OBYWATELSKICH ... 512
Blisko ludzi...512 Konsultacje regionalne RPO ...513 Sprawy zgłaszane Rzecznikowi w czasie konsultacji ...513 Efekty spotkań regionalnych ...514 Sprawa mieszkańców Brzegu – groźne składowisko odpadów ...515 Litygacja strategiczna ...516 Współpraca z partnerami społecznymi ...517 Debaty, konferencje, seminaria – przykłady ...517 a) I Kongres Praw Obywatelskich ...518 b) Debaty regionalne KMPT ...518 c) Cykl debat dotyczący zagadnień bioetycznych ...518 d) Wsparcie w zdrowiu psychicznym ...518 e) Akcja za starość naszą i waszą! Rozmawiajmy o konwencji o prawach
osób starszych ...519 f) Apel do Prezesa Rady Ministrów w sprawie deinstytucjonalizacji systemu
wsparcia dla osób z niepełnosprawnościami i osób starszych. ...519 Rada Społeczna przy Rzeczniku Praw Obywatelskich, społeczne wsparcie dla pełnomocników terenowych, komisje ekspertów RPO ...519
Komisje ekspertów ...521 Koalicja Infolinii ...522 Prostym językiem o trudnych sprawach ...522 Działalność edukacyjna RPO ...523 a) Przystanek Woodstock ...524 b) Projekt Ambasador RPO ...524 Współpraca z innymi organami rzecznikowskimi ...525 Działalność międzynarodowa RPO ...525
CZĘŚĆ IV
ZAŁĄCZNIKI ... 527
załąCznIk nr 1
daneinforMacyjno-StatyStyczne ...527 Wpływ spraw do Rzecznika Praw Obywatelskich ...527 Sprawy rozpatrzone w 2017 roku (25 711 spraw) ...529 Sprawy rozpatrzone – problematyka ...530 Sprawy podjęte do prowadzenia (8 385 spraw) – problematyka ...531 Sposób zakończenia sprawy (podjętych w 2017 r. i latach poprzednich)
– 7 310 spraw ...531 Przedmiot nowych spraw (wniosków) w 2017 r. ...532 Sprawy z biur pełnomocników terenowych ...536 Nowe wnioski w biurach pełnomocników terenowych – problematyka ...537 Sprawy rozpatrzone w biurach pełnomocników terenowych
(2 361 spraw) – działania ...538 Efekty spraw zakończonych w biurach pełnomocników terenowych (podjęte
w 2017 r. i w latach wcześniej) – 695 spraw. ...538 Rozpatrywanie przez Trybunał Konstytucyjny wniosków, skarg konstytucyjnych
oraz wniosków i pytań prawnych, do których przystąpił Rzecznik ...539
ZAŁĄCZNIK NR 2
SprawozdaniezpraczespołóWekSpertÓwprzy rpo ...541 A. Komisja Ekspertów ds. Przeciwdziałania Bezdomności ...541 Skład Komisji Ekspertów ds. Przeciwdziałania Bezdomności: ...541 Działania Komisji ...542 Plan działania, przygotowane opracowania ...542 Posiedzenia Komisji ...542 Inne aktywności Komisji Ekspertów ...543 Wystąpienia generalne Rzecznika Praw Obywatelskich ...544 Efekty podjętych działań ...545 Zmiany w zakresie ochrony praw lokatorów. ...545 Udostępnienie w Warszawie elementarnych obiektów użyteczności publicznej
w postaci publicznych toalet, łaźni oraz pralni ...545
Pomoc dla osób bezdomnych wymagających szczególnego wsparcia
