1894), Friedrich Wilhelm Joseph Schelling (1775—1854), Karl August Varnhagen von Ense (1785—1858), Karl Friedrich Werder (1806—1893) oraz lider społeczności żydowskiej — Moritz Veit (1808—1864). Jako rabin Michael Sachs był także aktywny politycznie i w czasie rewolucji marcowej 1848 r. (niem. Märzrevolution) uczestniczył z duchownymi chrześcijańskimi w pogrzebie ofiar wystąpień i demonstracji ulicznych i przemawiał do zebranych. Sach stał się dla wielu młodych Żydów w Berlinie nauczycielem i mistrzem. Ci z nich, którzy zdecydowali się na świeckie studia na Uniwersytecie Berlińskim, mogli jednocześnie pod jego kierunkiem pogłębiać swoją wiedzę judaistyczną. Sachs niejednokrotnie spotykał się ze swoimi uczniami we własnym mieszkaniu, co wpłynęło na bliższe nieformalne relacje między nimi. Wśród jego najwybitniejszych uczniów byli Markus Mordechaj Jastrow (1829—1903) i Manuel Joël (1826—1890), w których zaszczepił poglądy
l.mn. pijutim; żydowska poezja religijna tworzona w średniowie-, czu), a wprowadzono chór. Ponadto Sachs głosił kazania po nie-miecku, które cieszyły się dużą popularnoscią. Jego wyjątkowe uzdolnienia retoryczne sprawiały, że cechowały się one wyjątkową siłą wyrazu. A ponieważ poza talentem kaznodziejskim obdarzony był głęboką wiarą, wywierał duży wpływ na słuchaczy, co było szczególnie istotne w okresie osłabienia tradycyjnego judaizmu po epoce oświecenia. Sprzeciwiał się zastosowaniu w synagodze organów i muzyki, jako sprzecznych z halalchą (halacha — hebr.
70
stowarzyszenia wspierającego literaturę żydowską, i dostarczał do jego organu prasowego
„Kerem Hemed” (hebr. דֶמֶח םֶרֶכּ wydawanego w latach 1833—1856 w Wiedniu) liczne artykuły.
Sachs, będąc rabinem i kaznodzieją, szczególną uwagę zwracał na modlitwę i rytuały, stąd wiele czasu poświęcił na wydanie modlitewników w wersji hebrajsko-niemieckiej (Die Festgebete der Israeliten – 9 Bde. Berlin 1855—1956). Z jego inicjatywy w żydowskiej
gminie berlińskiej zastosowano innowacje w rytuale i porządku nabożeństw. Niektóre
modlitwy odmawiano po niemiecku, z modlitewników wycofano pijutim (pijut — hebr. טויפ, l. mn. pijutim; żydowska poezja religijna tworzona w średniowieczu), a wprowadzono chór.
Ponadto Sachs głosił kazania po niemiecku, które cieszyły się dużą popularnoscią. Jego
wyjątkowe uzdolnienia retoryczne sprawiały, że cechowały się one wyjątkową siłą wyrazu. A ponieważ poza talentem kaznodziejskim obdarzony był głęboką wiarą, wywierał duży wpływ na słuchaczy, co było szczególnie istotne w okresie osłabienia tradycyjnego judaizmu po epoce oświecenia. Sprzeciwiał się zastosowaniu w synagodze organów i muzyki, jako sprzecznych z halalchą (halacha — hebr.
הכלה, droga, zachowanie; w judaizmie
autorytatywna wykładnia Prawa Mojżeszowego — Tory).
