a. finansowanie świadczeń pieniężnych dotyczących dzieci z terenu powiatu umieszczonych w rodzinach zastępczych, rodzinnych domach dziecka, placówkach opiekuńczo – wychowawczych, regionalnych placówkach opiekuńczo – terapeutycznych, interwencyjnych ośrodkach preadopcyjnych lub rodzinach pomocowych, na jego terenie lub na terenie innego powiatu
Dyrektor Centrum Zarządzeniem nr 31/2014 z dnia 31 grudnia 2014r. wprowadził Zasady przyznawania świadczeń dla rodzin zastępczych i usamodzielnianych wychowanków pieczy zastępczej. Analiza przedmiotowego dokumentu wykazała, iż reguluje m.in. zasady:
przyznawania dofinansowania do wypoczynku poza miejscem zamieszkania dzieci;
przyznawania świadczenia na pokrycie niezbędnych kosztów związanych z potrzebami dziecka przyjmowanego do rodzinnej pieczy zastępczej;
przyznawania świadczenia na pokrycie kosztów związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych lub innych zdarzeń mających wpływ na jakość sprawowanej opieki oraz innych niezbędnych i nieprzewidzianych kosztów ;
przyznawania środków finansowych na utrzymanie lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego dla rodziny zastępczej zawodowej i niezawodowej oraz prowadzącego rodzinny dom dziecka;
przyznawania rodzinie zastępczej zawodowej świadczenia na pokrycie kosztów związanych z przeprowadzeniem niezbędnego remontu lokalu mieszkalnego w budynku wielorodzinnym lub domu jednorodzinnego;
zatrudniania w rodzinach zastępczych zawodowych i niezawodowych oraz w rodzinnym domu dziecka osoby do pomocy przy sprawowaniu opieki nad dziećmi i przy pracach gospodarskich;
pomocy dla usamodzielnianych wychowanków pieczy zastępczej;
oraz wzory dokumentów do służbowego stosowania przez pracowników Centrum:
wzór dokumentu Nr 1: „Ocena sytuacji rodzinnej, zdrowotnej, dochodowej rodzica biologicznego”;
wzór dokumentu Nr 2: „Wniosek o odstąpienie od ustalenia opłaty za pobyt dziecka w pieczy zastępczej (rodzinie zastępczej/placówce opiekuńczo-wychowawczej)”;
wzór dokumentu Nr 3: „Indywidualny Program Usamodzielnienia”;
wzór dokumentu Nr 4: „Ocena sytuacji rodzinnej, zdrowotnej, dochodowej osoby usamodzielnianej ubiegającej się o pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki, pomoc rzeczową na zagospodarowanie, pomoc pieniężna na usamodzielnienie”;
wzór dokumentu Nr 5: „Ocena sytuacji rodziny zastępczej ubiegającej się o przyznanie świadczeń pieniężnych na umieszone dziecko”;
wzór dokumentu Nr 6: „Wniosek o wyznaczenie opiekuna usamodzielnienia”;
wzór dokumentu Nr 7: „Wniosek o udzielenie pomocy pieniężnej na kontunuowanie nauki”;
wzór dokumentu Nr 8: „Wniosek o udzielenie pomocy na zagospodarowanie”;
wzór dokumentu Nr 9: „Wniosek o przyznanie pomocy na usamodzielnienie”.
W okresie kontrolowanym PCPR finansowało świadczenia pieniężne dotyczące dzieci umieszczonych w rodzinach zastępczych, które przyznawane były na podstawie stosownych wniosków. Na podstawie wniosków przeprowadzano postępowanie administracyjne i wydawano decyzję.
