jest wynikiem rażącego niedbalstwa operatora

Art. 88. 1. Z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania usługi powszechnej przysługuje odszkodowanie:

1) za utratę przesyłki poleconej - w wysokości żądanej przez nadawcę, nie wyższej jednak niż pięćdziesięciokrotność opłaty pobranej przez operatora wyznaczonego za traktowanie przesyłki pocztowej jako przesyłki poleconej;

2) za utratę paczki pocztowej - w wysokości żądanej przez nadawcę, nie wyższej jednak niż dziesięciokrotność opłaty pobranej za jej nadanie; […]

4) za ubytek zawartości lub uszkodzenie paczki pocztowej lub przesyłki poleconej - w wysokości żądanej przez nadawcę lub w wysokości zwykłej wartości utraconych lub uszkodzonych rzeczy, nie wyższej jednak niż maksymalna wysokość odszkodowania, o którym mowa w pkt 1 lub 2;

U c h w a ł a SN z 11.11.1983 r.

III CZP 56/83, (OSP 1985/4/73)

1. Przedsiębiorstwo państwowe "Polska Poczta, Telegraf i Telefon" (PPTT) ponosi odpowiedzialność za ubytek zawartości paczki nadanej za granicą do adresata w Polsce na podstawie art. 39 Porozumienia o paczkach pocztowych Światowego Związku Pocztowego, podpisanego w dniu 26 października 1979 r.

w Rio de Janeiro, chyba że ubytek ten jest następstwem czynu niedozwolonego popełnionego przez pracownika tego przedsiębiorstwa; wówczas PPTT odpowiada za wynikłą stąd szkodę także na podstawie przepisów prawa cywilnego o czynach niedozwolonych.

2. Dla przeliczenia na pieniądz polski wyrażonej we frankach złotych sumy odszkodowania określonego według art. 39 wyżej wymienionego Porozumienia

ART.415 KODEKSU CYWILNEGO

miarodajny jest kurs obowiązujący w wymianie handlowej organizowanej przez Bank "Polska Kasa Opieki S.A." w chwili ustalenia odszkodowania.

U c h w a ł a SN z 28.7.1993 r.

III CZP 100/93, (OSNC 1994/2/32)

Podmiot świadczący usługę pocztową o charakterze powszechnym nie ponosi odpowiedzialności za szkodę powstałą wskutek niezawiadomienia adresata o nadejściu paczki pocztowej, chyba że szkoda jest następstwem czynu niedozwolonego (art. 59 ustawy z dnia 23 listopada 1990 r. o łączności - Dz.U. Nr 86, poz. 504 ze zm.).

[…] Roszczenie powodów nie jest objęte odpowiedzialnością, o której mowa w rozdziale 4 ustawy o łączności. Oznacza to w konsekwencji, że podmiot świad-czący usługę pocztową o charakterze powszechnym nie ponosi odpowiedzialności za szkodę powstałą wskutek niezawiadomienia adresata o nadejściu paczki pocztowej. Podstawą dochodzenia odszkodowania w tej sytuacji może być jedynie przepis art. 59 ustawy o łączności [por. art. 87 ust. 1 pr. poczt. – M.A.], który przewiduje, że jeżeli szkoda jest następstwem czynu niedozwolonego, to podmiot świadczący usługę pocztową ponosi odpowiedzialność na podstawie przepisów kodeksu cywilnego.

U c h w a ł a SN z 2.12.1967 r.

III CZP 48/67, (OSNC 1969/2/19)

Przepisy art. 55 i nast. ustawy z dnia 31 stycznia 1961 r. o łączności (Dz. U. Nr 8, poz. 48) nie dotyczą odpowiedzialności P.P. "Polska Poczta, Telegraf i Telefon"

za szkody, które w świetle doświadczenia nie stanowią zwykłego następstwa nienależytego świadczenia usług przewidzianych w wymienionej ustawie..

Uwłaszczenie jednostki budżetowej a odpowiedzialność deliktowa Skarbu Państwa

U c h w a ł a SN z 5.12.2002 r.

III CZP 75/02, (OSNC 2003/10/134)

Zobowiązania z tytułu odpowiedzialności deliktowej powstałe w związku z działal-nością szpitala klinicznego - jednostki budżetowej - pozostają zobowiązaniami Skarbu Państwa po przekształceniu tego szpitala w samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej w rozumieniu art. 35b ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r.

o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 91, poz. 408 ze zm.).