Do kręgu berlińskich przyjaciół Michaela Sachsa należeli uczeni i myśliciele:
Friedrich Wilhelm Heinrich Alexander von Humboldt (1769—1859), David Rosin (1823—
1894), Friedrich Wilhelm Joseph Schelling (1775—1854), Karl August Varnhagen von Ense (1785—1858), Karl Friedrich Werder (1806—1893) oraz lider społeczności żydowskiej — Moritz Veit (1808—1864). Jako rabin Michael Sachs był także aktywny politycznie i w czasie rewolucji marcowej 1848 r. (niem. Märzrevolution) uczestniczył z duchownymi chrześcijańskimi w pogrzebie ofiar wystąpień i demonstracji ulicznych i przemawiał do zebranych. Sach stał się dla wielu młodych Żydów w Berlinie nauczycielem i mistrzem. Ci z nich, którzy zdecydowali się na świeckie studia na Uniwersytecie Berlińskim, mogli jednocześnie pod jego kierunkiem pogłębiać swoją wiedzę judaistyczną. Sachs niejednokrotnie spotykał się ze swoimi uczniami we własnym mieszkaniu, co wpłynęło na bliższe nieformalne relacje między nimi. Wśród jego najwybitniejszych uczniów byli Markus Mordechaj Jastrow (1829—1903) i Manuel Joël (1826—1890), w których zaszczepił poglądy
droga, zachowanie; w judaizmie autorytatywna wykładnia Prawa Mojżeszowego — Tory).
Do kręgu berlińskich przyjaciół Michaela Sachsa należeli uczeni i myśliciele: Friedrich Wilhelm Heinrich Alexander von Humboldt (1769—1859), David Rosin (1823—1894), Friedrich Wilhelm Joseph Schelling (1775—1854), Karl August Varnhagen von Ense (1785—1858), Karl Friedrich Werder (1806—1893) oraz lider społeczności żydowskiej — Moritz Veit (1808—1864). Jako rabin Michael Sachs był także aktywny politycznie i w czasie
87 sachs Michael Jehiel
rewolucji marcowej 1848 r. (niem. Märzrevolution) uczestniczył z duchownymi chrześcijańskimi w pogrzebie ofiar wystąpień i de-monstracji ulicznych oraz przemawiał do zebranych. Sachs stał się dla wielu młodych Żydów w Berlinie nauczycielem i mistrzem. Ci z nich, którzy zdecydowali się na świeckie studia na Uniwersytecie Berlińskim, mogli jednocześnie pod jego kierunkiem pogłębiać swoją wiedzę judaistyczną. Sachs niejednokrotnie spotykał się z uczniami w swoim mieszkaniu, co wpłynęło na bliższe niefor-malne relacje między nimi. Wśród jego najwybitniejszych ucz-niów byli Markus Mordechaj Jastrow (1829—1903) i Manuel Joël (1826—1890), w których zaszczepił poglądy dotyczące reform w judaizmie. Poza licznym gronem zwolenników, uczniów i przyja-ciół w Berlinie Michael Sachs utrzymywał bliskie kontakty z wie-loma Żydami z rodzinnego Głogowa, m.in. z: Davidem Casselem (1818—1893), Josephem Lehmannem (1801—1871), Salomonem Munkiem (1803—1867), Nahmannem Rapaportem (ok. 1705—
ok. 1759) i Josephem Zednerem (1804—1871).
Jak bardzo był ceniony i wręcz uwielbiany przez współczesnych pobratymców, dowodzi m.in. ogromna liczba wspomnień pośmiert-nych i mów żałobpośmiert-nych, które mu dedykowano, po niespodziewanej śmierci, w wieku 56 lat. Zmarł 31 stycznia 1864 r. w Berlinie, gdzie został pochowany na Jüdischer Friedhof (Cmentarz Żydowski) przy Schönhauser Allee. Na jego cześć Samuel David Luzzatto z Padwy (1800—1865), z którym Sachs wiele lat korespondował, napisał poetycką inskrypcję nagrobną.