Zgodnie z informacją zawartą w liście kontrolnej w okresie objętym kontrolą wydano:
10 decyzji przyznających świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej (w tym 8 decyzji w 2017 r. i 2 decyzje w 2018 r.),
5 decyzji przyznających dodatek z tytułu zwiększonych kosztów związanych ze sprawowaniem opieki nad dzieckiem niepełnosprawnym (w tym 4 decyzje w 2017 r.
i 2 decyzja w 2018 r.),
2 decyzje przyznające środki finansowe na utrzymanie domu jednorodzinnego, w którym prowadzona jest zawodowa rodzina zastępcza (1 decyzję w 2017 r. i 1 w 2018 r.),
5 decyzji przyznających świadczenie z tytułu przyjęcia do rodziny zastępczej (wszystkie5 w 2017 r.),
5 decyzji przyznających świadczenie na dofinansowanie do wypoczynku poza miejscem zamieszkania (w tym 4 decyzje w 2017 r. i 1 decyzja w 2018 r.).
Liczba decyzji zmieniających decyzje przyznające świadczenie na pokrycie kosztów utrzymania dziecka w rodzinie zastępczej: 34 decyzji (w tym 2 decyzje w 2017 r., 32 decyzje w 2018 r.). Przyczyny zmiany decyzji:
zmiana dochodu dziecka (wyższa kwota alimentów lub renty rodzinnej) – 2 decyzje w 2017 r. i 1 decyzja w 2018 r.,
zmiana kwot przysługujących rodzinom zastępczym zgodnie z Obwieszczeniem MRPiPS z 23 marca 2018 roku – 31 decyzji w 2018 r.
Ponadto, w okresie objętym kontrolą wydano 2 decyzje przyznające świadczenia na pokrycie kosztów związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych lub innych zdarzeń mających wpływ na jakość sprawowanej opieki (1 w 2017 r. i 1 w 2018 r.).
Podczas kontroli przeanalizowano akta 6 rodzin zastępczych dotyczące świadczeń pieniężnych na dzieci umieszczone w rodzinnej pieczy zastępczej. Ustalono, że rodziny składały wnioski o przyznanie świadczeń w siedzibie Centrum, do wniosków załączane były m.in. rachunki, faktury, orzeczenia o niepełnosprawności.
W postępowaniach dot. przyznania środków na pokrycie kosztów związanych z wystąpieniem zdarzeń losowych oraz środków na utrzymanie domu jednorodzinnego przypadku koordynatorzy sporządzali opinie dot. zasadności wniosku złożonego przez rodzinę zastępczą.
Ponadto ustalono, iż w przypadku złożenia przez rodzinę zastępczą wniosku o przyznanie świadczeń pieniężnych na umieszczone dziecko pracownik socjalny wypełniał druk, który zawierał: ocenę sytuacji rodziny zastępczej ubiegającej się o przyznanie świadczeń pieniężnych na umieszczone dziecko, informację o osobach pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, o dziecku umieszczonym w rodzinie zastępczej, wnioski pracownika socjalnego oraz informację o decyzji o przyznaniu świadczenia.
Dyrektor PCPR w Dąbrowie Tarnowskiej wydawał decyzję zgodnie z terminem określonym w art. 35 § 3 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kodeks postępowania administracyjnego – czyli do miesiąca od złożenia wniosku. Wszystkie kontrolowane decyzje były rozpatrzone pozytywnie.
W okresie objętym kontrolą nie wydano decyzji odmownych w zakresie przyznania świadczenia.
b. ponoszenie odpłatności rodziców biologicznych za pobyt dzieci w rodzinnej i instytucjonalnej pieczy zastępczej
W PCPR w Dąbrowie Tarnowskiej obowiązywała Uchwała nr XXVIII/361/2014 Rady Powiatu Dąbrowskiego z dnia 27 maja 2014 roku w sprawie określenia szczegółowych warunków umorzenia w całości lub w części, odroczenia terminu płatności, rozłożenia na raty lub odstąpienia od ustalenia opłaty za pobyt dziecka w rodzinie zastępczej spokrewnionej, w rodzinie zastępczej zawodowej, rodzinie zastępczej niezawodowej, rodzinnym domu dziecka, w placówce opiekuńczo – wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo – terapeutycznej i interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym (Dz. U. Województwa Małopolskiego poz. 3250 z dnia 13 czerwca 2014 roku).
