Miasto Zabrze jest dużym i ważnym ośrodkiem handlowym.
W okresie dobiegającej do końoa kadencji rady narodowej
dal-nego. W szczególności znacznie usprawniono sieć. W ramach modernizacji i podniesienia estetyki łączono małe lokale, dzięki czemu powstały obiekty handlowe większe o dużej przepustowości. Generalnej przebudowie poddano też wystawy sklepowe, wprowadzając nowoczesne oświetlenia i reklamy neonowe. Zatroszczono się również o poprawę estetyki wnętrz.
Zapoczątkowano likwidację nieestetycznych kiosków zastępując je nowoczesnymi pawilonami.
Analiza struktury sieci handlu detalicznego wykazuje, że gros punktów sprzedaży jest podporządkowane organizacyj
nie MHD i WSS "Społem", Wymowną tego ilustracją są dane liczbowe i wskaźniki zamieszczone w poniższym zestawieniu :
WYSZCZEGÓLNIENIE
Punkty sprzedaży Sprzedaż w tys.
złotych
% udziału w sprze
daży ogółem ogółem w tym
sklepy
MHD - Art.Spoż. 226 205 838052 32,4
MHD - Art.Przem. 106 103 372314 14,4
Warzywa - Owoce 55 54 127248 4.9
WSS "Społem" 245 234 739287 28,6
Inne 349 115 506189 19,7
Obroty placówek handlu detalicznego na terenie m. Zabrza wykazują stałą tendencję wzrostu. 1 tak w latach 1960 - 1968 sprzedaż w handlu uspołecznionym wydatnie wzrosła. Przyjmując obroty w 1960 roku za 100,0 zauważa się, że w 1968 roku wartość sprzedaży wzrosła o 45,3$.
Również godnym zanotowania jesb fakt, że z roku
na rok warasta sprzedaż towarów nieżywnościowych. Tak np.
w 1965 r. sprzedaż towarów nieżywnośoiowyoh wynosiła 37,2^ w stosunku do sprzedaży ogółem, w roku zaś 1968 ten sam wskaźnik wzrósł do 43,S?S
Analizując strukturę sieci punktów sprzedaży oraz jej rozmieszczenia terytorialnego, trzeba zaznaczyć, że najliczniej jest reprezentowana branża spożywcza. Znaczy to, że zakup artykułów spożywczych dokonywany jest przez ludność w miejscu zamieszkania, co jest szczególnie ważne dla ludności zamieszkałej w dalszych dzielnicach lub na peryferiach miasta.
Sprzedaż artykułów przemyałowyoh skoncentrowana jest w śródmieściu, gdyż tu znajduje się większość sklepów. Umoż
liwiają one szeroki wybór towarów.
W końcu ubiegłego roku sieć handlu uspołecznionego według ważniejszych branż przedstawiała się następującó :
WYSZCZEGÓLNIEŃIB Ilość punktów sprzedaży
% udział w sieci ogółem
R A Z E U 981 100,0
w tym branża i
spożywcza, 509 51,9
przemysłowa, 410 41,8
artykułów różnorod
nych, 56 5,7
Jak widać z tego zestawienia, najliczniej - zgodnie z wymogami społeczeństwa - reprezentowana
jest branża spożywcza i przemysłowa, przy czym duże znacze
nie posiada udział posaczególnych grup w danej branży.
