Intradermoterapia

Słowo mezoterapia (inaczej intradermoterapia) pochodzi ze zlepku dwóch słów: mezo – środek i therapiam – leczyć (217). Jest to metoda leczenia ograniczonej powierzchni skóry

53

przez liczne iniekcje pod i śródskórne niewielkiej ilości środka farmaceutycznego lub mieszaniny takich środków. Mezoterapia narodziła się we Francji ponad 60 lat temu, a za ojca tej metody, wykorzystywanej w dermatologii estetycznej, uznaje się francuskiego lekarza M. Pistora (218).

Zaletą intradermoterapii jest możliwość uzyskania odpowiedniego stężenia substancji w skórze danej okolicy, a tym samym osiągnięcie optymalnej skuteczności preparatu. Teoretycznie, matabolizm leków dostarczonych miejscowo nie obciąża wątroby i omija bariery przewodu pokarmowego (166), a więc wpływ na ustrój ograniczony jest do minimum. Jednak w dostępnym piśmiennictwie nie pojawiają się żadne dane na temat farmakokinetyki substancji stosowanych w mezoterapii (wchłaniania, dystrybucji, metabolizmu, eliminacji i działań niepożądanych) (218), a badania kliniczne na temat skuteczności intradermoterapii kwasem hialuronowym są nieliczne i sprzeczne. Wynika z tego, że nie potwierdzono naukowo skuteczności intradermoterapii, a ryzyko dla pacjenta jest nieznane.

Mezoterapię w dermatologii estetycznej stosuje się przede wszystkim w celu biorewitalizacji skóry twarzy, szyi i dekoltu. Mianem biorewitalizacji określa się stymulację naturalnych procesów regeneracyjnych skóry. Polegać ma ona na pobudzaniu komórek macierzystych do podziału i zwiększenia aktywności metabolicznej, co prowadzić ma do odbudowy autogennych składników skóry (53). Dzięki temu poprawiać się mają właściwości fizjologiczne skóry oraz jej elastyczność, jędrność i napięcie. Zabieg mezoterapii służący biorewitalizacji skóry nosi nazwę meso liftu (218).

Kwas hialuronowy w intradermoterapii stosowany jest jako substancja redukującą zmarszczki oraz poprawiająca nawilżenie, jędrność i elastyczność skóry (166). Zabiegi te są odpowiednie nawet dla młodych, 30 letnich pacjentów, którzy zawczasu chcą zadbać o wygląd swojej skóry i zapobiec zmianom jej stanu (153). Mezoterapia najbardziej polecana jest pacjentom palącym papierosy, nadmiernie korzystającym z promieniowania UV (zarówno na słońcu jak i w solarium), ze zmęczoną i szara skórą oraz pacjentom po zabiegach dermatologii estetycznej (peelingach i dermabrazji) (153). Kuracja może być również formą prewencji np. przed spodziewaną większą ekspozycją na szkodliwe czynniki atmosferyczne, w tym promieniowanie UV (53).

Zabiegi intradermoterapii kwasem hialuronowym, stosowane w celu biorewitalizacji skóry, bazują na dwóch mechanizmach. Pierwszy z nich to działanie wstrzykniętego kwasu hialuronowego (bodziec farmakologiczny), drugi – efekt ogniskowego gojenia się tkanki po

