• Nie Znaleziono Wyników

16.07261˚E, 53.19339˚N

Zespół torfowisk kotłowych z jeziorkami dystroficznymi, wypełniających zagłębienia wytopiskowe w tzw. „dziura-wym sandrze”, w Drawieńskim Parku Narodo„dziura-wym, na pd.

od doliny Runicy.

Najbardziej na północ wysunięty kociołek (16.07350˚E, 53.19529˚N) wypełniają rozwinięte wokół dystroficznego jeziorka mszary. Wokół samego jeziorka rozwija się szuwa-rek turzycy bagiennej Caricetum limosae oraz silnie uwod-niony mszar przygiełkowy Sphagno-Rhynchosporetum al-bae. Nieco dalej, przerywanym pierścieniem wokół jeziorka ciągnie się mszar torfowca magellańskiego Andromedo-Sphagnetum magellanici, a w obwodowej strefie torfowiska dominuje mszar z wełnianką pochwowatą Sphagno recur-vi-Eriophoretum vaginati i mszar z turzycą dzióbkowatą Sphagno-Caricetum rostratae. Obrzeża torfowiska porastają wąskim pasem silnie uwodnione zbiorowiska o charakterze okrajkowym, przede wszystkim zbiorowisko z sitem roz-pierzchłym Sphagno-Juncetum effusi. W jeziorku występuje rzadki krasnorost żabirośl Batrachospermum vagum. żywe części torfowców sięgają do 30 cm głębokości. Do głęboko-ści 550 cm zalega warstwa torfu wysokiego torfowcowego, wskazująca na przemienne okresy silniejszego uwodnienia i okresy suchsze z okresowym pojawianiem się roślinności drzewiastej (w profilu zaobserwowano liczne ślady kory, drewna i igieł sosny). Poniżej znajduje się warstwa bardzo silnie uwodniona – soczewka wodna. Poniżej zalega war-stwa torfu przejściowego turzycowo-torfowcowego, zale-gająca na bardzo silnie uwodnionym torfie limnicznym (utwór torfowo-gytiowy). Warstwa gytii

drobnodetrytowa-nej zalega na głębokości od 650 do 760 cm i jest podścielona iłem.

Ok. 100 m na południe znajduje się największe, wydłu-żone, trójramienne zagłębienie (16.07261˚E, 53.19339˚N), wypełnione przez mszary i dwa jeziorka dystroficzne. Tak-że i tu, w małym, wschodnim jeziorku, stwierdzono wy-stępowanie żabirośli Batrachospermum vagum. Jeziorka otoczone są mozaiką silnie uwodnionych mszarów torfow-ca magellańskiego Andromedo-Sphagnetum magellanici, mszarów przygiełkowych Sphagno-Rhynchosporetum albae i szuwarków turzycy bagiennej Caricetum limosae. Układ ten jest otoczony przerywanym pierścieniem przez nabie-rające już charakteru torfowiska wysokiego mszary torfow-ca magellańskiego Andromedo-Sphagnetum magellanici z licznie występującym bagnem zwyczajnym Ledum palu-stre, miejscami także z torfowcem brunatnym Sphagnum fuscum, przechodzące w zespół Ledo-Sphagnetum magella-nici i w płaty boru bagiennego Vaccinio uliginosi-Pinetum.

Końce zagłębień i ich brzeżne partie porastają zbiorowiska z sitem rozpierzchłym Sphagno-Juncetum effusi, w moza-ice z mszarami z wełnianką wąskolistną Sphagno recurvi-Eriophoretum angustifolii, mszarami z wełnianką pochwo-watą Sphagno recurvi-Eriophoretum vaginati, szuwarami turzycy dzióbkowatej Caricetum rostratae i turzycy nitko-watej Caricetum lasiocarpae. żywe części torfowców sięgają do 15 cm głębokości. Na głębokości do 450 cm zalega war-stwa torfu wysokiego, torfowcowego, poniżej - do 750 cm - warstwa torfu przejściowego turzycowo-torfowcowego, w obu warstwach zaznaczają się okresy silniejszego

uwod-Zmiany poziomu i temperatury wody w torfowisku w latach 2011-2014 na środkowym Głodnym Jeziorku.

Zmiany poziomu i temperatury wody w torfowisku w latach 2011-2014 na zachodnim Głodnym Jeziorku.

nienia (w warstwie torfu przejściowego obecne są soczew-ki wody) i okresy suchsze z okresowym pojawianiem się roślinności drzewiastej (w profilu zaobserwowano liczne ślady kory, drewna i igieł sosny). Poniżej znajduje się ok.

20-centymetrowa warstwa torfu niskiego mszysto-turzy-cowego, zalegająca na położonej na głębokości ok. 8 m, a grubej na ok. 50 cm, bardzo silnie uwodnionej warstwie budowanej głównie przez szczątki mchu bagnika żmijowa-tego Calliergon trifarium. Poniżej zalega ponad metrowa warstwa gytii drobnodetrytusowej zalegającej na drobno-ziarnistym piasku.

