Katedra Prawa Finansowego Uniwersytetu Jagiellońskiego

Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1950–1967

Z powstaniem Katedry Prawa Finansowego związane były zmiany, które nastąpiły w odniesieniu do Katedry Skarbowości i Prawa Skarbowego w 1950 roku, spowodo-wane w dużej mierze przyczynami o charakterze ustrojowym. Mianowicie z dniem 31 sierpnia 1950 roku Profesor Jerzy Michalski został zwolniony z pracy w szkolnic-twie wyższym, o czym zadecydowały w znacznym stopniu względy polityczne. W tym samym roku nastąpiła również zmiana dotychczasowej nazwy Katedry Skarbowości i Prawa Skarbowego na Katedrę Prawa Finansowego. Był to zabieg zastosowany w od-niesieniu do wszystkich katedr skarbowości i prawa skarbowego w Polsce.

Powyższe zmiany spowodowały konieczność istotnych i w pełni uzasadnionych przekształceń już w ramach Katedry Prawa Finansowego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jednym z nich było mianowanie dra Karola Ostrowskiego, zatrudnionego od 1946 roku w charakterze st. asystenta, od kwietnia 1951 roku zastępcą profesora oraz powołanie go na Kierownika Katedry Prawa Finansowego. Przy poparciu Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego w roku 1953 uzyskał on zwolnienie z pracy w Miejskiej Komisji Planowania Gospodarczego, poświęcając się wyłącznie sprawom Uniwersytetu, a ściślej rzecz bio-rąc, sprawom związanym z Katedrą Prawa Finansowego, kierując nią w następnych latach już jako docent, profesor nadzwyczajny oraz profesor zwyczajny.

Jako długoletni kierownik Katedry Prawa Finansowego Uniwersytetu Jagiellońskiego Profesor Karol Ostrowski wykazywał znaczne zaangażowanie w dostosowaniu profi-lu naukowego oraz dydaktycznego Katedry do ówczesnych warunków społeczno-go-spodarczych, zachowując jednak zawsze właściwy umiar w zakresie nacisków poli-tycznych.

Znaczna aktywność Profesora Karola Ostrowskiego odegrała szczególną rolę zwłaszcza w okresie początkowym pełnienia funkcji kierownika Katedry, która wy-magała poza właściwym zorganizowaniem działalności dydaktycznej i działalności naukowej także zatrudnienia odpowiedniej kadry pomocniczej, co zresztą nie było wówczas łatwe w związku z preferowaniem przynależności partyjnej. W katedrze poza kierownikiem Katedry zatrudniona była kolejno tylko jedna osoba w charakterze

Apoloniusz Kostecki 26

pomocniczego pracownika naukowego, a mianowicie dr Wiktor Boniecki, mgr Jan Skarbowski i mgr Władysław Wepsięć. Stan ten uległ zmianie dopiero w 1955 roku, kie-dy liczba etatów dla pomocniczych pracowników naukowych uległa w Katedrze zwięk-szeniu do dwóch. Wówczas pracę w Katedrze rozpoczął na etacie adiunkta Apoloniusz Kostecki, przeniesiony służbowo z Katedry Ekonomii Politycznej Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Krakowie. Dalsze zwiększenie zatrudnienia w omawianym okresie nastąpiło dopiero od 1 grudnia 1964 roku, kiedy to mgr Irena Czaja-Hliniak, odby-wająca roczny staż od 1963 roku, została zatrudniona na etacie asystenta w Katedrze Prawa Finansowego.

Dla właściwego funkcjonowania Katedry konieczne było również zapewnienie jej własnych pomieszczeń lokalowych, w miejsce użyczanych przez Katedrę Ekonomii Politycznej. Następowało to jednak stopniowo, poczynając od roku 1954, umożliwia-jąc stworzenie właściwych warunków dla funkcjonowania powiększaumożliwia-jącej się licz-by pracowników naukowo-dydaktycznych, a także uruchomienie biblioteki Katedry. Księgozbiór biblioteki liczył łącznie ponad 2,5 tys. pozycji, obejmując dzieła zwarte i czasopisma, które były udostępniane również studentom.