Michael Sachs ma znaczący dorobek literacki (szczegółowe zestawienie jego publikacji zawiera Biographisches Handbuch der Rabbiner. Teil 1: Die Rabbiner der Emanzipationszeit in den deut-schen, böhmischen und großpolnischen Ländern 1781—1871 — Bd. 2 (K—Z). Hrsg. M. B r o c k e, J. C a r l e b a c h. München 2004, s. 762—764 [poz. 1530]). Do miana najważniejszego dzieła Michaela Sachsa pretenduje tłumaczenie dwóch wielkich żydow-skich modliewników — machzor (z modlitwami na święta) oraz sidur (do użytku synagogalnego i domowego, zawierający modli-twy na dni powszednie i zwykłe szabaty) według niemieckiego i polskiego obrządku. Zawierają one dzieła żydowskiego poety liturgicznego Eleazara ben Killira (Eleazar Kalir, Eleazar Qalir, El’azar HaKalir; ok. 570—ok. 640) oraz jego następców z Niemiec i Francji. Ponadto Sachs zajął się tłumaczeniem selichot (modlitw pokutnych i przebłagalnych), które jednak nie zostały opubliko-wane. Do ważniejszych dzieł Sachsa zalicza się także Die religiöse Poesie der Juden in Spanien (Berlin 1845, wyd. 2 — 1901, New
88
sachs Michael Jehiel
York 1980). Ponadto spuścizna Sachsa obejmuje m.in. prace: Die Psalmen übersetzt und erläutert (Berlin 1835), Beitraege zur Sprach- und Alterthumsforschung. Aus Jüdischen Quellen (Bd. 1—2. Berlin 1852—1854, 2010); Stimmen vom Jordan und Euphrat. Ein Buch fürs Haus (2 Bde., Berlin 1853, wyd. 3 — Frankfurt am Main 1891); Festgebete der Israeliten in Wuertemberg: mit vollstaendi-gem, sorgfaeltig durchgesehenem Texte (Berlin 1857); Jom Kippur.
Abendgebet (Berlin 1860; Frankfurt am Main 1928); Schemini Azereth und Simchath Thorah (Berlin 1860; Frankfurt am Main 1928), Siddûr Tefillat Jiśrāēl (Berlin 1864); Stimmen vom Jordan und Euphrat. Ein Buch fürs Haus (Berlin 1864; Frankfurt am Main 1891), Festpredigten (wespół z Davidem Rosinem; Berlin 1866), Sabbatpredigten: zu den Wochenabschitten des fünften Buches Moses (wespół z Davidem Rosinem; Berlin 1869), Gebetbuch für Israeliten: mit sorgfaltig durchgesehenem Texte (Wien 1880; Basel 1949); Liber Psalmorum: Textum masoreticum accuratissime expres-sit, e fontibus Masorae varie illustravit (wespół z S. B a e r e m;
F. D e l i t z s c h e m; Lipsiae 1880) oraz Festgebete der Israeliten:
mit vollständigem, sorgfältig durchgesehenem Texte (Breslau 1891;
Frankfurt am Main 1927).
Bibliografia
F. S t r a u c h: Sachs (Michał). W: Encyklopedyja powszechna [S. Orgelbranda].
T. 22. Warszawa 1866, s. 779; D. K a u f m a n n: Sachs Michael. In: Allgemeine Deutsche Biographie. Bd. 30. Leipzig 1890, s. 131—133; F. M u t h: Geschichte des Königlichen Evangelischen Gymnasiums zu Glogau: 1708—1908. Festschrift zur zweihundertjährigen Jubelfeier am 1. November 1908 Bericht, Königliches Evangelisches Gymnasium (Groß-Glogau). Glogau 1909; J. B l a s c h e:
Geschichte der Stadt Glogau und des Glogauer Landes. Glogau 1913, s. 310;
M. S a l o m o n s k i: Michael Sachs, Rabbiner und Lehrer. Kleiner Almanach der Juden in Berlin 5699. Berlin 1939, s. 5—14; E.D. G o l d s c h m i d t: Sachs Michael. In: Encyclopedia Judaica. Jerusalem 1972, 1978, s. 595; V. S a d e k:
La synagogue réformée de Prague (la „Vieille école”) et les études juives au cours du 19 siècle. „Judaica Bohemiae” 1980, Vol. 16, No 2, s. 119—
123; F.D. L u c a s, M. H e i t m a n n: Stadt des Glaubens. Geschichte und Kultur der Juden in Glogau. Hildensheim 1991, s. 467—471 [wydanie polskie:
Żydzi głogowscy. Dzieje i kultura. Tłum. J. O b r u s n i k - J a g l a. Głogów 2013;
s. 362—365]; F.D. L u c a s, H. F r a n k: Michael Sachs — der konservative Mittelweg. Leben und Werk des Berliner Rabbiners zur Zeit der Emanzipation.
Tübingen 1992; M. B r o c k e: Stein und Name. Die jüdischen Friedhöfe in Ostdeutschland (Neue Bundesländer/DDR und Berlin). Berlin 1994, s. 136;
J. F i e d l e r: Migracje żydowskie między terenami polskimi a czesko-moraws-kimi. W: Żydowskie gminy wyznaniowe. Studia z dziejów kultury żydowskiej
89 seckerwitz JOhannes [MłOdszy] w Polsce. T. 1. Wrocław 1995, s. 77—80; A. B r ä m e r: Rabbiner und Vorstand.
