Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich jest samorządową instytucją kultury Powiatu Jarosławskiego. Muzeum gromadzi, przechowuje, opracowuje i konserwuje zabytki sztuki i kultury obrazujące historię Jarosławia oraz powiatu.
70239,2 585326,6
437315,31
3833653,41
848452,1
7540867,73
Dopłaty powiatu Dopłaty rządowe
2021 2020 2019
95
Zdjęcie 42. „W promieniach słońca – Jarosław” praca Katarzyny Szarek, nagrodzona w Konkursie Fotograficznym
„Pora na Cztery Pory Roku” w Powiecie Jarosławskim.
Źródło: Archiwum Starostwa Powiatowego w Jarosławiu, opracowanie Wydział Rozwoju i Promocji Powiatu.
Tabela 59. Wybrane zagadnienia z działalności Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich w 2021 r.
Gromadzenie i ewidencjonowanie zbiorów:
67 obiektów zakwalifikowano do wpisu do inwentarzy działowych Muzeum (w tym: 31 obiektów do zbiorów historyczno-artystycznych, m.in. 4 złocone zakończenia do karniszy, 9 obiektów ze szkła i porcelany – filiżanka, pucharek, flakon na perfumy)).
W depozyt przyjęto 8 obiektów (4 kolorowe grafiki z teki Magdaleny z Dzieduszyckich Morskiej, 4 obiekty wykonane ze szkła uranowego).
Przyjęto depozyty na podstawie decyzji Podkarpackiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Przemyślu, m.in. materiał archeologiczny z nadzoru archeologicznego przy ul.
Trybunalskiej w Jarosławiu.
Do zbiorów bibliotecznych pozyskano łącznie 66 książki oraz 5 tytułów czasopism, które wzbogaciły księgozbiór biblioteki muzealnej będącej bazą naukową dla pracowników Muzeum, a także czytelników z zewnątrz.
Dla pozyskanych obiektów zostały opracowane karty ewidencyjne. Na bieżąco dokonywano także wpisów do rejestrów pomocniczych oraz wywiązywano się z obowiązku sprawozdawczości statystycznej.
96 Digitalizacja:
Na bieżąco wykonywano dokumentację fotograficzną dla pozyskiwanych i wypożyczanych obiektów, a także dokumentację fotograficzną dotyczącą wystaw i wydarzeń organizowanych przez Muzeum.
Kontynuowano digitalizację czasopism pochodzących ze zbiorów bibliotecznych Muzeum, realizowaną w ramach prac konsorcjum instytucji kultury współtworzących Podkarpacką Bibliotekę Cyfrową. Na tym etapie prac zdigitalizowano czasopisma z lat 1882-1939.
Konserwacja zbiorów:
Działania własnej pracowni konserwatorskiej – przygotowanie konserwatorskie eksponatów na bieżące wystawy czasowe własne oraz wypożyczanych na wystawy do innych muzeów, a także prowadzenie bieżących prac konserwatorskich.
Bieżące monitorowanie warunków klimatycznych, panujących na ekspozycjach muzealnych, a także w magazynach zbiorów. Wykonywano okresowe analizy wyników codziennych pomiarów temperatury i wilgotności w pomieszczeniach Muzuem. Na podstawie przeprowadzonych analiz podjęta została decyzja o sukcesywnym zakupie sprzętu (nawilżacze, osuszacze).
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich. Stan na 31.12.2021 r.
W ramach projektu „Konserwacja zestawu XIX-wiecznych mebli w stylu Makart”, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu (MKDNiS) w wysokości 99 500 zł, przeprowadzono pełną konserwację 11 obiektów (kanapa, 2 fotele, 4 krzesła, stół, taboret, konsola z lustrem, sekretarzyk), eksponowanych dotychczas w Saloniku Eklektycznym na wystawie stałej w Kamienicy Orsettich.
Zdjęcie 43. Odnowione w ramach projektu „Konserwacja zestawu XIX-wiecznych mebli w stylu Makart”, meble zostały poddane digitalizacji, a następnie wyeksponowane na wystawie stałej w Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich, w Saloniku Eklektycznym.
Źródło: Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich, autor Łukasz Śliwiński
W ramach realizacji projektu „Zakup oprogramowania do elektronicznej ewidencji zbiorów”, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu (MKDNiS), zakupiono nowoczesne oprogramowanie do ewidencji, inwentaryzacji i zarządzania zbiorami muzealnymi oraz niezbędne peryferia związane z obsługą programu i podniesieniem jakości pracy
97
Muzeum, tj., oprogramowanie MUZEO wraz z jego instalacja i konfiguracją oraz serwer wraz z niezbędnym osprzętem i urządzeniami peryferyjnymi, ich montażem, instalacją i konfiguracją.