Ilustruje to poniższe zestawienie :
WYSZCZEGÓLNIENIE
%-oviy udział w latach 1 % 6 | 196? 1968
ARTYKUŁY SPOŻYWCZE 59,5 i
| 59,5 59,3
w tym branże :
ogólno-spożywcza 31,7 31,5 31,9
mię sno-wędliniarska 11,6 12,5 12,8
garmażeryjna 0,6 0,7 0,6
rybna 0,6 0,6 0,6
warzywnicz o-owocarslta 6,2 5,7 5,2
winno-cukiemioza 1,3 1,3 1,4
napoje alkoholowe •4,7 4,9 4,5
•
pozostałe 2,8 2,3 2,3
ARTYKUŁY PRZEMYSŁOWE 37,1 37,1 36,6
w tym branże :
włókiennicza 2,7 3,0 2,7
odzieżowa 5,4 5,5 6,0
obuwnicza 2,4 ' 2,1 2,0
galanterii skórzanej 0,3 0,3 0,3
pasmanteryjno-galant. 1,2 1,3 1,3
włókienniczo-odzieżowa 0,8 0,5 0,7
obuwnicza i galanterii
skórzanej 0,4 1,0 1,0
włókienniczo-odzieżowo-
obuwnicza 3,4 3,3 3,2
WYSZCZEGÓLNIENIE
---%-owy udział w latach
1966 1967 1968
perfumeryjno-drogeryjna 0,7 0,7 0,7
mydlarsko-farbiarska 0,4 0,4 0,5
artykułów gospodarstwa
domowego 1.9 ‘ 2,0 2,0
metalowa O,2 0,6 0,3
elektrotechnic zna 1,3 1.1 1,0
radio i telewizja 1,6 1,8 1.9
księgarska 0,3 0,3 0,3
papiernicza 0,2 0,2 0,2
ks ięgarsko-papiernioz o-
zabawkarska 0,9 1,1 1,1
sportowa 0,5 0,6 0,6
motoryzacyjna 0,7 0,6 0,8
meblarska 2,4 2,5 2,3
opałowo-bud owiana 1,0 1,0 0,9
komis 0,7 0,8 0,8
pozostałe 7,7 6,4 6,0
ARTYKUŁY INNE w tym branże s
kwiaciarska 0,2 0,2 0,3
na si enno-ogrodnicza 0,1 0,1 0,1
apteki 2,4 2,5 2,5
pozostałe 0,8 0,6 0,8
Omawiając osiągnięcia handlu, należy również poświęcić nieco uwagi żywieniu zbiorowemu, którego udział w ogólnych obrotach jeat pokaźny. Jak wynika z tablicy sieć lokali gastronomicznych stale wzrasta. W roku 1960 na terenie m. Zabrza było tylko 55 lokali gastronomicznych, to już w 1968 roku liczba tych lokali wzrosła do 69.
W ogólnej liczbie lokali, większość podporządkowana jest Zabrskim Zakładom Gastronomicznym. Sieć zakładów gastronomicznych m. Zabrza na tle większych miast wojewódz
twa katowickiego ilustrują informacje uwidocznione w poniż
szym zestawieniu j
i
WYSZCZEGÓLNIENIE M"i iopn
Liczba ludności
¿icUklaUjr
na 1 zakład
na 1 miejsce
Bielsko — Biała 48 3727 1799. 23
Bytom 81 5660 2358 34
Chorzów 91 7956 1683 19
Gliwice 65 5810 2537 28
Katowice 137 10838 2128 27
Ruda Śląska 42 2988 3399 48
Zabrze 71 5985 2783 33
Z porównania wynika, że sieć zakładów gastronomicznych na terenie Zabrza nie jest jeszcze dostatecznie rozwinięta.
Nadmierne przeciążenie zakładów powoduje, że nie zapewniają one swoim klientom należytej i szybkiej obsługi.
W trosce o lepszą kulturę spożywania i większą obsługę klientów władze lokalne przewidują znaczny wzrost zakładów gastronomicznych. Jeszcze w bieżącym roku przewiduje się uruchomienie siedmiu zakładów samoobsługowych typu "Bistro", oferujących tanie i smaczne potrawy.
