Powyższa analiza pokazuje, że istnieją znaczne róż-nice pomiędzy rodzicami o różnych zasobach eko-nomicznych, jeśli chodzi o ich horyzont możliwości przy organizacji pracy opiekuńczej. W zależności od tych zasobów rodzice w różny sposób radzą sobie z luką w opiece nad dziećmi. Jednak nierówności ekonomiczne nie są jedynym wymiarem nierówno-ści, który możemy zaobserwować, analizując strate-gie radzenia sobie z opieką w polskich rodzinach.
Jak dowodzi powyższa analiza, to właśnie od kobiet – niezależnie od sytuacji materialnej – oczekuje się zapewnienia opieki w sytuacji, w której brakuje in-stytucjonalnych rozwiązań. Tylko w jednym z ana-lizowanych przypadków mężczyzna zrezygnował oficjalnie z pracy w związku z opieką nad dziec-kiem, chociaż nie oznaczało to, że przestał pracować.
Sytuacja dotyczyła rodziny, która prowadziła go-spodarstwo agroturystyczne i miała jedno dziecko z niepełnosprawnością. Aby dostawać świadczenie pielęgnacyjne, jedno z rodziców musiało całkowi-cie zrezygnować z pracy zarobkowej. W tej sytuacji bardziej „opłacalna” była oficjalna rezygnacja z za-trudnienia ojca, chociaż w praktyce nadal wykonuje on czasochłonną pracę w gospodarstwie. Przejście na świadczenie de facto nie oznacza tu rezygnacji
z pracy zawodowej na rzecz opieki, jak również nie oznacza odwrócenia tradycyjnych ról płciowych.
Ja formalnie prowadzę działalność, a Janek jest na świadczeniu na syna, bo on ma orzeczenie. W związ-ku z powyższym on jest na świadczeniu, natomiast w praktyce jakby robimy to razem po prostu, jakby wszystko ten. Działalność nasza związana jest ze zwierzakami. W sensie jest to hipoterapia, jakby jaz-dy konne, jakieś tam rajjaz-dy, struganie kopyt – tym się zajmuje bardziej Janek – jakaś tam fizjoterapia i tego typu rzeczy. W związku z powyższym mamy nienor-mowany czas pracy.
[P14K19 Paulina, dwójka dzieci w wieku 3,5-letnie]
Oczekiwanie, że to kobieta jest w głównej mierze odpowiedzialna za opiekę, jest wpisane w system polityki rodzinnej o charakterze familialistycznym i upłciawiającym (Szelewa 2014; 2017). Jednocześnie brak rozwiązań instytucjonalnych gwarantujących opiekę dla wszystkich dzieci do trzeciego roku ży-cia prowadzi do „prywatyzacji opieki”, a więc sy-tuacji, w której nieodpłatna praca opiekuńcza jest świadczona w domu – nie tylko przez matki, ale również przez babcie czy ciocie (Korolczuk, Hry-ciuk 2012). Taka rzeczywistość instytucjonalna jest dodatkowo ugruntowana w normach kulturowych obowiązujących w społeczeństwie polskim, któ-re na kobietę nakładają obowiązek dostarczenia opieki. We wspomnianym już wyżej sondażu ISSP z 2012 roku 48,1% osób stwierdziło, że najlepszym sposobem organizacji życia rodzinnego i zawodo-wego w rodzinie z dzieckiem, które nie rozpoczęło jeszcze nauki w szkole, jest sytuacja, w której matka zajmuje się dzieckiem, a ojciec pracuje na pełnym etacie. W analogicznym pytaniu o najmniej pożąda-ną sytuację 41,2% osób wskazało sytuację, w której mężczyzna zajmuje się dzieckiem, a matka pracu-je na pełnym etacie. Więcej osób uznało, że pracu-jest to
sytuacja mniej pożądana od tej, w której oboje ro-dziców pracuje na pełnym etacie (26,3%) (ISSP Rese-arch Group 2012). Dane te jednoznacznie wskazują, że to matka, a nie ojciec, jest uznawana za osobę, która powinna w priorytetowy względem pracy za-wodowej sposób traktować rodzicielstwo.