Dyrektor PCPR działając z upoważnienia Starosty Dąbrowskiego wydawał decyzje dotyczące odpłatności rodziców biologicznych (Upoważnienie Starosty Dąbrowskiego Nr OR.077.10.2016 z dnia 01.04.2016r).
Zgodnie z art. 193 ust. 1 pkt 1 ustawy cyt.: „Za pobyt dziecka w pieczy zastępczej rodzice ponoszą miesięczną opłatę w wysokości przyznanych świadczeń oraz dodatków, o których mowa w art. 80 ust. 1 i art. 81 – w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej spokrewnionej, rodzinie zastępczej zawodowej i niezawodowej lub rodzinnym domu dziecka.” Za ponoszenie opłaty rodzice odpowiadają solidarnie.
Zgodnie z danymi zawartymi w liście kontrolnej w okresie objętym kontrolą prowadziło postępowanie administracyjne dotyczące ustalania odpłatności rodziców biologicznych:
w 2017 r. wobec 27 rodziców biologicznych (w tym 2 rodziców dzieci umieszczonych w pieczy instytucjonalnej) w 2018 r. PCPR prowadziło postępowania administracyjne wobec 18 rodziców biologicznych dzieci umieszczonych w rodzinnej pieczy zastępczej.
W 2017 r. wydano 24 decyzje dotyczące odpłatności 24 rodziców biologicznych w tym: 1 decyzję ustalającą opłatę za pobyt dzieci w pieczy zastępczej w 2017 r. oraz 1 decyzje ustalającą odpłatność w 2018 r., 23 decyzje o odstąpieniu od naliczenia opłaty w 2017 r. oraz 14 decyzji o odstąpieniu od ustalania odpłatności w 2018 r. (m.in. w związku z niskim
dochodem, niepełnosprawnością, bezrobociem, pobytem w ośrodku leczenia uzależnień lub domu pomocy społecznej), 1 decyzje uchylającą w 2018 r. (m.in. ze względu na śmierć rodzica biologicznego).
Podczas kontroli dokonano analizy 14 decyzji wydanych w okresie objętym kontrolą dotyczących odpłatności rodziców biologicznych za pobyt dzieci w pieczy zastępczej.
Ustalono, że każdym przeanalizowanym przypadku wydanie decyzji było poprzedzone rozeznaniem sytuacji rodzinnej i dochodowej (m.in. wnioski do ośrodków pomocy społecznej o udostępnienie danych ze zbioru danych osobowych, zaświadczenia o wynagrodzeniu, oświadczenia o stanie majątkowym). Decyzje były skutecznie doręczane (zwrotne potwierdzenia odbioru znajdowały się w dokumentacji rodzin).
c. wytaczanie powództwa o zasądzanie świadczeń alimentacyjnych
Zgodnie z art. 38 ust. 1 ustawy dyrektor powiatowego centrum pomocy rodzinie powiatu obowiązanego do finansowania pobytu dziecka w pieczy zastępczej po zasięgnięciu opinii asystenta rodziny, a w przypadku gdy rodzinie nie został przydzielony asystent rodziny – po zasięgnięciu opinii podmiotu organizującego pracę z rodziną, może dochodzić na rzecz dziecka przebywającego w pieczy zastępczej świadczeń alimentacyjnych. Dyrektor PCPR powiatu obowiązanego do finansowania pobytu dziecka w pieczy zastępczej jest obowiązany dochodzić świadczeń alimentacyjnych, w przypadku gdy od umieszczenia dziecka w pieczy zastępczej upłynął rok.
Dyrektor Centrum w dniu 10 stycznia 2014 r. udzielił radcy prawnemu (zapewniającemu obsługę prawną PCPR na podstawie umowy cywilno-prawnej) pełnomocnictwa do reprezentowania go we wszelkich sprawach o świadczenia alimentacyjne, zainicjowanych powództwami wytoczonymi na podstawie art. 38 ust 1 i 2 ustawy.
