ceny za 100 $ lub 100 D EM ):
Wyszczególnienie a - sprzedaż b - skup c - różnica
Katowice Chorzów Bytom Sosnowiec Rybnik Tychy Gliwice
Dolar ameiy kański... 345,50 345,50 352,00 346,00 342,50 342,35 345,00 b 342,00 341,00 344,,00 341,00 341,00 340,50 341,00
c 3,50 4,50 8,00 5,00 1,50 1,85 4,00
Marka niemiecka... • ■ a 190,50 189,80 192,40 190,00 188,70 189,89 190,00
b 188,00 187,50 189,60 187,50 188,07 185,50 187,00
•--- c 2,50 2,30 2,80 2,50 0,63 4,39 3,00
Dolary najkorzystniej można było kupić w Tychach, a marki w Rybniku. Natomiast sprzedaż najbardziej
°Płacalna była dla posiadaczy dolarów i marek w Bytomiu.
m m m m
140 150 o/o
W k raju , w lutym br., ceny towarów i usług konsumpcyjnych rosty wolniej niż w styczniu br., głównie w wyniku obniżenia dynamiki cen usług i artykułów nieżywnościowych, ale znacznie szybciej niż w lutym ub. roku.
Ceny towarów i usług konsumpcyjnych wzrosły w lutym br. o 1,7% ( wobec 3,1% w styczniu br.).Dynamika cen towarów i usług konsumpcyjnych kształtowała się następująco:
Okresy Ogółem Żywność Napoje
alkoholowe
Towary
nieżywno-ściowe Usługi
1997II 1998 II
19981 I I ...
Grudzień roku poprzedniego = 100
104,0 101,8 103,1 102,4 109,1
104,9 102,3 106,5 103,6 109,8
Miesiąc poprzedni - 100
Analogiczny okres 1997 = 100
103,1 101,4 101,0 102,1 107,1
101,7 100,9 105,4 101,4 102,6
19981 ... 113,6
1103
111,8 113,2 118,7I I ... 114,2 110,7 115,2 113,8 119,4 I - I I ... 113,9 110,5 113,5 113,5 119,1
Ceny żywności wzrosły w lutym br. w stosunku do poprzedniego miesiąca o 0,9% (wobec 1,4%
w styczniu br ). Wśród towarów żywnościowych najbardziej podrożały artykuły w grapie ” ziemniaki, strączkowe, warzywa, grzyby, owoce i przetwory “ ( o 2,5% ), w tym zwłaszcza warzywa i grzyby świeże ( o 6,7% ). Ziemniaki były droższe niż przed miesiącem o 3,3%. Odnotowano znaczny wzrost cen nabiału ( o 1,6%), w tym głównie serów dojrzewających i topionych ( o 1,7%), mleka i napojów mlecznych oraz serów twarogowych ( po 1,6%). Powyżej przeciętnej dynamiki cen żywności wzrosły ceny tłuszczów jadalnych ( o 1,5% ), w tym najbardziej tłuszczów roślinnych ( o 1,8% ). Nadal drożały używki, w tym zwłaszcza herbata ( o 3,6% ). Ceny artykułów w grapie
"przetwory zbożowe, pieczywo i wyroby ciastkarskie” rosły szybciej niż w styczniu ( o 1,2%), głównie w wyniku podwyżek cen pieczywa (o 1,3%). Wysoka była również dynamika cen ryb i ich przetworów (wzrost o 1,3%).
Na poziomie zbliżonym do notowanego przed miesiącem pozostały certy mięsa, podrobów i przetworów mięsnych.
Obniżyły się ceny drobiu ( o 1,0%).
W lutym br. nastąpił wysoki wzrost cen napojów alkoholowych (o 5,4%), w wyniku podniesienia od 1 lutego stawki podatku akcyzowego. W porównaniu z poprzednim miesiącem najbardziej podrożały wyroby spirytusowe ( o 7,8% ).
Wzrost cen towarów nicżywnościowycb wyniósł w lutym br. 1,4 %. Znacznie podrożały wyroby tytoniowe ( o 5,2% ) i paliwa ( o 2,9% ), w wyniku podniesienia w połowie stycznia stawek podatku akcyzowego. Nieco powyżej przeciętnej dynamiki wzrosły certy wydawnictw ( o 1,5%), w ty m głównie gazet i czasopism (o 1,8%).
Ceny wyrobów kosmetyczne - perfumeryjnych były wyższe niż przed miesiącem o 1,7%. Nieco więcej niż w styczniu podrażała odzież i obuwie ( o 0,8% ).
Na relatywnie wysoki wzrost cen usług (o 2,6%) wpłynęły m in. podwyżki cen urzędowych. W pierwszych dniach lutego podwyższono ceny za usługi pocztowe i telekomunikacyjne (średnio o 15,8%), w tym najbardziej podrożały opłaty telekomunikacyjne (o 16,0%), a zwłaszcza abonament telefoniczny (o 25,4%). Opłaty za przejazdy i transport wzrosły o 6,2%, w tym przewozy autobusami zamiejscowymi podrożały o 9,5%, a koleją o 6,9%. Bilety za przejazdy środkami komunikacji miejskiej były droższe niż w styczniu o 3,9%. Nadal rosły opłaty za dostawę ciepłej wody (o 3,4%), najem mieszkania (o 2,7%), dostawę zimnej wody oraz opłaty za żłobek (po 2,5%). Wzrost cen pozostałych usług kształtował się na poziomie niższym od ich przeciętnej dynamiki.