UST. Z 8 MARCA 1990 R
INNE REGULACJE PRAWNE
» Uchwała Nr 43 Rady Ministrów z dnia 28 maja 2019 r. w sprawie ustanowienia programu wieloletniego „Program Rozwoju Talentów Informatycznych na lata 2019-2029”
» Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych warunków, form i trybu wspierania przedsięwzięć w zakresie edukacji patriotycznej i obywatelskiej dzieci i młodzieży, realizowanych w 2018 r. w ramach programu wieloletniego „Niepodległa”
» Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach
» Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2016 r. w sprawie szczegółowych warunków udzielania pomocy dzieciom i uczniom w formie zasiłku losowego na cele edukacyjne, pomocy uczniom w formie wyjazdów terapeutyczno-edukacyjnych oraz pomocy dzieciom i uczniom w formie zajęć opiekuńczych i zajęć terapeutyczno-edukacyjnych w 2016 r.
» Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej, Ministra Zdrowia, Ministra Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 lipca 2012 r. w sprawie sposobu organizowania nauczania kościelnego, nabożeństw i wykonywania innych praktyk religijnych właściwych dla wyznania zielonoświątkowego dzieciom i młodzieży
» Zarządzenie Nr 54 Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 maja 2008 r. w sprawie zniesienia Zespołu do Spraw Opracowania Programu Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży
» Ustawa z dnia 20 czerwca 2002 r. o zmianie ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego.
» Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 14 października 1996 r. w sprawie zasad organizowania nabożeństw, katechizacji i wykonywania innych praktyk religijnych właściwych dla wyznania polskokatolickiego dzieciom i młodzieży przebywającym w zakładach wychowawczych i opiekuńczych, w sanatoriach, prewentoriach i szpitalach oraz korzystającym z zorganizowanego wypoczynku.
» Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 14 października 1996 r. w sprawie zasad organizowania nabożeństw i katechizacji oraz wykonywania innych praktyk religijnych, właściwych dla wyznania baptystycznego, dzieciom i młodzieży przebywającym w zakładach wychowawczych i opiekuńczych, w sanatoriach, prewentoriach i szpitalach oraz korzystającym z zorganizowanych form wypoczynku.
» Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 14 października 1996 r. w sprawie zasad organizowania nauczania kościelnego, nabożeństw i wykonywania innych praktyk religijnych właściwych dla wyznania ewangelicko-metodystycznego dzieciom i młodzieży przebywającym w zakładach wychowawczych i opiekuńczych, w sanatoriach, prewentoriach i szpitalach oraz korzystającym z zorganizowanego wypoczynku
» Zarządzenie Ministra Edukacji Narodowej oraz Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 28 listopada 1995 r. w sprawie warunków zapewniania prawa wykonywania praktyk religijnych i uczestniczenia w nauczaniu religii dzieciom i młodzieży wyznania ewangelicko-augsburskiego, przebywającym w zakładach opiekuńczych i wychowawczych, sanatoriach, prewentoriach i szpitalach.
» Rozporządzenie Ministra – Szefa Urzędu Rady Ministrów z 23 czerwca 1993 r. w sprawie nadania osobowości prawnej Katolickiemu Stowarzyszeniu Młodzieży
» Zarządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 lipca 1992 r. w sprawie warunków zapewniania prawa wykonywania praktyk religijnych dzieciom i młodzieży przebywającym w zakładach wychowawczych i opiekuńczych oraz na obozach i koloniach.
» Ustawa z dnia 21 czerwca 1990 r. o uchyleniu ustawy o zasadach udziału młodzieży w życiu państwowym, społecznym, gospodarczym i kulturalnym kraju.
» Ustawa z dnia 7 kwietnia 1949 r. o przekazaniu Ministrowi Oświaty zakresu działania Ministra Pracy i Opieki Społecznej w przedmiocie opieki społecznej nad dziećmi i młodzieżą.
1. Ogólnie sytuację prawną młodzieży w Polsce można scharakteryzować następująco: Polska nie ma jednej ustawy regulującej kwestie młodzieży, jej praw, pracy z młodzieżą, itp. Przepisy dotyczące młodzieży rozsiane są po różnych ustawach. Młodzież poniżej 18. roku życia traktowana jest zbyt często jako dzieci. (por. też wnioski w roz. 1 na temat kryterium wieku w określaniu młodzieży).
2. Polski system pracy z młodzieżą sytuuje się najbliżej wyróżnionego w tabeli 4 (por. wyżej) SYSTEMU AUTONOMICZNEGO.
3. W polskim systemie prawnym termin młodzież występuje relatywnie rzadko. Ustawodawca w większości przypadków posługuje się dychotomią niepełnoletni/pełnoletni.
Dlatego też nie ma przepisów adresowanych szczególnie do młodzieży ani osób z młodzieżą pracujących. W uregulowaniach dotyczących młodych ludzi jest mowa o dzieciach, nieletnich, małoletnich, młodocianych; wszyscy rzadko są traktowani przez ustawodawcę podmiotowo.
4. Ustawodawca zdaje się rzadko dostrzegać młodzież prawidłowo funkcjonującą społecznie i niezagrożoną wykluczeniem. Młody człowiek może być co najwyżej uczniem, członkiem młodzieżowej rady gminy itd., lecz nie osobą.
5. Możliwe jest zrzeszanie się młodych ludzi w stowarzyszeniach – dano im nawet trochę autonomii, gdy jednostka organizacyjna stowarzyszenia składa się z samych małoletnich;
jest to pozytywny wyjątek od opisanych wyżej reguł.
