Przystąpienia do postępowań przed sądami powszechnymi
1. Kasacje w sprawach karnych
BPW.510.52.2015 z 1 kwietnia 2016 r. – kasacja dotycząca nie wywiązania się z obowiązku ustosunkowania się w uzasadnieniu orzeczenia do wszystkich zarzutów
Podstawą wniesienia przez Rzecznika kasacji było rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenie przepisów postępowania, polegające na nierozważeniu i nienależytym ustosunkowaniu się w uzasadnieniu zaskarżonego orzeczenia do zarzutów podniesionych przez pełnomocnika oskarżyciela subsydiarnego w zażaleniu od postanowienia Sądu I instancji o umorzeniu postępowania. Sąd Okręgowy w Ś., orzekający jako Sąd odwoławczy w przedmiotowej sprawie nie wywiązał się z obowiązku wypowiedzenia się w uzasadnieniu swego orzeczenia co do wszystkich podniesionych w środku odwoławczym zarzutów, zatem uzasadnienie postanowienia powinno zawierać wskazanie powodów uznania zarzutów i wniosków zażalenia za zasadne albo niezasadne.
Kasacja zawiera wniosek o uchylenie zaskarżonego postanowienia i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi w Ś.
Sąd Najwyższy Izba Karna uchyla zaskarżone postanowienie oraz utrzymane nim w mocy postanowienie Sądu Rejonowego w Świdnicy i przekazuje sprawę temu Sądowi do ponownego rozpoznania w pierwszej instancji. Kasacja uwzględniona (wyrok z dnia 1 czerwca 2016 r., sygn. akt V KK 111/16).
II.510.2395.2014 z 6 kwietnia 2016 r. – kasacja dotycząca niewłaściwej obsady sądu odwoławczego.
Mężczyzna został oskarżony o pomówienie swojego pracodawcy. Sąd rejonowy uznał go za winnego i wymierzył mu karę grzywny. Sąd odwoławczy utrzymał w mocy zaskarżony wyrok. Rzecznik wniósł kasację od wyroku sądu II instancji, zarzucając temu orzeczeniu rozpoznanie sprawy przez sąd odwoławczy w składzie jednego sędziego, podczas gdy sąd ten był zobligowany do rozpoznania apelacji na rozprawie w składzie trzech sędziów.
Sprawa w postępowaniu przed sądami obu instancji została rozpoznana w stanie prawnym sprzed 1 lipca 2015 r.
W orzecznictwie Sądu Najwyższego wskazywano, że rozpoznanie sprawy w postępowaniu odwoławczym w składzie jednoosobowym zostało przewidziane
156
wyłącznie dla spraw rozpoznanych w pierwszej instancji w postępowaniu uproszczonym. Jednoosobowe rozpoznanie przez sąd okręgowy apelacji obrońcy oskarżonego w sytuacji, gdy postępowanie przed sądem rejonowym toczyło się w trybie zwyczajnym, należy traktować jako nienależytą obsadę sądu. Taka sytuacja procesowa wystąpiła w tej sprawie.
Rzecznik wniósł o uchylenie zaskarżonego wyroku sądu odwoławczego i przekazanie sprawy temu sądowi do ponownego rozpoznania w postępowaniu apelacyjnym.
II.511.8.2016 z 18 kwietnia 2016 r. – kasacja dotycząca niewłaściwej obsady sądu odwoławczego.
Podstawą wniesienia przez Rzecznika kasacji było rażące naruszenie prawa karnego procesowego polegające na rozpoznaniu sprawy przez Sąd odwoławczy w składzie jednego sędziego. Sąd Rejonowy rozpoznający sprawę w I instancji odroczył rozprawę i tym samym przekroczył 21 dni a więc tryb rozpatrywania sprawy zmienił się z uproszczonego na zwykły. W konsekwencji Sąd odwoławczy powinien procedować w składzie trzech sędziów. co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą.
Kasacja zawiera wniosek o uchylenie tego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania.
