Dost pne materiały maj zastosowanie zawsze, gdy chcemy przygotować informacj łatw do przeczytania i zrozumienia. Stosujemy je tam, gdzie jest to zasadne, w tym w szczególno ci opracowuj c:
materiały dla otwartego grona ró nych odbiorców
materiały dedykowane dla osób z niepełnosprawno ciami
materiały informacyjne, promocyjne i rekrutacyjne dotycz ce projektu/działa finansowanych ze rodków europejskich.
Uwaga
Nale y pami tać, e nie zawsze konieczne i celowe jest stosowanie wszystkich zawartych tu zasad. Warto zastosować jak najwi cej z nich, aby mieć pewno ć, e realizowane działania nikogo nie dyskryminuj i trafi do ró nych odbiorców.
1. Materiały s przygotowane co najmniej w wersji elektronicznej. Organizator wydarzenia decyduje, w jaki sposób i którymi sposobami komunikacji zapewnia dost pno ć materiałów na przykład wersja w druku powi kszonym, wersja w j zyku łatwym do czytania, w systemie Braille'a, nagrania tłumaczenia na j zyk migowy na no niku elektronicznym.
Patrz: Standard cyfrowy (Rozdział 3 Dokumenty elektroniczne).
49 Dobre praktyki
Przy wyborze sposobów komunikacji, dobr praktyk jest uwzgl dnienie, co najmniej dwóch kanałów sensorycznych (wzrok, słuch).
2. Teksty – s pisane prostym j zykiem:
o ile to mo liwe, unika si argonów, skrótów i zwi zków frazeologicznych nie u ywa si trudnych wyrazów, a tak e skrótów zapo yczonych z innego
j zyka, chyba e s dobrze znane
je li u ywane s skróty bran owe (na przykład EFSiI, PO WER, UP), to przy pierwszym ich u yciu w dokumencie wskazuje si w nawiasie ich rozwini cie w zdaniach stosuje si stron czynn zamiast biernej
podawane s przykłady
wyrównane s do lewej strony – nie stosujemy justowania
stosuje si zdania krótkie, je li jest to mo liwe – pozytywne zamiast
negatywnych (na przykład: „Realizuj dost pny projekt” zamiast „Nie powiniene realizować niedost pnego projektu”).
3. Dzielenie wyrazów – funkcja domy lnie wył czona. Do rozsuwania znaków u ywa si funkcji „tekst rozstrzelony”. Bł dem jest wstawianie spacji mi dzy literami, poniewa czytnik ekranu ka d z liter b dzie traktował jak oddzielny wyraz.
4. Czcionka:
bezszeryfowa, czyli o kroju pozbawionym ozdobników w postaci szeryfów – ko cówki znaków s proste (na przykład Helvetica, Arial, Calibri, Tahoma);
przykłady czcionek szeryfowych, których nie nale y stosować, to miedzy innymi Times New Roman, Century
rozmiar: minimum 12
nale y stosować interlini miedzy wierszami: 1,15 lub 1,5.
5. Nagłówki – u ywa si wbudowanych stylów: Nagłówek 1, 2 itd., które pozwalaj osobom korzystaj cym z klawiatury i czytników ekranu przenosić kursor
bezpo rednio do wybranego nagłówka. Prawidłowo oznaczone nagłówki
pozwalaj wy wietlić konspekt dokumentu, dzi ki czemu mo na szybko zapoznać si z jego struktur .
6. Akapity – tekst jest dzielony na akapity, które decyduj o jego czytelno ci:
50 przeniesienie fragmentu akapitu czy zdania do nowej linii wykonuje si przez
wstawienie znaku podziału linii – znak ten mo na wstawić u ywaj c klawiszy:
<Shift+Enter>
przeniesienie fragmentu dokumentu na now stron wykonuje si przez wstawienie znaku podziału strony: <Ctrl+Enter>
nie u ywa si klawisza <Enter> do przesuwania tre ci – u ytkownicy niewidomi otrzymuj wówczas bł dn informacj od czytnika ekranu; mo e to równie spowodować bł dne wy wietlanie si dokumentów
nie tworzy si pionowych napisów – czytniki ekranu odczytuj teksty zgodnie z obowi zuj c w j zyku polskim zasad pisania i czytania od lewej do prawej i od góry do dołu (tworzenie pionowych tekstów zaburza kolejno ci czytania tekstu).