W tym kontekście praca opiekuńcza ojca jest często traktowana jako pomoc, a nie jako pełnowymiarowa opieka, w ramach której ojciec jest w stanie zaspoko-ić wszystkie potrzeby dziecka. Jako że w próbie nie znalazł się ojciec, który zrezygnował z pracy z powo-du opieki nad dzieckiem, trudno jest porównać po-łożenie kobiet i mężczyzn w takiej sytuacji. Jednak możliwa jest analiza reakcji otoczenia na sytuację, w której ojcowie biorą kilka miesięcy urlopu rodzi-cielskiego, a matki w tym czasie wracają do pracy.
W próbie znalazło się siedem takich rodzin. Ich do-świadczenia pokazują, że odwrócenie tradycyjnych ról ciągle jest traktowane jako wyjątkowe, a ojciec na urlopie rodzicielskim jest traktowany szczególnie, czasami nawet uznawany jest za bohatera.
Wszyscy właściwie mężczyźni, moi koledzy, zawsze powiedzieli, mi mówili takie zdanie, którego totalnie nie rozumiem, totalnie. Że „Stefan, jak cię podziwiam”
albo że „Kurczę, ale, ale nie bałeś się?” i tak dalej.
[P7M8 Stefan, 2-letnie dziecko, drugie w drodze – wziął 6 miesięcy urlopu rodzicielskiego]
Mój bezpośredni przełożony i dyrektorka całej funda-cji jakby wyrażali aprobatę już z takim bardziej… już nie z czysto zawodowych przyczyn, ale powiedzmy takich tam… społeczno-kulturowych, także że, że do-ceniano jakoś taką decyzję moją. No i to nie powiem, było to całkiem miłe… Nawet miałem takie poczucie, że jest w tym jakaś lekka… niesprawiedliwość, aczkol-wiek łatwo zrozumieć, skąd się biorąca, że powiedzmy mężczyzna jest chwalony jakby specjalnie za to, że, że
bierze trzy miesiące urlopu rodzicielskiego, podczas gdy no nikt kobiety nie wychwala, że bierze rok urlo-pu rodzicielskiego, a raczej zwykle wręcz jest to raczej postrzegane w kategoriach właśnie problemu.
[P13M14 Piotr, 1,5-letni syn, wziął 3 miesiące urlopu rodzicielskiego]
Urlopy rodzicielskie – choć skierowane zarówno do kobiet, jak i do mężczyzn – są często traktowane jako prawo kobiet, z którego ojciec może skorzystać w szcze-gólnych sytuacjach. Biorąc pod uwagę silne normy dotyczące opieki opartej na tradycyjnych rolach płcio-wych, ojcowie często nawet nie rozważają skorzysta-nia z takiego urlopu, a kobiety nie chcą się nim dzielić.
B: A myślisz, że chciałabyś się też podzielić tym urlo-pem z Igorem, czy to raczej nie wchodzi w grę w ogóle?
O: Myślę, że byłoby mi żal mu oddawać to [urlop rodzicielski]. Tym bardziej, że wydaje mi się, że ze względu na to, że ja się zajmuję takimi właśnie pra-nio-gotowaniami, tego typu rzeczami, to jestem w stanie więcej wyciągnąć z tych dwunastu miesię-cy, choć gdyby on zadeklarował, że chce, to na pewno bym nie mówiła nie.
[P8K10 Iga, 5-letnia córka, planują kolejne dziecko]
B: Może teraz przejdziemy do kwestii urlopów rodzi-cielskich. To twoja żona korzystała z urlopu macie-rzyńskiego i potem rodzicielskiego też.
O: Rodzicielski to jest taki, jaki?
B: Pół roku macierzyńskiego, a potem jest pół roku rodzicielskiego.
O: To była rok w domu, jeśli tak, to tak. Myślałem, że to rok macierzyńskiego.
B: Nie, prawo jest tak sformułowane, że 26 tygodni macierzyńskiego, a 26 tygodni to jest rodzicielski. Oj-cowie też mogą z tego korzystać.
O: To ja byłem dwa tygodnie, po urodzeniu dziecka, w domu. [Przerwa na rozmowę z dzieckiem]
B: To nie wiedziałeś, że część urlopu rodzicielskiego może przysługiwać ojcu, czy brałeś pod uwagę, żebyś ty wziął część urlopu rodzicielskiego?
