Nowe inwestycje w porcie gdańskim służą bardziej efektywnemu wykorzystaniu możliwości przeładunkowych portu, szacowanych na 60 mln ton. Warunkiem niezbędnym sprawnego funkcjonowania portu jest rozbudowa i modernizacja infrastruktury drogowej i kolejowej zarówno na terenie portu, jak i na jego bezpośrednim oraz dalszym zapleczu.
Planowane i realizowane inwestycje infrastrukturalne obejmują projekty w bez
pośrednim sąsiedztwie portu gdańskiego oraz działania zmierzające do wyeliminowania brakujących lub słabych ogniw w sieci połączeń drogowych i kolejowych na zapleczu krajowym portu. Infrastruktura dostępu do portu od strony lądu może być rozpatrywana na trzech poziomach (Pluciński 2013):
– poziom I – infrastruktura punktowa i liniowa łącząca porty z większą częścią jego zaple
cza (drogi kołowe, w tym autostrady i drogi ekspresowe, magistrale kolejowe, główne szlaki żeglugi śródlądowej, rurociągi);
– poziom II – infrastruktura łącząca porty z bezpośrednim zapleczem (głównie połączenia drogowe i kolejowe z aglomeracją portową);
– poziom III – infrastruktura drogowa, kolejowa, przesyłowa wewnątrz portów, zapewnia
jąca dostęp do poszczególnych rejonów portowych, terminali i nabrzeży.
Przedmiotem rozważań w niniejszym artykule są inwestycje transportowe na zapleczu portu gdańskiego poprawiające dostęp do niego. W dalszej części omówione zostaną zatem projekty infrastrukturalne na poziomie krajowym, regionalnym i subregio
nalnym, tzn. na poziomiach I i II.
Inwestycje drogowe na poziomie krajowym
Z punktu widzenia inwestycji ogólnokrajowych najważniejszym projektem drogo
wym łączącym port gdański z jego zapleczem gospodarczym jest autostrada A1, stanowiąca fragment międzynarodowej drogi E75 (prowadzącej z północnej Norwegii do Grecji).
W Programie Operacyjnym Infrastruktura i Środowisko 2007–2013 przewidziano do reali
zacji dwa odcinki (Toruń-Stryków oraz Pyrzowice-Maciejów-Sośnica), pozostałe zbudowa
no w systemie koncesyjnym. Już w 2008 roku oddano do użytku odcinek Gdańsk-Grudziądz (węzeł Nowe Marzy) o długości 90 km, natomiast w 2011 roku odcinek z Grudziądza do Torunia (węzeł Czerniewice) wraz z najdłuższym mostem w kraju (1954 m) na Wiśle pod Grudziądzem (Neider 2013).
W ramach modernizowania i stopniowej przebudowy drogi krajowej nr 7, prowa
dzącej z Trójmiasta do Warszawy, zaplanowano wzmocnienie nawierzchni, przebudowę mostów oraz budowę dwupoziomowych skrzyżowań z drogami wojewódzkimi. W grupie projektów podstawowych PO IiŚ uwzględniono budowę dwóch odcinków S7, na liście rezerwowej umieszczono przebudowę kolejnego odcinka. Po przebudowie droga ma uzyskać status trasy ekspresowej na całej długości (ok. 340 km od obwodnicy Gdańska do Warszawy).
Droga krajowa nr 5 (z Grudziądza do Poznania) ma osiągnąć podobne parametry.
Z odcinków przewidzianych do modernizacji na liście projektów podstawowych PO IiŚ znalazły się dwa projekty, trzy uwzględniono na liście rezerwowej.
Inwestycje drogowe w bezpośrednim sąsiedztwie portu Gdańsk
Do najważniejszych dla portu gdańskiego inwestycji transportowych realizowa
nych na terenie Gdańska należą: Trasa Sucharskiego, Trasa Słowackiego oraz obwodnica południowa Gdańska.