Zur Geschichte der jüdischen Gemeinde in Deutschland und Österreich 1808—
1871. Wien 1999, s. 112, 199—200, 216; Deutsche Biographische Enzyklopädie.
Bd. 8. München 1999, s. 488; F. R ü c k e r t: Michael Sachs und eine kaum beachtete Übersetzung der Psalmen von 1835. „Kalonymos. Beiträge zur deutsch-jüdischen Geschichte aus dem Salomon Ludwig Steinheim-Institut”
2000, Nr. 4, s. 4—6; Biographisches Handbuch der Rabbiner. Teil 1: Die Rabbiner der Emanzipationszeit in den deutschen, böhmischen und großpolni-schen Ländern 1781—1871. Bd. 2 (K—Z). Hrsg. M. B r o c k e, J. C a r l e b a c h.
München 2004, s. 762—764; M. G a l a s: Rabin Markus Jastrow i jego wizja reformy judaizmu. Studium z dziejów judaizmu w XIX wieku. Kraków 2007, s. 53—59, 84—86; H.O. H o r c h: Nowy leksykon judaistyczny. Red.
J.H. S c h o e p s. Warszawa 2007, s. 732; M. S c h a d: Rabbiner Michael Sachs. Judentum als höhere Lebensanschauung (Netiva-Wege deutsch-jüdischer Geschichte. Gebundene Ausgabe — 1). Hildesheim—Zürich—New York 2007;
I d e m: Das höhere Selbst. Rabbiner Michael Sachs (1808—1864). „Kalonymos.
Beiträge zur deutsch-jüdischen Geschichte aus dem Salomon Ludwig -Institut” 2008, Nr. 2—3, s. 1—4; M.R. G ó r n i a k: Wielo wiekowy wkład Żydów w dziedzictwo kulturowe Głogowa. W: Wielokulturowe dziedzictwo Głogowa, wczoraj i dziś. Red. L. L e n a r c z y k [i in.] Głogów—Wrocław 2010, s. 179—181; M.T. G a l a s: Jewish-Polish relations in the writings of rabbi Marcus Jastrow. „Jewish Studies at the Central European University“ 2007—
2009, Vol. 6. Ed. A. K o v á c s, M.L. M i l l e r. Budapest 2011, s. 39—53;
M. T h u l i n: Kaufmanns Nachrichtendienst. Ein jüdisches Gelehrtennetzwerk im 19. Jahrhundert. Göttingen 2012, s. 195—198.
Marek Robert Górniak
s
eckerwitzJ
Ohannes[M
łOdszy]
* (ok. 1530—1583), inne warianty nazwiska: Seckervitz Johann, Seccervitius Joannes, Seccervitius Ioannes, Seccerwicz Johannes, Secerwitzius Johan-nes, Seckerbikius JohanJohan-nes, Seckerwicz IoanJohan-nes, Segkerwitz Jo-hannes, Sekerwitz JoJo-hannes, Sekgerwitz JoJo-hannes, Seccervicius Johannes, Seckerbikius Joannes, Segkerwitz Johan. Poeta uwień-czony, profesor poetyki na Uniwersytecie w Tybindze, w archi-gimnazjum wiedeńskim i w Akademii w Greifswaldzie.Urodzony około 1530 r. we Wrocławiu, gdzie rozpoczął naukę, najprawdopodobniej w szkole św. Elżbiety. Immatrykulował się w Wittenberdze 1 maja 1548 r. i przebywał tam do 1550 r. Jako
* Hasło opracowane na podstawie badań przeprowadzonych w ramach pro-jektu „Łacińska poezja biblijna na Śląsku w XVI i XVII wieku”, finansowanego przez Narodowe Centrum Nauki w latach 2012—2016 (nr UMO 2011/03/D/
HS2/02786).