II.510.656.2015 z 19 kwietnia 2016 r. – kasacja dotycząca niezawiadomienia skazanego o terminie posiedzenia.
Rzecznik wniósł kasację na rzecz skazanego, który nie został zawiadomiony o terminie posiedzenia, na którym sąd wydał postanowienie w przedmiocie zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolności. Brak powiadomienia stanowił naruszenie prawa skazanego do obrony w postępowaniu wykonawczym.
Przepis art. 22 § 1 kodeksu karnego wykonawczego wprowadza obowiązek każdorazowego zawiadamiania skazanego o terminie i celu posiedzenia.
Stawiennictwo skazanego na posiedzenie nie jest obowiązkowe, jednak musi on być zawsze prawidłowo zawiadomiony o terminie tego posiedzenia.
Zarządzenie wykonania kary pozbawienia wolności, orzeczonej wyrokiem sądu, miało charakter obligatoryjny, nastąpiło bowiem na podstawie obowiązującego w dacie orzekania art. 75 § 1 k.k. Jednak niezawiadomienie skazanego o terminie, jak i o przedmiocie posiedzenia pozbawiło skazanego prawa do osobistej obrony, a także prawa do ewentualnego ustanowienia obrońcy.
157
II.510.374.2016 z 27 kwietnia 2016 r. – kasacja dotycząca umieszczenia w zakładzie psychiatrycznym tytułem środka zabezpieczającego.
Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł kasację w sprawie mężczyzny podejrzanego o kradzież kilku paczek kawy o łącznej wartości 337,90 złotych, wobec którego sąd orzekł zastosowanie środka zabezpieczającego w postaci umieszczenia w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym. Mężczyzna przebywał w szpitalu psychiatrycznym przez 8 lat. Wieloletni okres stosowania detencji był bez wątpienia niewspółmierny do wagi popełnionego czynu.
Sąd nie wskazał w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia, jakimi przesłankami kierował się uznając, że czyn przypisany podejrzanemu cechuje się znaczną społeczną szkodliwością. Kolejnym zarzutem postawionym w kasacji jest orzeczenie środka zabezpieczającego w postaci umieszczenia w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym, mimo że zastosowanie tego środka wykraczało poza zasadę proporcjonalności.
Zastosowanie środka zabezpieczającego w postaci umieszczenia w zakładzie psychiatrycznym dopuszczalne jest wówczas, gdy m.in. zostanie ustalone, że sprawca popełnił czyn w stanie niepoczytalności i że jest to czyn o znacznej społecznej szkodliwości. Ustalenie stopnia społecznej szkodliwości czynu jest niezbędne w każdym przypadku i powinno być precyzyjne. Wymogów tych nie spełnia uzasadnienie zaskarżonego postanowienia. Nieodzownym było rzetelne rozważenie przez sąd, czy prawdopodobieństwo popełnienia czynu zabronionego może być zredukowane przez leczenie ambulatoryjne. Wymaga tego zasada proporcjonalności, która ma uniemożliwić zastosowanie umieszczenia w zakładzie zamkniętym sprawców drobnych lub nawet średnich przestępstw.
Sąd nie rozważył, czy zastosowanie tak drastycznego środka jest konieczne, w sytuacji gdy ustawa o ochronie zdrowia psychicznego przewiduje tryb przymusowego leczenia.
Podejrzanemu nie umożliwiono też realnej obrony. Co prawda został zawiadomiony o terminie posiedzenia, jednak nie doprowadzono go z zakładu karnego na posiedzenie sądu i nie odebrano od niego wyjaśnień.
II.511.125.2016 z 18 maja 2016 r. – kasacja dotycząca naruszenia prawa do obrony.