W zakresie działalności dydaktycznej Katedry Prawa Finansowego zachodziła w szczególności konieczność odejścia od treści dawnej skarbowości oraz nieaktualnego prawa skarbowego i zastąpienia ich zarówno w wykładach, seminariach, jak i ćwicze-niach, prowadzonych wówczas osobiście przez Profesora Karola Ostrowskiego, nową treścią, odpowiadającą ówczesnemu prawu finansowemu. Nie było to proste w związ-ku z narzucaniem w sposób drastyczny wzorców socjalistycznych. Studentom, któ-rzy bardzo sobie cenili interesujące wykłady, seminaria i ćwiczenia Profesora Karola Ostrowskiego, z pomocą przychodziły publikowane przez niego bardzo wcześnie skrypty: Prawo podatkowe materialne (1947), Prawo finansowe, Część I ogólna (1950 i 1959) oraz Prawo finansowe, Część II ogólna (1961), początkowo przekazywane stu-dentom nieodpłatnie w formie maszynopisów. W zakresie publikacji o charakterze dydaktycznym ukazało się w okresie późniejszym dwukrotnie, do dzisiaj bardzo ce-nione, obszerne, nawiązujące do literatury zachodniej dzieło: Prawo finansowe. Zarys

ogólny (PWN, Warszawa, wyd. 1 1970 i wyd. 2 1972).

Szczególnym rodzajem działalności Profesora Karola Ostrowskiego, do której przy-wiązywał w Katedrze dużą wagę, było przygotowanie pod Jego kierunkiem ok. 100 prac magisterskich, a także pełnienie przez Niego funkcji promotora prac doktorskich oraz udział w licznych przewodach doktorskich i habilitacyjnych w charakterze recenzenta. Był w szczególności promotorem prac doktorskich dwóch pracowników naukowo-dy-daktycznych Katedry: Apoloniusza Kosteckiego (1961) i Władysława Wepsięcia (1967), uczestnicząc także w przewodzie habilitacyjnym pierwszego z wymienionych (1967).

Z działalnością dydaktyczną związane były także funkcje Profesora Karola Ostrowskiego w charakterze przewodniczącego wydziałowej komisji stypendialnej oraz prodziekana Wydziału Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego (1953–1955).

Historia Katedry Prawa Finansowego na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego 27 W omawianym okresie duże znaczenie przywiązywano w Katedrze Prawa Finansowego Uniwersytetu Jagiellońskiego do pracy badawczej, w ramach której za-rysowały się wyraźnie określone kierunki badawcze, znajdujące z reguły wyraz w publi-kacjach. Ze względów redakcyjnych nie wszystkie publikacje każdego autora mogą być wymienione przy charakterystyce głównych kierunków badawczych Katedry. Znajdą się one jednak w odpowiednich biogramach niektórych autorów.

Jest rzeczą charakterystyczną, że najwcześniej podjęte zostały w Katedrze Prawa Finansowego Uniwersytetu Jagiellońskiego badania dotyczące prawnofinansowej pro-blematyki o znaczeniu historycznym. Rezultaty tych badań znalazły w szczególności swoje uwieńczenie w dwóch publikacjach Profesora Karola Ostrowskiego. W pierwszej publikacji, stanowiącej obszerną monografię pt. Polityka finansowa Polski

przedwrześ-niowej (PWN, Warszawa 1958), dokonana została na tle ówczesnej sytuacji

społecz-no-gospodarczej niejednokrotnie krytyczna ocena normatywnych rozwiązań prawno-finansowych, stosowanych w różnych okresach międzywojennego państwa polskiego, ich uwarunkowań, cech i skutków. Druga publikacja, pt. Finanse i prawo finansowe, była jednym z rozdziałów pracy zbiorowej Historia państwa i prawa Polski 1918–1939 (PWN, Warszawa 1962), stanowiąc syntetyczne przedstawienie polskiego międzywo-jennego prawa finansowego i jego funkcjonowania w działalności finansowej ówczes-nego państwa polskiego. Należy również wskazać, że w tym samym okresie Profesor Karol Ostrowski rozpoczął jednocześnie pracę badawczą, mającą charakter demaska-torski, na temat hitlerowskiej polityki podatkowej w Generalnym Gubernatorstwie. Autor podjął się niezwykle trudnego zadania w związku z brakiem jakichkolwiek opra-cowań o charakterze monograficznym w tym zakresie. Zmuszony był mianowicie prze-prowadzać żmudne badania archiwalne ogromnej ilości trudno dostępnych materia-łów źródłowych, gmateria-łównie w języku niemieckim. Wyniki tej pracy badawczej ukazały się w publikacji pt. Hitlerowska polityka podatkowa w Generalnym Gubernatorstwie (Warszawa 1967).

