Jednym z podstawowych warunków skutecznego nauczania/uczenia się są dobre relacje między uczniami a nauczycielem, a także pomiędzy samymi uczniami. Całość tworzy klimat relacji wychowaw-czych podczas lekcji wychowania fizycznego, również sprzyjający rozwojowi uczniów zdolnych. Uczniom należy dokładnie wyjaśnić, dlaczego niektórzy z nich otrzymują zadania trudniejsze, a niektórzy łatwiejsze.
W przyjaznym klimacie edukacyjnym informacje te będą odbierane jako naturalna część procesu dydak-tyczno-wychowawczego. Istnieją różne ćwiczenia, zabawy i gry ruchowe, które nauczyciele mogą wyko-rzystać do tworzenia pozytywnych relacji i atmosfery. zabawy o charakterze integracyjnym będziemy stosować głównie w młodszych grupach oraz w sytuacjach tworzenia nowych grup (początkowe zajęcia w klasie I i IV szkoły podstawowej, klasy I gimnazjum, tworząc nową grupę zajęć do wyboru, na począt-kowych zajęciach pozalekcyjnych, na obozach). Dobra integracja grupy przyczynia się do efektywniejszej pracy, a uczniowie, u których stosuje się indywidualizację (w rzeczywistości są to uczniowie, z którymi pra-cuje się nie rzadko w inny sposób), nie są negatywnie postrzegani przez innych uczestników zajęć. zabawy i gry, które budują prawidłowe relacje w grupie to: ice breakers, team building, name games, cooperative games. Analizując prezentowane zabawy, należy zwrócić uwagę, że uczestnicy czasami muszą mieć kon-takt fizyczny ze sobą, czasami konkon-takt wzrokowy, czasami muszą pomyśleć o innych uczestnikach (pomóc im), czasami rozmawiać ze sobą. Wszystkie te sytuacje przyczyniają się do kreowania przyjaznej atmosfery, budowania więzi w grupie, a także nabywania umiejętności życiowych (z ang. life skills).
Prezentowane w tym poradniku zabawy o charakterze problemowym i integracyjnym można rów-nież znaleźć m.in. w pozycji Bronikowski M., Bronikowska M., Kantanista A. (2012). Teaching games – from the cultural, social and sporting perspective, a zabawy i gry z chustą animacyjną m.in. w pozycji Zabawy z chustą pod redakcją Anny Wasilak, oraz na http://www.playparachutes.com/pagaac.html – dostęp z dnia 2 sierpnia 2014 roku.
Zabawa bawi, uczy, integruje. Źródło Fotolia.
101 Wychowanie fizyczne – praca z uczniem zdolnym
Zabawa 1
Nazwa: Poznaj mnie.
Uczestnicy: do 10 w jednym okręgu.
Przyrządy i przybory: po 1 piłce dla każdego okręgu.
Obszar: dowolny.
Zasady: Uczniowie tworzą koło. Każdy mówi swoje imię, inni starają się je zapamiętać. Następnie je-den z uczniów przechodzi do środka koła i otrzymuje piłkę, którą rzuca kolejno do każdego stojącego na obwodzie i mówi imię rówieśników. Jeżeli osoba stojąca w środku pomyli się, zajmuje miejsce kolegi/
koleżanki na obwodzie koła.
Zabawa 2
Nazwa: Ruchy i imiona.
Uczestnicy: do 10 w jednym okręgu.
Przyrządy i przybory: brak.
Obszar: dowolny.
Zasady: Uczniowie siedzą na obwodzie koła. Jedna z osób pokazuje jakiś ruch (np. klaszcze, unosi nogi, ramiona), i mówi swoje imię. Następna osoba powtarza ruch i imię swojego poprzednika. Następnie pokazuje własny ruch i wypowiada swoje imię. Kolejna osoba pokazuje ruchy i wypowiada imiona po-przedników, a następnie własne.
Modyfikacje: zamiast imion, uczniowie mogą przekazywać inne informacje (np. ulubiony sport) lub każdy uczeń może mieć jakiś sprzęt sportowy (piłka np. sprzęt gimnastyczny) i zamiast ruchu samym ciałem pokazać dowolny ruch z przyborem.