Podstawą wniesienia przez Rzecznika kasacji było rażące i mające istotny wpływ na jego naruszenie, polegające na zaniechaniu wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności związanych ze stanem zdrowia psychicznego oskarżonego, w sytuacji, gdy był on uprzednio skazany z zastosowaniem art. 31 § 2 k.k., w wyniku czego doszło do rażącego naruszenia jego prawa do obrony. W toku postępowania w sprawie nie wyjaśniono kwestii związanych ze stanem zdrowia psychicznego
158
oskarżonego co było istotną okolicznością związaną z naruszeniem jego prawa do obrony i gwarancjami procesowymi osób, co do których zachodzą uzasadnione wątpliwości co do ich poczytalności tak więc zaniechanie wyjaśnienia przez Sąd stanu zdrowia psychicznego oskarżonego było uchybieniem, które niewątpliwie mogło mieć istotny wpływ na treść zaskarżonego wyroku.
Kasacja zawiera wniosek o dopuszczenie dowodu z akt sprawy Sądu Rejonowego w K. co do okoliczności występowania u oskarżonego choroby psychicznej oraz uchylenie zaskarżonego wyroku zaocznego i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w K. do ponownego rozpoznania.
II.510.406.2016 z 30 maja 2016 r. – kasacja dotycząca wydania wyroku nakazowego.
Podstawą wniesienia przez Rzecznika kasacji było rażące naruszenie prawa procesowego, mogące mieć istotny wpływ na treść orzeczenia, polegającego na przyjęciu, że okoliczności przypisanego ukaranemu czynu i jego wina nie budzą wątpliwości, co w konsekwencji doprowadziło do wydania wyroku nakazowego, podczas gdy w świetle dowodów dołączonych do wniosku o ukaranie, zarówno wina, jak i okoliczności czynu zarzucanego obwinionemu budziły poważne wątpliwości, co winno skutkować skierowaniem sprawy do rozpoznania na rozprawie w celu wyjaśnienia wszystkich istotnych dla merytorycznego rozstrzygnięcia okoliczności.
Kasacja zawiera wniosek o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy sądowi do ponownego rozpoznania.
II.510.212.2016 z 30 maja 2016 r. – kasacja w sprawie o alimentów.
Rzecznik Praw Obywatelskich złożył kasację od wyroku skazującego na karę 8 miesięcy ograniczenia wolności z obowiązkiem wykonywania kontrolowanej, nieodpłatnej pracy na cele społeczne bezrobotnego mężczyznę, który nie płacił alimentów.
Sąd wydał wyrok nakazowy przyjmując, że okoliczności przypisanego oskarżonemu czynu oraz jego wina nie budzą wątpliwości. Natomiast zdaniem Rzecznika sąd powinien rozpatrzyć sprawę na rozprawie i wyjaśnić wszystkie istotne okoliczności, ponieważ z dowodów wskazanych w akcie oskarżenia wynikało, że zarówno wina, jak i okoliczności czynu zarzucanego oskarżonemu budziły poważne wątpliwości.
Oskarżony przyznał się do popełnienia zarzucanego mu czynu. Jednak z treści złożonych wyjaśnień wynika jednoznacznie, że nie miał zamiaru uporczywego
159
uchylania się od płacenia zasądzonych alimentów na rzecz syna. Nie można wykluczyć, że po przeprowadzeniu rozprawy zapadłoby odmienne orzeczenie.
II.511.314.2016 z 31 maja 2016 r. – kasacja dotycząca zaniechania rozpoznania apelacji obrońcy oskarżonego.
Podstawą wniesienia przez Rzecznika kasacji było naruszenie polegające na zaniechaniu rozpoznania apelacji obrońcy oskarżonego, poza granicami zaskarżenia i dokonania wszechstronnej kontroli odwoławczej zaskarżonego wyroku, wskutek czego doszło do utrzymania w mocy rażąco niesprawiedliwego wyroku Sądu I instancji w zakresie w jakim rażąco naruszono przepis prawa karnego materialnego, tj. art. 95a § 1 k.k., poprzez orzeczenie na jego podstawie środka zabezpieczającego w postaci skierowania oskarżonego, po odbyciu kary, na leczenie ambulatoryjne, bez powiązania z podstawą skazania określonego w punkcie 1 zaskarżonego wyroku Sądu I instancji, oraz naruszenie poprzez nierozważenie i nienależyte ustosunkowanie się w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku do wszystkich istotnych zarzutów podniesionych w apelacji obrońcy oskarżonego.