Drugi – oryginalny wówczas – kierunek pracy badawczej, realizowany w Katedrze Prawa Finansowego Uniwersytetu Jagiellońskiego w okresie, gdy Polska znajdowała się jeszcze w obszarze państw socjalistycznych, stanowiły badania adiunkta dra Apo-loniusza Kosteckiego na temat procesu harmonizacji systemów podatkowych państw członkowskich Wspólnot Europejskich z kształtem systemu podatkowego przyjętego we Wspólnotach. Przedmiotem tych badań była analiza trudności i sprzeczności, na jakie natrafiały porozumienia integracyjne w ówczesnych warunkach, zwłaszcza zaś kwestia usunięcia kolizji pomiędzy systemami podatkowymi poszczególnych państw członkowskich Wspólnot Europejskich. Efektem tych badań była publikacja pt. Z

za-gadnień podatkowych zachodnioeuropejskiej integracji gospodarczej („Folia

Oecono-mica Cracoviensia”, z. 3, 1961 r.). Niestety kontynuowanie tego kierunku badań w ów-czesnych warunkach politycznych stało się – ze względu na trudności publikacji ich efektów – niemożliwe. Interesujące może być, że publikacja ta stanowiła – jak podkreślił

Apoloniusz Kostecki 28

to węgierski uczony Profesor Tibor Nagy w 1985 roku na IV Sympozjum Nauki Pra-wa Finansowego w Budapeszcie – pierwszą rozprawę poświęconą tej problematyce w „obozie socjalistycznym”.

Trzeci z kolei kierunek badawczy występujący w omawianym okresie w Katedrze Prawa Finansowego Uniwersytetu Jagiellońskiego związany był bezpośrednio z insty-tucjami prawa podatkowego. Wymienić wśród nich należy trzy publikacje Profesora Karola Ostrowskiego. Pierwsza, pt. Zagadnienie istoty i celowości podatków od

go-spodarki państwowej („Państwo i Prawo”, z. 2, 1957), dotyczy interesującej kwestii, czy

konstrukcje zaczerpnięte z prawa podatkowego, których podmiotami są państwowe jednostki organizacyjne „w ogóle należy uznawać w ich istocie za podatki, czy też są one podatkami tylko w odniesieniu do ich formy technicznej, a nie w zakresie ich treści”. Autor wypowiedział się za tą drugą opcją. W drugiej publikacji, pt. Za, czy

przeciw podatkowi od wynagrodzeń („Myśl Gospodarcza”, Kraków 1957), autor

usto-sunkował się krytycznie do konstrukcji podatku od wynagrodzeń, wypowiadając się jednak za jego utrzymaniem, uzasadniając jego celowość i jednocześnie kreśląc jego właściwy kształt. W trzeciej z kolei publikacji, pt. Niektóre zagadnienia taryf

podat-kowych („Poznańskie Roczniki Ekonomiczne”, t. XX, 1967) eksponuje znaczenie

wła-ściwej budowy taryf podatkowych i formułuje propozycje w zakresie ich racjonalnej konstrukcji.

W zakresie działalności badawczej poświęconej problematyce podatkowej na uwa-gę zasługują dwie publikacje ówczesnego docenta dra hab. Apoloniusza Kosteckiego:

Łączne opodatkowanie małżonków w Polsce („Finanse”, z. 10, 1963) oraz Podmiotowość podatkowa małżonków („Państwo i Prawo”, z. 1, 1965). Obydwie te publikacje zawierają

interesującą treść teoretyczną, nawiązującą do stosowanych wówczas regulacji praw-nych. Ich szczególną zaletą jest konfrontacja stosowanych w ówczesnej Polsce rozwią-zań normatywnych z regulacjami prawnymi innych państw, zwłaszcza zachodnich.