Zabawa 3 Nazwa: Oko w oko.
Uczestnicy: 10 – 26, zależy od wielkości chusty animacyjnej.
Przyrządy i przybory: chusta animacyjna (okrągły materiał, podzielony na kolorowe części – kolorowe trójkąty).
Obszar: dowolny.
Zasady: wszyscy bawiący się trzymają chustę na wysokości swojego podbródka. Jedna osoba próbuje nawiązać kontakt wzrokowy z inną osobą i zamienić się z nią miejscami pod chustą. Przechodząc pod chustą, uczniowie mówią swoje imiona (lub przekazują inne informacje).
Zabawa 4 Nazwa: Zmiana.
Uczestnicy: 10 – 26.
Przyrządy i przybory: chusta animacyjna (patrz poprzednia zabawa).
Obszar: dowolny.
Zasady: wszyscy uczestnicy trzymają chustę. Nauczyciel (lub uczeń) przekazuje różne informacje. Na-stępnie uczniowie unoszą chustę powyżej swoich głów i kogo wypowiedziana informacja dotyczy, zmienia miejsce przebiegając pod chustą. Nauczyciel może wywołać miesiąc urodzin, kolory chusty czy np. zapytać: „kto lubi pomarańcze?”. Dzieci zamieniają się miejscami pod chustą.
Zabawa 5
Nazwa: Berek „przyjaciel”.
Uczestnicy: 10 – 26.
Przyrządy i przybory: znaczniki (koszulki) dla berków.
Obszar: dowolny.
Zasady: wybieramy jednego berka (lub więcej, w zależności od liczby uczestników). Zadaniem berka jest złapanie innej osoby. Osoba złapana staje się nowym berkiem. Jeśli trzy osoby (uciekające przed ber-kiem) chwycą się za ręce, to są one bezpieczne i nie mogą być złapane przez berka. Mogą się tak trzymać tylko przez 3 sekundy, a następnie uciec i stworzyć następną „trójkę” z innymi uczniami. Gdy uczniowie utworzą „trójkę”, berek nie może czekać, aż miną 3 sekundy.
Modyfikacja: chwyt za ręce może być zastąpiony przez uścisk, ustawienie w szeregu ramię w ramię, itp.
(zależy to od relacji w grupie).
Zabawa 6
Nazwa: Współpracujące pary.
Uczestnicy: 14 – 26.
Przyrządy i przybory: brak Obszar: dowolny.
Zasady: uczniowie tworzą pary, chwytają się za ręce i zajmują pozycję na czterech bokach kwadratu w równych odstępach. Jedna para (trzymająca się również za ręce) stoi w środku i pełni rolę berka.
Zadaniem uczniów ustawionych na bokach kwadratu jest nawiązanie kontaktu wzrokowego z inną parą i zmiana miejsc poprzez przebiegnięcie przez pole wewnątrz kwadratu. Poza kwadratem pary są bezpieczne. Para w środku stara się dotknąć pary przebiegającej przez obszar kwadratu. Jeśli to zrobi, następuje zmiana berka.
Modyfikacja: Zamiast par, można utworzyć grupy trzech lub czterech osób (w zależności od liczby uczestników i wielkości obszaru do zabawy).
Zabawa rozwija umiejętności społeczne. Źródło Fotolia.
103 Wychowanie fizyczne – praca z uczniem zdolnym
Zabawa 7 Nazwa: ZOO.
Uczestnicy: 12 – 30.
Przyrządy i przybory: karty z napisanymi nazwami zwierząt.
Obszar: dowolny.
Zasady: każdy uczeń otrzymuje kartkę z napisaną nazwą zwierzęcia. To jest tajemnica. Następnie każdy idzie/biegnie i naśladuje ruchy zwierzęcia, którego nazwa widniała na jego karcie (nie wolno nic mó-wić). W zadaniu chodzi o to, aby grupa uczniów z tymi samymi kartami (nazwami zwierząt) odnalazła się i stworzyła jedną grupę.
Modyfikacja: Uczniowie mogą mieć opaski na oczach i starać się odnaleźć na podstawie wydawanych dźwięków (naśladując odgłosy zwierząt).