W okresie objętym kontrolą Dyrektor PCPR wytaczał powództwa w sprawie zasądzenia świadczeń alimentacyjnych dla 4 dzieci (w 2017 r.1 dziecko, w 2018 r. – 3 dzieci), których od umieszczenia w pieczy zastępczej upłynął rok.
Powyższe działania były poprzedzone korespondencją z rodziną zastępczą dotyczącą wsparcia finansowego rodziców biologicznych na rzecz ich dzieci przebywających w pieczy zastępczej oraz kosztów utrzymania dziecka. Ponadto pracownicy PCPR występowali do właściwego Ośrodka Pomocy Społecznej o wypełnienie formularza pn. cyt. „ocena sytuacji rodzinnej, zdrowotnej, dochodowej rodzica biologicznego”. Na podstawie informacji pozyskanych od rodziców zastępczych oraz z właściwego Ośrodka Pomocy Społecznej radca prawny w imieniu Dyrektora PCPR na podstawie udzielonego pełnomocnictwa sporządzał pozew do Sądu Rejonowego w Dąbrowie Tarnowskiej.
Podczas przeprowadzania czynności kontrolnych pracownicy PCPR przedłożyli dokumentację potwierdzającą realizację powyższych działań (m.in. korespondencję z rodzinami zastępczymi, pozwy do Sądu, wyroki sądowe).
d. przekazywanie do biura informacji gospodarczej informacji, o których mowa w art.
193 ust. 8 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Podczas czynności kontrolnych ustalono, że Dyrektor PCPR posiada upoważnienie Starosty Dąbrowskiego nr KR.077.33.2013 z 16 września 2016 roku do cyt.: „podpisania w moim imieniu umowy z biurem informacji gospodarczej oraz przygotowania i przekazywania informacji gospodarczej o powstaniu zaległości z tytułu odpłatności rodziców za pobyt dzieci w pieczy zastępczej”.
PCPR przekazuje do biur informacji gospodarczej informacje, o których mowa w art. 193 ust 8 ustawy. W 2017 r. przekazano dane dłużników do 4 Biur Informacji gospodarczej :
1. Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej S.A.
2. Biuro Informacji Gospodarczej Info Monitor S.A.
3. ERIF Biuro Informacji Gospodarczej
4. Krajowe Biuro Informacji gospodarczej S.A.
W grudniu 2017 r. zawarto współpracę z piątym biurem informacji gospodarczych – KIDT BIG S.A.
W 2018 r. przekazano dane dłużników do 5 Biur Informacji gospodarczej : 1. Krajowy Rejestr Długów Biuro Informacji Gospodarczej S.A.
2. Biuro Informacji Gospodarczej Info Monitor S.A.
3. ERIF Biuro Informacji Gospodarczej
4. Krajowe Biuro Informacji gospodarczej S.A.
5. Krajowa Informacja Długów Telekomunikacyjnych KIDT BIG S.A.
Podczas kontroli ustalono, że pracownicy PCPR wysyłali upomnienia o zaległościach z tytułu nieregulowania należności za pobyt dzieci w pieczy zastępczej, następnie sporządzali tytuł wykonawczy zgodny z ustawą o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U.
z 2017 r. poz. 1201 t.j.), a następnie przekazywali do właściwego Naczelnika Urzędu Skarbowego.
Ponadto, strony zostały pisemnie poinformowane o przekazaniu danych do Biur Informacji Gospodarczych. Podczas kontroli przedstawiono dokumentację realizowanych działań (decyzję o odpłatności, korespondencje do dłużników, tytuły wykonawcze, zestawienia zgłoszonych spraw z BIG).
W okresie kontrolowanym 2 osoby (liczba dłużników w 2017 r. – 2 osoby, w 2018 r. – 2 osoby) będące dłużnikami posiadającymi zaległości z tytułu nieponoszenia opłat za pobyt dziecka w pieczy zastępczej zgłoszone zostały do powyższych biur informacji gospodarczych.
XIII. Współpraca Organizatora Rodzinnej Pieczy Zastępczej ze środowiskiem lokalnym