w samodzielnym funkcjonowaniu ...546 Ułatwienia w głosowaniu dla osób bezdomnych ...546 Ułatwienie dostępu do nieodpłatnej pomocy prawnej ...546 Co wymaga dalszej pracy ...547 B. Komisja Ekspertów Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur ...547 Skład Komisji Ekspertów Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur: ...548 Działania Komisji ...549 Posiedzenia Komisji ...549 Udział ekspertów KE KMPT w wizytacjach ...550 Udział ekspertów KE KMPT w debatach regionalnych ...550 Inna aktywność ekspertów KE KMPT ...551 C. Komisja Ekspertów ds. Osób Starszych ...552 Skład Komisji Ekspertów ds. Osób Starszych ...552 Działania Komisji ...553 Monitorowanie prac nad Konwencją ONZ o prawach osób starszych ...553 Komunikacja w relacjach z osobami starszymi – przejawy ageizmu ...555 Złota Księga Dobrych Praktyk na Rzecz Społecznego Uczestnictwa Osób
Starszych ...555 Konferencja „Wsparcie osób żyjących z chorobą Alzheimera i ich rodzin –
potrzeby i dobre praktyki” ...555 Model wsparcia osób starszych w środowisku zamieszkania. ...556 Publikacje Komisji ...556 D. Komisja Ekspertów ds. Zdrowia ...556 Skład Komisji Ekspertów ds. Zdrowia ...556 Działania Komisji ...557 Efekty podjętych działań ...558 Co wymaga dalszej pracy ...558 E. Komisja ds. Osób Głuchych ...559 Skład Komisji ds. Osób Głuchych ...559 Działania Komisji ...559 F. Komisja Ekspertów ds. Migrantów ...561 Skład Komisji Ekspertów ds. Migrantów: ...561 Działania Komisji ...562 Efekty podjętych działań ...564 Co wymaga dalszej pracy ...564 G. Komisja Ekspertów ds. Osób z Niepełnosprawnością ...565 Skład Komisji Ekspertów ds. Osób z Niepełnosprawnością: ...565 Działania Komisji ...566 Efekty podjętych działań ...567 Co wymaga dalszej pracy ...568 H. Komisja Ekspertów ds. Ochrony Zdrowia Psychicznego ...569 Skład Komisji Ekspertów ds. Ochrony Zdrowia Psychicznego: ...570
I. Zespół ds. Alimentów ...571 Skład Zespołu ds. Alimentów ...571 Działania Zespołu. ...571 Badanie opinii publicznej ...572 Tabele alimentacyjne ...572 Co wymaga dalszej pracy ...572 ZAŁĄCZNIK NR 3
rekoMendacje i kongreSu praw obywatelSkich ...574 Najważniejsze wnioski Kongresu Praw Obywatelskich – wprowadzenie ...574 Rekomendacje z I Kongresu Praw Obywatelskich...574 Prawo a wiedza i edukacja ...574 Edukacja ...574 Pomoc w trudnych sytuacjach, w tym pomoc prawna ...575 Prawo i wymiar sprawiedliwości ...576 Prawo do obrony ...576 Prawo do sądu ...576 Więcej praw ...577 Zdrowie, praca, dom ...577 Zdrowie ...577 Praca ...578 Prawo do mieszkania ...579 Ochrona środowiska (partycypacja, konsultacje, procedury). ...579 Osoby pozbawione wolności ...579
Sytuacja osób z niepełnosprawnością intelektualną lub chorujących
psychicznie w jednostkach penitencjarnych ...580 Polska i Europa ...580 Europejska Konwencja Praw Człowieka ...581 ZAŁĄCZNIK NR 4
współpraCa rzecznika praw obywatelSkichzmIędzynarodoWymIinarodowyMi
inStytucjaMiomBudsmańskImI ...582 Międzynarodowe i zagraniczne instytucje i organizacje zajmujące się prawami człowieka ...584 Działalność Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur na arenie
międzynarodowej ...588 Działalność międzynarodowa Rzecznika Praw Obywatelskich w obszarze
równego traktowania ...589 ZAŁĄCZNIK 5