Struktura otwartych zakładów gastronomicznych w końcu grudnia 1968 roku przedstawiała się następująco :
WYSZCZB3ÓLMKKIE
Restauracje 15 2376 58341
Jadłodajnie 1 72 1054
Sam - Bary 6 399 18005
Bary Mleczne 1 50 947
Bary z wyszynkiem 19 11J2 40655
Kawiarnie, cukier
nie 5 607 9097
Bary kawowe 9 449 12398
Bufety 5 244 4404
Winiarnie 1 40 694
Piwiarnie 7 576 8939
Oprócz Zabrskich Zakładów Gastronomicznych żywieniem zbiorowym zajmują się również inne przedsiębiorstwa. Jednak ich udział w sprzedaży ogółem jest znikomy co uwidaczniają
następujące wskaźniki t
Zabrskie Zakłady Gastronomiczne - 82,7 Bytomskie Zjednoczenie Zaopatrzenia
Górniczego - 8,6
Wojewódzka Spółdzielnia Spożywców
"Społem" - 4,1
Stołówki pracownicze — 2,5
Miejski Handel Detaliczny - 1,4
Państwowe Przedsiębiorstwo "Konsumy" - 0,7
Oprócz tzw. otwartyoh lokali gastronomicznych na tere
nie miasta, istnieją również stołówki i bufety pracownicze, których w końou grudnia 1968 r. było łącznie 38. Większość
tych placówek prowadzi Bytomskie Przedsiębiorstwo Zaopatrze
nia Górniczego.
GOSPODAHKA KOMUNALNA
Po wyzwoleniu Zabrza szczególnie niekorzystni*! kształ
towała się sytuacja w zakresie użyteczności miejskiej.
Przestarzała sieć wodooiągowa wymagała wyaiany. Zły stan sieci kanalizacyjnej uniemożliwiał nawet podłączenie do niej wszystkich budynków położonych na terenie miasta. Większość dróg i ulic wymagała kapitalnego remontu. Zieleń miejska zdewastowana w czasie działań wojennych wymagała zagospoda
rowania od podstaw*
Podstawowym problemem było zapewnienie zaopatrzenia ludnośoi w wodę. W roku 1950 wybudowano ujęcie dostarczające
«
wodę przemysłową Elektrowni "Zabrze", dzięki czemu zwiększone zostały zapasy wody pitnej, którą przeznaczono na użytek ludnośoi.
Zasadnicza poprawa w dostawie wody nastąpiła w latach 1961 - 1965, kiedy to wybudowano nowy rurociąg, dodatkowo uruchomiono istniejące ujęcie wody. Najlepsze zaopatrzenie mieszkańców miasta w wodę nastąpiło w roku 1968.
Podobna sytuacja przedstawia się na odcinku sieoi kanalizacyjnej i gazowej, zarówno w zakresie wzrostu liczby odbioroów gazu w gospodarstwach domowych, jak i ilości czyn
nych podłączeń do budynków mieszkalnych.
Zużycie energii elektrycznej wzrosło na przestrzeni lat 1965 - 1967 z 29.940 tys.KWh do 35-009 tys. KWh, zaś oświetlenie plaoów i ulic z 2.403 na 3*446 tys. KWh.
Po wyzwoleniu miasto posiadało tylko 154,2 km ulic, z togo zaledwie 52,9 km o nawierzchni ulepszonej. W końcu 1965 roku długość ulio wynosiła 244,8 km, z tego o nawierz
chni ulepszonej 146,6 km. Ulice główne przystosowano do nasilającego się z roku na rok ruchu kołowego, a w 3-oh najruchliwszych skrzyżowaniach kosztem
251
tys. złotych - zainstalowano sygnalizację świetlną.Zieleń miejska stanowi ważny element, nie tylko z uwa
gi na estetykę miasta, lecz również na wpływ jej na warunki zdrowotne mieszkańców.
Mając na uwadze przemysłowy oharakter miasta, wynika
jący z ogromnego skupiska dużyoh zakładów pracy, założenie parków, zieleńoów i skwerów, stało się jednym z podstawowych problemów dla władz miasta.