[szersze omówienie pod art. 40 – M.A.]

Roszczenia Skarbu Państwa w stosunku do pracowników

U c h w a ł a SN (7 sędziów) z 26.3.1968 r.

III PZP 49/67, (LEX nr 13962)

Roszczenie Skarbu Państwa lub przedsiębiorstwa państwowego w stosunku do pra-cowników także mianowanych o wynagrodzenie szkody mają charakter cywilno-prawny. Pod tym względem nie ma dziś rozbieżności ani w doktrynie ani w orzecz-nictwie. Dotyczy to roszczeń, których podstawę prawną stanowi zarówno art. 415 k.c. (czyn niedozwolony). jak i art. 471 k.c. (niewykonanie lub nienależyte wyko-nanie zobowiązań).

Pracownicze roszczenia odszkodowawcze

U c h w a ł a SN z 31.5.1975 r.

III CZP 28/75, (LEX nr 7711)

Więźniowi, który uległ w czasie pracy nieszczęśliwemu wypadkowi z winy przed-siębiorstwa, do którego został skierowany przez zakład karny, przysługuje rosz-czenie o odszkodowanie względem tego przedsiębiorstwa.

U c h w a ł a SN (7 sędziów) z 26.10.1977 r.

III CZP 8/77, (OSNC 1978/3/40)

Osoba, która uległa wypadkowi określonemu w § 5 ust. 2 lub 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 3 października 1975 r. w sprawie podstawy wymiaru renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, świadczeń dla pracowników, którzy ulegli wypadkowi w szczególnych okolicznościach, oraz świadczeń dla osób nie będących pracownikami (Dz. U. Nr 33, poz. 179) albo która zapadła na chorobę zawodową w związku z wykonywaniem zajęć lub pracy określonych w ust. 2 pkt 8 i 9 oraz w ust. 3 tego paragrafu, może dochodzić od osób odpowiedzialnych w myśl przepisów prawa cywilnego naprawienia szkody nie zaspokojonej świadczeniami, przysługującymi jej na podstawie tego rozporządzenia.

[…] Wynika z tego, że poszkodowany, który doznał szkody wskutek wypadku określonego w wyżej wymienionych przepisach rozporządzenia, może żądać naprawienia szkody nie zaspokojonej świadczeniami, przewidzianymi w tym rozporządzeniu, od osób, które w myśl przepisów prawa cywilnego odpowiadają majątkowo za szkodę. Brak jest bowiem jakiejkolwiek podstawy prawnej do wyłączenie w omawianej sytuacji odpowiedzialności tych osób unormowanej przepisami prawa cywilnego.

ART.415 KODEKSU CYWILNEGO

Ograniczenie odszkodowania za bezprawne rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem

U c h w a ł a SN (7 sędziów) z 18.6.2009 r.

I PZP 2/09, (OSNP 2010/1-2/1)

Pracownik, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy na poprzednich warunkach przez sąd pracy po ustaleniu, że wypowiedzenie przez pracodawcę umowy o pracę na czas nieokreślony było nieuzasadnione lub naruszało przepisy o wypowiadaniu umów o pracę, nie ma prawa do odszkodowania na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego ponad przysługujące mu na podstawie art. 47 k.p.

wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy.

[…] źródłem wątpliwości jest wyrok Trybunału Konstytucyjnego SK 18/05, w którym Trybunał Konstytucyjny orzekł, iż "art. 58 w związku z art. 300 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz.U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.), rozumiany w ten sposób, że wyłącza dochodzenie innych, niż określone w art. 58 Kodeksu pracy, roszczeń odszkodowawczych, związanych z bezprawnym rozwią-zaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia, jest niezgodny z art. 64 ust. 1 w związku z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz nie jest niezgodny z art. 45 ust. 1 i art. 77 ust. 2 Konstytucji". […] w motywach tego orzeczenia inter-pretacyjnego, które bywa niekiedy traktowane "identycznie, jak każda inna forma wykładni niewiążącej" (por. I CO 7/03), Trybunał Konstytucyjny zawarł pewne konstatacje dotyczące skutków nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem rozwiązania umowy o pracę za wypowiedzeniem […].

