Uwagi ogólne Inwestycje
Informacje o nakładach inwestycyjnych opracowano według zasad systemu rachun-ków narodowych, zgodnie z zaleceniami „Europejskiego Systemu Rachunrachun-ków Narodowych i Regionalnych (ESA 1995)”.
Dane w tablicy dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób i prezentowane są według lokalizacji inwestycji.
Nakłady inwestycyjne są to nakłady finansowe lub rzeczowe, których celem jest stworzenie nowych środków trwałych lub ulepszenie (przebudowa, rozbudowa, rekonstrukcja lub modernizacja) istniejących obiektów majątku trwałego, a także nakłady na tzw. pierwsze wyposażenie inwestycji.
Nakłady inwestycyjne dzielą się na nakłady na środki trwałe oraz pozostałe nakłady.
Nakłady na środki trwałe są to nakłady na:
budynki i budowle (obejmują budynki i lokale oraz obiekty inżynierii lądowej i wodnej), w tym m.in. roboty budowlano-montażowe, dokumentacje projektowo-kosztorysowe,
maszyny, urządzenia techniczne i narzędzia (łącznie z przyrządami, ruchomościami i wy-posażeniem),
środki transportu,
inne, tj.: melioracje szczegółowe, koszty ponoszone przy nabyciu gruntów i używanych środków trwałych oraz inwentarz żywy (stado podstawowe) i zasadzenia wieloletnie, a po-nadto odsetki od kredytów i pożyczek inwestycyjnych za okres realizacji inwestycji, z wy-jątkiem odsetek nieuwzględnionych w wartości nakładów na środki trwałe przez podmioty stosujące Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (MSR), wprowadzone od 1 stycznia 2005 r.
Pozostałe nakłady są to nakłady na tzw. pierwsze wyposażenie inwestycji oraz inne koszty związane z realizacją inwestycji. Nakłady te nie zwiększają wartości środków trwałych.
Nakłady inwestycyjne zaliczono do odpowiednich sekcji Polskiej Klasyfikacji Dzia-łalności (PKD 2007) zgodnie z zaklasyfikowaniem dziaDzia-łalności inwestora (podmiotu gospo-darki narodowej), z wyjątkiem nakładów na obiekty niezwiązane z jego podstawową działal-nością, które zaliczono do odpowiednich sekcji według kryterium przeznaczenia obiektu
(do-144
tyczy np.: budynków i lokali mieszkalnych, obiektów przeznaczonych dla potrzeb edukacji, ochrony zdrowia, sportu i rekreacji).
Środki trwałe
Dane w tablicy dotyczą podmiotów gospodarczych, w których liczba pracujących przekracza 9 osób, a podziału środków trwałych według sekcji PKD 2007 dokonano zgodnie z siedzibą jednostki lokalnej rodzaju działalności.
Do środków trwałych zalicza się kompletne i nadające się do użytku składniki mająt-kowe o przewidywanym okresie używania dłuższym niż rok, w tym również drogi publiczne, ulice i place łącznie z poboczami i podbudową, uzbrojenie terenu, zasadzenia wieloletnie, melioracje, budowle wodne, grunty, inwentarz żywy (stado podstawowe) oraz od 1 stycznia 2002 r. spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego i spółdzielcze prawo do lokalu niemieszkalnego (użytkowego).
Dane o środkach trwałych nie obejmują wartości gruntów uznanych od 1 stycznia 1991 r. za środki trwałe zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 12 grudnia 1990 r.
(Dz. U. Nr 90, poz. 529) oraz prawa użytkowania wieczystego gruntu uznanego od 1 stycznia 2002 r. za środki trwałe zgodnie z ustawą o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. (tekst jednolity: Dz. U. z 2013 r. poz. 330, z późn. zm.).
Wartość brutto środków trwałych jest to wartość równa nakładom poniesionym na ich zakup lub wytworzenie, bez potrącenia wartości zużycia (umorzenia).
Przez wartość brutto środków trwałych w bieżących cenach ewidencyjnych według stanu w dniu 31 XII należy rozumieć:
w zakresie środków trwałych przekazanych do eksploatacji:
o przed 1 stycznia 1995 r. – wartość w cenach odtworzenia z września 1994 r., o po 1 stycznia 1995 r. – wartość w cenach bieżących nabycia lub wytworzenia;
w podmiotach stosujących Międzynarodowe Standardy Rachunkowości (MSR), wprowa-dzone od 1 stycznia 2005 r. – również wycenę według wartości godziwej.