Problematyka podatkowa stanowiła również przedmiot zainteresowań Doktora Władysława Wepsięcia, który w swej pracy doktorskiej pt. Prawna i gospodarcza

ana-liza przepisów o podatku gruntowym przedstawił genezę tego podatku oraz dokonał

oceny stosowanych w tym podatku rozwiązań normatywnych. Część tej pracy zosta-ła opublikowana pt. Przedmiot opodatkowania w podatku gruntowym („Finanse”, z. 9, 1964). Drugą bardzo zwięzłą pracę tego autora z zakresu podatków stanowiła publi-kacja pt. Odpowiedzialność podatkowa członków rodziny podatnika z art. 16 dekretu

o zobowiązaniach podatkowych („Finanse”, z. 9, 1964).

Czwarty kierunek badawczy Katedry Prawa Finansowego Uniwersytetu Jagiellońskiego stanowiły badania związane z działalnością finansową niepaństwo-wych jednostek gospodarki uspołecznionej w rolnictwie. Badania te, prowadzo-ne głównie przez Profesora dra hab. Apoloniusza Kosteckiego, który już znacznie wcześ niej powiązany był zawodowo i emocjonalnie ze spółdzielczością, doczekały się licznych publikacji. Na szczególną uwagę zasługują dwie obszerne monografie z tej

Historia Katedry Prawa Finansowego na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego 29 dziedziny. W pierwszej z nich, pt. Główne formy pomocy finansowej dla rolniczych

spółdzielni produkcyjnych w Polsce Ludowej w latach 1949–1960 (Wyd. UJ, Kraków

1964), przedstawione zostały różne formy pomocy finansowej państwa dla rolniczych spółdzielni produkcyjnych, stosowane w okresie dziesięciolecia. Autor przeprowadził krytyczną ocenę każdej z tych form z punktu widzenia ich konstrukcji prawnej oraz pozytywnych i negatywnych skutków oddziaływania na procesy przebudowy rolnic-twa. W drugiej z tych monografii, pt. Rola norm prawa finansowego w kształtowaniu

systemu finansowego kółek rolniczych (Wyd. UJ, Kraków 1967), przeprowadzona

zo-stała teoretyczna analiza różnego rodzaju norm prawnych, regulujących działalność finansową szczególnego rodzaju organizacji społeczno-gospodarczej, jaką stanowiły wówczas tzw. kółka rolnicze. Analiza ta pozwoliła dostrzec określone prawidłowości w konstrukcji i działaniu norm prawnych regulujących systemy finansowe niepań-stwowych organizacji społeczno-gospodarczych i na tej podstawie sformułować sze-reg oryginalnych wniosków o charakterze ogólnym. Ponadto jeszcze trzy publikacje tego samego autora z zakresu powyższej problematyki ukazały się w pracach zbioro-wych Wydawnictwa Instytutu Nauk Prawnych Polskiej Akademii Nauk, a mianowi-cie pt. Środki trwałe i środki obrotowe kółek rolniczych; Materialne podstawy

dzia-łalności baz maszynowych, a także: Zasady gospodarki finansowej międzykółkowych baz maszynowych. Ogólnie rzecz biorąc, w publikacjach tych ukazano różne formy

integracji działalności kółek rolniczych oraz zasady tworzenia materialnych podstaw ich funkcjonowania.

Przejście Profesora Karola Ostrowskiego w 1967 roku na emeryturę nie spowodo-wało bynajmniej ograniczenia jego aktywności naukowej. Prowadził również – zgod-nie z przyjętym na Uniwersytecie Jagiellońskim zwyczajem – jeszcze przez dwa lata wykłady z zakresu prawa finansowego.

Do uczniów Profesora Karola Ostrowskiego, którzy poszli drogą wytyczoną przez swego Mistrza, zaliczyć należy: Profesora zw. dra hab. Apoloniusza Kosteckiego oraz Profesor nadzw. dr hab. Irenę Czaję-Hliniak. Rozstając się z Uniwersytetem Jagiellońskim z powodu przejścia na emeryturę, kontynuują oni drogę wskazaną przez swego Mistrza w Katedrze Prawa Finansowego Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego.