[…] W ocenie składu powiększonego Sądu Najwyższego, powołany wyrok Trybunału Konstytucyjnego nie przekłada się wprost ani pośrednio na proces wykładni lub sądowego stosowania art. 47 k.p. […]. Należy podkreślić, że wypo-wiedzenie przez pracodawcę umowy o pracę na czas nieokreślony radykalnie różni się od natychmiastowego "zerwania" przez pracodawcę stosunku pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika. Wypowiedzenie umowy o pracę jest w judy-katurze traktowane jako "zwykły", tj. prawem przewidziany sposób prowadzący do rozwiązania przez pracodawcę stosunku pracy na czas nieokreślony, który wprawdzie wymaga wskazania oraz istnienia rzeczywistej przyczyny uzasadniającej wypowiedzenie, tyle że nie musi ona być szczególnie istotna, mieć szczególnej wagi lub nadzwyczajnej doniosłości, byleby wypowiedzenie nie było arbitralne, dowolne i nieuzasadnione lub sprzeczne z zasadami współżycia społecznego (por. I PKN 715/00).

[…] ustawodawca przewidział modyfikowaną wysokość obowiązku zapłaty przywróconemu do pracy pracownikowi ograniczonego wynagrodzenia za czas pozostawania bez pracy (art. 47 k.p.). Ta zasada ograniczonego świadczenia

pracodawcy nie powinna być nadmiernie poszerzana także z tego względu, że pracownik ma nieograniczoną i pełną wolność rozwiązywania za wypo-wiedzeniem umów o pracę, co wyklucza uznanie zasadności potencjalnych roszczeń pracodawcy z tytułu skorzystania przez pracownika ze swobodnego rozwiązania stosunku pracy w tym trybie nawet wtedy, gdy taka "utrata" pracownika pociąga za sobą niekorzystne skutki dla pracodawcy.

[…] dyferencjacja i modyfikacja roszczeń pracowniczych w prawie pracy - w odróżnieniu od cywilnoprawnej zasady pełnego odszkodowania - oparta została na racjonalnym kompromisie partnerów społecznych, godzącym usprawiedliwione interesy pracownika i pracodawcy. W tej normatywnej koncepcji zakłada się, że roszczenia ze stosunku pracy zostały wyczerpująco określone w przepisach prawa pracy, co wyklucza dopuszczalność posiłkowego stosowania przepisów Kodeksu cywilnego poprzez nieznajdujące w takich sprawach zastosowania odesłanie z art.

300 k.p. Przepisy regulujące uprawnienia pracownika w razie nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę nie pozostają "w związku z art. 300 k.p.", ale w opozycji (a contrario) do art. 300 k.p.

Szkody związane z użyciem środków chemicznych ochrony roślin

U c h w a ł a SN z 25.7.1974 r.

III CZP 40/74, (OSNC 1975/5/77)

I. Ten, kto wykonuje na polach lub w sadach prace związane z użyciem środków chemicznych ochrony roślin, obowiązany jest do zastosowania wszystkich możliwych środków ochrony, zapobiegających zatruciu ludzi oraz okolicznych zwierząt gospodarskich, drobiu i pszczół.

Nie czyni zadość obowiązkowi wynikającemu z przepisu § 67 zdanie 1 rozporządzenia Ministrów Rolnictwa i Zdrowia z dnia 24 listopada 1959 r.

w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy stosowaniu środków chemicznych w rolnictwie (Dz. U. z 1960 r. Nr 1, poz. 4) zawiadomienie o miejscach i dniu wykonywania powyższych prac naczelnika tej tylko gminy, na terenie której położone jest opryskiwane lub opylane pole lub sad, jeżeli z uwagi na okoliczności, a zwłaszcza z uwagi na miejsce położenia pola lub sadu można przy zachowaniu należytej staranności wnioskować, że zastosowane środki chemiczne ochrony roślin mogą spowodować zatrucie zwierząt gospodarskich, drobiu i pszczół z terenu innej gminy. W takim wypadku należy zawiadomić także naczelnika tej gminy.

II. Przewidziany w przepisie § 68 zdanie 1 cytowanego wyżej rozporządzenia zakaz opryskiwania lub opylania roślin kwitnących, jak również wydzielających nektar obejmuje wszelkie takie rośliny nawiedzane przez pszczoły.