W 2021 r. oba oddziały Muzeum odwiedziło łącznie 5236 osób. Wejścia do Muzeum nadal były mocno ograniczone przez długie okresy lockdownów, oznaczających całkowite zamknięcie instytucji dla zwiedzających oraz (również związane z epidemią COVID-19) ograniczenia w ilości osób mogących przebywać równocześnie na ekspozycji . Dodatkowo oddział mieszczący się w Pałacu Dzieduszyckich w Zarzeczu, ze względu na prowadzone prace konserwatorskie, otworzył się dla zwiedzających dopiero z końcem czerwca.
Wykres 21. Zwiedzalność w latach 2019-2021 z rozbiciem na oddziały Muzeum.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich. Stan na 31.12.2021 r.
Zdjęcie 44. Ekspozycja stała w Muzeum Dzieduszyckich − Oddział Muzeum w Zarzeczu.
Źródło: Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich, autor Katarzyna Szarek.
7698 2592
1635 760
3664 1572
K a m i e n i c a O r s e t t i c h P a ł a c D z i e d u s z y c k i c h 2019 2020 2021
98
Tabela 60. Zestawienie wystaw organizowanych przez Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich w 2021 r.
Wystawy stałe
Wielka Izba – ekspozycja obrazująca reprezentacyjne pomieszczenie w kamienicy mieszczańskiej.
Korytarz przed Wielką Izbą – Kolekcja rysunków Jana Sasa-Zubrzyckiego, obejmująca rysunki inwentaryzacyjne jarosławskiej zabudowy staromiejskiej
Klatka schodowa i korytarz I piętra – Jarosławscy malarze 1 poł. XX w., na wystawie eksponowane są prace artystów działających w Jarosławiu lub związanych z Jarosławiem, m.in. Stanisława Kopystyńskiego, Zygmunta Millego oraz małżeństwa Kaniaków.
I piętro – sale z zainscenizowanymi wnętrzami mieszczańskimi, m.in. Salonik Eklektyczny, Jadalnia, Salonik Biedermeier, Sień górna, Sala z Paskami.
I piętro, przewiązka - „Pruchnik Mariana Tomasiakiewicza” – wystawa fotografii ze szklanych klisz.
Wystawy czasowe
„Pozdrowienie z Jarosławia. O pocztówkach jarosławskich”, prezentująca historię jarosławskiej pocztówki, a także (przez jej pryzmat) historię Jarosławia jako miasta garnizonowego na przełomie XIX i XX wieku.
„W kwiatowym ogrodzie Magdaleny Morskiej” – wystawa florystyczna. Imponujące kompozycje kwiatowe wykonane przez mistrzów florystyki, zainspirowane zostały bukietami uwiecznionymi na kolorowanych grafikach Magdaleny z Dzieduszyckich Morskiej i zaprezentowane we wnętrzach rezydencji zarzeckiej.
„Jarosławskie Kolegiaty” – kontynuacja wystawy z roku wcześniejszego, prezentującej historię dwóch jarosławskich świątyń, którym przyznana została godność kolegiaty; na wystawie zaprezentowano przedmioty liturgiczne oraz różnego rodzaju artefakty związane z życiem parafialnym.
Wstawy czasowe – plenerowe
"Wrota Scytii - grodzisko scytyjskiego kręgu kulturowego w Chotyńcu" – ukazująca nowe, sensacyjne odkrycia archeologiczne na terenie grodziska w Chotyńcu w powiecie jarosławskim na tle sytuacji kulturowej w Europie Środkowo- Wschodniej pomiędzy VII a IV w. p. n. e.
„Jarosławskie. Vivat Niepodległa” – wystawa opowiadająca o ponad stuletnim okresie walk o odzyskanie niepodległości z punktu widzenia Jarosławia i okolicznych miejscowości – od insurekcji kościuszkowskiej 1794 roku, przez wielkie powstania narodowe XIX wieku, aż do I wojny światowej i batalii o Kresy Wschodnie Rzeczpospolitej.
„Poczet dawnych jarosławian” – na bazie stworzonych współcześnie portretów wystawa ukazuje krótkie życiorysy XVII-wiecznych Jarosławian, ze szczególnym uwzględnieniem postaci mało znanych lub nie znanych zupełnie, które nie odegrały wielkich ról historycznych, a zapisały się skromnie na kartach historii miasta.