Do sukcesów na tym odcinku należy s rozbudowa ogrodu botanicznego, założenie parku im. Tadeusza Kośoiuszki, nowych
skwerów i terenów zielonych. Czyni się także starania o prze
jęcie od Ministerstwa Leśnictwa wszystkich lasów w obszarze miasta dla pełniejszego ioh wykorzystania w celach rekrea
cyjnych.
Na terenie Zabrza działa kilka zakładów gospodarki komunalnej, m.in. takich jak : Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej, hotel "Przodownik" dysponujący 52 po- ' kojami o 127 łóżkach, budynek Łaźni Miejskiej, która posiada 41 wanion i basen kąpielowy o
250
m powierzchni praz 2 Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszozania, które dba o stan sanitarny miasta. Przedsiębiorstwo to posiada dobrze wyposażony sprzęt techniczny i sprawny tabor samochodowy, którego ilość i jakość z roku na rok wzrasta.
OŚWIATA I NAUKA
Dynamiczny wzrost potencjału wytwórczego i szybki roz
wój społeczny m. Zabrza szczególnie uwydatnia się w dziedzi
nie oświaty i kultury,
W okresie poprzedzającym drugą wojną światową, ludność miasta traktowana była przez władze niemieckie wyłącznie jako zbiorowisko siły roboczej. Z założenia ówczesnych władz wynikały wręcz sprzeczne tendencje, zmierzające raczej do niszczenia wszelkich zarodków oświaty czy kultury. Nic więc dziwnego, że Władza Ludowa musiała włożyć wiele wysił
ku i środków pieniężnych, by istniejący stan radykalnie zmienić.
Efekty wzmożonego wysiłku znajdują swój wymowny wyraz we wzroście liozby szkół podstawowych. W pierwszych latach
po wyzwoleniu na terenie miasta istniało zaledwie
25
szkół,a w roku szkolnym 1968/69 jest ich 40. Niezależnie od budowy nowych przestronnyoh szkół, większość staryoh obiektów szkol
nych zmodernizowano i dostosowano do współozesnyoh wymogów nauczania.
Niekorzystnie przedstawiała się również sytuacja w za
kresie kadry nauczycielskiej. Wystarozy wskazać, że po wojnie liczyły one tylko
312
osób, podczas gdy obecnie w szkolnictwie podstawowym jest zatrudnionych 810 nauozycieli o odpowiednich kwalifikaojaoh. Należy podkreślić, że wiele nauczycieli, którzy zasilili niedobór faohowej kadry, to wychowankowie miejscowego Liceum Pedagogicznego.Wręcz tragicznie przedstawiała się sytuacja w zakresie szkolnictwa średniego i wyższego. Zgodnie z założeniami władz niemieckioh , realizowanymi od Bzeregu lat, młodzież polska nie miała wstępu nie tylko na wyższe uozelnie, ale nawet nie wiele jej spotykało się w szkołaoh średnich.
W chwili obeonej młodzież ma możliwośoi uczęszczania do 4-ch miejscowych lioeów ogólnokształoącyoh i 18 techników zawodowych, oo stwarza jej możliwości kontynuowania nauki na wyższych uczelniach. Należy również podkreślić ciekawe zjawisko, jakie wywodzi się ze specyfiki regionalnej miasta górniczego, jakim jest Zabrze. Z założeń uprzednich lat wy
nikało, że miasto musi mieć tylko charakter górniczy, jed
nakże, a raozej celowa działalność władz zmieniły istniejąoy stan rzeczy.
W związku z budową wielu nowyoh zakładów przemysłowyoh, budowlanych i innych, należało przygotować nową kadrę
faohow-ców, a równocześnie z nią odpowiednio ukierunkować szkol
nictwo średnie i zawodowe. W wyniku powyższych przeobrażeń, ulega stopniowym przemianom struktura szkolnictwa. Poza bowiem górniczymi, założone zostały szkoły budowlane, mecha
niczne, elektryozne, gazownictwa, pielęgniarskie, muzyczne, ekonomiczne, spożywoze, handlowe, a nawet radiologii i elek
troniki.