90
seckerwitz JOhannes [MłOdszy]
zwieńczenie tych studiów powstała parafraza listów Ezawa i Ja-kuba, opublikowana w Wittenberdze w 1550 r.: Duae epistolae ficticiae altera Iacobi ad Fratrem Esau, et altera responsoria Esau ad Iacobum. Utwór ten dedykował wrocławskiemu patrycjuszowi Janowi Morenbergowi, co potwierdza, że był on w czasie studiów jego mecenasem. Już 28 października 1550 r. wpisuje się w po-czet studentów królewieckiej Albertyny, jednak szybko przerywa te studia, by ponownie wpisać się na nie 10 kwietnia 1551 r.
Zapewne przerwa spowodowana była pobytem na dworze Pau-la Sperata, biskupa pomezańskiego, z którego gościny korzystał w jego siedzibie w Kwidzynie, a następnie bawił u Jerzego So-kołowskiego, sędziego ziemskiego chełmińskiego, w jego dobrach
— we wsi Wisła koło Torunia. W podzięce za gościnę obu moż-nowładców opublikował dwa wiersze bożonarodzeniowe, wydane prawdopodobnie w Królewcu w pierwszej połowie 1551 r. Jeden ma formę elegii, drugi eklogi: Elegia de natali Christi Servatoris nostri. [...] Ecloga continens colloquium Pastorum, quibus Angelus annuntiavit Nativitatem Domini. Paulus Speratus zmarł 12 sierpnia 1551 r., więc czas gościny i publikacji musiał poprzedzać tę datę.
Prawdopodobnie pod koniec 1551 r. Seckerwitz wrócił do Witten-bergi i przebywał tam jeszcze do roku 1553, z sześciomiesięczną przerwą na pobyt w Torgau z powodu panującej w Wittenberdze zarazy. W 1553 r. był rekomendowany na nauczyciela dla dzieci Georga Fabriciusa, ale ostatecznie z niewiadomych przyczyn (być może z powodu wyższych aspiracji) nie podjął tej pracy. W tym samym roku był klientem Johanna a Borcken. Opublikował 28 li-stopada 1553 r. uzyskanie przez tegoż doktoratu na Uniwersyte-cie we FrankfurUniwersyte-cie nad Odrą, a nieco później, już po doktoraUniwersyte-cie, wydał epitalamium na jego cześć. Utwory te zostały wydane we Frankfurcie nad Odrą, a obecnie znajdują się w Bibliotece Jana Łaskiego w Emdem, co może świadczyć, że spotkał się z Janem Łaskim ok. 1553—1554, gdy ten opuścił Anglię. Podczas pobytu we Frankfurcie, w październiku lub listopadzie 1553 r., sam też zapisał się na tamtejszy uniwersytet, który opuścił dość szybko, prawdopodobnie już w 1554 r., gdyż na ten rok przypada jego pub-likacja wybranych psalmów w Wittenberdze dedykowana Stani-sławowi Górce, którego poznał zapewne w czasie drugiego pobytu w Wittenberdze w 1554 r. Było to w czasie, gdy Górka rozpoczął studia (immatrykulował się 10 maja 1554 r.) i w semestrze zimo-wym został tytularnym rektorem. W 1555 r. korzystał już z gości-ny hrabiego Hierogości-nyma de Nagorola et Welfart w Insbruku, gdzie napisał Eidylion de passione. Natomiast Elegia de Divite Epulone
91 seckerwitz JOhannes [MłOdszy]
et Mendico Lazaro, dedykowana braciom Frydrychowi i Karolowi, hrabiom z Mansfeld, świadczy o kolejnej gościnie. Jeszcze w pierw-szym kwartale udał się do Bazylei, gdzie przebywał przez co naj-mniej kilka miesięcy. Poznał tam Filipa Bechiusa, profesora logiki i medycyny. W kwietniu 1556 r. opublikował w Bazylei poetycką parafrazę Księgi Mądrości Syracha, dedykowaną księciu Krzyszto-fowi Wirtemberskiemu, który w latach 1556—1558 był jego kolej-nym mecenasem. W 1558 r. wydał w Bazylei poetycką parafrazę Księgi Amosa. W tym czasie był profesorem poezji i historii na Uniwersytecie w Tybindze. Zachowała się przemowa Seckerwitza z 1 marca 1557 r., z której wynika, że pracował tam już od po-czątku roku. W Tybindze przebywał jeszcze na popo-czątku 1559 r., na ten rok przypadają dwie publikacje tam wydane. Zapewne co jakiś czas odwiedzał rodzinny Wrocław, o czym świadczy m.in. list do Jana Cratona (z którym się tam spotkał w 1562). Odwiedzał rodzinne miasto także wcześniej, wiadomo bowiem, że miał do-bre kontakty z Baltazarem z Promnicy, a po jego śmierci zabiegał także o przychylność nowego biskupa wrocławskiego — Kaspara z Łagowa. Wówczas nie pozostał długo na Śląsku, wiadomo bo-wiem, że bywał też w Pradze, a w latach 1562—1569 przebywał na posadzie w Wiedniu. W 1563 r. publikował jako profesor poetyki w archigimnazjum wiedeńskim, korzystając ze wsparcia Georga Edera, radcy i prokuratora cesarskiego. Wiedeń opuścił w 1569 r., na ten rok przypada bowiem utwór pożegnalny Valedicio Austriae.
