Misje w regionie Daleka-Północ

Dzisiejsze terytorium kameruńskiej Prowincji Daleka-Północ zajmuje po­

wierzchnię 33 355 km2. Obejmuje ona pięć departamentów. Stolicą departa­

mentu Margui-Wandala jest miasto Mokolo, departamentu Diamare miasto Marua, Majo-Danai miasto Jagua, departamentu Kaele miasto Kaele oraz de­

partamentu Logon et Szari miasto Kusseri. Najważniejszymi miastami tego regiony były Marua, Mokolo i Jagua, w których oblaci założyli misje w pierw­

szych latach pracy misyjnej. Z głównych ośrodków administracyjnych regio­

nu pozostawały tylko miasta Kaele i Kusseri.

139 A. C l a b a u t , Lam, terre des G u id a rs, s. 15; t e n ż e , P a tien t en racin em en t en terre ga - id a r, s. 2 5 2-254; E. B è v c , A Lam . Pôle et Tropiques 1956, nr 3, s. 6; H. D ą b r o w s k i , C zter­

d ziesto le c ie n a szej m isji, s. 29-30.

140 E. B èvc, N ouveaux b a p tisés. Pôle et Tropiques 1957, nr 7, s. 6;

141 O. A lex is A tangana, w y w o d z ą cy się z K amerunu p o łu d n io w eg o , został w y św ię c o n y na kapłana 8 grudnia 1957 r. Studia teo lo g iczn e uk ończył w R zym ie. B y ł p ierw szym kam eruńskim kapłanem, pracującym w diecezji Garua. W cerem onii św ięc e ń kapłańskich w Garua uczestn i­

c zy ły d elegacje z w szystkich misji półn ocnokam cruńskich. O becny b y ł też lam ido z Garua.

142 A. M o r i n , Pluie, a vo in e et tach es d ’huile. Pôle et Tropiques 1970, nr 1, s. 24; t e n ż e , Ici, Lam. Pôle et Tropiques 1970, nr 11, s. 2 3 5 -2 3 8 .

143 Por. E. B è v c , C o m p éten ce e t a d m ira b le d évo u em en t. P ôle et Tropiques 1972, nr 11, s. 254; J. R ó ż a ń s k i , Z a ło żen ie m isji p ó łn o cn o k a m eru ń sk iej, s. 59.

112 JAROSŁAW RÓŻAŃSKI OMI [30]

Kaele było głównie ośrodkiem administracyjnym kraju Mundang. Jednak większość plemienia skupiała się wokół Lara, miejscowości liczącej ok. 10 000 mieszkańców. Wódz wioski był przychylnie nastawiony do misjonarzy, dlate­

go też oo. Jean Colson i Jean Pasquier przychylili się do założenia misji w La­

ra, a nie w Kaele, jak planowano pierw otnie144. M isjonarze rozpoczęli pracę od prac budowlanych oraz nauki miejscowego języka. W czerwcu 1951 r. Jean Colson został przydzielony do pracy w misji Bongor w Czadzie. Jego miejsce w Lara zajął o. André Pouliquen. W latach 1951-1953 oo. Pasquier i Pouliqu- en odwiedzili większość wiosek w okręgu administracyjnym Kaele. Założyli stacje misyjne w Bisie, Zaziai, Dojan, Bobajo, Czude, Mindżil, Garej i Goin.

W Lara otworzyli szkołę podstawową z klasami początkowego nauczania145.

W 1955 r. misja w Lara świętowała dzień pierwszych chrztów, otwarcia szkoły oraz przybycia sióstr ze Zgromadzenia Córek Ducha Świętego z Saint- Brieuc. W 1956 r., w uroczystość Zesłania Ducha Świętego w Lara zostały udzielone chrzty następnej grupie katechum enów 146. Do katolickiej szkoły w Lara uczęszczało 101 uczniów. W 1960 r. było ju ż ich 1 008, w tym 150 dziew cząt147. Ten wzrost liczby uczniów szkoła zawdzięcza siostrom ze zgro­

madzenia Córek Świętego Ducha z Saint-Brieuc.

Po dziesięciu latach istnienia misji wspólnotę chrześcijańską stanowiło 275 ochrzczonych oraz 1122 katechumenów. W przychodni lekarskiej udzielano rocznie ponad 35 000 zabiegów i konsultacji148. Bardzo dobrze przedstawiał się też stan materialny. Dom misjonarzy miał powierzchnię 400 m 2, kościół 172 m2, dom sióstr 255m2, przychodnia lekarska 250m 2 oraz szkoła, do której uczęszczało 1 129 osób, w tym 255 dziew cząt149.

W latach sześćdziesiątych w misji Lara pracowali m.in. oo. Jean-Claude Tissot, Paul Cuisy, Léon Robin oraz Gaby Crugnola, który zajął się przede wszystkim praca z m łodzieżą szkolną150.

Od początku pracy misyjnej w Lara misjonarze regularnie odwiedzali Ka­

ele. Odpowiedzialnym za ten kanton był początkowo o. Colson, później zastą­

pił go o. Louis Blaire. W 1960 r. o. François Perennou i brat Hubert Cecillon zostali wyznaczeni do założenia misji w Kaele. Otrzymano wówczas teren pod budowę przy wyjeździe z miasta w kierunku Garua. Przy pomocy braci

Bel-144 Raport o. Jcan’a C olson w: Y. P l u m c y , M ission Tchacl-Cam eroun, s. 401.

145 B. N o y e r , Le tem ps des sem a illes (J 9 4 6 -1 9 6 7 ). Pôle et T ropiques 1991, nr 7-8, s. 5.

146 F. P e r e n n o u , B a p têm es à Lara. Pôle et Tropiques 1956, nr 12, s. 6-8; Y. P l u m c y , M ission Tchad-C am eroun,s. 410.