wizytyiSpotkania rzecznika praw obywatelSkich ...591 Wyjazdy terenowe Rzecznika Praw Obywatelskich oraz spotkania regionalne RPO–
przyjmowanie skarg obywateli w terenie ...591 Organy samorządu terytorialnego, urzędy administracji terenowej ...600
Wizytacje prewencyjne w ramach Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur
w miejscu detencji ...601 Jednostki wojskowe, Straż Graniczna, Państwowa Straż Pożarna, Izby Celne,
Policja oraz Areszty Śledcze i Zakłady Karne – kontrola przestrzegania praw
i wolności żołnierzy i funkcjonariuszy ...604 Szpitale – badanie przestrzegania praw pacjentów i personelu medycznego ...605 Areszty Śledcze, Policyjne Izby Zatrzymań, Izby Wytrzeźwień i Zakłady Karne
– badanie przestrzegania praw osób pozbawionych wolności ...605 Ośrodki Strzeżone oraz Areszty dla Cudzoziemców – badanie przestrzegania praw cudzoziemców ...606 Spotkania i wizytacje Rzecznika Praw Obywatelskich Zastępczyń RPO,
Zastępców RPO oraz przedstawicieli Biura RPO ...607 Ważniejsze konferencje i seminaria z udziałem Rzecznika Praw Obywatelskich,
Zastępczyń RPO, Zastępców RPO oraz pracowników Biura ...613 Ważniejsze działania Rzecznika na forum międzynarodowym. Wyjazdy zagraniczne Rzecznika Praw Obywatelskich, Zastępczyń RPO, Zastępców RPO oraz
przedstawicieli Biura ...638 Spotkania i wizyty gości zagranicznych w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich ...643
HONOROWE PATRONATY RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH ...648 ZAŁĄCZNIK 6
dzIałaLnoŚć zespołu kontaktÓwz MediaMii koMunikacji SpołeCznejw 2017 r. ...654 I Ogólnopolski Kongres Praw Obywatelskich ...654 Współpraca z mediami ...654 Prosty język i tworzenie bazy wiedzy ...654 Media centralne – media lokalne ...655 Portale i spotkania tematyczne ...655 Działalność wydawnicza ...656 Publikacje popularyzujące działalność RPO ...657 Sprawozdania ...657 Monografie i opracowania specjalistyczne ...658 Raporty z działania komisji ekspertów przy RPO ...659 Nagrody i odznaczenia RPO ...659 załąCznIk 7
SprawypolSkichobywateliprzed europejSkiM tryBunałemw StraSburgu ...661 Lista wyroków ETPCz przeciwko Polsce w 2017 r. ...661 1. Korzeniak v. Polska, 10/1/2017, skarga nr 56134/08 ...661 2. Kacper Nowakowski v. Polska, 10/1/2017, skarga nr 32407/13 ...661 3. Babiarz v. Polska, 10/1/2017, skarga nr 1955/10 ...661 4. Zybertowicz v. Polska, 17/1/2017, skarga nr 59138/10 ...662 5. Zybertowicz v. Polska (nr 2), 17/1/2017, skarga nr 65937/11 ...662 6. Wdowiak v. Polska, 7/2/2017, skarga nr 28768/12...662 7. Porowski v. Polska, 21/3/2017, skarga nr 34458/03 ...663
9. Bujak v. Polska 21/3/2017, skarga nr 686/12 ...663 10. Żuk v. Polska, 30/5/2017, skarga nr 48286/11 ...664 11. Dejnek v. Polska, 1/6/2017, skarga nr 9635/13 ...664 12. Kość v. Polska, 1/6/2017, skarga nr 34598/12 ...664 13. Kącki v. Polska, 4/7/2017, skarga nr 10947/11 ...665 14. Artur Pawlak v. Polska, 5/10/2017, skarga nr 41436/11 ...665 15. Nawrot v. Polska, 19/10/2017, skarga nr 77850/12 ...666 Najważniejsze sprawy zakomunikowane polskiemu rządowi w 2017 r. ...666 Kornicka-Ziobro przeciwko Polsce (skarga nr 23037/16) ...666 Rabczewska przeciwko Polsce (skarga nr 8257/13) ...667 Solska przeciwko Polsce (skarga nr 30491/17) i Rybicka przeciwko Polsce