Po opuszczeniu Wiednia udał się prawdopodobnie do Rostocku, gdzie został opublikowany utwór pochwalny dla Dawida Chytra-eusa, który wrócił do Rostocku z Austrii. Można więc przypusz-czać, że to właśnie wraz z Dawidem Chytraeusem opuścił Austrię w 1569 r. i to on pomógł Seckerwitzowi w nowym środowisku.
Odwiedzał też Śląsk, głównie w celach wydawniczych. W 1573 r.
opublikował prognostyk w Nysie, zaś w 1574 r. poemat Carmen de Abrahamo tentato wydał we Wrocławiu, dedykując go księciu pomorskiemu Janowi Fryderykowi. Wówczas Seckerwitz miał już posadę profesora poetyki w Greifswaldzie. Tytułował się również wówczas magistrem sztuk wyzwolonych i mianem poety uwień-czonego. Nie wiadomo, kiedy, gdzie i od kogo otrzymał wieniec poetycki. Było to zapewne w czasie długiego pobytu w Wiedniu lub Pradze (może dzięki wsparciu Jana Cratona lub Paula Melis-susa Schede). W 1577 r. wydał Carmen elegiacum de septem donis Spiritus Sancti, dedykowaną radzie i senatorom Lubeki oraz tragi-komedię Samarites seu Epimetheus restitutus, dedykowaną radzie i senatorom Królewca, co znaczy, że pisał też na potrzeby tych
92
seckerwitz JOhannes [MłOdszy]
protestanckich miast i od wymienionych rad miejskich otrzymy-wał jakieś stypendia. W 1579 r. był prefektem w gimnazjum w Lu-bece. Wrócił jednak do Greifswaldu na rozkaz księcia, prowadził tam wykłady, m.in. z psalmów Georga Buchanana. Odnowiono mu dom i do śmierci poeta pozostał na tym stanowisku. Wiado-mo, że 26 czerwca 1581 r. był obecny na chrzcie córki Frydery-ka II, króla Danii i Norwegii, jako dworzanin w orszaku księcia Jana Fryderyka. Z tej okazji wydał w 1581 r. dla duńskiego króla Fryderyka II zbiorek poetycki Daneida (Dane idum libri quattuor) zawierający twórczość okolicznościową, zaś w 1582 r. dedykowany księciu pomorskiemu Janowi Fryderykowi analogiczny, choć ob-szerniejszy zbiór poezji panegirycznej dotyczącej pomorskich ksią-żąt i pomorskich elit — Pomeranidę (Pomeraneidum libri quinque) (1582). Nie zaprzestał też twórczości religijnej — w 1582 r. wydał Carmen de victoria Gideonis i Ephemeris Christiana, która ukaza-ła się pod koniec roku, a więc na krótko przed jego śmiercią. Na książkach z 1582 r. nie ma jego podpisu jako profesora Akademii Greifswaldzkiej, ale miał już wtedy ugruntowaną pozycję i sławę literacką. Zmarł w Greifswaldzie 6 stycznia 1583 r.
