• Nie Znaleziono Wyników

An extended list of calendar anomalies in the context of the efficient market hypothesis

2. Calendar effects

2.11. Hour in day effect

The kind of calendar effect can be seen in an even shorter period of time.

An example of this is the hour in day effect. Research on the American mar-ket confirms, that during the session itself, moments can be distinguished, that are characterized by higher and lower rates of return. This effect also helps to achieve above-average profits. Research shows that the first 45 minutes of the session is statistically characterized by a downward trend. Interestingly, this phenomenon is characteristic only for Monday sessions. On the other days of the week, the beginning of the session statistically brings price increases. Calendar effect trends can also be referred to the end of the session. There is a tendency, that the last 15 minutes of the session is characterized by higher rates of return (GPWInfoStrefa, 2020).

3. Conclusion

The nature of these calendar effects indicates, that they do not function inde-pendently and overlap with each other. It seems that both temporal and geographi-cal contexts can be found in this matter. Calendar effects in leading markets may affect smaller markets, shifting the direction of price movements over time. In certain periods of opening of stock exchanges in large asian markets, it directly influences european and later american markets. Friday’s increases in Tokyo may translate into increases in London, and then in New York. The calendar effects seem to combine also on a smaller scale, the Monday effect co-exists with the hour effect on a given day, resulting in drops at the beginning of the Monday session. In addition to the coexisting effects, it is also impossible not to notice that some calendar effects seem to contradict their indications, such as increases in share prices shown by the September effect, although statistically this is the month with the largest annual declines in share prices. It seems, that the real-ity of the stock market requires further research in order to search for new or confirm existing calendar effects.

References

Ang, A., Goetzmann, W.N., & Schaefer, S.M. (2010). The Efficient Market Theory and Evidence:

Implications for Active Investment Management, Foundations and Trends in Finance, Now Publishers Inc. http://dx.doi.org/10.1561/0500000034

Borowski, K. (2017). Czy inwestorzy na GPW w Warszawie powinni być przesądni, na przykła-dzie stóp zwrotu akcji wchodzących w skład indeksów WIG20, mWIG40 i sWIG80? Studia i Prace. Kolegium Zarządzania i Finansów, 156, 111-132

Borowski, J. 2018). Efekt stycznia na przykładzie indeksów światowych giełd i cen surowców.

Studia Ekonomiczne, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, 13(356), p. 7-32

Buczek, S. (2005). Anomalie na polskim rynku akcji, czyli jak wykorzystać nieracjonalne zachowa-nia inwestorów. In: W. Bień (Ed.), Rynki kapitałowe, Szkoła Głowna Handlowa w Warszawie, Kolegium Zarządzania i Finansów

Buczek, S.B. (2005) Efektywność informacyjna rynków akcji teoria a rzeczywistość. Szkoła Główna Handlowa Oficyna Wydawnicza

Buła, R. (2014). O teorii spekulacji i inwestycji Julesa Regnaulta. Studia Ekonomiczne. Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach, 204, 7-29

Caputa, W. (2017). The Process of Digital Transformation as a Challenge for Companies. Zeszyty Naukowe Politechniki Częstochowskiej. Zarządzanie, 27(1), 72-84

Czerwonka, M., & Gorlewski, B. (2012). Finanse behavioralne. Zachowania inwestorów i rynku.

Oficyna Wydawnicza Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

Dichev, I.D., & Janes, T.D. (2003). Lunar Cycle Effects in Stock Returns. The Journal of Private Equity, 6(4), 8-29. https://doi.org/10.3905/jpe.2003.320053

Dimson, E., & Mussavian, M. (2000). Market Efficiency. In: S.B. Dahiya (Ed.), The Current State of Business Disciplines. Spellbound Publications

Efekt grudnia (2021, 10 November). In: Słownik inwestycyjny. https://www.skarbiec.pl/slownik/

efekt-grudnia/#efekt-grudnia

Efekt października (2021, 10 November). In: Słownik inwestycyjny. https://www.skarbiec.pl/slownik/

efekt-pazdziernika/#efekt-pazdziernika

GPWInfoStrefa (2020, 30 December). Czym jest efekt kalendarza na giełdzie? https://www.gp-winfostrefa.pl/czym-jest-efekt-kalendarza-na-gieldzie/

Grotowski, M. (2008). Efekty kalendarzowe na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie.