O: Ja? Nie, chyba nie. [Pauza] Ja chyba z takim małym dzieckiem, Basia go karmiła, tak i tak dalej. To chyba nie byłbym w stanie, żeby z nim być. W taki sposób, żeby się zamienić całkiem rolami.
[P4M5 Aleksander, 2,5-letni syn]
Doświadczenia matek i ojców pokazują, że hory-zont możliwości kobiet i mężczyzn znacznie się różni. Na kobiety nakładana jest dodatkowa presja, aby zapewnić opiekę nad dzieckiem przy jednocze-snej konieczności rozwiązania problemu z konflik-tującymi obowiązkami zawodowymi. Ten konflikt obowiązków staje się szczególnie dotkliwy w mo-mencie zakończenia płatnego urlopu rodzicielskie-go przez kobiety.
Wnioski
Na potrzeby tej analizy luka w opiece nad dziećmi została zdefiniowana jako brak lub nieadekwatność rozwiązań systemowych, które pozwalałyby rodzi-com różnej płci oraz o różnej sytuacji społeczno--ekonomicznej na zapewnienie odpowiedniej opie-ki swoim dzieciom. Powyższa analiza dowodzi, że polski system polityki rodzinnej – nie odpowiadając na potrzeby opiekuńcze wszystkich rodzin i repro-dukując normy dotyczące opieki – przyczynia się do utrwalania nierówności społecznych. Przede wszystkim różnicuje on sytuację kobiet i mężczyzn.
Brak wystarczającej liczby miejsc w żłobkach dla dzieci poniżej trzeciego roku życia sprawia, że to kobiety najdotkliwiej doświadczają problemów z organizacją codziennej opieki dla swoich dzieci.
To od nich, a nie od mężczyzn, wymaga się podjęcia decyzji, czy po płatnym urlopie biorą kolejny – czę-sto bezpłatny – urlop wychowawczy, czy wracają
do pracy. Ta decyzja tylko pozornie wynika z wol-nej woli, ponieważ w dużej mierze zależy od sytu-acji społeczno-ekonomicznej, sytusytu-acji rodzinnej, rodzaju pracy wykonywanej przez matkę, a także od możliwości instytucjonalnych tworzonych przez państwo i kulturowych norm dotyczących opieki.
Wszystkie te czynniki wyznaczają horyzont moż-liwości rodziców. Dla zamożnych rodzin horyzont jest szeroki, a decyzja o sposobie organizacji opieki odpowiada preferencjom matek w danym momen-cie ich życia. Rodzice o średnim statusie material-nym są zmuszeni do dokonywania wyboru pomię-dzy korzystaniem z systemu instytucjonalnej opieki nad dziećmi w postaci żłobków lub zatrudnieniem niani. Jednak w przypadku wielu badanych z tej grupy niania okazywała się rozwiązaniem zbyt drogim, raczej tymczasowym, aby dotrwać do cza-su dostania miejsca w żłobku. W grupie rodziców o niskim statusie ekonomicznym horyzont możli-wości jest najbardziej ograniczony – często kobiety są zmuszone do rezygnacji z pracy lub zaangażowa-nia w opiekę babci albo innych członków rodziny.
Trzeba jednak podkreślić, że praca zawodowa tych kobiet często jest ciężka, niskopłatna i mało satys-fakcjonująca, stąd program Rodzina 500+ poszerza horyzont możliwości, dając możliwość rezygnacji z pracy na kilka lat – bez strat finansowych.