„Prymas Stefan Wyszyński. Historia życia” – wędrująca wystawa plenerowa prezentowana w szkołach regionu (7 szkół).
Wystawy stałe w Muzeum Dzieduszyckich − Oddział Muzeum w Zarzeczu
Rotunda – odtworzenie wyglądu sali bawialnej z czasów Magdaleny Morskiej.
Sala ze Słonecznikami – ekspozycja obrazująca wyposażenie sali w czasach Magdaleny Morskiej.
Prywatny Salonik – Pokój Dzienny – salon, w którym prezentowane są meble z pierwotnego wyposażenia pałacu w Zarzeczu.
Sypialnia Pani Domu – na wystawie prezentowane jest łoże należące do hrabiny Morskiej oraz czeczotowe meble, na ścianach umieszczono kolorowane grafiki z jej albumu o Zarzeczu.
Gotowalnia – pomieszczenie podrzędne względem pozostałych sal w układzie amfiladowym, miejsce porannej toalety i przygotowań do wyjścia.
Gabinet Włodzimierza Dzieduszyckiego
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich. Stan na 31.12.2021 r.
99
Zdjęcie 45. Wystawa florystyczna „W kwiatowym ogrodzie Magdaleny Morskiej”.
Źródło: Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich, autor Anna Okarmus.
W 2021r. prowadzono działania upowszechniające i promocyjne, w tym brano udział w audycjach telewizyjnych i radiowych (m.in. program „Odkryj regiony” poświęcony pałacowi Dzieduszyckich w Zarzeczu, audycja i reportaż dotyczący jarosławskich pocztówek oraz prac na albumem
„Pozdrowienie z Jarosławia. O pocztówkach jarosławskich”, reportaż na temat projektu „Poczet dawnych Jarosławian”).
Zdjęcie 46. Wystawa czasowa „Pozdrowienie z Jarosławia. O pocztówkach jarosławskich”.
Źródło: Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich, autor Anna Okarmus.
100
Prowadzono stronę internetową oraz profil w mediach społecznościowych, gdzie zamieszczane są na bieżąco informacje o planowanych wydarzeniach kulturalnych oraz o gromadzonych zbiorach.
W każdym tygodniu ukazywały się co najmniej trzy posty na profilach obu oddziałów Muzeum, które merytorycznie przygotowywane były przez pracowników jednostki. Całkowity zasięg obu profili w roku 2021 to 109 797 osób.
Wykres 22. Liczba odsłon strony internetowej Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich w latach 2019-2021.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich. Stan na 31.12.2021 r.
W trzecim kwartale roku, w kolejnych numerach tygodnika „Ekspres Jarosławski” rozpoczęła się prezentacja wizerunków i życiorysów postaci, stworzonych w ramach projektu „Poczet dawnych jarosławian” (21 artykułów). Współpraca kontynuowana jest w roku 2022.
Rozpoczęto realizację cyklu internetowych audycji dźwiękowych, tak zwanych podcastów, które poruszać mają rozmaite tematy związane z obszarem działalności Muzeum. Dotychczas opublikowano trzy audycje zatytułowane: „Adolf Dietzius – burmistrz Jarosławia”, „Scytowie – kim są, kiedy żyli, skąd przybyli”, „W kwiatowym ogrodzie Magdaleny Morskiej”.
Zdjęcie 47. Koncert „Okrutna a niezbędna miłości”, marzec 2021.
Źródło: Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich, autor Michał Daleszczyk.
17257
45537
321295
2021 2020 2019
101
Tabela 61. Wybrane działania kulturalne Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich w 2021 r.
Wydawnictwa
Z. Kostka-Bieńkowska, W. Rybicki, Ł. Zagrobelny, „Pozdrowienie z Jarosławia.O pocztówkach jarosławskich” - opracowanie o historii samej pocztówki, a także konkretnie pocztówki na ziemiach polskich i pocztówki jarosławskiej. Album to zbiór 918 reprodukcji unikatowych jarosławskich pocztówek i kart pocztowych wydawanych od końca XIX wieku do 1918 r., szczegółowo opisanych i skatalogowanych. Dla całości opracowane zostały indeksy osób oraz użytych nazw ulic i budynków (716 stron, format A4+).
K. Kieferling, „Magdalena Morska. Szkice do portretu pani na Zarzeczu” – opowieść o Magdalenie z Dzieduszyckich Morskiej, jej życiu i pasjach, a także wielkiej miłości, jaką obdarzyła Zarzecze (109 stron, format A5).
