Katarzyna Gmyrek-Gołąb*, Kinga Kostrakiewicz-Gierałt**

Dnia 6 grudnia 2018 r. w Sali Obrad Rady Miasta Krakowa odbyła się Ogólnopolska Konferencja Naukowo-Praktyczna pt. „Rynek pracy przewod-ników turystycznych, pilotów wycieczek i animatorów czasu wolnego” zor-ganizowana przez Wydział Turystyki i Rekreacji AWF Kraków oraz Urząd Miasta Krakowa. Honorowy patronat nad konferencją objęło Ministerstwo Sportu i Turystyki. Konferencję otworzyli Vice Prezydent Miasta Krakowa Andrzej Kulig wskazując na znaczącą rolę turystyki i usług przewodnickich dla miasta, jego gospodarki i wizerunku oraz przedstawiciel Departamentu Turystyki Ministerstwa Sportu i Turystyki Pani Elżbieta Wyrwicz. Celem tej konferencji branżowej było zaprezentowanie badań rynku pracy prze-wodników turystycznych, pilotów wycieczek zleconych przez Miasto Kra-ków oraz Ministerstwo Sportu i Turystyki, a także dyskusja nad diagnozą uwarunkowań rynkowych i prawnych ww. zawodów.

Obszary tematyczne konferencji obejmowały ocenę popytu i podaży usług przewodnickich, pilockich i animatorów, analizę zapotrzebowanie i zróżnicowania popytu na tego typu usługi oraz oczekiwania

* https://orcid.org/0000-0002-6053-6208, Dr; Akademia Wychowania Fizycznego w Kra-kowie, Wydział Turystyki i Rekreacji, Instytut Turystyki, Zakład Geografii Turystyki i Ekologii, e-mail: katarzyna.gmyrek@awf.krakow.pl.

** https://orcid.org/0000-0001-5967-3873, Dr hab., prof. AWF, Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Wydział Turystyki i Rekreacji, Instytut Turystyki, Zakład Geografii Turystyki i Ekologii, e-mail: kinga.kostrakiewicz@awf.krakow.pl.

Ten artykuł jest udostępniony na zasadach zgodnych z Creative Commons Attribution – NonCommercial – NoDerivs License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/).

166

ców odnośnie kwalifikacji pracowników. Ważnym aspektem spotkania były problemy regulacji i deregulacji usług przewodników, pilotów i animato-rów, organizacja usług przewodnickich w miastach historycznych o unikato-wych wartościach kulturounikato-wych, kwalifikacje i kompetencje przewodników, pilotów i animatorów w Sektorowych Ramach Kwalifikacji dla Turystyki (SRKT) oraz Zintegrowanym Systemie Kwalifikacji (ZSK),organizacja usług w Polsce i w innych krajach UE i na świecie.

W konferencji uczestniczyło około 60 osób, wygłoszono 18 referatów.

Wśród uczestników z kraju i zagranicy, znaleźli się zarówno przedstawiciele nauki jak i praktycy oraz reprezentanci branży przewodników, pilotów i ani-matorów. Liczną grupę prelegentów stanowiły także osoby kształcące kadry dla turystyki. Spotkanie podzielone zostało na trzy bloki tematyczne.

Pierwszą sesję zatytułowaną „Organizacja usług przewodnickich w mia-stach historycznych na przykładzie Krakowa” otworzył dr Piotr Gryszel.

Przedstawione prezentacje koncentrowały się głównie na przedstawieniu wyników badań rynku przewodników zleconych przez Urząd Miasta Kra-kowa. Omówiono podstawy prawne świadczenia usług przewodników miej-skich oraz ocenę usług przewodników po Krakowie. Poruszono problem ka-nałów dystrybucji i form usług świadczonych przez przewodników zorga-nizowanych i doraźnych oraz opinie klientów na ten temat. Przedstawiono również koncepcję pracy przewodnika obszarowego jako konieczność i szan-sę polskiej turystyki, a także poruszono kwestię przydatności Sektorowej Ramy Kwalifikacji dla Turystyki w przygotowaniu opisu kwalifikacji i jej włączenie do Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji.

W drugiej sesji pt. „Rynek pracy przewodników i pilotów wycieczek oraz animatorów czasu wolnego”, którą otworzył dr hab. prof. GSWM Armin Mi-kos von Rohrscheidt, pokazano wyniki badań ogólnopolskich nad rynkiem pracy przewodników turystycznych i pilotów wycieczek, przeanalizowano popyt i podaż tych usług, przedstawiono również ocenę ich jakości. Uczest-nicy konferencji w swoich wystąpieniach podjęli tematy związane z rolą pilo-tów i przewodników w erze gospodarki doświadczeń oraz z przewodnictwem turystycznym w obiektach historycznych i zabytkowych. Pozostałe prezen-tacje koncentrowały się na problematyce dotyczącej współczesnych form kształcenia i zatrudniania animatorów czasu wolnego oraz nauczaniu ani-macji czasu wolnego w szkołach średnich.