6. Młody człowiek w polskim systemie prawnym może: przyuczać się do zawodu, być oskarżonym, być resocjalizowany, bądź usamodzielniany, jednak w każdym przypadku jest przedmiotem, a nie podmiotem. Podmiotowość pojawia się w działalności ośrodków wsparcia dziennego, jednak jest ona kierowana przede wszystkim do dzieci i to zagrożonych wykluczeniem, a więc nie do wszystkich.
7. Figurujący w Klasyfikacji Zawodów i Specjalności zawód Animator czasu wolnego młodzieży istnieje w legislacyjnym i instytucjonalnym chaosie. Wiadomo, czym człowiek taki miałby się zajmować, jednak nie określono w przepisach: ani w ramach jakiej instytucji/jednostki mógłby to robić, ani jakie miałyby być wymagania co do kwalifikacji takiego pracownika, por. wnioski z roz. 5.
REKOMENDACJE
1. Wskazana jest nowelizacja art. 4 ust 1. Pkt 15 Ustawy o działalności pożytku publicznego i wolontariacie polegająca na wprowadzeniu pojęć „praca z młodzieżą” i „praca dla młodzieży” (wzorem Słowenii – por. wyżej).
2. Rekomendowane jest wprowadzenie pojęcia „stowarzyszenia młodzieżowego”, którego więcej, niż połowa członków jest małoletnia (znów, wzorem Słowenii). Władze stowarzyszenia musiałyby się składać z osób pełnoletnich, jednak można pomyśleć o utworzeniu obligatoryjnej „młodej sekcji” (nazwa robocza) składającej się samych osób małoletnich i zarządu, do którego delegowany byłby wybrany członek „młodej sekcji” jako obserwator.
3. Zasadne byłoby ustawowe powołanie instytucji Ośrodka Młodzieżowego. Można by go opisać w ustawie o domach kultury (której także dzisiaj nie ma). Ośrodek mogłaby prowadzić gmina bądź organizacja pozarządowa (lub organizacja pozarządowa na zlecenie gminy – w takim wypadku należałoby rozważyć sposób finansowania i własności budynków (por. roz. 4)). Z Ośrodkiem powinny być zsieciowane: Stowarzyszenie młodzieżowe, (jednak członkostwo nie powinno być obligatoryjne aby móc korzystać z usług Ośrodka) oraz instytucje, organizacje, potencjalni sponsorzy i wolontariusze w gminie działający na rzecz młodzieży i mogące świadczyć certyfikowane przez Ośrodek usługi wysokiej jakości, o których tak często mówią dokumenty UE. Ośrodek powinien być współzarządzany demokratycznie przez samych młodych ludzi – powinien mieć organy takie jak:
» Zgromadzenie Ogólne – ogół członków stowarzyszenia młodzieżowego powołanego przy ośrodku. Wybiera ono delegatów;
» Rada – delegaci stowarzyszenia – po równej liczbie członków z różnych grup wiekowych członków stowarzyszenia. Ustala ramowy program działań ośrodka.
» Zarząd – zarząd stowarzyszenia z dyrektorem ośrodka jako przewodniczącym, dwoma pełnoletnimi członkami, z czego jeden nie może być zatrudniony w ośrodku, a drugi jest delegatem pracowników i obserwatorem z ramienia „młodej sekcji”. Zarząd prowadzi bieżącą działalność ośrodka.
W 1 gminie powinien być przynajmniej 1 ośrodek, jednak w szczególnych wypadkach jeden ośrodek może przypadać na więcej, niż jedną gminę; Ośrodek mógłby prowadzić (wzorem francuskim – znanym jednej ze współautorek raportu) Misję Młodzieżową – w największym skrócie: rodzaj kawiarenki młodzieżowej, w której za kontuarem stoi wysoko wykwalifikowany pracownik młodzieżowy. Jego główne zadania to: nawiązywanie kontaktów i zdobywanie zaufania dzięki nieoceniającej rozmowie oraz stopniowe kierowanie młodych ludzi do osób (w Ośrodku) lub instytucji zewnętrznych, w których mogą uzyskiwać specjalistyczną pomoc. W szczególnych przypadkach z młodym człowiekiem potrzebującym pomocy winien chodzić pracownik Ośrodka. Pracownicy Ośrodka powinni posiadać określone w ustawie kompetencje – jako punkt wyjścia można przyjąć wymagania odnośnie wychowawcy w placówce wsparcia dziennego; sugestie i zalecenia UE oraz doświadczenia praktyków pracujących z młodzieżą (por.
roz. 6) i badaczy młodzieży.
4. Zasadne jest wprowadzenie regulacji współudziału młodzieży na wszystkich szczeblach samorządu i powołanie Krajowej Rady Młodzieży. Byłyby to ciała opiniodawcze, które miałyby możliwość prowadzenia działalności rzeczniczej, lobbingowej, informacyjnej, a także prawo wglądu do projektów aktów prawnych władzy ustawodawczej/
uchwałodawczej, jak i wykonawczej dotyczących młodzieży, a także głos doradczy w tych kwestiach.
Bardziej na potrzeby kolejnych rozdziałów, niż podjętej tu analizy zestawiłem w tabeli 6 cele pracy z młodzieżą sformułowane w przeanalizowanych przepisach. Jednakże również z tego zestawienia płyną wnioski dla analizy sytuacji legislacyjnej, którą się tu zajmowałem.