S YLWIA H ANFF
Labirynt jednościeżkowy służący jako narzędzie rozwoju osobistego, nie ma ślepych zaułków, zdradliwych ścieżek, mających zmylić tych, którzy idą. Nie jest łamigłówką ogrodową o wielu fałszywych drogach. Ma jedną ścieżkę wiodąca od wejścia do centrum. Takie labirynty służyły, by po nich chodzić. Były używane do rytualnych tańców oraz ceremonii, te mniejsze służyły do kontemplacji, także dzięki wodzeniu po nich palcem.
Symbol labiryntu pojawiał się od ponad 4000 lat niezależnie w różnych kulturach, w różnym czasie i zupełnie różnych miejscach. Różne formy labiryntu były wykonywane z różnych materiałów: ryte na skałach, rzeźbione w drewnie, wplecione we wzór szat, derki lub kosza, układane z kamieni na ziemi, wybijane na monetach, układane na posadzkach, wycinane w torfie na polach, sypane kolorowym proszkiem lub mąką ryżową, układane z mozaiki jako motywy na ścianach budowli.
Komponentami labiryntu jednościeżkowego są uniwersalne wzory i symbole wspólne całej ludzkości: meander, serpentyna, spirala, współkoncentryczne koła, bądź kwadraty. Te proste symboliczne elementy labiryntowe (protolabirynty) odnajdujemy w dziejach ludzkości od kilkunastu, a nawet kilkudziesięciu tysięcy lat.
Strona | 59
Najliczniejsze występowanie labiryntów stwierdzono w Europie północnej: od Wysp Brytyjskich i Islandię, przez Danię, Norwegię, Szwecje, Niemcy, Karelię fińską i rosyjską, aż po półwysep Kola. Są to labirynty ryte na skałach i układane na ziemi, na posadzkach i ścianach.
Odrodzenia labiryntów, jak twierdzi Jeff Saward, jeden z najwybitniejszych znawców tematu, zdarzają się wtedy, kiedy kultury redefiniują same siebie. Od ok. 20 lat w świecie zachodnim ma miejsce renesans praktyki labiryntu. Labirynty jednościeżkowe można spotkać w parkach, centrach medycznych, szkołach, więzieniach, hospicjach, kościołach i ośrodkach medytacyjnych w Ameryce Północnej, a także coraz częściej Wielkiej Brytanii i całej Europie.
Praca z labiryntem jest przede wszystkim praktyką uważności i sztuką samoobserwacji, rozwijającą samoświadomość. Uczy by być obecnym i doświadczać tego, co dzieje się tu i teraz. Wszystko, co wydarza się na ścieżce labiryntu jest metaforą mówiącą o naszym życiu i nas samych. Droga, zakręty, centrum, wszystko, co spotykamy, ma nas czegoś nauczyć. Genialność tego narzędzia, jak pisze Lauren Artress, polega na tym, że daje poszukującej/-cemu to, co ona/on potrzebuje odkryć w nowych pokładach świadomości.
Występowanie labiryntów stwierdzono na wszystkich kontynentach. Największa ich ilość i różnorodność przypada na Europę;
tutaj symbol labiryntu był szeroko rozpowszechniony i przybierał rozmaite formy. Starożytny labirynt grecki został zaadoptowany przez Rzym i rozpowszechniony tam, gdzie sięgało Imperium Rzymskie: od Brytanii, przez dawną Jugosławię, po północna Afrykę.
Strona | 60
Labirynt jest doskonałym narzędziem pogłębiającym wiedzę o nas samych, dającym dostęp do naszego wewnętrznego źródła mądrości i kreatywności. Uzdrawia, wzmacnia intuicję, służy osiągnięciu pełnej integracji.
Ma bardzo szerokie zastosowanie w pracy z wszystkimi grupami wiekowymi w najrozmaitszych kontekstach: w edukacji, terapii zabawy, arteterapii, rozwoju osobistym, coachingu, psychoterapii, służbie zdrowia, resocjalizacji, budowaniu zespołów, w biznesie, w pracy grupowej i indywidualnej. Wszystko zależy od potrzeb grupy/jednostki oraz kreatywności osoby prowadzącej zajęcia.
Labirynt jednościeżkowy sam w sobie jest dziełem sztuki, pięknym i harmonijnym, jednocześnie zawierającym archetypowe symbole działające na psychikę człowieka.
Rodzajem mandali z całym szerokim spektrum znaczeń i możliwości zastosowania.
Jest idealnym narzędziem do pracy z szeroko pojętą kreatywnością i procesem twórczym; może służyć jako pomoc w zidentyfikowaniu blokad, jak i do wspierania rozwoju idei, pomysłów, planów. Pierwszy rodzaj pracy z labiryntem jednościeżkowym to chodzenie po jego ścieżce. Facylitator wspierający taki proces może zastosować różne inspiruje elementy w zależności od tematu zajęć i grupy wiekowej. Drugi rodzaj pracy z labiryntem jednościeżkowym to rozmaite działania, techniki i materiały plastyczne służące do ułożenia wzoru: malowanie, wyklejanie, lepienie, rzeźbienie itd.
Do pracy w rozwoju osobistym i arteterapii stosowane są 2 archetypowe wzory labiryntów jednościeżkowych: klasyczny i średniowieczny – oba w mają różne wersje, które można wybrać w zależności od upodobań i/lub potrzeb.
Strona | 61
Labirynt klasyczny Labirynt średniowieczny
Szkolenia, warsztaty i praca z labiryntem w Polsce: www.medytacjalabiryntu.pl
Bibliografia
Krzysztof Kowalski, Zygmunt Krzak, Tezeusz w Labiryncie Paul De Saint-Hilaire, Tajemniczy świat labiryntów Paolo Santarcangeli, Księga Labiryntu
Lauren Artress, Walking the sacred path. Rediscovering the labyrinthas a spiritual practice, New York, 1995, 2006
Lauren Artress, The sacred path companion. A guide to walk the labyrinth to heal and transform, New York, 2006
Gernot Candolini, Labyrinths. Walking toward the center, New York, 2003
Patrick Conty, The genesis and geometry of the labyrinth. Architecture, hidden language, myths and rituals, Vermont, 2002
Helen Curry, The way of the labyrinth. A powerful meditation for everyday life, New York, 2000
Eve Escher Hogan, Way of the winding path: a map for the labyrinth of life, New York, 2003
Strona | 62
Hermann Kern, Through the labyrinth: design and meanings over 5,000 years, New York, 2000
Jeff Saward, Labyrinth and mazes: complete guide to magical paths of the world, New Your, 2003
Sig Lonegren, Labyrinths ancient myths and modern uses, Somerset/England, 1991 Patricia Telesco, Labyrinth walking. Patterns of power, New York, 2001
Melissa Gayl West, Exploring the labyrinth: a guide for healing and spiritual growth, Woodstock, 2000
Strona | 63