1.6. Katedra Prawa Finansowego

Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1968–2000

Po przejściu Profesora Karola Ostrowskiego na emeryturę kierownikiem Katedry Prawa Finansowego mianowany został docent dr hab. Apoloniusz Kostecki, które-mu w 1980 r. nadano tytuł profesora nadzwyczajnego, a w 1989 roku tytuł profe-sora zwyczajnego. W pierwszych latach po przejęciu kierownictwa Katedrą Prawa

Apoloniusz Kostecki 30

Finansowego UJ przez Profesora Apoloniusza Kosteckiego następowała w zasadzie kontynuacja poprzedniego okresu. W roku 1970 ze względów politycznych (partyj-nych) nastąpiła jednak zmiana polegająca na powołaniu nadrzędnej nad katedrami instytucji w postaci instytutów, dokonując jednocześnie przemianowania katedr na zakłady. W rezultacie Zakład Prawa Finansowego znalazł się w Instytucie Zarzą-dzania i Administracji. Miało to w zasadzie jedynie charakter formalny i po upły-wie pewnego czasu powracano z reguły do nazwy katedr i ich usamodzielnienia, co miało miejsce m.in. w odniesieniu do Katedry Prawa Finansowego Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Z upływem czasu istotne zmiany – zwłaszcza w latach osiemdziesiątych – nastę-powały jednak w działalności dydaktycznej, naukowej i organizacyjnej Katedry Prawa Finansowego. Było to m.in. skutkiem zachodzących w Polsce zmian ustrojowych, nie-pozostających bez wpływu zarówno na przedmiot działalności dydaktycznej i wymiar zajęć dydaktycznych, jak i kierunki prac badawczych, a znajdujących wyraz w publi-kacjach, a także na rozwój działalności Katedry w stosunkach międzynarodowych.

W zakresie działalności dydaktycznej Katedry istotne zmiany polegały na po-woływaniu w ramach Wydziału Prawa i Administracji nowych rodzajów studiów, tzw. ośrodków konsultacyjnych, a nawet filii Wydziału. Z uwagi na znaczenie przed-miotów wykładanych w ramach Katedry Prawa Finansowego nie mogło to pozosta-wać bez wpływu nie tylko na liczbę zatrudnionych pracowników naukowo-dydak-tycznych, lecz także na ich znaczne obciążenie zajęciami dydaktycznymi zarówno w Krakowie, jak i w ośrodkach zamiejscowych. Wystarczy wskazać, że poza istniejącą Filią Uniwersytetu Jagiellońskiego w Katowicach, funkcjonującą w latach 1965–1968, istniały również w różnych okresach ośrodki konsultacyjne w Kielcach, Tarnowie, Rzeszowie, Jaworznie i Zakopanem.

Jeśli chodzi o rodzaje studiów na Wydziale Prawa i Administracji, na których pro-wadzone były zajęcia z zakresu prawa finansowego, to występowały wówczas: a) studia stacjonarne, b) studia zaoczne, c) zawodowe studium administracyjne, d) Studium Admi nistracji, oraz e) Podyplomowe Studium Administracyjne. Dla zorientowa-nia się w zakresie zajęć dydaktycznych warto przykładowo wskazać, że na studiach stacjonarnych zajęcia dydaktyczne obejmowały na III roku studiów: wykład kurso-wy prawa finansowego, kurso-wykład specjalizacyjny oraz proseminaria i ćwiczenia z za-kresu prawa finansowego, natomiast na IV roku studiów: wykład specjalizacyjny i se-minarium magisterskie z tego zakresu.

Jest rzeczą oczywistą, że przy tak szeroko potraktowanych zajęciach dydaktycznych, konieczne były wzrost zatrudnienia kadry naukowo-dydaktycznej Katedry w porów-naniu z poprzednim okresem oraz jej właściwe przygotowanie. Jedną z podstawowych form kształcenia młodej kadry naukowo-dydaktycznej były w ramach Katedry rocz-ne asystenckie studia przygotowawcze, tzw. staże. Celowi temu służyły także przewo-dy doktorskie.