ART.415,ART.417 KODEKSU CYWILNEGO

Związanie prawomocnym wyrokiem karnym

U c h w a ł a SN z 25.7.1973 r.

III PZP 12/73, (OSNC 1974/3/44)

Ustalenia wydanego w postępowaniu karnym wyroku skazującego za przestępstwo z art. 218 § 1 k.k. nie wiążą sądu cywilnego w zakresie wysokości szkody; skazanie z tego przepisu wiąże jednak z mocy art. 11 k.p.c. sąd cywilny co do wyrządzenia szkody przestępstwem.

U c h w a ł a SN z 20.1.1984 r.

III CZP 71/83, (OSNC 1984/8/133)

Prawomocne skazanie za przestępstwo umyślne wyłącza w świetle art. 11 k.p.c.

możliwość ustalenia, że sprawca działał nieumyślnie.

Art. 417

§ 1

U c h w a ł a SN z 21.1.2011 r.

III CZP 120/10, (OSNC 2011/C/55)

Gmina może ponosić wobec właściciela lokalu odpowiedzialność na podstawie art.

417 § 1 k.c. za szkodę wyrządzoną niewskazaniem pomieszczenia tymczasowego, o którym mowa w art. 1047 § 4 k.p.c.

[…] Problematyczna […] pozostaje kwestia, czy zaniechanie przez gminę wskazania pomieszczenia tymczasowego może być kwalifikowane jako zachowanie niezgodne z prawem; jej przesądzenie wymaga udzielenia odpowiedzi na pytanie, czy istnieje norma prawna nakładająca na gminę obowiązek wskazania pomiesz-czenia tymczasowego. […] Użyty w tym przepisie [art. 1047 § 4 k.p.c. – M.A.]

zwrot "wskaże" - zgodnie z dyrektywami wykładni językowej - należy odczytywać jako obowiązek wyznaczenia tymczasowego pomieszczenia przez gminę.

[…] Na gruncie art. 1046 § 4 k.p.c. w związku z art. 4 ust. 2 o.l.u.. należy zatem uznać, iż przewidzianym w ustawie (w art. 1046 § 4 k.p.c.) wypadkiem, w którym gmina obowiązana jest zaspokoić potrzeby mieszkaniowe określonych osób, jest udostępnienie tymczasowego pomieszczenia.

[…] Odmienne stanowisko Trybunał Konstytucyjny zajął w wyroku K 19/06.

Stwierdził, że stopień niedookreśloności regulacji prawnej przewidzianej w tym przepisie, interpretowanej łącznie z art. 1046 § 5 k.p.c., jest tak znaczny i dotyczy tak wielu elementów, że uniemożliwia jednoznaczne ustalenie sytuacji (praw i obowiązków) podmiotów prawa (dłużnika, wierzyciela, gminy).

[…] W orzecznictwie Sądu Najwyższego ugruntował się pogląd, zgodnie z którym, w razie odroczenia - na podstawie art. 190 ust. 3 Konstytucji - utraty mocy obowiązującej określonego przepisu, zachowuje on swoją moc przez wskazany w orzeczeniu okres, wobec czego sądy i inne organy państwowe powinny stosować go nadal. Prospektywny skutek orzeczeń odroczonych oznacza także, że do czasu upływu terminu wskazanego w orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego nie ma możliwości wznowienia postępowania, z wyjątkiem spraw, w których orzeczenie o niekonstytucyjności normy prawnej zapadło na skutek pytania przedstawionego przez sąd (por. III CZP 45/03, III CZP 112/03, III RN 96/98, V CK 98/05, IV CSK 28/06, IV CSK 38/06). [por. też I CSK 410/10 – M.A.] [por. też III CZP 97/09 pod art. 442¹ – M.A.]

[…] Cel, jaki przyświecał ustawodawcy przy wprowadzaniu art. 1046

§ 4 k.p.c. wskazuje jednoznacznie na zamiar sprzężenia obowiązku komornika wstrzymania się z dokonaniem czynności egzekucyjnych z obowiązkiem gminy dostarczenia dłużnikowi tymczasowego pomieszczenia. Przyjęcie odmiennego zapatrywania - na co zwrócił uwagę również Trybunał Konstytucyjny - czyniłoby egzekucję obowiązku opróżnienia lokalu, służącego zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych dłużnika, w zasadzie, iluzoryczną.