Kolejne jeziorko, położone 250 m na zach. (16.06837˚E, 53.19359˚N), okolone jest mozaiką szuwarków turzyc: nit-kowatej Caricetum lasiocarpae i bagiennej Caricetum limosi oraz mszarów z torfowcem magellańskim Andromedo-Sphagnetum magellanici. Zwłaszcza od strony zachodniej rozwija się układ o charakterze torfowiska wysokiego, z mszarami przechodzącymi w zarośla bagna Ledo-Sphagne-tum magellanici, bór bagienny Vaccinio uliginosi-PineLedo-Sphagne-tum, a w obwodowej części w brzezinę bagienną Vaccinio uligio-si-Betuletum. W latach 2011-2014 rejestrowano tu zmien-ność poziomu wody w torfowisku, obserwując że poziom wody nie waha się więcej niż 15 cm, ale wykazuje pewną zmienność w cyklu rocznym (niskie stany jesienne, a wy-sokie wiosenne), jak również może reagować na okresy

deszczowe. żywe części torfowców sięgają zaledwie na kilka cm głębokości. Do 400 cm zalega warstwa torfu wysokiego torfowcowego, wskazująca na przemienne okresy silniejsze-go uwodnienia i okresy suchsze z okresowym pojawianiem się roślinności drzewiastej (w profilu zaobserwowano liczne ślady kory, drewna i igieł sosny). Poniżej - do 470 cm za-lega warstwa torfu przejściowego związanego z zasilaniem minero- i ombrotroficznym budowana przez torf turzyco-wo-torfowcowy. Pod soczewką wodną, między 500 a 600 m głębokości, leży warstwa bardzo silnie uwodnionego torfu niskiego, budowana przez mech bagnik żmijowaty Callier-gon trifarium, a pod nią jeszcze półtorametrowa warstwa torfu limnicznego i metrowa warstwa gytii drobnodetrytu-sowej, na głębokości 840 cm podścielona utworem ilastym.

Ostatnie, najdalej na zachód wysunięte jeziorko (16.06360˚E, 53.19203˚N) okolone jest mozaiką szuwar-ków turzycy bagiennej Caricetum limosae i mszarów przy-giełkowych Sphagno-Rhynchosporetum albae. Przy brzegu północnym wykształcił się płat mszaru bobrkowego Meny-antho-Sphagnetum teretis, a od pd. niewielkie płaty msza-rów dywanowych z wełnianką pochwowatą Sphagno recur-vi-Eriophoretum vaginati i mszar z turzycą dzióbkowatą Sphagno-Caricetum rostratae. W samym jeziorku występują oczerety Scirpetum lacustris i płat szuwaru pałki wąsko-listnej Typhetum angustifoliae. To torfowisko jest otoczone

Na Głodnych Jeziorkach. Fot. J. Kujawa-Pawlaczyk pasem drzewostanów świerkowych. Prowadzona w latach

2011-2014 rejestracja poziomu wody w torfie wykazała tu niezwykłą stabilność uwodnienia, które nie zmieniało się więcej niż o kilka centymetrów. żywe części torfowców sięgają zaledwie na kilka cm głębokości. Do 200 cm zalega warstwa torfu wysokiego, torfowcowego, wskazująca też na występowanie okresów silniejszego uwodnienia (liczne so-czewki wodne) Poniżej, do 260 cm głębokości, zalega war-stwa torfu przejściowego związanego z zasilaniem minero- i ombrotroficznym budowana przez torf turzycowo-torfow-cowy, a pod nią – bardzo tu gruba (do 600 cm głębokości) warstwa bardzo silnie uwodnionego torfu niskiego, budo-wana głównie przez pozostałości mchu bagnika żmijowate-go Callierżmijowate-gon trifarium, z licznymi soczewkami wody. Spąg torfowiska buduje półtorametrowa warstwa torfu limnicz-nego (utwór torfowo-gytiowy) i trzymetrowa warstwa gytii, na głębokości 1030 cm zalegająca na drobnoziarnistym, py-lastym piasku.

Wbrew często rozpowszechnionym poglądom o szyb-kim zarastaniu jeziorek dystroficznych płem mszarnym, porównanie obecnego kształtu i powierzchni jeziorek z ich obrazem na zdjęciach lotniczych z lat 90. i 50. XX wieku,

a także z mapami topograficznymi z lat 30. XX wieku i z końca XIX wieku wskazuje, że jeziorka pozostają niemal nie zmienione. Nazwa Głodne Jeziorka jest stara i w wersji hungerpfuhl była używana także przed II wojną światową.

Dobrze rozpoznana budowa stratygraficzna tych torfowisk obrazuje typową w Puszczy Drawskiej historię rozwoju tor-fowisk kotłowych.

Głodne Jeziorka stanowią ważny biotop płazów (miej-sce rozmnażania się traszki zwyczajnej Triturus vulgaris, ro-puchy szarej Bufo bufo, żaby trawnej Rana temporaria, żaby moczarowej Rana arvalis, żaby jeziorkowej Rana lessonae i żaby wodnej Rana esculenta, najważniejszą w Drawień-skim Parku Narodowym ostoję ważek (wyjątkowe skupie-nie kilku gatunków chronionych: iglica mała Nehalennia speciosa, straszka syberyjska Sympecma paedisca, żagnica torfowcowa Aeshna subarctica elisabethae, zalotka biało-czelna Leucorrhinia albifrons) oraz miejsce występowania unikatowych, torfowiskowych gatunków chrząszczy (np.

Philonthus nigrita, Cyphon hilaris, Cyphon kongsbergensis, Acylophorus wagenschieberi) (Jermaczek 2014).

Głodne Jeziorka są w całości objęte strefą ochrony ści-słej w Drawieńskim Parku Narodowym.

Powiązane dokumenty