Gospodarka Narodowa, 1-2, 57-75

Hayes, A. (2021, 29 September). October Effect, https://www.investopedia.com/terms/o/octoberef-fect.asp

Hońdo, T. (2018, 12 November). Co sugeruje cykl prezydencki w USA? https://www.parkiet.com/

Parkiet-PLUS/311129963-Co-sugeruje-cykl-prezydencki-w-USA.html

Janicka, M. (2008). Efektywność rynków finansowych – teoria a praktyka. Acta Universitatis Lodziensis, Folia Oeconomica, 221, 169-182

Jensen, M.C. (1978). Some Anomalous Evidence Regarding Market Efficiency. Journal of Financial Economics, 6(2/3), 95-101. https://doi.org/10.1016/0304-405X(78)90025-9

Keller, J. (2015). Efekt dni tygodnia w różnych segmentach rynku głównego GPW. Zeszyty Nauko-we UniNauko-wersytetu Szczecińskiego, no. 855, Finanse, Rynki FinansoNauko-we, Ubezpieczenia, 74(1), 69-79. https://doi.org/10.18276/frfu.2015.74/1-06

Lerski, R. (2009, 9 December). Czy Mark Twain może nam pomóc w zarabianiu pieniędzy? https://

forsal.pl/artykuly/377514,czy-mark-twain-moze-nam-pomoc-w-zarabianiu-pieniedzy.html Malkiel, B.G. (2003). The Efficient Market Hypothesis and Its Critics. Journal of Economic

Perspectives, 17(1), 59-82

An extended list of calendar anomalies in the context… 101

Marrett, G.E. (2008). The day-of-the-week Effect in the Australian Stock Market: An Empirical Note on the Market, Industry and Small Cap Effects. International Journal of Business and Management, 13(8), 3-7

Paluch, A. (2019, 18 July). Rynkowa teoria cyklu prezydenckiego – czy to dobra strategia? https://

dnarynkow.pl/czym-jest-rynkowa-teoria-cyklu-prezydenckiego/

Poitras, G. & Jovanovic, F. (2010). Pioneers of Financial Economics: Das Adam Smith Irrelevanz-problem? History of Economics Review, 51(1). https://doi.org/10.1080/18386318.2010.1168 Przasnyski, R. (2000, 31 August). Cykl prezydencki. https://www.parkiet.com/Nawigacja/308319982-2155

-Cykl-prezydencki.html

Simon, H. (1955). A Behavioral Model of rational choice. Quarterly Journal of Economics, 69, 99-118

Zawadzki, A., Troska, D., & Domańska, M. (2017). Anomalie Kalendarzowe na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Journal of Capital Market and Behavioral Finance, 1(5), 7-15 Zielonka, P. (2017). Behawioralne aspekty inwestowania na rynku papierów wartościowych

(4th ed.). CeDeWu.pl

Żelazowska, I. (2018). Efekt barometru stycznia w funduszach inwestycyjnych akcji jako przykład anomalii sezonowych na rynkach kapitałowych. Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia, 94(2), 143-153

Rozszerzony wachlarz anomalii kalendarzowych w ujęciu hipotezy rynku efektywnego

Streszczenie. Teoria rynku efektywnego jest powszechnie testowana w ujęciu przede wszystkim rynków kapitałowych, ale może się odnosić również do rynków walutowych czy surowcowych.

Mimo potwierdzania różnego poziomu ich efektywności, nie można nie zauważać cyklicznie poja-wiających się na nich anomalii. Wśród całego ich wachlarza należy zwrócić uwagę na anomalie kalendarzowe z powodu możliwości ich zastosowania do tworzenia metod i procedur inwestycyjnych.

Oprócz powszechnie znanych anomalii, takich jak: efekt stycznia, grudnia czy o krótszym zasięgu czasowym – efekt piątku i poniedziałku, wyróżnić można także wiele powszechnie nieznanych w Polsce. Mowa o zupełnie egzotycznych, związanych np. z cyklem urzędowania prezydenta USA, czy też zupełnie krótkich, dotyczących poszczególnych godzin inwestowania na sesji giełdowej.

Celem artykułu jest zbiorcze przedstawienie możliwie kompletnego wachlarza anomalii kalenda-rzowych, w tym ujęcia pewnych, powszechnie nieznanych, związanych z bardzo krótkim okresem, jak i egzotycznych (np. powiązanych z fazami księżyca), dość powszechnie identyfikowanych na zagranicznych rynkach kapitałowych.

Słowa kluczowe: anomalie kalendarzowe, hipoteza rynków efektywnych, anomalie rynkowe, finanse behawioralne

Zeszyty Naukowe

Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu 2021, vol. 93, no. 2 DOI: 10.5604/01.3001.0015.5915

Iryna Babets Wiesława Caputa

Central Ukrainian National Technical University, Kropyvnytskyi (Ukraine) Department of International Economic

Relations

orcid.org/0000-0003-0635-9375 email: irina.babets@ukr.net

WSB University in Poznań (Poland) Faculty in Chorzów orcid.org/0000-0002-0955-9308 email: wiesława.caputa@chorzow.wsb.pl