Sesja trzecia – „Problematyka prawna przewodnictwa i pilotażu”, pro-wadzona przez dr hab. prof. AWF Zygmunta Kruczka, poświęcona została aspektom prawnym w kontekście teoretycznym oraz praktycznym, a także dylematom związanych z regulacjami przewodnictwa turystycznego. Wiele uwagi prelegenci poświęcili kwestii uznawania kwalifikacji przewodników górskich w Europie, koncepcji regulacji kwalifikacji przewodników wysoko-górskich oraz problemom kształcenia i egzaminowania przewodników gór-skich w świetle obowiązujących przepisów prawnych.

167

SPRAWOZDANIE Z OGÓLNOPOLSKIEJ KONFERENCJI...

W ramach konferencji przedstawiona została również sesja posterowa, na której zwrócono uwagę na istotę wykorzystania Internetu i mediów spo-łecznościowych w oferowaniu i poszukiwaniu pracy przez przewodników i pilotów wycieczek, poruszono problematykę chorób zawodowych prze-wodników, pilotów i animatorów, a także przeanalizowano wpływ przepi-sów prawnych na świadczenie usług turystycznych w zakresie regulacji wizowych.

Podsumowując tą ważną z punktu widzenia branży turystycznej konfe-rencję, zarówno w badaniach ogólnopolskich jak i tych wykonanych w Kra-kowie wykazano wysoką jakość usług przewodników turystycznych oraz pi-lotów w ocenach zarówno turystów jak i organizatorów turystyki.

Wiele uwagi poświęcono przeprowadzonej deregulacji zawodów prze-wodnika miejskiego i pilota wycieczek. Nie ma ona co prawda wpływu na kształtowanie się jakości usług i zarobków osób wykonujących te zawody, ani na koszty imprez turystycznych, ale doprowadziła do destabilizacji do-tychczasowego systemu świadczenia usług, pojawienia się osób świadczą-cych usługi na zasadach ekonomii współdzielenia (freeguiding), spowodo-wała załamaniu się rynku szkoleń. Istotnych problemem jest potwierdza-nie posiadanych kwalifikacji przez nowych przewodników i pilotów wobec

Fot. 1. Obrady w Sali Urzędu Miasta Krakowa Photo 1. Proceedings in the Hall of the City of Krakow

Źródło/Source: Z. Kruczek

168

braku ustawowych regulacji. Nowe możliwości w tym zakresie tworzy Sek-torowa Rama Kwalifikacji dla Turystyki oraz Zintegrowany System Kwali-fikacji, do którego można wprowadzić zarówno stare, zderegulowane zawo-dy jak i nowe kwalifikacje, które pojawią się na rynku pracy. W wielu refe-ratach wskazano na globalne trendy w turystyce determinujące rynek usług przewodnickich, takie jak niestandardowe formy oprowadzania i niestan-dardowe miejsca zwiedzania, specjalistyczne i tematyczne trasy, teatraliza-cję turystyki. Zacierają się różnice między usługami pilota i przewodnika lokalnego, następuje łączenie tych funkcji. Na oferowanie pracy oraz jej po-szukiwanie coraz większy wpływ ma Internet, nowe technologie komuniko-wania się oraz media społecznościowe.

W odniesieniu do regulacji prawnych na konferencji dyskutowano o możliwościach świadczenia usług przewodnickich na europejskim wspól-nym rynku pracy, sposobach potwierdzania kwalifikacji zawodowych, a tak-że o problemach regulacji przewodnictwa wysokogórskiego. Podsumowując, trzeba podkreślić, że charakter i różnorodność podjętych przez referentów problemów stały się przyczynkiem do ożywionych dyskusji, w których czyn-ny udział brali nie tylko sami prelegenci, ale również pozostali uczestnicy spotkania. Bez wątpienia konferencja stanowiła forum wymiany poglądów i ważne wydarzenie w środowisku branżowym, stając się przyczynkiem do rozważań na tematy, które mają znaczący wpływ na rozwój turystyki.

This is an open access article licensed under the Creative Commons Attribution – NonCommercial – NoDerivs License (http://creativecommons.org/licenses/by-nc-nd/4.0/).

NR 54 FOLIA TURISTICA 2020