Metoda – rysunkowe opowiadania/bajki, ilustra- ilustra-cje do wypowiedziilustra-cje do wypowiedzi

Rodzic/nauczyciel opowiada bajkę lub czyta opowiadanie, a dziecko sa-modzielnie rysuje zgodnie z treścią i szczegółami opowiadania, uzupełnia rysunek, nakleja, układa elementy. Opowiadanie powinno zachęcać do słu-chania, warto zadbać o pozytywną przestrzeń/miejsce do zabawy.

Przykład opowiadania:

„W pewnej wiosce, nad stawem mieszkała mała dziewczynka o imieniu Ola. Dziewczynka, jak to dziewczynka, miała głowę, ręce, nogi, brzuszek…

ale Ola różniła się od innych dzieci. Miała piękne, długie włosy, zielone oczy i zawsze nosiła ze sobą niebieską torebkę, w której ukryte były różne skarby.

Dziewczynka mieszkała na wsi w małym domku. Miał on czerwony dach, czarny komin i różowe ściany. Miał też dwa żółte okna. Drzwi domku miały kolor brązowy. Dookoła domku był brązowy płot. Niedaleko domku był staw, a w nim żaby. Na łące, obok stawu kwitły kolorowe kwiaty. Domku pilnował pies – Łatek. Ola lubiła się bawić z nim przed domem”¹⁶¹.

Dziecko opowiada w trakcie rysowania/uzupełniania ilustracji, odpowia-da na nasze pytania. Próbuje opisać także swój dom.

Ciekawym pomysłem będzie wykreowanie/narysowanie swojego wyma-rzonego domu i opowiedzenie o tym. Na sylwecie stwowyma-rzonego domu dziecko może kolorami zaznaczać miejsca do: zabawy, dla gości, dla babci i dziadka, miejsca straszące, do rozmów, tajemnicze zakątki, do wypoczynku, miejsca do spotkań całej rodziny.

Gotowe ilustracje/matryce mogą doskonale się nadawać do doskonalenia płynności wypowiedzi dziecka, ośmielają je, rozwijają komunikację i dobrą relację z opiekunem, uczą budowania logicznej wypowiedzi.

Ilustracja 1 – dziecko ustala, jak ułoży elementy garderoby w szafi e. Moż-na także zachęcić dziecko, by opowiedziało, w co Moż-najbardziej lubi się ubie-rać (wymienia nazwy, kolory, tkaniny, określa ubiór w zależności od sytuacji i pory roku)¹⁶².

161 Na podstawie: J. Stadnicka, dz. cyt., s. 148 oraz M. Jąder, Efektywne i atrakcyjne metody pracy z dziećmi, Kraków 2009.

162 A. Tońska-Szyfelbein, Opowiedz o.... Terapia zaburzeń mowy u dzieci z afazją, dysfazją dziecięcą lub opóźnionym rozwojem mowy, Gdańsk 2007, s. 12–13.

Rysunek 20. Szafa dziecka

Źródło: A. Tońska-Szyfelbein, Opowiedz o.... Terapia zaburzeń mowy u dzieci z afazją, dys-fazją dziecięcą lub opóźnionym rozwojem mowy, Gdańsk 2007, s. 12–13.

Ilustracja 2 – zachęcamy dziecko, by opowiedziało, co mogą robić człon-kowie rodziny po powrocie z wycieczki¹⁶³.

163 Tamże, s. 41.

Rysunek 21. Rodzina po wycieczce

Źródło: A. Tońska-Szyfelbein, Opowiedz o... Terapia zaburzeń mowy u dzieci z afazją, dys-fazją dziecięcą lub opóźnionym rozwojem mowy, Gdańsk 2007, s. 41.

Ilustracja 3 – dzieci przyglądają się przedmiotom i określają czynności, które mogą wykonywać bohaterowie, np. wykąpią się w wannie, widelcem zjedzą obiad, w czajniku zaparzą wodę, umyją się mydłem i gąbką itd.¹⁶⁴

164 Tamże, s. 45.

Rysunek 22. Bohaterowie i czynności

Źródło: A. Tońska-Szyfelbein, Opowiedz o... Terapia zaburzeń mowy u dzieci z afazją, dys-fazją dziecięcą lub opóźnionym rozwojem mowy, Gdańsk 2007, s. 45.

Ilustracja 4 – na ilustracji przedstawiono osoby wykonujące różne zawo-dy. Dziecko buduje wypowiedź, odpowiadając na pytanie: jakie czynności wykonują oraz w jaki sposób mogą pomóc chorej dziewczynce¹⁶⁵.