Najwcześniejszym projektem, poprawiającym jakość powiązań transportem dro
gowym portu gdańskiego z jego zapleczem, jest nowy most nad Martwą Wisłą wraz z dro
gami dojazdowymi do niego. Inwestycja, poprawiająca dostęp do Portu Północnego, była współfinansowana ze środków Banku Światowego. Most podwieszony, nazywany mostem wantowym, oddany do użytku w 2001 roku, pozwala na skierowanie strumieni ładunko
wych do/z portu z pominięciem śródmieścia Gdańska. Obecnie jest jednym z głównych połączeń drogi krajowej nr 7 z Wyspą Portową oraz ul. Sucharskiego prowadzącą do Portu Północnego.
Trasa Sucharskiego przebiega we wschodniej części miasta, łącząc południową obwodnicę Gdańska przez most wantowy z Terminalem Promowym Westerplatte i Trasą Słowackiego (w węźle Ku Ujściu) (ryc. 2). Na odcinku 5,6 km (od obwodnicy południo
wej do węzła Ku Ujściu) jest to droga główna ruchu przyśpieszonego o dwóch jezdniach po dwa pasy ruchu w każdym kierunku. Wśród korzyści z realizacji projektu wymienia się: poprawę dostępu do portu gdańskiego, ograniczenie ciężkiego ruchu samochodowego w śródmieściu Gdańska, skrócenie czasu dojazdu do portu, zwiększenie bezpieczeństwa na drogach Gdańska (URL: http://www.gik.gda.pl/38/inwestycje/budowa_trasy_suchar
skiego.html). Inwestycja jest współfinansowana z programu PO IiŚ 2007–2013.
39
Ryc. 2. Połączenie dróg krajowych – Trasa Sucharskiego.
Źródło: http://www.gik.gda.pl/38/inwestycje/budowa_trasy_sucharskiego.html.
Trasa Słowackiego, o długości ok. 10 km, łączy port lotniczy Rębiechowo z portem morskim oraz dotychczasową obwodnicą Trójmiasta (ryc. 3). Jednym z zadań inwestycyj
nych projektu, wyjątkowym w skali kraju, jest budowa tunelu pod Martwą Wisłą w pobliżu twierdzy Wisłoujście. W wykonanym metodą drążoną tunelu poprowadzone zostaną dwie dwupasmowe jezdnie o długości całkowitej 1,4 km. Wyloty z tunelu zlokalizowano na wysokości nabrzeży Dworzec Drzewny i Dworzec Wiślany. Trasa Słowackiego jest współ
finansowana z programu PO IiŚ 2007–2013. Najważniejsze korzyści z realizacji tej trasy to poprawa warunków ruchu samochodowego w Gdańsku, stworzenie nowego połączenia drogowego przez Martwą Wisłę, poprawa bezpieczeństwa ruchu (URL: http://www.gik.
gda.pl/3/inwestycje/budowa_trasy_slowackiego.html). Tunel pod Martwą Wisłą pozwoli wyprowadzić ruch ciężkich pojazdów samochodowych z lewobrzeżnej części portu (m.in.
z Gdańskiego Terminalu Kontenerowego) przez Trasę Sucharskiego i obwodnicę południową bezpośrednio na autostradę A1 (Neider 2013).
Ryc. 3. Połączenie portu lotniczego z portem gdańskim – Trasa Słowackiego.
Źródło: http://www.gik.gda.pl/3/inwestycje/budowa_trasy_slowackiego.html.
Południowa obwodnica Gdańska (fragment drogi krajowej nr 7) stanowi połącze
nie dotychczasowej obwodnicy Trójmiasta z drogą krajową nr 7 w kierunku Warszawy, autostradą A1 i Trasą Sucharskiego (ryc. 4). Na całość inwestycji składa się droga ekspre
sowa o długości 17,9 km, estakada o długości 2 778 m oraz pięć dwupoziomowych bezko
lizyjnych węzłów. Na odcinku estakady obwodnica krzyżuje się w dwóch poziomach z dwiema liniami kolejowymi (E65 Warszawa-Gdańsk oraz linia nr 226 Pruszcz Gdański
-Gdańsk). Ponadto inwestycja objęła budowę 12 obiektów inżynierskich (w tym 9 wiaduk
tów) (URL: http://zbm.home.pl/obwodgdans/?opis-projektu,32). 85% kosztów inwestycji pochodzi z wymienionego wyżej programu na lata 2007–2013.
41
Ryc. 4. Obwodnica południowa Gdańska.
Źródło: http://zbm.home.pl/obwodgdans/?opis-projektu,32.