54

licznych iniekcjach (bodziec fizyczny) (47). Kwas hialuronowy w preparatach służących do biostymulacji skóry jest nieusieciowany lub usieciowany w niewielkim stopniu wiązaniami estrowymi. Nieusieciowany kwas hialuronowy ma posiadać właściwości biostymulacyjne i stwarzać optymalne warunki środowiska, zapewniając prawidłową aktywność komórek, stymulując wzrost liczby fibroblastów oraz neutralizując wolne rodniki (47). Działanie przeciwutleniające ma być związane ze strukturą chemiczną oraz ciężarem właściwym cząsteczki, z kolei efekt nawilżający ma wynikać z tego, że jedna cząsteczka kwasu hialuronowego jest w stanie związać 250 cząsteczek wody. Usieciowanie nadaje polimerowi większą trwałość. Dzięki temu preparat użyty do biorewitalizacji wchłania się wolniej, a jego działanie zostaje wydłużone. Degradacja kwasu hialuronowego w skórze odbywa się w dwóch etapach. W pierwszym etapie, w wyniku hydrolizy (deestryfikacji) dochodzi do rozerwania wiązań krzyżowych i uwalnia się naturalny kwas hialuronowy. W drugim etapie zostaje on pocięty przez hialuronidazę na mniejsze fragmenty (53). Drobne fragmenty kwasu hialuronowego mają mieć wybitne właściwości biostymulacyjne (53). Dzięki powolnemu aktywowaniu usieciowanego kwasu hialuronowego w skórze, nawilżanie skóry stale powinno rosnąć a stymulacja receptorów fibroblastów (gł. CD44) i receptorów naczyniowych ICAM powinna zostać wydłużona w czasie (53). Stymulacja podjednostki CD 44 fibroblastów, ma pobudzać je do proliferacji i produkcji kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego.

Najskuteczniej usieciowany kwas hialuronowy ma działać, gdy zostanie podany do dobrze nawodnionych tkanek (53). Dlatego warto przed jego podaniem przeprowadzić dwa zabiegi mezoterapii kwasem hialuronowym nieusieciowanym. Można też wykonać iniekcje dwoma typami hialuronianu w trakcie jednego zabiegu tzw. metodą kanapkową.

Iniekcje preparatów do mezoterapii można wykonywać klasycznie manualnie strzykawką z igłą o rozmiarze 27G, 30G, 32 G i długości 4 – 10 mm, za pomocą multiiniektorów (linijnych lub kołowych) lub specjalnego pistoletu do mezoterapii (47). „Pistolet” wyposażony jest w igłę i strzykawkę jednorazowego użytku. Można ustawić częstotliwość iniekcji, jej głębokość i ilość podawanego środka.

Preparaty kwasu hialuronowego najczęściej są podawane przy użyciu dwóch popularnych technik manualnych. Metoda depozytów polega na wielokrotnych wstrzyknięciach hialuronianu w górną warstwę skóry właściwej, z pozostawieniem w niej niewielkich depozytów (grudki 0,1 – 0,2 ml). Ulegają one wchłonięciu w ciągu kilku – kilkunastu godzin, maksymalnie 2 – 3 dni (53). Druga technika, zwana pikotage’m, polega na

55

wykonywaniu licznych bardzo powierzchownych nakłuć, z jednoczesnym ciągłym naciskiem na dźwignię strzykawki. Po zabiegu wykonuje się masaż. Zaletą tej techniki jest niepozostawianie grudek depozytowych, wadą gorsze rezultaty – mniejsza poprawa napięcia i jędrności skóry (53) oraz utrata dużej części materiału. Można też zastosować technikę liniową (wstrzykując preparat powierzchownie wzdłuż zmarszczek) lub liniowo – krzyżową (np. w obrębie policzków).

Intraedermoterapię powinno wykonywać się w serii zabiegów. Najpierw 2 – 4 krotnie zabiegi odbywają się średnio co 1 – 2 tygodnie (53,166). Następnie wykonuje się zabiegi podtrzymujące co 2 miesiące, raz na kwartał, dwa razy w roku (166).

Pacjent musi zostać należycie przygotowany do zabiegu. Należy zebrać dokładny wywiad, przeanalizować oczekiwania pacjenta, uwzględnić wskazania i przeciwwskazania do zabiegu.

Mezoterapia kwasem hialuronowym jest przeznaczona dla pacjentów cierpliwych. Muszą oni być świadomi tego, że regeneracja skóry wymaga czasu. Ponadto powinni stosować ochronę przeciwsłoneczną i właściwie pielęgnować skórę.

Należy jednak jeszcze raz podkreślić, że skuteczność i bezpieczeństwo intradermoterapii kwasem hialuronowym nie są dobrze udokumentowane w literaturze medycznej, a informacje na ten temat są niekiedy sprzeczne.