Seckerwitz był wybitnym poetą nowołacińskim, zaangażowa-nym po stronie reformacji. Z początku stał po stronie luteranizmu, z czasem jednak jego poezja wyraźnie nabiera cech filipistycznych i kalwińskich. Jego poezja religijna odznacza się oryginalnoś-cią w przedstawianiu problematyki wyznaniowej oraz znacznymi walorami artystyczno-literackimi. Interesująca jest też twórczość okolicznościowa jego autorstwa, która mimo panegiryzmu i wy-raźnych cech propagandowych stanowi wartościowy materiał historyczny i literacki. Seckewitz miał uznanie współczesnych, m.in. współpracował z Filipem Melanchtonem, Janem Cratonem, Paulem Melissusem Schede, Davidem i Nathanem Chytraeusami.
Wielkim uznaniem darzył go Nikodem Frischlin, który mówi o nim tak: „sed et Iohanne Maiore et Iohanne Seccervitio (nam hos aliqui subinde per opprobium mihi obiiciunt) quis ingenio et poetica maior inventus est? qui si ex iracundia aut alia culpa interdum peccarunt, an propterea artes illorum contemni atque contumeliis affici debent?”.
Bibliografia
J. S e c k e r w i t z: Elegia gratulatoria in nuptias doctissimi ac humanissimi viri, domini magistri Samuelis Iauch Freistadiensis, amici sui unice colendi,
scrip-93 seckerwitz JOhannes [MłOdszy] ta à Ioanne Seckerwitzio. Wratislaviense, [s. l.], 1549; Elegia gratulatoria in nuptiis magistri Nicolai Iagenteuffelii Borussi, et honestae virginis Walpurgis ad diem XXIX. Ianvarii. Scripta a Ioanne Seckervviczio. Wratislauiense, [s. l.; s. n.], 1550; Duae epistolae ficticiae altera Iacobi ad Fratrem Esau, et altera responso-ria Esau ad Iacobum. Quibus accesisit brevis interpretatio historesponso-riae. Per Ioannem Sekeruutzium Wratislaviensem. Wittebergae 1550; Epithalamion Erasmo Reinholt, Salvedensi Mathem. Professori, et sponsae eius Marthae. Witebergae [s. n.], 1550;
Elegia de natali Christi Servatoris nostri. Scripta ad Reverendissimum Praesulem Dominum Paulum Speratum a Rutilis etc. episcopum Pomesaniensem. Ecloga continens colloquium Pastorum, quibus Angelus annuntiavit Nativitatem Domini.
Scripta ad nobilem et generosum virum Georgium Socolofsky, terrae Culmensis iudicem, per Ioannem Seckerwitz Vratislaviensem, [s. l. et d.] [Regiomonti circa 1551]; Oratio, D. Hieronymi Schvirphii De S. Gallo, I. V. Doctoris In Academia Francofordiana ad Oderam 28. Nouembris, in aede sacra beatae uirginis recitata, cum D. Ioannes a Borcken, uir singularis eruditionis, non solum eidem Domino Doctori Schuirphio, sed toti Collegio Iurisconsultorum, & multis alijs ob eximiam doctrinam & animi integritatem probatissimus, Doctoratus insignia reciperet.
Gratiarum Actio, ad clarissimum virum Dominum Hieronymum Schuirphium, I. V.
Doctorem, de institutione et promotione clarissimi viri Ioannis a Borcken Bremensis, in I. V. Doctorem per Ioannem Seckeruuicz Vratislauiensem. Francofurti ad Viadrum 1553; Elegia Gratulatoria In Nvptiis clarissimorum Virorum Domini Ioannis a Borcken Bremensis, I. V. Doctoris, cum honestissima virgine, Catharina a Wilmers, nobilis viri Ioannis a Wilmers filia, Et Domini Guari Weigandi Guarini, medicin[a]e Doctoris, cum honestissima virgine Catharina Dittelbachs, clarissimi uiri Domini Christophori Dittelbachs, Cancellarii Brandenburgensis in Onolczbach, etc. I. V. Doctoris filia per Ioannem Seckervuicz Vratislauiensem. Francforti ad Viadrum 1553; Querela Germaniae de bellis civilibus cum psalmo XXVII Sapphicis versibus expresso per Joannem Seckerwitz Vratislaviensem.