Powyższe podkreśla ogromny wysiłek Władzy Ludowej w likwidacji poprzednich zaniedbań, jak i w osiągnięciach na odcinku szkolnictwa. Rozwój szkolnictwa zawodowego we wszystkich jego kierunkach uwidacznia następująca tablica t
KIERUNKI SZKOLENIA
Uczniowie w latach
1966/67 1968/69
w liczbach bezwzględnyoh
medyoznym 654 776 98,4 8,2
górniozym 2381 1128 74,9 12,0
mechanioznym 2476 2588 104,4 27,4
elektrycznym . 847 967 112,1 10,2
ekonomioznym 818 857 109,0 9,1
spożywczym' 987 918 94,3 9,8
Jak widać z tej tablioy, systematyoznie wzrasta liczba uczniów na kierunkach mechanicznym, elektrycznym i ekono
micznym', kosztem malejącej w stosunku do ubiegłyoh lat - liczby uozniów z zakresu przede wszystkim górnictwa.
Notowany również spadek liozby uczniów w stosunku do roku szkolnego 1966/67, znajduje uzasadnienie w zmianie programu szkolnictwa podstawowego, łąozy się bowiem z utwo
rzeniem klas ósmyoh.
Rozwój szkolnictwa wymaga w konsekwencji zwiększenia kadry wykwalifikowanych nauczycieli na wszystkich kierunkach i stopniach nauczania.
I tak w roku szkolnym 1968/69 na terenie Zabrza jest zatrudnionych prawie 1.258 pedagogów; Znajdują oni zatrud
nienie w t
- szkołach podstawowych - 810 - lioeach ogólnokształcących - 50 - szkołach zawodowych - 366
- pozostałych -
32
.Z uwagi na bardziej wszechstronny rozwój przemysłu i wykształcenie się nowych gałęzi przemysłu zachodziła potrzoba powołania i uruchomienia nowych kierunków szkolnictwa.
Zaszła również konieczność werbowania do górnictwa uczniów z innych terenów.
Przyszli adepci tego zawodu mieszkają w 5-oiu luksusowych internatach, posiadających 1.385 miejsc. Dla pozamiejscowej młodzieży, pochodzącej nierzadko z odległych wiosek, nawet
«poza województwa, odpowiednie locum, jakim jest internat stwarza jej warunki zarówno strony materialnej jak i wyrobie
nia postawy społeoznej. Ze wzrostem liczby uczniów łączy się stan absolwentów opuszczających mury szkolne i podejmujących
pracę w zdobytych zawodaoh, co ilustruje następująca tablica : 39
KIERUNKI SZKOLENIA
1965/66 1967/68 1967/63 1965/66
=100
w odset
kach
O G Ó Ł E M 2200 2587 117,6 100,0
w tym szkół i
medycznych 166 258 155,4 10,0
górniczych 381 543 142,5 21,0
mechanicznych 511 586 114,7 22,7
elektrycznych 218 236 108,3 9,1
ekonomicznych 168 125 74,4 4,8
spożywczych 218 251 115,1 9,7
W przytoczonych przykładowo ostatnich dwóch latach szkolnych uwidacznia się dynamiczny wzrost liczby absolwen
tów. Szozególnie wysokie tempo wzrostu występuje w zakresie kierunku medycznego, górniczego i mechanicznego.
Na terenie m. Zabrza szczególną troską otacza się naj
młodszych obywateli. Dla tej grupy mieszkańców zorganizowano m.in. 9 żłobków, liczących łącznie 480 miejsc oraz 36 przed
szkoli o 3«147 miejscach. Młodzież korzysta z 4 świetlic i 8 klubów, a dzieci - z ogólnie dostępnych ogródków jorda
nowskich.
Miasto Zabrze jest w chwili obecnej poważnym ośrodkiem naukowym i szkolnictwa wyższego. Miała tu swoją siedzibę śląska Akademia Medyozna, wywierająoa niemały wpływ na cha
rakter miasta, a szozególnie w zakresie zwiększenia liczeb
ności fachowej kadry lekarskiej.