Z. Kostka-Bieńkowska, „Jarosławskie. Vivat Niepodległa” – opracowanie dotyczące historii regionu z naciskiem na wątki niepodległościowe. Publikacja była częścią składową szerszego projektu zatytułowanego „Serce w plecaku” (164 strony, format B5).
- „Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich. Przewodnik po ekspozycji” – folder opracowany przez pracowników Muzeum, prezentujący poszczególne pomieszczenia w Kamienicy Orsettich (16 stron, format 20x20).
Edukacja
Warsztaty sztuki opowiadania oraz wieczór opowieści, których celem było propagowanie umiejętności tak zwanego storytellingu. Uczestnicy pracowali nad życiorysami XVII-wiecznych Jarosławian, które powstały w ramach projektu „Poczet dawnych Jarosławian”.
Pracownicy Muzeum przygotowali w 2021 r. działania skierowane bezpośrednio do młodzieży szkolnej. Zajęcia edukacyjno-warsztatowe stały się możliwe do realizacji dopiero od września 2021 r.(wcześniej było to utrudnione lub wręcz niemożliwe ze względu na fakt wprowadzenia w szkołach nauki zdalnej).
Przeprowadzano 24 lekcje muzealne i zajęcia edukacyjno-warsztatowe, m.in. „Scytowie – kim są, kiedy żyli, skąd przybyli?”, „Złoty wiek Jarosławia”, „Serce w plecaku – jarosławskie tradycje patriotyczne 1772-1939”.
Spotkania, wykłady, prelekcje
„Kresy w wizualnych adaptacjach Trylogii Henryka Sienkiewicza”. Wykład profesora
Wojciecha Birka z Uniwersytetu Rzeszowskiego stanowił wydarzenie towarzyszące Festiwalu Dziedzictwa Kresów.
„Wrota Scytii - grodzisko scytyjskiego kręgu kulturowego w Chotyńcu”. Wykład dr Marcina Burghardta towarzyszący wystawie czasowej.
„Podkarpackie pieśni na czas zarazy” – seminarium w ramach XXIX Festiwalu „Pieśń Naszych Korzeni”. Seminarium zorganizowano we współpracy ze Stowarzyszeniem Muzyka Dawna.
„Jarosławskie. Vivat Niepodległa!” – wykład Zofii Kostki -Bieńkowskiej na PWSTE w Jarosławiu, towarzyszący wydawnictwu pod tym samym tytułem. Wydarzenie było częścią projektu zatytułowanego „Serce w plecaku”.
„O garnizonie jarosławskim”, wykład Zofii Kostki -Bieńkowskiej poprzedzający koncert
„Walczyk, sztajer, kołomyjka. Muzyka C.K. garnizonów galicyjskich”.
Koncerty
(w ramach współpracy ze Stowarzyszeniem Muzyka Dawna w Jarosławiu opracowano specjalny program koncertów muzyki dawnej i tradycyjnej)
Zespół Orkiestra Czasów Zarazy, wykonał koncert, na który złożyły się utwory zapisane w polskich karczmach przez G. F. Telemanna oraz z odkrytego w 1987 rękopisu zawierającego jego notatki muzyczne z lat 1717–1722. Koncert odbył się w Wielkiej Izbie kamienicy
Orsettich i był transmitowany w formie on-line.
Program „Okrutna a niezbędna miłości!” wykonany przez Jana Kiernickiego (lutnia) i Marię Klich (śpiew). Koncert wykonany był w renesansowym lamusie w Hawłowicach Górnych niedaleko Jarosławia, koncert transmitowany był on-line.
Program „Walczyk, sztajer, kołomyjka. Muzyka C.K. garnizonów galicyjskich”, przygotowany i wykonany przez zespół C.K. Kapela. Koncert poświęcony był folklorowi rekruckiemu
zachowanemu w tradycji Podkarpacia, wykonano na dziedzińcu kamienicy Orsettich.
Koncert włoskiego klawesynisty Marco Vitalego – muzyk przygotował program, na który złożyły się m.in. utwory klasyków wiedeńskich - W.A. Mozarta, L. van Beethovena i F. J.
Haydn’a. Koncert wykonany został w Pałacu Dzieduszyckich w Zarzeczu.
Koncert Adama Struga, któremu na lirze korbowej towarzyszył Hipolit Woźniak. Artyści wykonali barokowe pieśni religijne i świeckie, w będące żywą kontynuacją szlacheckiej kultury muzycznej I Rzeczpospolitej.
102 Pozostałe koncerty
Koncert klawesynowy Władysława Kłosiewicza w ramach Festiwalu Dziedzictwa Kresów – koncert odbył się w Pałacu Dzieduszyckich w Zarzeczu.
