Rozdział IV. DZIETNOŚĆ KOBIET
4.1. Kobiety w wieku 16-49 lat według cech demograficzno-społecznych
Najważniejszymi czynnikami różnicującymi zachowania prokreacyjne kobiet jest oprócz
wieku również miejsce zamieszkania.
Kobiety najmłodsze (do 19 roku życia) zarówno w miastach, jak i na wsi, bardzo rzadko
były już matkami. Odsetki takich kobiet były identyczne i wyniosły 2,3% dla miast i wsi
(patrz tabl. 23). Nieco częściej rodziły kobiety w grupie wieku 20-24 lata – w miastach
stanowiły 14% natomiast na wsi było to blisko 19%.
Wraz z wiekiem rośnie udział kobiet, które zdecydowały się na urodzenie dzieci, ale
obserwuje się wyraźne zróżnicowanie pomiędzy mieszkankami miast i wsi. O ile w grupie wieku
25-29 lat w miastach kobiety takie stanowiły blisko 40%, to na wsi ich odsetek był znacznie
wyższy i przekroczył 50%.
Tabl. 23. Fakt rodzenia dziecka/dzieci przez kobietę w wieku 16-49 lat według miejsca
zamieszkania i grup wieku w 2011 roku
Grupy wieku
Ogółem
Miasta Wieś
razem
fakt urodzenia dzieci
przez kobietę
razem
fakt urodzenia dzieci
przez kobietę
tak,
kobieta
rodziła
nie,
kobieta
nie
rodziła
odmowa
odpo-wiedzi
tak,
kobieta
rodziła
nie,
kobieta
nie
rodziła
odmowa
odpo-wiedzi
w tys. (struktura pozioma) w odsetkach w tys. (struktura pozioma) w odsetkach
Ogółem 8596,8 5199,0 52,9 35,1 11,9 3397,8 55,6 31,3 13,1
16-19 lat 919,8 496,5 2,3 81,2 16,5 423,3 2,3 80,5 17,3
20-24 1292,1 757,3 14,0 72,3 13,7 534,7 18,8 66,1 15,1
25-29 1440,3 900,7 39,9 48,4 11,7 539,6 50,9 36,0 13,1
30-34 1393,6 886,0 66,0 23,5 10,5 507,7 73,2 15,4 11,5
35-39 1277,2 782,6 75,7 13,7 10,5 494,6 80,0 8,7 11,2
40-44 1110,0 664 79,2 9,9 10,9 446 81,9 6,5 11,6
45-49 lat 1163,8 711,9 80,4 8,3 11,3 451,9 82,0 5,7 12,3
Wyniki badania wskazują, że dopiero po 30 roku życia można zaobserwować większy
udział kobiet, które rodziły dotychczas dzieci. W grupie wieku 30-34 lata w miastach było to
2/3 kobiet, natomiast na wsi odsetek ich wyniósł ponad 73%. Po 35 roku życia
(w poszczególnych grupach wieku do 49 lat) odsetki kobiet, które zostały matkami oscylują
w miastach pomiędzy 75% a 80%, natomiast na wsi między 80% a 82%.
Analizując zbiorowość kobiet, które nie rodziły dzieci, najczęściej (w ponad 80%) były
to osoby najmłodsze, które nie przekroczyły 19 roku życia – zarówno w miastach, jak i na wsi.
W kolejnej grupie wieku (20-24 lata) obserwujemy nieznaczne zmniejszenie się udziału kobiet,
które jeszcze nie zostały matkami. Ich udział był nieco mniejszy i wynosił na wsi ponad 66%
– w miastach ponad 72%. Należy zwrócić uwagę, że blisko połowa kobiet w wieku 25-29 lat
w miastach oraz 36% na wsi nie urodziła jeszcze dziecka. Odsetki kobiet w kolejnych grupach
wieku, po 30-tym roku życia, które nie zostały jeszcze matkami były zdecydowanie niższe,
zarówno w miastach jak i na wsi.
Wśród 4640,0 tys. kobiet, które rodziły dzieci, największy udział obserwuje się wśród
matek posiadających dwoje dzieci. Należy zwrócić uwagę, że odsetki takich kobiet są takie same
– 41% – zarówno wśród kobiet zamieszkałych w miastach, jak też na wsi (patrz tabl. 24).
Drugą co do wielkości grupę – wśród przebadanych kobiet – stanowiły kobiety mające
tylko jedno dziecko. Udział matek z jednym dzieckiem był zdecydowanie wyższy wśród
mieszkanek miast i wynosił 42,2%, na wsi natomiast – blisko 30%.
Kobiety zamieszkałe na wsi częściej posiadały więcej dzieci. Ponad 17% kobiet
posiadało troje dzieci, a ponad 9% czworo i więcej. W miastach ich udziały wynosiły
odpowiednio ponad 10,5% oraz 3,6%.