Drugą instytucją spełniającą niemniej ważną rolę dla rozwoju Zabrza jest placówka Polskiej Akademii Nauk, rozpra
cowująca wiele problemów dotyczących GOP, a w jego ramach również miasta Zabrza.
Przemiany, jakie dokonują się w życiu społeczno-gospo- darczym miasta podyktowały konieczność utworzenia nowego Oddziału PAN, a mianowicie "Fizyki Ciała Stałego", Dalsze instytucje naukowe, to "Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla"
oraz "Instytut Modycyny Pracy", których badania i wyniki mają istotne znaczenie nie tylko w skali miasta ale również województwa i kraju.
K U L T U R A
Awans Zabrza szczególnie wydatnie uwidaoznia się w dzie
dzinie kultury. Rozwój kultury jaki aię obserwuje w okresie ostatnich lat, znajduje wyraz w zwiększonej llozbie kin, filii bibliotecznych, zespołów wokalnych i innych placówek kulturalnyoh.
Podczas, kiedy tuż po wyzwoleniu istniały tylko 3 kina wyświetlające niewielką ilość filmów, obecnie jest ich 8 i posiadają 3.533 miejsc dla widzów.
Przeciętnie w roku uczęszcza do kin około 1.051 tys.
widzów. Dużym ośrodkiem przekazania zdobyczy kultury jest Dom Muzyki i Tańca mogący pomieścić około 3.000 widzów.
Nowoczesne urządzenia techniczne i luksusowe wyposażenie jogo wnętrz powodują, że należy on do najlepszych w województwie sal widowiskowych. W Domu Muzyki 1 Tańca koncertują często dużo 1 reprezentacyjne zespoły krajowe i zagraniczne. Dla
przykładu w 1968 roku odbyło się tu 166 imprez artystyczno- rozrywkowych, w których uczestniczyło przeszło
277
tys.widzów.Poniższa tablica ilustruje rodzaje imprez organizowanych w Domu Muzyki.i Tańca w 1968 roku :
-*■
WYSZCZEGÓLNIENIE Ilość
spektakli
Widzowie --- ---- --- - --- j
Koncerty orkiestr symfonicznych 1 920 Recitale instrumentalne i wokalne 1
520
Przedstawienia teatrów dramatycznych 13 27450 Przedstawienia teatrów lalkowych 1
700
Przedstawienia operowe 4 6?00
Przedstawienia operetkowe 34 67474
Imprezy estradowe 61 119896
Występy Zespołów Pieśni i Tańoa 15 32850
Seanse filmowe 11 8900
Inne 25
11500
Niezależnie od różnego rodzaju imprez artystycznych, w Domu Muzyki i Tańoa koncentruje się życie społeczne przed
stawicieli i mieszkańców miasta. W jego sali odbywają się okolicznościowe zebrania i akademie.
Szczególną rolę w zakresie kultury spełnia Teatr Nowy, wzniesiony dużym nakładem środków finansowych. Repertuar jego jest szeroki i tak dobrany, by całe społeczeństwo miasta mogło z niego korzystać. Między innymi wystawia się także utwory klasyozne w oryginale lub adaptaoji scenicznej, co pozwala m.in.
młodzieży szkolnej poznać piękno tego rodzaju sztuki.
W Teatrze Nowym aktualnie zaangażowanych jest J2 aktorów, średnio w skali rocznej wystawia się tu 95 przedstawień.
Nie-zalotnie od tego zespoły aktorów organizują liczne spektakle w mniejszych miejscowościach województwa. Miarą popularności tej placówki mołe być frekwencja. Teatr Nowy notuje rocznie około 1J2 tys. widzów, co świadczy o dużym zainteresowaniu mieszkańców tą dziedziną kultury.