Kasacja wnosi o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy Sądowi Okręgowemu w O. do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym oraz o wstrzymanie, na podstawie art. 532 § 1 k.p.k., wykonania orzeczenia o umieszczeniu H. C. w zamkniętym zakładzie przeznaczonym do wykonania środka zabezpieczającego.
II.510.1977.2014 z 8 czerwca 2016 r. – kasacja dotycząca pozorności kontroli odwoławczej.
Podstawą wniesienia przez Rzecznika kasacji było rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenie polegające na zaniechaniu rozważenia i odniesienia się w uzasadnieniu wskazanego orzeczenia do podniesionego w apelacji przez obrońcę skazanego zarzutu obrazy art. 410 k.p.k. i art. 19 ust. 1 ustawy o Policji, dotyczącego uznania za dowód w sprawie materiałów sporządzonych w trakcie kontroli operacyjnej, które uzyskane zostały z obejściem wymagań procesowych - skutkujące pozornością kontroli odwoławczej.
Kasacja zawiera wniosek o uchylenie zaskarżonego orzeczenia i przekazanie sprawy sądowi do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym.
II.510.165.2016 z 9 czerwca 2016 r. – kasacja dotycząca nieprawidłowego rozpoznania zażalenia.
160
Podstawą wniesienia przez Rzecznika kasacji było rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenia prawa procesowego polegającego na nienależytym rozpoznaniu zażalenia oskarżyciela prywatnego S. T. podnoszącego zarzut, iż złożenie przez niego dnia 25.09.2015 r. do prokuratury „wniosku o wszczęcie postępowania przeciwko M. G.” winno było wywołać takie same skutki na gruncie prawa materialnego, jak złożenie skargi do Sądu, co w konsekwencji doprowadziło do utrzymania w mocy postanowienia Sadu I instancji, zawierającego błędny pogląd prawny, iż złożenie przez pokrzywdzonego do organów ściągania zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa nie przerywa biegu terminu przedawnienia karalności występku ściąganego z oskarżenia prywatnoskargowego.
Kasacja zawiera wniosek o uchylenie zaskarżonego postanowienia Sądu Okręgowego w B. i przekazanie sprawy temu Sądowi do ponownego rozpoznania w postępowaniu odwoławczym. Istotą tej kasacji jest zakwestionowanie powielenia przez sąd odwoławczy błędnego poglądu prawnego wyrażonego przez sąd na temat okoliczności przerywających bieg przedawnienia karalności przestępstw prywatnoskargowych.
II.511.461.2015 z dnia 13 czerwca 2016 r. – kasacja dotycząca błędnego przypisania przez sąd orzekający znamion występku.
Podstawą wniesienia przez Rzecznika kasacji było rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenie prawa materialnego, to jest art. 276 k.k., poprzez jego błędne zastosowanie i skazanie Z. A. za czyn, który nie zawierał ustawowego znamienia występującego w wyżej wymienionym przepisie, albowiem tablica rejestracyjna o nr Z…, którą oskarżony usunął z dwukołowej przyczepy, nie jest dokumentem w rozumieniu art. 115 § 14 k.k.
Kasacja zawiera wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Rejonowego w Ż. w zaskarżonym zakresie i uniewinnienie oskarżonego od przypisanego mu w tym punkcie występku.
II.510.651.2015 z dnia 13 czerwca 2016 r. – kasacja dotycząca przedwczesnego orzekania przez sąd, bez rozprawy.