7. Hiperł cza – przy tworzeniu alternatywnego opisu hiperł czy (linków) nie u ywa si nazw całych linków – nale y nadać im nazw , która jasno okre li ich
przeznaczenie, na przykład:
zamiast: http://power.parp.gov.pl/harmonogram/harmonogram-naborow-na-2017-rok,
napisz: Terminy naborów.
8. Listy elementów – numeracja i punktory:
przy wymienianiu u ywane w sytuacji wymieniania w tek cie powi zanych ze sob elementów
ich zastosowanie ułatwia osobie z niepełnosprawno ci nawigowanie po dokumencie
symbol punktora lub liczba oznaczaj ca element listy powinna być wysuni ta na lewo wzgl dem tekstu, dzi ki temu elementy listy b d łatwo zauwa alne.
9. Kontrast4 pomi dzy tłem a tekstem jest wystarczaj cy, na przykład czarny tekst na białym tle, niebieski tekst na białym tle, niebieski tekst na ółtym tle, czarny tekst na ółtym tle, biały tekst na niebieskim tle:
Tekst Tekst Tekst Tekst Tekst Tekst Tekst Tekst 10. Tabele:
4 Przykładowe narz dzia do badania kontrastu głównie na stronach internetowych: Colour Contrast Check, Contrast Checker, Check My Colours, Juicy Studio Accessibility. Wymienione narz dzia s w internecie.
Opracowano na podstawie Fundacja Instytut Rozwoju Społecznego, Narz dzia do badania dost pno ci i tworzenia dost pnych tre ci, Warszawa, czerwiec 2014.
51 okre la si wiersz nagłówków tabeli – zdefiniowanie wiersza nagłówków
pozwala osobom niewidomym korzystaj cym z czytnika ekranu zrozumieć znaczenie tre ci odczytywanych komórek tabeli
u ywa si funkcji „Powtórz wiersz nagłówka na nowych stronach” – w sytuacji, gdy tabela b dzie zajmowała wi cej ni jedn stron dokumentu, wiersz nagłówka automatycznie zostanie powtórzony na kolejnych stronach
linie siatki s widoczne, co pozwala wizualnie rozpoznawać wiersze i kolumny, wyrównuj c tekst w kolumnach nale y wyrównywać do lewej
dane liczbowe wyrównuje si do prawej lub do przecinka dziesi tnego.
11. Eksportowanie pliku do pdf jest niezb dne dla zwi kszenia dost pno ci tego pliku.
Patrz: Standard informacyjno-promocyjny (Rozdział 3 Materiały. Informacja pisana)
Uwaga
Aby dowiedzieć si wi cej o j zyku prostym skorzystaj na przykład z publikacji
„Komunikacja pisana” (link do strony internetowej Komunikacja pisana)5 oraz
„Prosto o konkursach funduszy europejskich” (link do strony internetowej Prosto o konkursach funduszy europejskich)6.
Informacja pisana, spełniaj ca standardy tekstu łatwego do czytania dla j zyka polskiego, nazywana jest cz sto informacj „łatw do czytania” (easy-to-read). Do jej oznaczenia mo na u yć europejskiego logo tekstu łatwego do czytania.
Wygl da ono tak:
5 https://dsc.kprm.gov.pl/sites/default/files/pliki/komunikacja_pisemna_0.pdf
6 http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl/strony/wiadomosci/prosto-o-konkursach-funduszy-europejskich
52 Poni ej przykład jak wygl d tekst łatwy do czytania:
Pracownicy instytucji chc mieć pewno ć, e w projektach nikt nie dyskryminuje osób z niepełnosprawno ciami.
Dobre praktyki
Tam, gdzie to mo liwe powinno si unikać pisania kolorowym drukiem, kursyw , stosowania podkre le , pisania całych słów/zda WIELKIMI LITERAMI.
W przypadku potrzeby zaznaczenia w tek cie istotnej informacji, proponowane jest zastosowanie pogrubienia, w celu zwi kszenia widoczno ci wa nego fragmentu.
Nale y pami tać o wypełnieniu metadanych (tytuł dokumentu, autor (na przykład osoba i instytucja), słowa kluczowe). Mo na to zrobić w zakładce „Plik”, w dziale
„Informacje”.