Znaczny wpływ na kształtowanie świadomości i ogólnej edukacji ludności Zabrza wywiera Miejska Biblioteka Publiczna, która w okresie minionego dwuaziestopięciolecia dynamicznie
się rozwinęła. Po wojnie liczyła ona tylko 3 punkty, podczas gdy obecnie posiada 1? swych placówek znajdujących się w naj
odleglejszych nawet dzielnicach. Jej księgozbiór stanowił w końcu 1968 roku przeszło 216 tys. tomów.
Niemniej istotną rolę w żyoiu miasta spełnia Muzeum, które powstało w 1945 r. Poza działalnością podstawową urzą
dzano tu wystawy o różnej tematyce, stwarzając mieszkańcom, a szczególnie młodzieży możność poznania folkloru ziemi śląskiej, a także malarstwa i sztuki różnych epok.
Oprócz tych form oddziałowywania, oprócz książki, która pozwala zrozumieć przemiany społeozne żyoia kraju i rodzin
nego miasta, podobną rolę spełnia prasa. Reprezentowana ona Jest w mieście przez "Głos Zabrza", który ukazuje się w na
kładzie około
32
tys. egzemplarzy tygodniowo.Osobnym przejawom żyoia kulturalnego Zabrza aą pozosta
jące pod patronatom Wydziału Kultury Prezydium MRN, kluby oraz zespoły dramatyczne i muzyczne, w których rozwijają się miejscowe talenty pod kierunkiem i opieką fachowców. Są to przede wszystkim o bogatej tradycji t "Zespół Dziecięcy Pleśni i Tańca - Mikulozyce" oraz młodzieżowe zespoły muzyczne. Te
45
ostatnie prezentują się zwłaszcza w okresie letnim.
Warto również wspomnieć o regionalnej imprezie tzw.
"Dniach Zabrza", organizowanej) z dużym artyzmem w miesiąou wrześniu, a cieszącej się wielką popularnością wśród miesz
kańców miasta.
Analizując oałokształt ozynników wpływających na roz
wój życia kulturalnego, nie można pominąć dalszych środków masowego przekazu, a mianowicie radia i telewizji. Dużym osiągnięciem może poszczycić się Zabrze, skoro rejestruje się tu obecnie przeszło 49 tys. radioabonentów i prawie 59 tys. posiadaczy telewizorów. Szczególny(bo niemal dwu
krotny wzrost w stosunku do 1960 r. notuje się w zakresie liczby abonentów telewizyjnyoh.
Awans kulturalny Zabrza, rozwój wszystkich dziedzin życia kulturalnego, wywierający tak wielki wpływ nie tylko na wychowanie młodzieży, ale i na kształtowanie postawy
całego społeczeństwa, jest oczywistym osiągnięciem powojen
nego dwudziestopięoiolecia w tym również ostatniego oztero- lecia.
OCHRONA ZDROWIA
W obecnej kadencji Sejmu i Rad Narodowych wystąpiła dalsza poprawa sytuacji w zakresie ochrony zdrowia. Szcze
gólny nacisk położono na podniesienie jakości pracy i poziomu fachowego pracowników służby zdrowia, jak również usprawnie
nia form organizacyjnych.
W zakresie zwalczania chorób zakaźnych, największy po
stęp w ostatnich latach osiągnięty został w walce z błonnicą, krztuścem i durem brzusznym oraz chorobą Heinego-Medina.
W walce z chorobami zakaźnymi dają pozytywne wyniki masowe szczepienia ochronne i inne przedsięwzięcia profilaktyczne, które z wielkim poświęceniem były przeprowadzone przez perso
nel miejskiej służby zdrowia.
Godnym podkreślenia jest fakt wyraźnego spadku śmiertel
ności wśród niemowląt i przedłużenia się średniego wieku życia obywateli miasta Zabrza.
W ostatnich latach liczba szpitali nie uległa zmianie.