U c h w a ł a SN z 21.1.2011 r.

III CZP 116/10, (OSNC 2011/9/54)

Gmina może ponosić wobec właściciela lokalu odpowiedzialność na podstawie art.

417 § 1 k.c. za szkodę wyrządzoną niewskazaniem pomieszczenia tymczasowego, o którym mowa w art. 1047 § 4 k.p.c.

[uzasadnienie identyczne, jak w uchwale powyżej – M.A.]

U c h w a ł a SN (7 sędziów) z 13.12.2011 r.

III CZP 48/11, (OSNC 2012/5/57)

Gmina ponosi wobec właściciela lokalu mieszkalnego odpowiedzialność na pod-stawie art. 417 § 1 k.c. za szkodę powstałą w okresie obowiązywania art. 1046

§ 4 k.p.c. w brzmieniu nadanym ustawą z dnia 2 lipca 2004 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 172, poz.

1804) na skutek zaniechania wskazania, na wezwanie komornika, tymczasowego pomieszczenia dla dłużnika mającego obowiązek opuszczenia, opróżnienia i wyda-nia tego lokalu.

ART.417 KODEKSU CYWILNEGO

[…] Prawo do ochrony życia prywatnego i rodzinnego oraz poszanowania mieszkania zostało zagwarantowane w art. 8 konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z dnia 4 listopada 1950 r. (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm. - dalej: "konwencja"). Z tego przepisu w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka wyprowadza się wnioski o niedopuszczalności wykony-wania orzeczeń eksmisyjnych "na bruk".

[…] Warunkiem zastosowania art. 1046 § 4 k.p.c. było uprzednie wszczęcie postępowania egzekucyjnego zmierzającego do wykonania tytułu nakazującego eksmisję z lokalu mieszkalnego, a o wskazanie pomieszczenia tymczasowego do gminy mógł wystąpić tylko komornik, nie zaś dłużnik lub wierzyciel obowiązku.

Z tej przyczyny Trybunał Konstytucyjny w wyrokach K 26/05 i K 19/06 uznał, że norma podstawowa zawarta w art. 1046 § 4 k.p.c. ma charakter procesowy i jest skierowana do komornika.

[…] W orzecznictwie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka na tle art.

6 Konwencji ustalony jest pogląd, że na treść prawa do sądu składa się nie tylko uprawienie do rozpoznania sprawy przez organ spełniający określone standardy organizacyjne i proceduralne oraz do uzyskania rozstrzygnięcia w sporze pomiędzy stronami, ale także uprawnienie do wykonania wydanego orzeczenia. Obowiązy-wanie przepisów, które uniemożliwiają wykonanie wydanego orzeczenia względnie prowadzą do przewlekłości w postępowaniu egzekucyjnym jest formą naruszenia prawa do sądu. […] Wykonanie orzeczenia wydanego w sprawie o eksmisję z lokalu mieszkalnego nie może być przez ustawodawcę uzależniona od tego, czy wierzyciel dostarczy pomieszczenie tymczasowe osobie zobowiązanej opuścić jego lokal, w systemie prawnym nie ma bowiem podstaw do wykreowania tego rodzaju obowiązku po stronie wierzyciela, a trudno przyjąć, żeby wykonanie wydanego na jego korzyść orzeczenia miało zależeć od tego, czy dokona na rzecz dłużnika przysporzenia w postaci udostępnienia mu pomieszczenia tymczasowego na bliżej nieokreślony czas.

[…] Zadania administracji samorządowej określone są w ustawie o ochronie praw lokatorów w sposób ogólniejszy i sprowadzają się m.in. do zaspokajania potrzeb mieszkaniowych członków wspólnoty samorządowej. Artykuł 1046

§ 4 k.p.c. identyfikuje sytuację faktyczną, w której ustawodawca oczekuje określonej aktywności administracji publicznej, tj. wskazania pomieszczenia tymczasowego dla dłużnika obowiązanego zwolnić lokal mieszkalny podlegający wydaniu wierzycielowi w egzekucji sądowej. Trzeba zatem przyjąć, że skoro w art.