Tabl. 24. Kobiety w wieku 16-49 lat, które rodziły dzieci według liczby żywo urodzonych
dzieci i miejsca zamieszkania w 2011 roku
Wyszczególnienie
Kobiety według liczby żywo urodzonych dzieci
Ogółem*
w tym:
1 dziecko 2 dzieci 3 dzieci 4 i więcej
dzieci
w tys. w odsetkach (struktura pozioma)
Ogółem 4640,0 37,0 41,3 13,3 6,0
Miasta 2752,3 42,2 41,3 10,5 3,6
Wieś 1887,7 29,5 41,2 17,4 9,4
* w dalszym podziale nie uwzględniono kobiet, dla których nie ustalono liczby urodzonych dzieci.
Jedno dziecko najczęściej posiadały kobiety w młodszych grupach wieku. Wśród kobiet
w wieku 20-24 lata ich udział wynosił ponad 78%, natomiast dla kobiet w kolejnych grupach
wieku udziały te zmniejszały się na korzyść matek posiadających dwoje dzieci i więcej dzieci
(patrz tabl. 25). W grupie kobiet będących w wieku 30-34 lata prawie 45% posiadało jedno
dziecko, a ponad 42% dwoje dzieci. Wśród kobiet w wieku 35-39 lat już co druga – spośród
przebadanych – kobieta miała dwoje dzieci. Kobiety w kolejnych grupach wieku częściej
posiadają troje i więcej dzieci.
Tabl. 25. Kobiety w wieku 16-49 lat, które rodziły dzieci, według liczby żywo urodzonych
dzieci i grup wieku w 2011 roku
Grupy wieku
Kobiety według liczby żywo urodzonych dzieci
Ogółem*
w tym:
1 dziecko 2 dzieci 3 dzieci 4 i więcej dzieci
w tys. w odsetkach (struktura pozioma)
Ogółem 4640,0 37,0 41,3 13,3 6,0
16-19 lat 21,0 87,6 6,0 0,8 0,3
20-24 206,3 78,5 16,7 2,0 0,3
25-29 634,3 64,2 28,1 4,5 1,1
30-34 955,8 44,7 42,2 8,5 2,3
35-39 988,4 30,8 47,4 14,0 5,3
40-44 891,3 23,7 45,9 18,7 9,2
45-49 lat 942,7 19,8 44,6 21,1 11,9
* w dalszym podziale nie uwzględniono kobiet, dla których nie ustalono liczby urodzonych dzieci.
Analizując poziom wykształcenia kobiet w wieku 16-49 lat zauważa się także istotne
różnice. Wśród kobiet legitymujących się wyższym wykształceniem prawie połowa urodziła
tylko jedno dziecko, a nieco ponad 40% – dwoje dzieci. Niewielki był udział (8,5%) kobiet
z wyższym wykształceniem mających troje i więcej dzieci.
Kolejna grupa kobiet, które najczęściej posiadały jedno dziecko (42%) to kobiety
o wykształceniu średnim ogólnokształcącym, jednak równie często (40%) – jak kobiety
o wykształceniu wyższym - posiadały one dwójkę dzieci. Wyższy był również udział kobiet
o tym poziomie wykształcenia (14,8%) – w porównaniu do kobiet o wykształceniu wyższym –
które urodziły troje i więcej dzieci.
Tabl. 26. Kobiety w wieku 16-49 lat, które rodziły dzieci, według liczby żywo urodzonych
dzieci i poziomu wykształcenia w 2011 roku
Wyszczególnienie
Kobiety według liczby żywo urodzonych dzieci
Ogółem*
w tym:
1 dziecko 2 dzieci 3 dzieci 4 i więcej
dzieci
w tys. w odsetkach (struktura pozioma)
Ogółem 4640,0 37,0 41,3 13,3 6,0
Wyższe 1310,4 48,9 40,3 7,1 1,4
Średnie zawodowe 1190,1 36,4 44,3 13,0 4,5
Średnie ogólnokształcące 648,1 42,0 40,2 11,2 3,5
Zasadnicze zawodowe 1121,8 24,8 42,7 19,7 10,5
Podstawowe i gimnazjalne 365,4 25,2 32,8 20,7 18,5
Podstawowe nieukończone
i bez wykształcenia szkolnego 4,1 27,6 27,7 20,3 19,0
Najwyższy udział matek posiadających dwoje dzieci – ponad 44% – zaobserwowano
wśród kobiet o wykształceniu średnim zawodowym (łącznie z policealnym i kolegium). Prawie
co trzecia spośród nich urodziła jedno dziecko, a ponad 17% miało troje i więcej dzieci.
W grupie kobiet o wykształceniu zasadniczym zawodowym również największy był
udział matek, które urodziły dwoje dzieci (prawie 43%), ale ponad 30% spośród nich miało
troje i więcej dzieci.
Kobiety o najniższych poziomach wykształcenia zdecydowanie częściej posiadały
większą liczbę dzieci. Prawie 40% kobiet o wykształceniu gimnazjalnym i podstawowym oraz
bez wykształcenia zadeklarowało, że urodziło troje i więcej dzieci. Prawie co czwarta kobieta
posiadająca najniższy poziom wykształcenia lub będąca bez wykształcenia miała tylko jedno
dziecko.
W dokumencie
Gospodarstwa domowe i rodziny. Charakterystyka demograficzna
(Stron 58-61)