Podstawą wniesienia przez Rzecznika kasacji było rażące naruszenie prawa procesowego, polegającego na uwzględnieniu wniosku prokuratora o skazanie bez rozprawy w sytuacji, gdy okoliczności popełnienia zarzuconego A. D. czynu
161
budziły wątpliwości, w szczególności w świetle zgromadzonego na etapie postępowania przygotowawczego materiału dowodowego brak było możliwości dokonania ustaleń, czy zarzucony mu w akcie oskarżenia czyn został popełniony w warunkach recydywy specjalnej zwykłej z wnioskiem o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy Sądowi Rejonowemu w K. do ponownego rozpoznania. Istotą tej kasacji jest stwierdzenie faktu przedwczesnego orzekania przez sąd na posiedzeniu, mimo wniosku o to, w sytuacji, gdy materiał dowodowy nie dawał podstaw do prawidłowego wyrokowania.
II.510.1277.2015 z dnia 13 czerwca 2016 r. – kasacja dotycząca naruszenia prawa do obrony.
Podstawą wniesienia przez Rzecznika kasacji było rażące naruszenie prawa procesowego, polegającego na przeprowadzeniu przez Sąd Rejonowy w Ł.
postępowania w przedmiocie zarządzenia, wobec D. U., wykonania kary pozbawienia wolności warunkowo zawieszonej, orzeczonej wyrokiem tegoż Sądu Rejonowego bez udziału obrońcy, mimo istnienia uzasadnionych wątpliwości co do poczytalności tego skazanego, co stanowi bezwzględną przyczynę odwoławczą.
Kasacja zawiera wniosek o uchylenie zaskarżonego postanowienia Sądu Rejonowego w Ł. i umorzenie wobec skazanego, postępowania wykonawczego.
II.511.686.2015 z 15 czerwca 2016 r. – kasacja dotycząca zaniechania dokonania kontroli odwoławczej.
Podstawą wniesienia przez Rzecznika kasacji było rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenia prawa karnego procesowego, polegające na zaniechaniu dokonania wszechstronnej kontroli odwoławczej, wskutek czego doszło do rażąco niesprawiedliwego utrzymania w mocy wyroku Sądu pierwszej instancji, którym niezasadnie przypisano skazanemu popełnienie czynu w warunkach recydywy specjalnej wielokrotnej.
Kasacja zawiera wniosek o uchylenie wyroku Sądu Okręgowego w W. oraz utrzymanego nim w mocy wyroku Sądu Rejonowego w W. oraz przekazanie sprawy Sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania. Istotą i tej kasacji jest zarzut „pozorności” postępowania odwoławczego skutkującej utrzymaniem w mocy orzeczenia rażąco niesprawiedliwego.
162
II. 510.1507.2014 z dnia 16 czerwca 2016 r. – kasacja dotycząca błędnego odczytania przez sąd orzekający znamion wykroczeń będących przedmiotem osądu.
Podstawą wniesienia przez Rzecznika kasacji było rażące i mające istotny wpływ na treść orzeczenia naruszenia prawa materialnego, polegające na uznaniu obwinionego za winnego popełnienia wykroczeń, podczas gdy z opisu przypisanych mu czynów jednoznacznie wynika, że swoim zachowaniem nie wyczerpał on wszystkich znamion określonych w tym przepisie.
Kasacja zawiera wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku Sądu Okręgowego w Z. i utrzymanego nim w mocy wyroku Sądu Rejonowego w Z. oraz uniewinnienie obwinionego od przypisanych mu czynów.
Istotą tej kasacji jest stwierdzenie faktu przeniknięcia błędnego odczytania przez sąd orzekający znamion wykroczeń będących przedmiotem osądu do postępowania odwoławczego, co skutkowało utrzymaniem w mocy orzeczenia obarczonego takim uchybieniem.
2. Skargi kasacyjne do Sądu Najwyższego
VI.510.77.2016 z 1 czerwca 2016 r. – skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego o ochronę dóbr osobistych.