Historia Katedry Prawa Finansowego na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego 31 Spośród pracowników Katedry, których promotorem był Profesor Apoloniusz Kostecki, stopień doktora nauk prawnych otrzymały następujące osoby na podstawie wymienionych rozpraw doktorskich:

– Irena Czaja-Hliniak – Prawno-finansowe konstrukcje tzw. opłat jako forma udziału

zainteresowanych podmiotów w finansowaniu działalności inwestycyjnej (1973),

– Andrzej Buczek – Prawno-finansowe konstrukcje pomocy państwa w finansowaniu

spółdzielczego budownictwa mieszkaniowego (1977),

– Jerzy Serwacki – Podatek spadkowy (1986),

– Paweł Kryczko – Prawno-finansowy status podmiotów gospodarczych z udziałem

kapitału zagranicznego (1992),

– Adam Nita – Czynniki kształtujące treść stosunku prawno-podatkowego (1998). W okresie późniejszym spośród wyżej wymienionych osób stopień doktora habi-litowanego uzyskały dwie osoby, a mianowicie: dr Irena Czaja-Hliniak oraz dr Adam Nita. Natomiast jedna osoba, mianowicie dr Andrzej Buczek, zmuszony był z przyczyn zaistniałych po jego stronie odejść z Katedry z początkiem 1993 roku.

Należy podkreślić, że uzyskanie stopnia doktora nauk prawnych w określonym terminie od chwili zatrudnienia w charakterze asystenta stanowiło na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego bezwzględnie przestrzegany wymóg, którego niespełnienie powodowało z reguły skutek w postaci rozwiązania stosunku pracy. Dotyczyło to również asystentów, którzy wykazywali znaczne umiejętności w zakresie prowadzenia zajęć dydaktycznych i rozstanie z nimi – jak to miało miejsce w przypadku mgra Józefa Gacha – powodowało znaczną stratę dla Katedry. Należy także wspomnieć, że w Katedrze Prawa Finansowego Uniwersytetu Jagiellońskiego poza osobami, które obrały właściwą drogę w zakresie zdobywania stopni naukowych, były także przejściowo zatrudnione następujące osoby: mgr Zbigniew Czubiński, któ-ry przeszedł do innej dziedziny, mgr Bogdan Mucha, mgr Jolanta Bracha oraz mgr Helena Kubaty.

Spoza pracowników Katedry stopień doktora nauk prawnych uzyskały na pod-stawie rozpraw doktorskich przygotowanych pod kierunkiem Profesora Apoloniusza Kosteckiego następujące osoby:

– Jan Wałach – Elementy prawne w stosunkach kredytowych na tle działalności

kredy-towej banków w PRL (1973),

– Bronisław Ciaś – Nadwyżka budżetowa jako element elastyczności budżetów

tere-nowych (1973),

– Anna Znamiec – Rola i funkcje umów międzynarodowych w zapobieganiu

podwój-nemu opodatkowaniu (1997).

W działalności naukowej Katedry Prawa Finansowego UJ, której efektem były określone publikacje, nastąpiły, zwłaszcza w latach osiemdziesiątych, określone zmiany w zakresie kierunków badawczych, stanowiących szczególny przedmiot zainteresowania kadry dydaktyczno-naukowej Katedry. Różne były tego przyczyny, jednakże za główną

Apoloniusz Kostecki 32

uznać należy przekształcenia rzeczywistości społeczno-gospodarczej i odejście od pa-nującej poprzednio presji w zakresie stosowania wzorców socjalistycznych.

Za nowy kierunek badawczy w działalności Katedry Prawa Finansowego UJ uznać należy niewątpliwie badania dotyczące teoretycznych problemów prawnej in-stytucji podatku. Znalazły one wyraz m.in. w następujących publikacjach Profesora Apoloniusza Kosteckiego: Elementy konstrukcji instytucji podatku (1985), Teorie

po-datkowego stanu faktycznego w zachodniej doktrynie (1992), Podatkowy stan faktyczny

(1992), Gospodarcze implikacje ustawodawstwa podatkowego (1996), Niektóre

proble-my kodyfikacji prawa podatkowego (1998). Do zakresu tego kierunku badań należały

także: rozprawa doktorska Adama Nity pt. Czynniki kształtujące treść stosunku

praw-nopodatkowego (1998) oraz jego publikacja Stosunek prawnopodatkowy. Obowiązek i zobowiązanie podatkowe (1999).