Analiza doświadczeń rodziców o różnej sytuacji społeczno-ekonomicznej wyraźnie pokazuje, że sys-tem polityki rodzinnej w Polsce nie uwzględnia róż-norodnych sytuacji, w których znajdują się rodziny z dziećmi w wieku do trzech lat. Grupa rodziców w bardzo dobrej sytuacji materialnej jest niezależ-na od sytemu i ma zasoby finiezależ-nansowe pozwalające na prywatne „łatanie dziur”. Nie ma też ona spe-cjalnych oczekiwań wobec państwa w kontekście opieki. Program Maluch, którego celem jest zwięk-szenie liczby miejsc w instytucjach opieki dla
dzie-ci do lat trzech, jest w istodzie-cie skierowany do osób o średnim statusie materialnym, przede wszystkim zamieszkujących duże miasta. Jest tak z dwóch po-wodów. Po pierwsze, rodzice z niższym kapitałem raczej nie korzystają ze żłobków, co tłumaczone jest zazwyczaj brakiem miejsc, jak również silną normą kulturową mówiącą, że „dobra matka” nie oddaje dziecka do żłobka. Po drugie, w grupie o średnim statusie istnieje silniejsza potrzeba powrotu kobiety do pracy po okresie płatnego urlopu. Kobiety z tej grupy czerpią większą satysfakcję z pracy zawo-dowej, a oprócz tego brak ich zarobków znacznie obniża budżet rodziny. Kobiety z grup o niższym statusie traktują pracę zawodową jako konieczność ekonomiczną, która może być zniwelowana dzięki zasiłkom. Co jednak ważne, kobiety z tej grupy za-zwyczaj zakładają, że gdy najmłodsze dziecko pój-dzie do przedszkola, to wrócą do swojej poprzedniej pracy lub znajdą nową. Nie jest więc tak, że program Rodzina 500+ deaktywizuje je na całe życie – raczej wydłuża okres pozostawania poza rynkiem pracy.
Polski system polityki rodzinnej przyczynia się do reprodukcji nierówności ekonomicznych i płcio-wych. Koncepcja luki w opiece nad dziećmi pozwa-la na zidentyfikowanie źródeł tych narastających nierówności, a także daje szansę na sformułowanie rekomendacji, w którym miejscu potrzebna jest in-terwencja. Trzeba przy tym pamiętać, że powyższa analiza opiera się przede wszystkim na doświad-czeniach rodziców żyjących w parach oraz wy-chowujących zdrowe dzieci w wieku do lat trzech.
Stąd konieczne są dalsze badania, które pozwolą na zanalizowanie sytuacji rodziców samodzielnie wychowujących dzieci oraz rodziców dzieci z nie-pełnosprawnościami, dla których okres luki czę-sto przekracza omawianą tutaj granicę trzech lat, a system instytucjonalny stawia innego rodzaju bariery.
Ayres Lioness (2008) Thematic Coding and Analysis [w:] Lisa M.
Given, ed., The SAGE Encyclopedia of Qualitative Research Me-thods. Los Angeles, CA: Sage Publications, s. 867–868.
Benaquisto Lucia (2008) Open Coding [w:] Linda M. Given, ed., The SAGE Encyclopedia of Qualitative Research Methods. Los An-geles, CA: Sage Publications, s. 581–582.
Billingsley Sunnee, Ferrarini Tommy (2014) Family Policy and Fertility Intentions in 21 European Countries: Family Policy and Fer-tility Intentions. „Journal of Marriage and Family”, vol 76, no. 2, s. 428–445.
Budrowska Bogusława (2000) Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety. Wrocław: Wydawn. Funna.
Crespi Isabella, Ruspini Elisabetta, eds., (2016) Balancing Work and Family in a Changing Society: The Fathers’ Perspective. New York, NY: Palgrave Macmillan.
Da Roit Barbara, Hoogenboom Marcel, Weicht Bernhard (2015) The Gender Informal Care Gap: A Fuzzy-set Analysis of Cross-co-untry Variations. „European Societies”, vol. 17, no. 2, s. 199–218.
Denzin Norman K., Lincoln Yvonna S. (2005) Introduction: the discipline and practice of qualitative research [w:] Norman K. Den-zin i Yvonna S. Lincoln, eds., The SAGE Handbook of Qualita-tive Research. 3rd edition. Thousand Oaks: Sage Publications, s. 1–32.
Ellingsæter Anne Lise, Gulbrandsen Lars (2007) Closing the Childcare Gap: The Interaction of Childcare Provision and Mothers’
Agency in Norway. „Journal of Social Policy”, vol. 36, no. 4, s. 649–669.
European Union (2019) Directive (EU) 2019/1158 on work-life ba-lance for parents and carers and repealing Council Directive 2010/18/
EU [dostęp 27 stycznia 2020]. Dostępny w Internecie: <https://
eur-lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/PDF/?uri=CELE-X:32019L1158&from=EN/>.
Faircloth Charlotte (2014) Intensive Parenting and the Expansion of Parenting [w:] Ellie Lee i in., eds., Parenting Culture Studies.