Prezentacja lokalnej muzyki tradycyjnej w Wielkiej Izbie w ramach XXIX Festiwalu „Pieśń Naszych Korzeni” – występ w Wielkiej Izbie kamienicy Orsettich.
Noc Muzeów
Z powodu obowiązujących obostrzeń nie było możliwości zorganizowania imprezy o charakterze masowym, a zatem przedłużono darmowe zwiedzanie na cały weekend. W Wielkiej Izbie odbył się koncert Orkiestry Czasów Zarazy. W ramach Nocy Muzeów udostępniono także w przestrzeni wirtualnej rozmowę z Krystyną Kieferling, autorką publikacji wydanej przez Muzeum, poświęconej Magdalenie z Dzieduszyckich Morskiej, jej życiu i działalności. Nagranie zostało w całości zrealizowane we wnętrzach Muzeum Dzieduszyckich w Zarzeczu.
Projekty partnerskie
Konferencja „Wokół przyrodniczych pasji Dzieduszyckich”, współorganizowana ze związkiem Rodowym Dzieduszyckich herbu Sas, inaugurująca obchody 200. rocznicy urodzin
Włodzimierza Dzieduszyckiego oraz sympozjum poświęcone Izabeli Dzieduszyckiej i Adamowi Pietrzakowi, współtwórcom Przymierza Rodzin.
Współorganizacja projektu „Serce w plecaku”. W ramach projektu na ulicach Jarosławia zorganizowano widowisko historyczne z udziałem profesjonalnych grup rekonstrukcyjnych.
Celem projektu było upamiętnienie wkładu mieszkańców ziemi jarosławskiej w odzyskanie i utrwalanie niepodległości, przedstawienie osób i istotnych wydarzeń.
Rekonstrukcji towarzyszyły, m.in. wystawa plenerowa (także w wersji elektronicznej)
poświęcona dziejom Garnizonu Jarosław, odsłonięcie muralu upamiętniającego mjr. Tadeusza Zielińskiego, publikacja „Jarosławskie. Vivat Niepodległa”.
Organizatorem wydarzenia było Stowarzyszenie “Ocalić Przeszłość dla Przyszłości” we współpracy z Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich oraz Państwową Wyższą Szkołą Techniczno-Ekonomiczną w Jarosławiu.
Muzeum Dziedzictwa Kresów Dawnej Rzeczypospolitej
Konferencja Akademii Dziedzictwa Kresów Dawnej Rzeczypospolitej – nastąpiło uroczyste podpisanie „Aktu Konfederacji Muzeum Dziedzictwa Kresów Dawnej Rzeczypospolitej”.
Seminarium Akademii Dziedzictwa Kresów pt. "Prawa człowieka a dziedzictwo dawnej Rzeczpospolitej", z udziałem m.in. Igor Tsependa, rektor Vasyl Stefanyk Precarpathian National University, prof. Antoni Kamiński oraz dr Oleksij Moskalenko.
Dyskutowano o powołaniu polsko-ukraińskiego forum „Dziedzictwo Chrześcijańskiej Europy”.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich. Stan na 31.12.2021 r.
Zdjęcie 48. Lekcja muzealna, Sala z Paskami w Muzeum.
Źródło: Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich, autor Elżbieta Sieradzka.
103
W 2021 r. Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich przygotowało wnioski o środki zewnętrzne:
• Wniosek do programu dotacyjnego MKiDN „Wspieranie działań muzealnych 2022”, dotyczący przeprowadzenia konserwacji wyposażenia Wielkiej Izby Kamienicy Orsettich.
• Wniosek do programu dotacyjnego MKiDN „Infrastruktura kultury 2022”, dotyczący stworzenia zewnętrznego magazynu zbiorów dla Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich poprzez przystosowanie pozyskanych do tego celu pomieszczeń w budynku przy ul. Poniatowskiego 63.
• Wniosek do programu „Ochrona zabytków”, dotyczący prac konserwatorskich przy elewacji kamienicy Orsettich. Głównym celem zadania jest zabezpieczenie, zachowanie i utrwalenie substancji zabytkowej kamienicy,
• Wniosek do programu „Kultura Dostępna” pod tytułem "Wędrówka muz - cykl koncertów i lekcji muzealnych w powiecie jarosławskim”. Założeniem projektu jest stworzenie, bazującego na muzyce cyklu wydarzeń edukacyjno-kulturalnych, który merytorycznie czerpał będzie z zasobu (materialnego i niematerialnego) Muzeum w Jarosławiu Kamienica Orsettich.