Drugi kierunek badawczy Katedry Prawa Finansowego tego okresu stanowił kon-tynuację badań w zakresie pozytywnego prawa podatkowego, prowadzonych w po-przednim okresie. Jest rzeczą charakterystyczną, że pozytywne prawo podatkowe stanowiło przedmiot zainteresowań naukowych wszystkich pracowników naukowo-dy-daktycznych Katedry, znajdując wyraz w znacznej liczbie publikacji. Do nich należą następujące prace:

a) profesora Apoloniusza Kosteckiego: Podatki przychodowe i podatki

do-chodowe (1985), Instytucja wyceny w prawie podatkowym państw socjalistycznych

(1989), Zgodność systemu prawnego podatków i dotacji z programem

dostosowaw-czym Międzynarodowego Funduszu Walutowego (1990), Opodatkowanie spółek (1991), Podatek dochodowy od osób prawnych w Polsce (1991), Podatek dochodowy od osób prawnych i jego współczesna alternatywa (1998).

b) dr Ireny Czai-Hliniak: Zasady opodatkowania wód stojących podatkiem

grun-towym (1984), Zasady opodatkowania agroturystyki (1995), Nowe zasady opodatko-wania dziedziczenia i darowizn gospodarstw (1995),

c) dra Pawła Kryczki: Prawnofinansowy status podmiotów gospodarczych z

udzia-łem kapitału zagranicznego (1994), Zwolnienia od cła spółek z udziaudzia-łem zagranicznym

(1994), Odliczanie darowizn przez podatników podatku dochodowego od osób

fizycz-nych (Glosa do wyroku NSA, POP nr 1 1996). Podatek dochodowy od osób fizyczfizycz-nych,

[w:] Księga doradcy podatkowego (1998),

d) dra Adama Nity: Z problematyki opodatkowania rodziny podatkiem od osób

fi-zycznych (1993), Teoretyczne i normatywne konstrukcje dochodu podatkowego (1995), Konstrukcja dochodu podatkowego w niemieckim podatku dochodowym od osób fizycz-nych (1995), Podatek dochodowy od osób fizyczfizycz-nych, [w:] Księga doradcy podatkowego

(1998), Pożyczka od zagranicznego wspólnika spółki – wybrane zagadnienia

podatko-we i dewizopodatko-we (1999), Pomniejszenie należnego podatku od towarów i usług o podatek naliczony w wypadku zapłaty zaliczki za usługi budowlane (1999), Stosunek prawno-podatkowy. Obowiązek i zobowiązanie podatkowe (1999).

Historia Katedry Prawa Finansowego na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego 33 W zakresie prawa podatkowego nie można pominąć znacznego udziału Profesora Apoloniusza Kosteckiego w liczącym 5 tomów dziele System instytucji

prawno-finanso-wych PRL (Wyd. Polskiej Akademii Nauk, Warszawa, t. 1, 1982, t. 5, 1990), blisko

współ-pracującego z redaktorem naczelnym Profesorem Marianem Weralskim w charakterze współredaktora, a zarazem autora szeregu zamieszczonych w tym dziele opracowań. Na marginesie należy wspomnieć, że obydwaj oni byli przeciwni zamieszczeniu w tytule wymienionego Systemu, mającego w dużej mierze ponadczasowy charakter określe-nia „PRL”, nadającego opracowaniu mimo woli charakter polityczny. Niestety, właśnie z tych względów, publikacja powyższego dzieła została uzależniona od zamieszczenia w jego tytule wymienionego określenia.

W pewnym nawiązaniu do badań w zakresie prawa podatkowego pozostaje nowy kierunek badawczy dotyczący tzw. dopłat oraz opłat. Badania w tym zakresie pro-wadziła dr Irena Czaja-Hliniak. Rezultatem tych badań były następujące publikacje:

Podmiotowy zakres opłaty elektryfikacyjnej (1972), Zakres przedmiotowy oraz pod-stawa obliczenia opłaty elektryfikacyjnej (1973), Normatywna konstrukcja w zakresie