Wartość brutto w cenach odtworzenia została ustalona w wyniku aktualizacji (wy-ceny) środków trwałych w gospodarce narodowej dokonanej według stanu w dniu 1 I 1995 r.
zgodnie z postanowieniami rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 20 stycznia 1995 r.
w sprawie amortyzacji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, a także aktualizacji wyceny środków trwałych (Dz. U. Nr 7, poz. 34).
145
U w a g a. Na wykresach wskaźniki dotyczące udziału nakładów inwestycyjnych w przedsiębiorstwach w % ogółem oraz nakładów na 1 mieszkańca w wieku produkcyj-nym w złotych podano zgodnie z wartościami opublikowaprodukcyj-nymi i prezentowaprodukcyj-nymi w Banku Danych Lokalnych [online]. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny [dostęp:
3 lutego 2014 r.]. Dostępny w Internecie: http://stat.gov.pl → BANKI I BAZY DANYCH
→ Bank Danych Lokalnych. Wyjątek stanowią wskaźniki prezentowane dla Ciechano-wa, których nie ma w BDL i dlatego stanowią obliczenia własne z danych bezwzględnych będących w dyspozycji Urzędu Statystycznego.
146
Wyniki badań – synteza
Inwestycje są główną formą rozbudowy majątku trwałego i wywierają decydujący wpływ na sytuację ekonomiczną przedsiębiorstwa. Są przede wszystkim podstawowym czyn-nikiem tworzenia, rozbudowy i unowocześniania bazy wytwórczej i usługowej, a tym samym stanowią podstawę wzrostu produkcji i usług.
W 2012 r. w Ostrołęce wartość nakładów inwestycyjnych w przedsiębiorstwach (w cenach bieżących) wynosiła 846,3 mln zł. W latach 2010–2012 obserwowano wzrost dy-namiki nakładów inwestycyjnych w ujęciu rok do roku (w 2010 r. wynosiła 102,6, w 2011 r.
– 107,5, w 2012 r. – 210,5).
Na wzrost wartości nakładów inwestycyjnych ogółem w 2012 r. miały wpływ nakłady poniesione w przemyśle, które kształtowały się na poziomie 753,4 mln zł i stanowiły 89,0%
ogólnej wartości nakładów.
Analiza nakładów inwestycyjnych według wybranych sekcji w 2012 r. wykazała spa-dek (w porównaniu z rokiem poprzednim) wartości nakładów inwestycyjnych w przedsiębior-stwach prowadzących działalność w budownictwie oraz transporcie i gospodarce magazyno-wej (odpowiednio o 56,2% i 3,4%). W pozostałych sekcjach wystąpił wzrost nakładów.
Najwyższą dynamikę wartości nakładów inwestycyjnych zaobserwowano w następujących sekcjach: informacja i komunikacja (730,3), handel; naprawa pojazdów samochodowych (294,9), przetwórstwo przemysłowe (248,0).
Z ogólnej wartości nakładów inwestycyjnych poniesionych w przedsiębiorstwach w latach 2009–2012 w wysokości 1987,0 mln zł – 63,8% przypadało na przetwórstwo prze-mysłowe, 4,0% na handel; naprawę pojazdów samochodowych, 2,2% na budownictwo, 1,9%
na transport i gospodarkę magazynową. Nakłady zrealizowane w tych sekcjach stanowiły 71,9% ogółu nakładów.
W 2012 r. w Ostrołęce udział nakładów inwestycyjnych w przedsiębiorstwach w przemyśle i budownictwie kształtował się na poziomie 89,7% (w 2008 r. – 66,7%) i był najwyższy wśród analizowanych miast województwa mazowieckiego (najniższy odnotowano w m.st. Warszawie – 18,6%).
W 2012 r. nakłady inwestycyjne w przedsiębiorstwach w przeliczeniu na 1 mieszkań-ca wyniosły 15856 zł (w 2011 r. – 7511 zł, w 2008 r. – 3910 zł), a w przeliczeniu na 1 miesz-kańca w wieku produkcyjnym – 23865 zł (w 2011 r. – 11195 zł, w 2008 r. – 5760 zł). Pod względem wielkości obydwu wskaźników Ostrołęka zajmowała pierwsze miejsce wśród ana-lizowanych miast.