147 Y. P l u m c y , M ission Tchad-Cam eroun, s. 403.

,4X T a m ż e , s. 413

149 D ane za m ieszczo n e w: Entre N ou s 1962, nr 5, s. 3. D o dzisiaj plem ię M undang cieszy się n ajw ięk szym procentem m ło d zieży i d zieci u częszcza ją cy ch do szk oły spośród w szystkich in­

nych plem ion K irdi. Por. także J. R ó ż a ń s k i , Z a ło że n ie m isji p óln ocnokam eruń skiej, s. 71.

150 L. R o b i n , M ission p a r m i tout d ’autres. Pôle et T ropiques 1968, nr 12, s. 271.

langera i M oysana misjonarze z Kaele wznieśli pierwsze zabudowania, wśród których był kościół o powierzchni 200 m2, szkoła oraz mieszkania dla ojców i sióstr. Do szkoły uczęszczało 113 osób. W 1962 r. w misji Kaele było 203 ochrzczonych i 637 katechumenów. M isjonarze głosili regularnie katechezę w 15 wioskach. W pracy apostolskiej wspomagało ich 17 katechetów151.

W 1963 r. siostry ze Zgromadzenia Córek Świętego Ducha osiedliły się w Kaele, przejmując opiekę nad szkołą podstaw ow ą oraz nowo otwartą, nie­

wielką przychodnią. W pierwszych latach działalności sióstr szczególną sła­

wą cieszyła praca s. Cécile z niepełnosprawnymi, którzy przybywali do Kaele z całej okolicy152. W 1963 r. siostry utworzyły Szkołę Gospodarstwa Domo­

wego. W zajęciach brało udział co roku od 60 do 80 dziewcząt. Misja sióstr zasłynęła także z wyrabianych domowym sposobem protez153.

Miasto K usseri154 położone jest u szczytu trójkąta, który tworzą ziemie Kamerunu, na brzegu Logone, po przeciwnej stronie Ndżameny, stolicy Cza­

du. Teren ten, znany w przeszłości z organizacji państwowych Kotoko i Lo- gon-Birni zamieszkiwały głównie ludy Sao i Kotoko oraz Arabowie Szoa. Pod koniec lat czterdziestych miasto to było praw dziw ą m ozaiką różnych ludów.

Założycielem misji w Kusseri był o. Georges-Hilaire Dupont. Wybudował skromny dom i rozpoczął starania o przydzielenie terenu pod budowę misji.

Odwiedzał okoliczne wioski, zamieszkałe przez muzułmanów, którzy nazy­

wali go białym marabuteml55. Odszukał też kilku chrześcijan-Ngambaj z Cza­

du oraz wioski Massa i innych przybyszów z niezislamizowanych plemion północnokameruńskich. W listopadzie 1947 r. do o. Dupont dołączył o. Louis Chauvat. W grudniu tego samego roku o. Louisa Chauvat zastąpił o. Jean- Claude Zeltner156.

W Kusseri misjonarze natknęli się na otwartą wrogość miejscowej admini­

stracji muzułmańskiej. Dlatego też w 1950 r. postanowiono zamknąć m isję157.

O. Dupont usiłował jeszcze prowadzić dzieło ewangelizacji w Logone-Birni, lecz bez żadnych rezultatów.

151 Dane za m ieszczo n e w: Entre N ou s 1962, nr 5, s. 4.

152 Y. P 1 u m c y, M ission Tchad-Cam eroun, s. 4 2 3 -4 2 4 .

153 M erci Soeur, mon enfant est d e b o u t, (pr. zb.). Pôle et T ropiques 1977, nr 9-10, s. 195-208.

154 W czasach kolon ialnych Fort Fourcau.

155 G-H. D u p o n t , R andonnée a p o sto liq u e j u s q u ’aux a b o rd s du la c Tchad. Pôle et Tropiqu­

es 1948, nr 3, s. 58; Y P 1 u m c y, R eg a rd s su r la M ission o b la te du C am eroun. Pôle et Tropiques 1948, nr 1, s. 6. M a ra b u t to osoba nic pochod ząca od M ahom eta, lecz dysponująca nadprzyro­

dzoną siłą - łaską Bożą.

156 L. C h a u v a t , K o u sseri: la m ission aux m a ra is m ou va n ts. Pôle et Tropiques 1948, nr 1, s. 9-11.

157 Ponow nie otwarto ją w 1970 r. W Kusseri osied lili się w ó w cz a s oo. François Pcrcnnou i Lod’c Mcgrct.

114 JAROSŁAW RÓŻAŃSKI OMI [32]

W 1954 r. o. Jean-Claude Zeltner powrócił na Daleką Północ, poświęcając przede wszystkim Arabom Szoa158. Odkrywał ich historię i spisywał ją. Zało­

żył także misję w Am Czilga, na terenie zamieszkałym przez Arabów Szoa.

Brat Gustave Dumenil wybudował dla niego skromne mieszkanie, kryte bla­

chą. O. Jean-Claude Zeltner swój pobyt rozpoczął od złożenia wizyty miej­

scowemu władcy. Jago praca nie przyniosła jednak żadnych rezultatów ewan­

gelizacyjnych159. W 1956 r. o. Jeana-C laud’a Zeltnera wspom ógł o. Lod’c Megret. Jednak w 1958 r. obydwaj misjonarze zostali zmuszeni przez lokal­

nych władców muzułmańskich do opuszczenia terenów „czysto” muzułmań­

skich i opuszczenia miasteczka. M isja na krańcach terytorium północnokame- ruńskiego zakończyła się fiaskiem.