Wittembergae 1553; Elegia de nuptiis honesti viri Iohannis Selneri Nabpurgensis et honestae virginis Valburgae, Egidii Leneri Civis Witebergensis filiae. Per Iohannem Seckerwitz Vratislaviensem. Witebergae 1553; Epithalamion scriptum viro honesto et erudito Abelo Pirkenhein Vratislaviensi, et pudicae virgini Sibyllae sponsae eius. Witebergae 1554; Psalmi aliquot lyricis modis versi ac dedicati illustri et magnificoque Domino D. Stanislao Comiti a Gorca. Witebergae 1554;
Eidyllion de passione et resurrectione Christi Redemptoris nostri: ad generosum Dominum Hieronymum Comitem de Nagorola et Welfart, Ode facta ad imitationem duodecimae in primo libro Odarum Horatii. Per Ioannem Seckerwitz Wratislaviensem.
Oeniponti 1555; Elegia de Divite Epulone et Mendico Lazaro, desumpta ex Evangelicis historiis, auctore Ioanne Seckerbikio. Nunc primum edita et missa ad illustreis Comites a Mansfeld Friedrychum et Carolum fratres. Coloniae 1556;
Iesu Syriaci liber, qui vvulgo ecclesiasticus dicitur, carmine elegiaco redditus, Ioanne Seckerwitzio Wratislaviensi autore. Adiectum eiusdem autoris Carmen De Christo Agno. Basileae 1556; Sophoclis Tragoediae septem: Latino carmine red-ditae, & Annotationibus illustratae per Thomam Naogeorgum Straubingensem:
Quarum nomina versa pagina reperies; Collectae sunt etiam gnomai, dictaque proverbialia ex hisce Tragoediis / per eundem: atque finem operis adiectae Graece et Latine. Basileae [1558]. [Johannes Seckerwitz jest tu autorem utworu po-chwalnego]; Hymnus de Spiritu Sancto, miraculosum in festo Pentecostes ad apostolos adventum, caeteraq[ue] ipsius opera ac beneficia tum in naturam uni-versam, tum praecipue in ecclesiam complectans autore Ioanne Seccervitio
94
seckerwitz JOhannes [MłOdszy]
Wratislaviensi, poetices et Latine linguae, in Academia Tubingensi, professore, s. l. et d. [Tibingae 1557?]; Eidyllion, de passione et resurrectione Christi Redemptoris nostri. Cui adiectae sunt quatuor elegiae. I. De collatione ionae prophetae et Christi. II. De latrone emendato in cruce. III. De auspitio lectionum Theodorici Schnepfii, s. Theologiae professoris. IIII. De obitu Maximiliani filii ducis Wirtembergensis. Tubingae 1557; Epicedion in obitum clarissimi atque ornatissi-mi viri D. Caspari Beri: I.V. doctoris integerriornatissi-mi, qui illustriss Wirtembergicorum Ducis a consiliis fuit. Tubingae 1558; In Obitum Caroli Quinti Invictissimi quon-dam, ac semper Augusti Romanoru[m] Imperatoris etc. foelicis immortalisq[ue]
memoriae Pathologia Danubii. Autore Ioanne Seccervitio Vratislaviensi, facultatis Oratoriae, in Academia Tubingensi professore. [Augsburg 1559]; Ioannis de Monte Regio Mathematici clarissimi tabulae directionum profectionumque, non tam as-trologiae iudiciariae, quam tabulis instrumentisque, innumeris fabricandis utiles ac necessariae. Denuo nunc aeditae, et pulchriore ordine dispositae, multisque in locis emandatae eiusdem Regiomontani. Tubingae 1559 [Seckerwitz jest au-torem utworu pochwalnego]; Epistola gratulatoria Silesiae ad [...] Casparum a Loga, Vratislaviensium episcopum &c./scripta a Joanne Seccervitio [...].
Vratislaviae 1562; In auspicatum et felicem adventum invictissimi sacratissimi Rom. Caesaris D. N. Maximiliani Bohemorum Regis et Austriae Archiducis etc.
congratulatio supplex inclyti Archigymnasii Viennensis, eiusq: alumnorum, obse-quii ergo pro sua fortuna tenui humiliter exhibita. Viennae 1563. [Seckerwitz
congratulatio supplex inclyti Archigymnasii Viennensis, eiusq: alumnorum, obse-quii ergo pro sua fortuna tenui humiliter exhibita. Viennae 1563. [Seckerwitz