147
W końcu 2012 r. w Ostrołęce wartość środków trwałych w przedsiębiorstwach (w bieżących cenach ewidencyjnych) wynosiła 5092,1 mln zł i w stosunku do 2009 r. wzrosła o 27,4%. Wzrost zaobserwowano we wszystkich wybranych sekcjach. W porównaniu z po-przednim rokiem odnotowano wzrost o 6,5%, przy spadku w przedsiębiorstwach prowadzą-cych działalność w budownictwie i wzroście w pozostałych sekcjach.
W latach 2009–2012 średnio 78,7% z ogólnej wartości majątku trwałego w przedsię-biorstwach przypadało na przemysł, 3,8% na obsługę rynku nieruchomości, 2,7% na budow-nictwo, 2,2% na handel; naprawę pojazdów samochodowych i 1,4% na transport i gospodarkę magazynową, 11,2% na pozostałe sekcje.
W 2012 r. wartość brutto środków trwałych w przedsiębiorstwach w przeliczeniu na 1 mieszkańca wyniosła 95560 zł i była wyższa w stosunku do 2008 r. o 40,9%, a w porówna-niu z rokiem poprzednim o 6,8%. Pod względem wartości brutto środków trwałych na 1 mieszkańca Ostrołęka zajmowała trzecie miejsce wśród analizowanych miast województwa mazowieckiego po Płocku (176153 zł) i m.st. Warszawie (150085 zł).
148
TABL. 1 (86). NAKŁADY INWESTYCYJNE W PRZEDSIĘBIORSTWACH(ceny bieżące)
WYSZCZEGÓLNIENIE 2009 2010 2011 2012
w tys. zł
O G Ó Ł E M ... 364501 374044 402103 846340
w tym:
Przemysł ... 271797 310954 306224 753425 w tym przetwórstwo przemysłowe ... 152803 226222 255555 633857 Budownictwo ... 15935 10535 12308 5397 Handel; naprawa pojazdów samochodowych ... 9360 10372 15171 44733 Transport i gospodarka magazynowa ... 5376 4342 14115 13629 Informacja i komunikacja ... 655 26 89 650 Działalność finansowa i ubezpieczeniowa ... 2346 460 906 1491
TABL. 2 (87). WARTOŚĆ BRUTTO ŚRODKÓW TRWAŁYCH W PRZEDSIĘBIORSTWACH (bieżące ceny ewidencyjne)
Stan w dniu 31 XII
WYSZCZEGÓLNIENIE 2009 2010 2011 2012
w tys. zł
O G Ó Ł E M ... 3998248 4142761 4781288 5092106
w tym:
Przemysł ... 3148002 3234206 3801520 3996894 w tym przetwórstwo przemysłowe ... 1026479 996118 1445197 1480146 Budownictwo ... 98564 117158 138214 136984 Handel; naprawa pojazdów samochodowych ... 83579 98566 104503 108909 Transport i gospodarka magazynowa ... 51948 59540 65160 76807 Informacja i komunikacja ... 129 112 25 1265 Obsługa rynku nieruchomości ... 167518 165295 170342 176025
UDZIAŁ SEKCJI PRZEMYSŁ I BUDOWNICTWO
W NAKŁADACH INWESTYCYJNYCH OGÓŁEM PRZEDSIĘBIORSTW (ceny bieżące)
NAKŁADY INWESTYCYJNE W PRZEDSIĘBIORSTWACH NA 1 MIESZKAŃCA (ceny bieżące)
WARTOŚĆ BRUTTO ŚRODKÓW TRWAŁYCH W PRZEDSIĘBIORSTWACH NA 1 MIESZKAŃCA (bieżące ceny ewidencyjne)
Stan w dniu 31 XII
2008 2009 2010 2011 2012
%
2008 2009 2010 2011 2012
WSKAŹNIKI DLA WYBRANYCH MIAST W 2012 R.
NAKŁADY INWESTYCYJNE W PRZEDSIĘBIORSTWACH NA 1 MIESZKAŃCA (ceny bieżące)
zł w wieku produkcyjnym
w zł
WARTOŚĆ BRUTTO ŚRODKÓW TRWAŁYCH W PRZEDSIĘBIORSTWACH NA 1 MIESZKAŃCA (bieżące ceny ewidencyjne)
Stan w dniu 31 XII
Ciechanów Ostrołęka Płock Radom Siedlce
26,5
UDZIAŁ SEKCJI PRZEMYSŁ I BUDOWNICTWO
W NAKŁADACH INWESTYCYJNYCH OGÓŁEM PRZEDSIĘBIORSTW (ceny bieżące)