Rzecznik wniósł skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego w sprawie ochrony dóbr osobistych i stwierdził naruszenie prawa materialnego, poprzez błędną wykładnię i przyjęcie, że pozwany był jednocześnie moderatorem strony na Facebook i współautorem zamieszczanych na niej artykułów i przypisanie mu z tego powodu odpowiedzialności za dokonane na powyższej stronie wpisy, jak też niewskazanie jednoznacznie przepisów właściwych ustaw jako wyłączających bezprawność działania pozwanego, albo za wpisy osób trzecich albo za swoje oraz zaskarżonemu wyrokowi zarzucam także naruszenie przepisów gwarantujących każdemu wolność do wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji, a także prawo do rozpoznania sprawy przez niezależny, niezawisły sąd.
III.7043.75.2016 z 16 czerwca 2016 r. – skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego o zapłatę premii regulaminowej.
Rzecznik Praw Obywatelskich wniósł skargę kasacyjną do Sądu Najwyższego w sprawie dotyczącej zapłaty premii regulaminowej.
163
W ocenie Rzecznika w sprawie występuje istotne naruszenie prawa materialnego przez błędną jego wykładnię, w szczególności dotyczy to naruszenia Regulaminu premiowania pracowników zatrudnionych na stanowiskach nierobotniczych poprzez przyjęcie, że wynika z nich wprost przesłanka stwarzająca pracodawcy jednostronne podjęcie decyzji o całkowitym wstrzymaniu wypłaty premii regulaminowej za sporny okres, nieprawidłowości przy zawieraniu porozumienia zmieniającego w 2009 r.
poprzez przyjęcie, że porozumienie to stało się wyłącznym źródłem prawa powoda do premii za sporny okres, oraz naruszenie przepisów postępowania mające istotny wpływ na wynik sprawy przez postawienie Sądowi Rejonowemu zarzutu, że jakkolwiek przeprowadził postępowanie dowodowe w całości, to dokonane na jego podstawie ustalenia nie są efektem wnioskowania zgodnego z zasadą z art. 233 § 1 k.p.c. a także naruszenie przez jego wydanie, konstytucyjnych praw człowieka i obywatela, obejmujących ochroną prawną własność i inne prawa majątkowe, do których zalicza się premię regulaminową
VII.511.21.2016 z dnia 21 czerwca 2016 r. – skarga kasacyjna o ochronę dóbr osobistych.
Rzecznik Praw Obywatelskich zarzuca temu wyrokowi naruszenie prawa materialnego przez błędną wykładnię i przyjęcie, że pozwany był jednocześnie moderatorem strony internetowej i współautorem zamieszczanych na niej artykułów i przypisanie mu z tego powodu odpowiedzialności za dokonane na tej stronie wpisy, jak też niewskazanie jednoznacznie przepisów właściwych ustaw, jako wyłączających bezprawność działania pozwanego, albo za wpisy osób trzecich albo za swoje.
Ponadto Rzecznik zarzuca temu wyrokowi naruszenie przepisów Konstytucji, a także Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, gwarantujących każdemu wolność do wyrażania swoich poglądów oraz pozyskiwania i rozpowszechniania informacji, a także prawo do rozpoznania sprawy przez niezależny, niezawisły sąd. W niniejszej sprawie wyłoniło się również istotne zagadnienie prawne, od którego rozstrzygnięcia zależy ocena przedstawionej kwestii, jak i mającego znaczenie dla rozstrzygania podobnych spraw i rozwoju prawa. W zależności od tego, czy Sąd uzna, że odpowiedzialność pozwanego jest odpowiedzialnością za naruszenie dóbr osobistych przez jego działanie, czy też przypisze mu odpowiedzialność z uwagi na ustalenia, że jest on podmiotem świadczącym usługi hostingowe, inaczej kształtują się przesłanki jego odpowiedzialności. Rzecznik Praw Obywatelskich wnosi o uchylenie zaskarżonego
164
wyroku Sądu Apelacyjnego w W. w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania temu Sądowi.