London: Palgrave Macmillan, s. 25–50.
Farstad Gunhild R. (2015) Difference and equality: Icelandic pa-rents’ division of parental leave within the context of a childcare gap.
„Community, Work & Family”, vol. 18, no. 3, s. 351–367.
Faur Eleonor (2011) A Widening Gap? The Political and Social Or-ganization of Childcare in Argentina: The Political and Social Orga-nization of Childcare in Argentina. „Development and Change”, vol. 42, no. 4, s. 967–994.
Gibbs Graham (2011) Analizowanie danych jakościowych. Przeło-żyła Maja Brzozowska-Brywczyńska. Warszawa: Wydawnic-two Naukowe PWN.
Gromada Anna (2017) Rodzina 500+ jako polityka publiczna – In-stytut Studiów Zaawansowanych. Analizy ISZ. Warszawa: Kry-tyka Polityczna.
Harris Scott R. (2006) Social Constructionism and Social Inequality An Introduction to a Special Issue of JCE. „Journal of Contempo-rary Ethnography”, vol. 35, no. 3, s. 223–235.
Harris Scott R. (2010) What Is Constructionism?: Navigating Its Use in Sociology. Boulder: Lynne Rienner Publishers.
Heyink Johan Wilhelm, Tymstra Tjeerd (1993) The Function of Qualitative Research. „Social Indicators Research”, vol. 29, no. 3, s. 291–305.
Hobson Barbara, ed., (2002) Making Men into Fathers Men, Ma-sculinities, and the Social Politics of Fatherhood. Cambridge, New York: Cambridge University Press.
Hockey Jennifer Lorna (2003) Social Identities across the Life Co-urse. Houndmills, Basingstoke, Hampshire; NY: Palgrave Mac-millan.
Hryciuk Renata E., Korolczuk Elżbieta (2015) Konteksty upoli-tycznienia macierzyństwa i ojcostwa we współczesnej Polsce [w:] Re-nata E. Hryciuk, Elżbieta Korolczuk, red., Niebezpieczne związ-ki: macierzyństwo, ojcostwo i polityka. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, s. 11–41.
Ingólfsdóttir Edda Sigurbjörg, Gíslason Ingólfur V. (2016) Gen-dered Solutions to the Care Gap Issue in Iceland. „NORA: Nordic Journal of Women’s Studies”, vol. 24, no. 4, s. 220–233.
ISSP Research Group (2012) International Social Survey Program-me: Family and Changing Gender Roles IV - ISSP 2012. GESIS Data Archive. ZA3880 Data file Version 1.1.0. Cologne.
Javornik Jana, Kurowska Anna (2017) Work and Care Opportu-nities under Different Parental Leave Systems: Gender and Class
In-Bibliografia
equalities in Northern Europe. „Social Policy & Administration”, vol. 51(4), s. 617–637. DOI: 10.1111/spol.12316.
Korolczuk Elżbieta, Hryciuk Renata E. (2012) Wstęp pożegnanie z Matką Polką? [w:] Elżbieta Korolczuk, Renata E. Hryciuk, red., Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje ma-cierzyństwa we współczesnej Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 7–24.
Koslowski Alison, McLean Caitlin, Naumann Ingela (2015) Report on incentive structures of parents’ use of particular child-care forms. Working Paper 35. Families and Societies [dostęp 11 stycznia 2019]. Dostępny w Internecie: ‹http://www.familie- sandsocieties.eu/wp-content/uploads/2015/04/WP35Koslow-skiEtAl2015.pdf›.
Kurowska Anna (2015) Zmiany dostępu do opieki nad dzieckiem w wieku poniżej trzech lat w polskich gminach przed wejściem w ży-cie ustawy „żłobkowej” i po jej wdrożeniu. „Problemy Polityki Spo-łecznej”, nr 3, s. 119–139.
Kurowska Anna i in. (2016) Perspektywa gender w polityce spo-łecznej. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikoła-ja Kopernika.
Marczak Joanna, Sigle Wendy, Coast Ernestina (2018) When the grass is greener: Fertility decisions in a cross-national context. „Po-pulation Studies”, vol. 72, no. 2, s. 201–216.