1046 § 4 k.p.c. ustawodawca uzależnił wykonanie orzeczenia o eksmisji z lokalu mieszkalnego od wskazania pomieszczenia tymczasowego przez gminę, to przepis ten jest zarazem źródłem obowiązku gminy.

[…] Do stwierdzenia, że do "wskazania" doszło wystarczy tylko zaoferowanie dłużnikowi możliwości skorzystania z pomieszczenia o standardzie oznaczonym w przepisie. Kontrola spełnienia tych wymagań jest możliwa w konkretnym postępowaniu egzekucyjnym przez sąd nadzorujący jego przebieg. Możliwość przeprowadzenia przez komornika egzekucji opróżnienia lokalu mieszkalnego, według art. 1046 § 4 k.p.c., nie była i nie jest uzależniona od uprzedniego zawarcia przez dłużnika z gminą umowy najmu, użyczenia lub innej umowy rodzącej tytuł prawny do pomieszczenia tymczasowego albo od zawarcia umowy o korzystanie

z usług zakładu administracyjnego, dłużnika bowiem nie można zmusić do tego, by korzystał z udostępnianych mu form pomocy społecznej. Nieskorzystanie przez dłużnika ze złożonej mu oferty nie było i nie jest przeszkodą w wykonaniu wyroku.

[…] W uzasadnieniu wyroku K 19/06 Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że wyjątkowy przypadek, w którym gmina w świetle obowiązującego prawa jest jednak obowiązana zapewnić pomieszczenie tymczasowe dla dłużnika, ma miejsce wówczas, gdy wykonywane jest orzeczenie nakazujące opuszczenie i opróżnienie lokalu z powodu znęcania się nad rodziną. […] Artykuł 71 ust. 1 zdanie drugie Konstytucji nie jest źródłem konkretnych obowiązków gminy w stosunku do rodzin doznających przemocy, a z całą pewnością nie jest źródłem obowiązków bardziej sprecyzowanych niż na gruncie art. 1046 § 4 k.p.c. To samo dotyczy art. 11a ust.

3 u.p.p.r., który odsyła do art. 1046 § 4 k.p.c. w odniesieniu do zasad wykonania orzeczenia nakazującego opuszczenie lokalu. Źródła obowiązku gminy dostarczenia pomieszczenia tymczasowego dłużnikowi podlegającemu eksmisji z lokalu mieszkalnego ze względu na znęcanie się nad rodziną należy zatem poszukiwać - tak samo jak w pozostałych przypadkach związanych z wykonaniem wyroków eksmisyjnych - w art. 1046 § 4 k.p.c.

[…] art. 1046 § 4 k.p.c. w brzmieniu obowiązującym między dniem 5 lutego 2005 r. a dniem 16 listopada 2011 r. był źródłem obowiązku gminy wskazania pomieszczenia tymczasowego dla dłużnika, w stosunku do którego toczyło się postępowanie egzekucyjne dotyczące obowiązku opuszczenia, opróżnienia i wyda-nia lokalu mieszkalnego. Wady tego unormowawyda-nia mogłyby mieć znaczenie zwalniające gminy z odpowiedzialności za szkodę spowodowaną niewykonaniem wynikającego z niego obowiązku, gdyby odpowiedzialność miała zależeć także od zawinienia gminy, a zatem gdyby gmina ponosiła odpowiedzialność za to zaniechanie zgodnie ogólnym reżimem odpowiedzialności deliktowej (art. 415 k.c.).

W takim przypadku można by rozważać, czy stwierdzone przez Trybunał Konsty-tucyjny wady regulacji prawnej, na podstawie której gmina miała "wskazywać"

pomieszczenia tymczasowe dla dłużników były na tyle istotne, że konkretnej gminie w konkretnej sytuacji faktycznej nie można postawić zarzutu w związku z niewy-konaniem obowiązku.

[…] W celu stwierdzenia, czy w okresie pomiędzy dniem 5 lutego 2005 r.

a dniem 16 listopada 2011 r. za zaniechanie wykonania obowiązku przewidzianego przez art. 1046 § 4 k.p.c. gmina odpowiada na podstawie art. 417 k.c., trzeba ocenić, czy miał on charakter obowiązku "z zakresu wykonywania władzy publicznej".

