Mechanizmy włączenia interesariuszy

Program Rewitalizacji jest dokumentem o charakterze strategicznym a skutki jego wdrożenia obejmują podmioty zlokalizowane na rewitalizowanych obszarach. W związku z tym konieczne jest zaangażowanie przedstawicieli różnych grup interesariuszy do prac zarówno w proces przygotowania Programu Rewitalizacji, jak i w proces jego wdrażania, monitorowania oraz ewaluacji. Aktywny udział interesariuszy jest koniecznym warunkiem powodzenia długofalowego rozwoju obszarów znajdujących się w sytuacji kryzysowej. Interesariuszami rewitalizacji podobszarów na terenie Gminy są w szczególności:

• Urząd Miasta i jednostki organizacyjne mu podległe;

• mieszkańcy Siedlec, w tym przede wszystkim mieszkańcy podobszarów rewitalizacji;

• przedsiębiorcy z terenu Miasta;

• organizacje pozarządowe działające na terenie Miasta i kierujące swoje działania do mieszkańców podobszarów rewitalizacji;

• inne podmioty zainteresowane realizacją Programu Rewitalizacji.

Włączenie mieszkańców w proces przygotowania projektu rewitalizacji, a później także do jego wdrażania, stanowi warunek niezbędny dla prawidłowej realizacji procesu rewitalizacji. Odnowa zdegradowanego obszaru ma służyć w pierwszej kolejności poprawie warunków i jakości życia lokalnej społeczności oraz zapobieżeniu jej postępującemu wykluczeniu i rozwarstwieniu, co wymaga zaangażowania mieszkańców.

Proces powstawania zaktualizowanego Lokalnego Programu Rewitalizacji Miasta Siedlce na lata 2021-2023 realizowany był w specyficznych warunkach pandemii Covid-19, która była bezpośrednią przyczyną wprowadzenia ograniczeń w przemieszczaniu się i możliwości spotkań. Realizowane działania uspołeczniające proces przygotowania programu rewitalizacji zostały więc zaprojektowane adekwatnie do istniejącej sytuacji i z uwzględnieniem podstawowego kryterium, czyli bezpieczeństwa zdrowotnego mieszkańców.

9.1. UDZIAŁ INTERESARIUSZ Y W PROCESIE TWORZEN IA PROGRAMU REWITALIZACJI

Program Rewitalizacji jest wypracowywany przez samorząd (władze miasta) oraz mieszkańców w oparciu o diagnozę lokalnych problemów społecznych, gospodarczych, przestrzenno-funkcjonalnych, technicznych i środowiskowych. Podmiotem odpowiedzialnym za proces przygotowania Programu Rewitalizacji jest Gmina, jednak prace nad przygotowaniem Programu, jego aktualizacją, a także wdrażanie opierają się na współpracy z interesariuszami.

Fundamentem działań na każdym etapie procesu rewitalizacji jest partycypacja społeczna. W celu prawidłowego przeprowadzenia rewitalizacji, konieczne jest podjęcie wspólnych wysiłków przez różne podmioty. Dlatego też istotne jest, aby wszyscy interesariusze brali czynny udział na etapie diagnozowania, programowania, wdrażania i monitorowania procesu rewitalizacji. Do włączenia interesariuszy w proces opracowania Programu Rewitalizacji na terenie Siedlec zastosowano formy:

 przeprowadzenie badania ankietowego;

 konsultacje eksperckie z przedstawicielami Urzędu;

 zbieranie uwag w postaci elektronicznej.

W ramach opracowywania Programu Rewitalizacji wybrano wyżej wymienione techniki, ponieważ są one popularne, nieskomplikowane i zapewniają możliwość bezpośredniego zaangażowania całej społeczności Miasta w proces rewitalizacji. Jednocześnie były one możliwe do zastosowania w czasie pandemii covid19 i wynikających z niej obostrzeń dotyczących spotkań bezpośrednich (oraz rekomendacji na ostatni kwartał 2020 i pierwszy 2021, aby ze spotkań bezpośrednich zrezygnować).

W styczniu 2020 odbywały się konsultacje eksperckie z przedstawicielami Urzędu Miasta (telekonferencje) ukierunkowane na zidentyfikowanie potrzeb oraz określenie możliwości w zakresie rewitalizacji, w tym wstępne określenie czynników i zjawisk kryzysowych, które występują na terenie Miasta, a następnie ustalenie, gdzie skala tych problemów jest największa i gdzie występują najpilniejsze potrzeby rewitalizacyjne.

Równolegle trwało badanie ankietowe, w którym mieszkańcy Miasta wskazywali ważne ich zdaniem zagadnienia problemowe, a także – odpowiadając na pytania tzw. „otwarte” podawali własne propozycje dotyczące działań, których oczekują w swoich osiedlach w ramach rewitalizacji. Aby zapewnić jak największy udział mieszkańców, przedsiębiorców, organizacji pozarządowych i innych interesariuszy rewitalizacji, mieszkańcy zostali powiadomieni o realizowanych działaniach poprzez ogłoszenie na stronie internetowej i profilu fejsbukowym Miasta (niemal 12 000 mieszkańców obserwuje profil) oraz poprzez Tygodnik Siedlecki (ponad 49 000 mieszkańców obserwuje profil fejsbukowy). Ankietę wypełniło 1090 mieszkańców Siedlec, a wnioski z tego badania zawarto w treści dokumentu.