Parlament Europejski (2010) Program na rzecz nowych umiejęt-ności i zatrudnienia: europejski wkład w pełne zatrudnienie. Stras-burg: Parlament Europejski [dostęp 1 lutego 2019]. Dostępny w Internecie: ‹https://ec.europa.eu/epale/pl/resource-centre/con- tent/program-na-rzecz-nowych-umiejetnosci-i-zatrudnienia-europejski-wklad-w-pelne›.
Ruzik-Sierdzińska Anna (2017) Czy program „Rodzina 500+” wy-wołał efekt na rynku pracy? Analiza 2017/15. Warszawa: Instytut Obywatelski.
Samorańska Marta (2016) Rodzicielstwo bliskości według Williama i Marthy Searsów − próba pedagogicznej oceny modelu. „Roczniki Pedagogiczne”, nr 8(4), s. 97–113.
Saxonberg Steven (2013) From Defamilialization to Degenderiza-tion: Toward a New Welfare Typology. „Social Policy & Admini-stration”, vol. 47, no. 1, s. 26–49.
Saxonberg Steven (2014) Gendering Family Policies in Post-Com-munist Europe: A Historical-Institutional Analysis. Basingstoke:
Palgrave Macmillan.
Saxonberg Steven, Szelewa Dorota (2007) The Continuing Lega-cy of the Communist LegaLega-cy? The development of family policies in Poland and the Czech Republic. „Social Politics: International Stu-dies in Gender, State & Society”, vol. 14, no. 3, s. 351–379.
Scambor Elli i in. (2014) Men and Gender Equality: European Insi-ghts. „Men and Masculinities”, vol. 17, s. 552–577.
Schober Pia S. (2013) The Parenthood Effect on Gender Inequality:
Explaining the Change in Paid and Domestic Work When British Co-uples Become Parents. „European Sociological Review”, vol. 29, no.
1, s. 74–85.
Sevón Eija (2011) ‘My life has changed, but his life hasn’t’: Making sense of the gendering of parenthood during the transition to mother-hood. „Feminism & Psychology”, vol. 22, no. 1, s. 60–80.
Suwada Katarzyna (2017) Men, Fathering and the Gender Trap.
Poland and Sweden Compared. Basingstoke: Palgrave Macmillan.
Szelewa Dorota (2014) Polityka wobec rodziny i rodzicielstwa w Polsce: w pułapce konserwatyzmu? Warszawa: Friedrich Ebert Stiftung.
Szelewa Dorota (2017) From Implicit to Explicit Familialism: Post-1989 Family Policy Reforms in Poland [w:] Diana Auth, Jutta Hergenhan, Barbara Holland-Cunz, eds., Gender and Family in European Econo-mic Policy. Basingstoke: Palgrave Macmillan, s. 129–151.
Titkow Anna (2012) Figura Matki Polki. Próba demitologizacji [w:]
Elżbieta Korolczuk, Renata E. Hryciuk, red., Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współ-czesnej Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu War-szawskiego, s. 27–47.
Titkow Anna, Duch-Krzystoszek Danuta, Budrowska Bogusła-wa (2004) Nieodpłatna praca kobiet: mity, realia, perspektywy. War-szawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Urbańska Sylwia (2012) Naturalna troska o ciało i moralność versus profesjonalna produkcja osobowości. Konstruowanie modelu człowie-ka w dyskursach macierzyńskich w latach 70. (PRL) i na początku XXI wieku [w:] Elżbieta Korolczuk, Renata E. Hryciuk, red., Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje ma-cierzyństwa we współczesnej Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 27–47.
Wattis Louise, Standing Kay, Yerkes Mara (2013) Mothers and work–life balance: exploring the contradictions and complexities in-volved in work–family negotiation. „Community, Work & Family”, vol. 16, no. 1, s. 1–19.
Cytowanie
Suwada Katarzyna (2020) Strategie organizacji opieki nad dziećmi w społeczeństwie polskim w perspektywie nierówności społecznych.
„Przegląd Socjologii Jakościowej”, t. 16, nr 2, s. 152–169 [dostęp dzień, miesiąc, rok]. Dostępny w Internecie: ‹www.przegladso-cjologiijakosciowej.org›. DOI: http://dx.doi.org/10.18778/1733-8069.16.2.09