[…] Ustalenia nauki na temat władztwa (imperium) wskazują, że jego istota polega na tym, iż określony podmiot może jednostronnie ustalać nakazy i zakazy określonego zachowania się, których wykonanie zabezpieczone jest możliwością zastosowania przymusu państwowego, włącznie z przymusem bezpośrednim.

Za podstawowe kryterium wyróżnienia działalności władczej organów państwa uznaje się zatem wyznaczoną prawem formę działania podmiotu (organu) realizującego zadania publiczne. Środki władczego działania to przede wszystkim jednostronne akty prawne (generalne i indywidualne) oraz te czynności faktyczne, dla których podstawę tworzy prawo publiczne i którym adresat musi się podporządkować, pod groźbą zastosowania przymusu. Charakter niewładczy mają działania organów administracji podejmowane przy wykorzystaniu form dostępnych

ART.417 KODEKSU CYWILNEGO

powszechnie, wszystkim uczestnikom obrotu prawnego, na podstawie przepisów prawa prywatnego, gwarantujących równorzędną pozycję stronom nawiązywanego stosunku prawnego (np. aktywność podlegająca na wykonywaniu praw mająt-kowych).

Zarówno w orzecznictwie, jak i w nauce pojęcie "wykonywanie władzy pub-licznej" interpretuje się jednak szerzej, nie wiążąc go tylko z podejmowaniem aktywności w formach tradycyjnie uważanych za działania władcze administracji publicznej. Pojęciem tym obejmuje się również czynności o charakterze porząd-kowym i organizacyjnym, jeżeli mieszczą się wyłącznie w kompetencjach organów władzy publicznej, a więc ze swej natury należą do sfery wykonywania władzy publicznej.

[…] Skoro "wskazanie" przez gminę pomieszczenia tymczasowego dla dłuż-nika nie może nastąpić przy wykorzystaniu władczych form działania administracji, to charakter formy działania stosowanej w celu wykonania tego zadania nałożonego na gminę nie pozwala na przyjęcie, że jest to działanie z zakresu wykonywania władzy publicznej. Trzeba jednak rozważyć, czy o takim charakterze działania nie świadczą inne okoliczności, a w szczególności przyczyny, z powodu których usta-wodawca wykreował obowiązek jego podjęcia i nałożył go na jednostkę samorządu terytorialnego, a nie inny podmiot. Stało się tak dlatego, że prawo wierzyciela do wykonania tytułu orzekającego eksmisję dłużnika z lokalu miesz-kalnego wyma-gało ochrony oraz stworzenia warunków jego realizacji, podobnie prawo dłużnika do poszanowania jego życia prywatnego i rodzinnego oraz mieszkania (art. 8 kon-wencji).

[…] Ta okoliczność decyduje o przyjęciu, że wskazanie pomieszczenia tym-czasowego dla dłużnika jest wykonywaniem władzy publicznej, a zaniechanie tego obowiązku - zaniechaniem obowiązku polegającego na wykonywaniu tej władzy.

[…] W systemie prawnym brak odpowiednika art. 18 ust. 5 o.l.u., tworzącego szczególną podstawę odpowiedzialności odszkodowawczej gminy wobec wierzyciela za zaniechanie wskazania pomieszczenia tymczasowego dla dłużnika podlegającego eksmisji z lokalu mieszkalnego, któremu nie przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego.

[…] Brak w systemie prawnym odpowiednika art. 18 ust. 5 o.l.u., który miałby zastosowanie w rozważanej sytuacji, nie oznacza jednak, że gmina nie po-nosi wobec wierzyciela odpowiedzialności odszkodowawczej na zasadach ogólnych.

[…] Gdyby nie unormowanie przewidziane w art. 1046 § 4 k.p.c., wierzyciel dysponujący tytułem wykonawczym przeciwko dłużnikowi miałby podstawy oczekiwać, że organ egzekucyjny przeprowadzi postępowanie egzekucyjne i wyda

[…] Gdyby nie unormowanie przewidziane w art. 1046 § 4 k.p.c., wierzyciel dysponujący tytułem wykonawczym przeciwko dłużnikowi miałby podstawy oczekiwać, że organ egzekucyjny przeprowadzi postępowanie egzekucyjne i wyda