Zrzut ekranu 1 Ankieta dla mieszkańców na stronie internetowej Urzędu Miasta Siedlce

Źródło: Strona internetowa Urzędu Miasta

Zrzut ekranu 2 Ankieta na profilu fejsbukowym lokalnej gazety

Źródło: Facebook

Zrzut ekranu 3 Ankieta na profilu fejsbukowym Miasta Siedlce

Źródło: Facebook

Urząd Miasta zaprosił interesariuszy instytucjonalnych do zgłaszania wstępnych propozycji planowanych do realizacji projektów rewitalizacyjnych. Propozycje projektów należało przygotować za pomocą stosownego formularza (fiszki projektowej). Do Urzędu Miasta Siedlce wpłynęło 37 wniosków, zgłoszonych przez podmioty zewnętrzne, jednostki organizacyjne, a także przez wydziały merytoryczne Urzędu Miasta, które przygotowały własne propozycje projektów rewitalizacyjnych. Na bieżąco w trakcie trwania konsultacji i naboru pracownicy Urzędu Miasta, a także pracownicy firmy zewnętrznej opracowującej LPR udzielali informacji telefonicznych i mailowych interesariuszom zainteresowanym rewitalizacją.

Mieszkańcy miasta zgłaszali ogólne propozycje w ankietach (odpowiadając na pytania otwarte o to, co należałoby zrobić w zakresie inwestycji oraz w zakresie działań społecznych). W programie rewitalizacji uwzględniono propozycje zgłaszane przez mieszkańców obszaru rewitalizacji (przy czym nie różniły się bardzo mocno jeśli chodzi o preferencje mieszkańców jednostek statystycznych nie włączonych w obszar rewitalizacji). Uwzględnione propozycje mieszkańców dotyczą m.in.

modernizacji Amfiteatru oraz rozbudowę ścieżek rowerowych i chodników (w kategorii projektów inwestycyjnych) oraz integrację i działania adresowane do młodzieży (w zakresie działań społecznych).

Tak przygotowany projekt LPR został poddany konsultacjom społecznym, które odbyły się za pośrednictwem strony internetowej Urzędu w lipcu 2021 roku. We wskazanym czasie wszyscy zainteresowani mogli złożyć uwagi i wnioski do dokumentu (w wersji elektronicznej).

Podsumowując należy podkreślić, że w szczególnym czasie ograniczeń związanych z pandemią interesariusze mieli możliwość aktywnego udziału w pracach nad opracowaniem Programu

Rewitalizacji w takim zakresie, w jakim było to możliwe (czyli w formie elektronicznej, unikając bezpośredniego kontaktu). W ramach badania ankietowego a później udostępnienia dokumentu do wglądu publicznego mieszkańcy mieli możliwość wskazania problemów jakie występują na terenie Miasta. Ponadto mieszkańcy Siedlec przedstawiali propozycje własnych przedsięwzięć, które zostały uwzględnione w przedmiotowym dokumencie.

9.2. WŁĄCZENIE INTERESARI USZY WE WDRAŻANIE

Prowadzenie działań rewitalizacyjnych będzie odbywało się w sposób transparentny. Każdorazowo na stronach internetowych Urzędu Miasta pojawi się informacja o prowadzonych działaniach rewitalizacyjnych, a także raporty z monitoringu oraz ewaluacji LPR Miasta Siedlce, a większe inwestycje wiążące się z okresowymi uciążliwościami będą konsultowane z mieszkańcami.

Do głównych interesariuszy procesu rewitalizacji obok mieszkańców należy zaliczyć: instytucje kultury, placówki edukacyjne, ośrodki sportu i rekreacji, kościoły i związki wyznaniowe, szpitale funkcjonujące w Siedlcach, organizacje pozarządowe w tym kluby sportowe, a także przedsiębiorców.

Są to podmioty i organizacje, które mogą włączać się w realizację zaplanowanych przedsięwzięć rewitalizacyjnych i wspierać osiągnięcie zaplanowanych celów rewitalizacji.

Urząd Miasta będzie inicjował procesy partycypacyjne uwzględniając różny charakter poszczególnych grup interesariuszy, obszary ich szczególnego zainteresowania, a także preferencje, co do miejsca i terminów spotkań, sposobu wypowiadania się, itp. Równocześnie stymulowane będą mechanizmy, które doprowadzą do samorzutnego kształtowania się takich procesów partycypacji, gdy będzie to potrzebne (wówczas rola Urzędu będzie sprowadzić się do ich wspierania).

Narzędziem wykorzystywanym przez mieszkańców w procesie rewitalizacji stanie się także Budżet Obywatelski, w ramach którego mieszkańcy obszaru rewitalizacji będą wskazywać oddolnie najbardziej pożądane inwestycje w granicach wyznaczonej kwoty z budżetu miasta. Realizacja działań wskazywanych przez lokalną społeczność wzmocni wśród mieszkańców poczucie wspólnoty społecznej i współdecydowania o rozwoju dzielnicy.

Silne i trwałe partnerstwo między różnymi podmiotami zaangażowanymi w prowadzenie procesu rewitalizacji stanowi warunek konieczny dla zapewnienia efektywności i skuteczności podejmowanych działań. Będą więc prowadzone działania upowszechniające informacje o realizowanych przedsięwzięciach, aby rewitalizacja była postrzegana jako ważny kierunek rozwojowy Miasta, służący wszystkim Siedlczanom.

10. SYSTEM ZARZĄDZANIA I MONITORINGU