Zwiększyła się natomiast ilość łóżek szpitalnych o 131 w po
równaniu z rokiem 1965, co pozwoliło na zwiększenie liczby leczonych osób w naszych szpitalach o około 10%. Niemniej jednak notuje się jeszcze ciągły niedobór łóżek w szpitalach, co łączy się z przepełnieniem niektórych oddziałów specjalis
tycznych. Z 3-ch szpitali klinicznych korzysta spora liczba pacjentów z terenu miasta Zabrza.
W roku 1968 ozynnych było 48 przychodni, w tym 24 prze
mysłowej służby zdrowia. Do osiągnięć na odoinku ochrony zdrowia w obecnej kadencji należy zaliczyć uruchomienie nowo
czesnej staoji diagnostycznej oraz wyposażenie przychodni w najnowszy sprzęt i aparaturę medyczną.
Przemysłowa służba zdrowia również notuje poważne suk
cesy w lecznictwie zakładowym. Do niob należą t otwaroie poradni profilaktycznej pourazowej w Szpitalu Górniczym oraz
Gabinetu Fizykoterapii, laboratorium i pokoi higienicznych dla kobiet.
Korzystająo z pomocy i doświadczeń działającego na terenie Zabrza Instytutu Medycyny Pracy, zakładowa służba zdrowią zwraca szczególną uwagę na prowadzenie okresowych badań kontrolnych dla załóg poszczególnych przedsiębiorstw.
U S Ł U G I
i
Przemiany społeczno-gospodarcze, jakie dokonały się w życiu miasta, wymagały równoczesnego podjęcia zadań w za
kresie rozwoju usług, a zwłaszcza dla ludności. Celem więc wyrównania i odrobienia zaległości, sprawy właściwego usta
wienia programu usług stały się jędnym z naglących problemów Rady Narodowej.
W bieżącej kadencji Sejmu FKL i rad narodowych opierając się na uchwale Rady Ministrów nr 203 z 1965 roku w sprawie rozwoju usług dla ludności poświęcono szczególnie dużo wagi i wysiłku . Doprowadziło to do poważnej rozbudowy sieci placówek świadczących usługi dla ludności. W końcu 1968 r.
na terenie Zabrza działało 781 plaoówek o zróżnicowanym pro
filu świadczonych usług.
Do nich zaliczyć należy następujące zakłady i - elektromechaniczne i naprawa
zmechanizowanego sprzętu - 11 zakładów, - radiotelewizyjne ' -
13
zakładów,- ślusarstwo - 24 zakłady,
- stolarstwo i tapicerstwo -
25
zakładów,- krawiectwo i szewstwo -
127
zakładów,- malarstwo pokojowe - szklarstwo
- instalacje ć.o. i wodociągowo-kanalizacyjne
- pralnictwo i chemiczne czysz
czenie
- fryzjerstwo i kosmetyka - pozostałe
Głównym realizatorem świadczeń usługowych dla ludności jest drobna wytwórczość uspołeczniona i indywidualne zakłady rzemieślnicze. Działalność wymienionych placówek ilustruje poniższo zestawienie i
WYSZCZEGÓLNIENIE Zatrud
w tysiącach złotych
R A Z E M : 2064 215611 95469
Przemysł terenowy 81 43899 6122
Spółdzielozość pracy 8J0 95030 37974 Spółdzielczość inwa
lidzka 182 7522 1333
Obrót towarowy 14 14228 9065
Gospodarka komunalna 61 10418 7956
Wojewódzka Spółdziel
nia Spożywców "Społem1 47 4196 4168
Rzemiosło 849 40318 28851
Jak z naprowadzonych wartości wynika, najbardziej aktywną działalnością wyróżnia się Spółdzielczość Pracy.
Bowiem w ogólnej wartośoi usług zrealizowanych dla ludności
Mimo tak liczebnego wzrostu ilości zakładów nadal od
czuwa się niedobór niektórych usług. Szczególnie odczuwalny
czuwa się niedobór niektórych usług. Szczególnie odczuwalny