(skarga nr31083/17) ...667 M.K. przeciwko Polsce (skarga nr 40503/17), M.A. i Inni przeciwko Polsce
(skarga nr 42902/17), M.K. i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 43643/17
oraz D.A. i Inni przeciwko Polsce (skarga nr 51246/17) ...667 Caldarar i inni przeciwko Polsce (skarga nr 6142/16) ...668 załąCznIk 8
StanowiSkaorganÓwmIędzynarodoWyChMateMatzMianprawnychw polSce ...669 I. OPINIE KOMISJI EUROPEJSKIEJ W RAMACH PROCEDURY DOTYCZĄCEJ RAM PRAWORZĄDNOŚCI (ART. 7 TUE) ...669
Trzecie zalecenie Komisji Europejskiej dotyczące praworządności
z dnia 26 lipca 2017 r. ...669 Czwarte zalecenie Komisji Europejskiej dotyczące praworządności
z dnia 20 grudnia 2017 r. ...669 II. OPINIE KOMISJI EUROPEJSKIEJ W RAMACH POSTĘPOWANIA
W SPRAWIE UCHYBIENIA ZOBOWIĄZANIOM PAŃSTWA CZŁONKOWSKIEGO (ART. 258 TFUE) ...670
Wezwanie do usunięcia uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego z dnia 29 lipca 2017 r. (wszczęcie postępowania w sprawie uchybienia
zobowiązaniom państwa członkowskiego przeciwko Polsce) ...670 Uzasadniona opinia Komisji Europejskiej z dnia 12 września 2017 r. (drugi etap postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przeciwko Polsce) ...670 Skarga Komisji Europejskiej z dnia 20 grudnia 2017 r. do Trybunału
Sprawiedliwości Unii Europejskiej na podstawie art. 258 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej w związku z ustawą – Prawo o ustroju sądów powszechnych (wszczęcie przeciwko Polsce postępowania na podstawie art. 258 TFUE) ...670 III. OPINIE OBWE ORAZ BIURA INSTYTUCJI DEMOKRATYCZNYCH
I PRAW CZŁOWIEKA (ODIHR) ...671 Opinia końcowa OBWE oraz ODIHR z dnia 5 maja 2017 r. dotycząca projektu ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa i niektórych innych ustaw ...671 Opinia OBWE oraz ODIHR z dnia 22 sierpnia 2017 r. dotycząca projektu
ustawy o Narodowym Instytucie Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego ...671
Opinia OBWE oraz ODIHR z dnia 30 sierpnia 2017 r. dotycząca niektórych
przepisów ustawy o Sądzie Najwyższym ...671 IV. OPINIE EUROPEJSKIEJ KOMISJI NA RZECZ DEMOKRACJI PRZEZ PRAWO (KOMISJI WENECKIEJ) ...672
Opinia Komisji Weneckiej z dnia 11 grudnia 2017 r. w sprawie ustawy
- Prawo o prokuraturze, ze zmianami ...672 Opinia Komisji Weneckiej z dnia 11 grudnia 2017 r. na temat zmian w ustawie o Krajowej Radzie Sądownictwa, ustawie o Sądzie Najwyższym i na temat
Prawa o ustroju sądów powszechnych ...672 V. OPINIE W RAMACH ORGANIZACJI NARODÓW ZJEDNOCZONYCH (ONZ) ...672
Rekomendacje z Powszechnego Przeglądu Okresowego w stosunku do Polski z dnia 15 września 2017 r. ...672 Wstępne uwagi z oficjalnej wizyty złożonej w Polsce przez specjalnego
sprawozdawcę ONZ ds. niezależności sędziów i prawników Diego García-Sayán .... 673