165 Tamże, s. 53.

Rysunek 23. Zawody

Źródło: A. Tońska-Szyfelbein, Opowiedz o... Terapia zaburzeń mowy u dzieci z afazją, dys-fazją dziecięcą lub opóźnionym rozwojem mowy, Gdańsk 2007, s. 53.

Ilustracja 5 – zachęcamy dzieci do zrobienia porządków w domu i opo-wiedzenia o tym, np. Maszynę do szycia postawimy na stoliku¹⁶⁶.

166 Tamże, s. 58–59.

Rysunek 24. Porządki w domu

Źródło: A. Tońska-Szyfelbein, Opowiedz o... Terapia zaburzeń mowy u dzieci z afazją, dys-fazją dziecięcą lub opóźnionym rozwojem mowy, Gdańsk 2007, s. 58–59.

Ilustracja 6 – dzieci umieszczają kartoniki (mogą być magnetyczne, przy-lepne) z obrazkami w określonych miejscach zgodnie z poleceniem. Zachę-camy dziecko, aby samo opowiadało, gdzie lokalizuje dany przedmiot, np.

wkładam jabłko do koszyka, kładę lalkę na łóżku, stawiam kubek na stole, wieszam lampę nad stołem itp.¹⁶⁷

167 A. Wianecka, Przyimki. Karty ćwiczeń, Kraków 2013.

Rysunek 25. Rzeczy i miejsca

Źródło: A. Wianecka, Przyimki. Karty ćwiczeń, Kraków 2013.

Opowiadanie rysunkowe O ołówku i gumce do ścierania¹⁶⁸

Zachęcamy dziecko do wspólnej zabawy w słuchanie, opowiadanie i ry-sowanie. Nauczyciel/rodzic odgrywa rolę narratora i ołówka, natomiast dzie-cko jest gumką, która będzie utrudniała zadanie ołówkowi, zmazując

wszyst-168 E. Wagner, Patrzeć – słyszeć – czuć. Zabawy rozwijające zmysły dla dzieci w wieku od 3 do 8 lat, Kielce 2002, s. 39.

ko, co nakreśli. Jeśli dziecku spodoba się wspólna zabawa, można się zamie-nić rolami – dziecko będzie ołówkiem piszącym i opowiadającym, a rodzic gumką podążającą za jego śladem. Jest to jednocześnie doskonałe ćwiczenie grafomotoryczne, przygotowujące ruchy dłoni dziecka do pisania.

Na stole leży duża, biała kartka papieru.

Zobaczył ją ołówek i natychmiast zaczął po niej rysować.

Rysuje proste linie i kółka, linie faliste i spirale.

Obok kartki papieru leży gumka do ścierania. Hej, ty! Czy chcesz się ze mną pobawić? – pyta ołówek. Ponieważ gumce jest i tak bardzo nudno, gdyż musi wciąż leżeć w tym samym miejscu, chętnie włącza się do zabawy z ołowkiem.

Ołówek rysuje linię prostą, a gumka ją wyciera.

Ołówek rysuje linię falistą, a gumka ją wyciera.

Wtedy ołówek narysował na kartce piękne koło, a gumka stara się ze wszystkich sił, by je zetrzeć.

Teraz ołówek tańczy piruety i powstaje spirala.

Gumka ściera i ściera, aż zakręciło się jej w głowie.

„Jeszcze raz!” – woła ołówek i zaczyna rysować nową spiralę.

Aż tu nagle – trzask! Złamał się na pół. Zabawa się skończyła.

Zabawę tę można zastosować w wersji masażyku – dziecko rysuje na plecach rodzica lub innego dziecka linie proste, faliste, spirale, kreśli okrę-gi, a następnie jako gumka pięścią zmazuje rysunek. Opowiada, powtarzając wcześniej usłyszaną fabułę o ołówku i gumce, lub też tworzy własne swobod-ne rysunkowe/masażykowe opowiadanie.

Rysunkowy zapis opowiadania O słoniach i mrówkach¹⁶⁹

Opowiadamy lub czytamy dzieciom opowiadanie o słoniach i mrówkach z jednoczesnym rysunkiem.

Rodzina słonia idzie na spacer.

Wszystkie słonie głośno tupią i cieszą się, że świeci słońce.

Nagle tata słoń stanął przed kopczykiem mrówek, w którym roi się od pracowitych zwierzątek.

Słoń rozpędza się i – hop! Przeskoczył nad nim.

Wszystkie słonie skaczą teraz jedne za drugim.

Wszystkim się udało przeskoczyć.

169 Tamże, s. 61–62.

18. Metoda – zabawy naśladowcze, gimnastyka