Orzeczenia Sądu Najwyższego w sprawach kasacji i skarg kasacyjnych wniesionych przez Rzecznika Praw Obywatelskich
II.511.565.2015 z 18 lutego 2016 r. – kasacja dotycząca osoby niepoczytalnej, na którą sąd nałożył obowiązek leczenia się.
Sąd uznał mężczyznę oskarżonego o przestępstwo ścigane z oskarżenia prywatnego za niepoczytalnego i sprawę umorzył. Jednocześnie skierował go na leczenie psychiatryczne w systemie ambulatoryjnym tytułem środka zabezpieczającego – zdaniem Rzecznika - niezasadnie.
Sąd Najwyższy uwzględnił kasację (wyrok z 16 marca 2016 r., sygn. akt III KK 63/16).
W dacie orzekania w tej sprawie przez sądy obu instancji obowiązywał w kodeksie karnym inny niż obecnie katalog środków zabezpieczających oraz odmienny system ich orzekania. Przepis art. 93 k.k. zawierał ogólną normę gwarancyjną, limitującą przypadki orzekania najbardziej dotkliwych z punktu widzenia swobód obywatelskich środków zabezpieczających, tj. umieszczenie sprawcy w zakładzie zamkniętym lub skierowania na leczenie ambulatoryjne. Orzecznictwo było jednolite w interpretowaniu tego przepisu. Stwierdzano, że art. 93 k.k. nie może stanowić samodzielnej podstawy stosowania środków zabezpieczających. Wobec sprawców popełniających czyny zabronione w stanie niepoczytalności wyłączne zastosowanie ma art. 94 § 1 k.k., który przewiduje orzeczenie, po spełnieniu określonych przesłanek, jedynie o umieszczeniu sprawcy w zakładzie psychiatrycznym. Skierowanie na leczenie ambulatoryjne jest stosowane gdy została orzeczona kara pozbawienia wolności bez warunkowego zawieszenia jej wykonania.
Wobec umorzenia postępowania karnego w stosunku do oskarżonego z uwagi na całkowitą niepoczytalność, skierowanie go na leczenie ambulatoryjne stanowiło rażące naruszenie prawa materialnego. Kwestii tej nie dostrzegł obrońca wnoszący apelację ani prokurator, skoro apelacji nie wniósł. W tej sytuacji to na sądzie odwoławczym ciążył obowiązek wyjścia poza ramy zaskarżenia i uchylenie orzeczenia w zakresie w jakim naruszało prawo materialne.
II.511.1903.2014 z 23 marca 2016 r. – kasacja dotycząca błędnej kwalifikacji prawnej czynu.
165
Obwiniony - obywatel Niemiec, niewładający językiem polskim - wracał z Polski do Niemiec ze swoim synem, mającym polskie obywatelstwo. Przy przekraczaniu granicy okazało się, że syn nie miał przy sobie dowodu osobistego ani paszportu.
Sąd uznał obywatela Niemiec winnym tego, że wbrew przepisom udzielił pomocy przy przekroczeniu granicy Polski swojemu nieletniemu synowi, za co wymierzono mu karę grzywny w wysokości 1000 złotych.
W ocenie Rzecznika syn obwinionego nie popełnił czynu zabronionego, ponieważ posiadał, choć nie przy sobie, ważny dowód osobisty uprawniający do przekroczenia granicy. Niezasadne jest więc twierdzenie, że przekroczył granicę niezgodnie z przepisami. Nie jest zatem możliwe pociągnięcie obwinionego do odpowiedzialności za pomocnictwo.
Zdaniem sądu pierwszej instancji, przepisy ustawy o ochronie granicy państwowej nakładają na obywatela polskiego, przekraczającego granicę państwową z innym
Zdaniem sądu pierwszej instancji, przepisy ustawy o ochronie granicy państwowej nakładają na obywatela polskiego, przekraczającego granicę państwową z innym